ورود استارتآپها به بورس از جمله موضوعات مطرح در این روزها است. تیرماه سال جاری هم امیر هامونی،مدیرعامل فرابورس اعلام کرده بود که آماده‌ترین شرکت برای ورود به بازار بورس کافه بازار و دیجی‌کالا هستند و در پله بعدی هم شیپور و تپسی قرار دارند و در این ارتباط آبان‌ماه امسال از سوی رئیس اتاق بازرگانی تهران اعلام شد که نماد تپسی به عنوان اولین شرکت استارت‌آپی به زودی بر تابلو فرابورس جای می‌گیرد. حالا این شرکتهای اینترنتی در پنل یلدای کارآفرینی سه عامل «تامین مالی»، «شفافیت» و «ارزشگذاری» را دلیل حضور خود در بورس اعلام کردند. در این پنل مدیرعامل فرابورس اعلام کرد که مقاومت‌هایی برای ورود شرکتهای اینترنتی به بورس وجود دارد و حضور این شرکت‌ها در بازار سرمایه باید در ذهن مخاطب و سرمایه‌گذار جا بیفتد. از همین رو نمی‌توانم بگویم شرکتهای استارت‌آپی چه زمانی وارد بورس می‌شوند
در پنل «ورود استارتاپها به بورس و تامین منابع مالی» سعید محمدی، بنیان‌گذار دیجی کالا در پاسخ به این سوال که چرا می‌خواهند وارد بورس شوند، گفت: «سه دلیل اصلی برای IPO (عرضه اولیه سهام) داریم. اول تامین مالی است. ورود به بورس این امکان را فراهم می‌کند تا در ابعاد بزرگ‌تری تامین مالی کنیم. چون یک پلتفرم با ۵۰ تا ۴۰ میلیون کاربر نمی‌تواند بدون سرمایه‌گذاری به ارائه خدمات بپردازد. هم‌اکنون این پلتفرم‌ها زیرساخت کشور هستند. دومین دلیل شفافیت است. همانطور که گفتم پلتفرم‌های آنلاین در سطح ملی به زیرساخت‌های کشور تبدیل شدند. بخش بزرگی از مردم از این پلتفرم‌ها استفاده می‌کنند.»
او ادامه داد: «شرکتهای اینترنتی باید عمومی شوند و در مورد فعالیت خود گزارش دهند و حتی کاربرانشان سهامدارشان شوند. چون جزوی ازماهیت کشور محسوب می‌شوند.»
محمدی در ادامه درمورد اینکه برای ورود به بورس چقد برنامه‌ریزی داشتند، بیان کرد: «در ابتدا باید در ساختار خود اصلاحاتی در سطح انتظارات بورس ایجاد می‌کردیم و بیشتر شرکتهای اینترنتی در این زمینه به خوبی عمل نکردند. تیم مدیریتی شرکت را باید تقویت می‌کردیم. سخت‌ترین کار هم این مورد بود. به همین خاطر از سراسر کشور متخصص‌ترین افراد را دورهم جمع کردیم تا مرحله رشد به خوبی انجام شود.»
او در ادامه افزود: «باید به لحاظ مالی تغییر رویکرد صورت می‌گرفت. بیشتر شرکتهای حوزه اقتصاد دیجیتال کمتر به این مورد توجه می‌کنند. به سوددهی کمتر توجه می‌کنند. در صورتی که سهامدار عام باید در شرکت سودده سرمایه‌گذاری کند. سرمایه‌گذاری زیادی باید صورت می‌گرفت تا به سمت سودآوری برویم و هم‌اکنون دیجی کالا سود‌آور شده است.»
در ادامه این پنل رضا اربابی، مدیرعامل شیپور همچنین هم‌نظر با مدیرعامل دیجی‌کالا، تامین سرمایه را یکی از دلایل حضور در بورس اعلام کرد و گفت که با تامین سرمایه بهتر می‌توانند برای آینده برنامه‌‌ریزی‌های بزرگتر انجام دهند.
او نیز درمورد اینکه چه زمانی برای حضور در بورس اقدام کردند، گفت: «از اول تاسیس این استارت‌آپ برنامه حضور در بورس را داشتیم و زیرساخت‌ها را هم بر همین اساس آماده کردیم. از ابتدای سال گذشته سیاستمان رشد شیپور بود و خیلی روی درآمدزایی تمرکز نکردیم. از پارسال تصمیم گرفتیم به سوددهی برسیم و پایان سال گذشته هم به سوددهی رسیدیم. به این صورت شرایط کامل برای حضور در بورس را داریم. از چند ماه پیش هم مدارک خود را تکمیل کردیم و در انتظار هستیم تا در بورس حاضر شویم.»
اربابی تاکید کرد که مشخص نیست چرا روند ورودشان به بورس طولانی شده است و معتقد است که در این زمینه باید شفافیت صورت بگیرد و مسئولان ذیربط باید موانع و مشکلات را اعلام کنند تا آنها هم اقدامی انجام دهند.
جاانداختن دارایی نامشهود دشوار است
در ادامه این پنل میلاد منشی‌پور، بنیان‌گذار تپسی هم چند دلیل برای حضور در بورس اعلام کرد که براساس گفته‌های منشی‌پور، ارزشگذاری از مهم‌ترین آنها است. او در این خصوص گفت: «وقتی شرکتی وارد بورس می‌شود، عقل جمعی ارزش شرکت را مشخص می‌کند. چرا ارزشگذاری مهم است. چون وقتی استارتآپها بزرگ می‌شوند، ارزشگذاری آنها مشخص نیست و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند به راحتی سرمایه‌گذاری کنند.»
او در ادامه اضافه کرد: «نکته مهم دیگر شفافیت است. خیال سرمایه گذار راحت است که رگولاتوری قدرتمندی چون بورس روی شرکت‌ها نظارت می‌کند و حسابرسی و بحث مالی شرکت موردنظر شفاف است. تامین مالی از دیگر دلایل حضور در بورس بود. چون بازار بزرگی است و سرمایه‌گذاران به خوبی جذب می‌شوند.»
به گفته منشی‌پور دلیل دیگر حضور در بورس این است که هنوز اکوسیستم استارت‌آپی جزو بدنه اصلی کشور نیست، درصورتی که اگر قیمت صنایع فولاد تغییر کند، مسئولان به تکاپو می‌افتند؛ اما درمورد استارتآپها این اتفاق رخ نمی‌دهد و الان زمان تغییر است.
او در پاسح به سوالی در مورد اینکه مشکلات و موانع برای ورود به بورس چیست، بیان کرد: «مشکلی که در فرابورس داشتیم، روند کار خیلی طولانی بود البته در تمام کشورها این موضوع مطرح است. اگر نگاهی به سوال‌ها و جواب‌ها در فرابورس و هیات پذیرش بندازیم، متوجه می‌شویم نگرانی‌ها این است که شرکت پایداری درآمد در آینده داشته باشد. نگاه‌ها از این جنس بود که دارایی شرکتهای اینترنتی نامشهود است. واقعیت این است که سرمایه‌گذار ما و هیات پذیرش که قرار است مدافع سرمایه‌گذاران آتی باشد، عادت به داراییهای قابل لمس دارند، به همین خاطر جا انداختن دارایی نامشهود کمی دشوار است.»
مجید رضوی، مدیرعامل شرکت هزاردستان هم در ادامه درمورد چرایی ورود کافه بازار به بورس گفت: «از سه سال قبل تصمیم گرفتیم وارد بورس شویم. این تصمیم هم‌زمان با تغییر ساختار شرکت بود. چون برای ورود به بورس باید تغییراتی در رویه شرکت و بحث حسابرسی ایجاد می‌کردیم . از دوسال پیش خیلی جدی اقدامات ورود به بورس را پیش بردیم. در آن زمان با مجموعه‌های مختلف صبحت کردیم. اواخر سال با شرکت بورس و فرابورس وارد مذاکره شدیم و توانستیم در شرکت بورس پذیرش شویم.»
رضوی همچنین اعتقاد دارد که با ورود شرکت‌ها به بورس، نظارت و کنترل حاکمیت بیشتر می‌شود و به همین خاطر نباید مشکل و مانعی برای ورود استارتآپها به بورس وجود داشته باشد. او تاکید می‌کند که مجموعه‌ای که وارد بورس می‌شود، می‌تواند ابهامات و ریسک‌ها را حل کند و در درجه اول شفافیت رخ می‌دهد، به همین خاطر حتی حاکمیت باید شرکت‌ها را ملزم به حضور در بورس کند.
برای حضور استارتآپها در بورس پایداری مهم است
امیر هامونی، مدیرعامل شرکت فرابورس در بخش دیگر این پنل با اعلام اینکه در بحث استارتآپها، موضوع پایداری مهم است، گفت: «ما در تلاش هستیم تا برای این شرکت‌ها پایداری ایجاد کنیم. بازار سرمایه جای خوبی است تا شرکت‌ها تا چند نسل بعد هم فعالیت خود را ادامه دهند. بحث دیگر فرهنگ است. شرکت‌ها وقتی وارد بازار سرمایه می‌شوند، سرمایه‌گذاران به دارایی‌ها و تجهیزات آنها توجه می‌کنند تا اگر شرکتی دچار مشکل شد سرمایه‌گذار بتواند به عنوان مثال به زمین آن شرکت یا تجهیزات آن رجوع کند. هنوز داراییهای نامشهود بین آنها جا نیفتاده است؛ اما مسیر آینده را روشن می‌بینم و اقتصاد این کشور باید این مسیر را طی کند.»
به گفته هامونی وجود شرکتهای اینترنتی در بورس سبب می‌شود تا پورتفوی سرمایه‌گذاران بورس هم متنوع شود و صرفا به شرکت‌هایی که با زور و بازو اداره می‌شوند، محدود نشوند. او همچنین بیان کرد: «موضوع مهم ما در هیات پذیرش این است که شرکت‌ها پایدار بمانند.در حال حاضر استارتآپها متکی به شخص هستند. اگر برای بنیان‌گذاران اتفاقی بیفتد امکان دارد شرکت دچار مشکل شود. به همین خاطر در هیات پذیرش ما بررسی می‌کنیم که چگونه شرکت‌ها پایداری خود را حفظ کنند.»
هامونی در مورد اینکه چه زمانی استارتآپها وارد بورس می‌شوند، گفت: «ما در حال گذراندن پروسه این کار هستیم. طبیعی است که مقاومت‌هایی وجود داشته باشند، مانند فرهنگ. وجود شرکتهای اینچنینی باید در ذهن مخاطب و سرمایه گذار جا بیفتد. در این زمینه وزارت ارتباطات و معاونت علمی ریاست جمهوری پیشران هستند.»
او ادامه دارد: «در کنار اینکه هیات پذیرش مسائلی را بررسی می‌کند، استعلاماتی هم باید انجام شود مانند بررسی قانون و مقررات پولشویی. این موارد پروسه را طولانی می‌کند و از منظر شرکتی که پذیرش می‌شود، این روند کند و طولانی است. نمی‌توان به صراحت گفت که استارتاپها چه زمانی وارد بورس می‌شوند. البته تپسی پذیرش نهایی شده است و مستنداتی که لازم بود، عرضه کردند و به مراحل خوبی رسیدند.»
