بیش از ۱۲۰ سال از شروع استفاده لاستیک در خودروها می گذرد. در طی این سالها، این بخش بسیار مهم و ضروری موجود در خودرو دچار تغییرات و تحولاتی شده و هر ساله بر امکانات و قابلیت های آن افزوده شده است. اولین بار لاستیک توسط رابرت تامپسون (Robert Thomson) اختراع شد و مخترع بریتانیایی جان بوید دانلوپ (John Boyd Dunlop) نیز آن را تکمیل نمود. در سال ۱۹۴۶ میلادی نیز ادوارد و آندره میشلن (Eduardo & Andre Michelin) آن را توسعه دادند و تایرهای سیمی (Radial) را به بازار عرضه نمودند.
در حال حاضر نیز شرکت های مختلفی مشغول تولید این محصول حیاتی برای خودروها هستند که از موفق ترین و مشهورترین آنها می توان به شرکت تولید لاستیک ژاپنی بریجستون (Bridgestone)، شرکت آمریکایی گودیر (ٖGoodyear)، شرکت ایتالیایی پیرلی (Pirelli)، شرکت آلمانی کنتینانتال (Continental) و شرکت فرانسوی دنلوپ (Dunlop) اشاره کرد. در ایران نیز شرکت های تولیدی لاستیک زیادی وجود داشته که از باکیفیت ترین و بهترین نونه های آن می توان از شرکهای دنا، بارز، یزد تایر، کویر تایر و ایران تایر نام برد.
هر لاستیکی خصوصیات و ویژگی های خاص خود را داشته و می بایست با توجه به آنها، نمونه مناسب خودروی خود را انتخاب نماییم. اطلاعات کلی لاستیک از یک استاندارد جهانی پیروی کرده و به صورت اعدام و ارقام و علائم مختلف بر روی دیواره خارجی لاستیک درج می گردند. در این نوشته قصد داریم تا با شرح و بررسی بخش های مهم این علائم ، علائم دیواره لاستیک را به شما معرفی نموده و شما را در خرید یک لاستیک مناسب برای خودروی خود یاری نماییم.
قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کنیم که اولین عامل مهم در انتخاب لاستیک مناسب، سایز رینگ نصب شده بر روی خودرو است. رینگ هایی که به طور استاندارد بر روی خودروها نصب می گردد دارای اندازه ای بر حسب اینچ است. سایز های پر مصرف بازار، مربوط به خودروهای پر مصرف و پر طرفدار بازار بوده و با سایزهای ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۶ و ۱۷ اینچ به بازار عرضه می گردند. اصلی ترین موردی که می بایست به آن دقیق کنید یک قسمت سه بخشی بوده که فرمتی با شکل ۱۸۵/۶۵/۱۴ داشته و نمایانگر سایز اصلی تایر مورد استفاده است.
علائم دیواره لاستیک : سایز رینگ
همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، این قسمت نشان دهنده سایز لاستیک بر حسب اینچ است. از نمونه خودروهایی که از سایز رینگ ۱۳ استفاده می کنند می توان به انواع پراید، تیبا، دوو ریسر و سی یلو (Daewoo Cielo & Racer) ، پژو روآ و RD اشاره کرد. یکی از سایزهای دیگری که استفاده بسیار زیادی در بازار ایران دارد، سایز ۱۴ اینچ بوده که بر روی انواع پژو (۲۰۶ ، ۲۰۷ ، ۴۰۵ و پرشیا) نصب می گردد. رینگ سایز ۱۵ اینچ نیز مخصوص خودروهایی مانند سمند و نیسان پاترول است. سایز ۱۶ اینچ نیز بر روی نیسان ماکسیما، مزدا ۳ و تویوتا کرولا نصب می گردد. هر چه که سایز رینگ بزرگ تر شود، قیمت آن نیز بالاتر می رود.
به عنوان مثال خودروهایی مانند ام جی (MG) و آلفارومئو از رینگ های سایز ۱۷ استفاده کرده و انواع مدل های بنز و ب ام و و همچنین محصولات کلاس بدنه سدان متوسط شرکت های تولیدی هیوندای (Hyundai) و کیا (Kia) از رینگ های با سایز ۱۸ اینچ استفاده می کنند.
راهنمای علائم دیواره لاستیک : پهنای تایر
هرچه پهنای تایر بیشتر باشد ، اصطکاک آن با جاده نیز بیشتر شده و موجب پایداری بیشتر خودرو می گردد. این اندازه بر حسب واحد میلیمتر بوده و به طور مثال تایری که با علامت ۱۸۵ مشخص شده باشد از لاستیکی با پهنای ۱۸۵ میلیمتر سود می برد. البته نمی توان به صورت غیر اصولی از تایر های پهن تر استفاده نمود. از سایزهای استاندارد و پر مصرف بازار می توان به سایز ۱۶۵ (مورد استفاده در انواع پراید ، پژو روآ و RD) سایز ۱۷۵ (مورد استفاده برای پرایدهای اسپرت، هیوندای ورنا، دوو سی یلو)، سایز ۱۸۵ (مورد استفاده برای انواع پژو و سمند) ، ۱۹۵ (مورد استفاده برای سمند و پژو اسپرت) ، ۲۰۵ ( مورد استفاده برای سمند و پژو اسپرت و مزدا ۳) و ۲۱۵ (مورد استفاده برای نیسان ماکسیما) اشاره کرد.
راهنمای علائم دیواره لاستیک : ارتفاع (نسبت به پهنا)
عددی که به عنوان ارتفاع برای لاستیک بیان می گردد، یک عدد نسبی بوده و ارتباط مستقیمی با پهنای لاستیک دارد. به عنوان مثال اگر ارتفاع تایر پژو ۲۰۶ و ۲۰۷ با عدد ۶۵ مشخص شود، ارتفاع یا فاق این نمونه برابر با ۶۵٪ پهنای آن است. در مثالی که زده شد، ارتفاع برابر با ۶۵ درصد ۱۸۵ میلیمتر بوده و برابر با ۱۲۰.۲۵ میلیمتر است. پس بالا یا پایین بودن این عدد نمی تواند دلیلی کافی برای ارتفاع بلند تر آن باشد.
به عنوان مثال یک لاستیک با پهنای ۲۰۵ میلیمتر (مانند نمونه های موجود اسپرت برای پژو ۲۰۶) و شاخص ارتفاع ۶۰ با اینکه به نظر می رسد باید ارتفاعی کمتر از نمونه استاندارد داشته باشد؛ اما ارتفاعی برابر با ۱۲۳ میلیمتر (۶۰ درصد ۲۰۵ میلیمتر) داشته که ۲.۷۵ میلیمتر بلند تر از نمونه قبلی است.
البته شاید کوتاه تر شدن ارتفاع موجب زیبایی بیشتر خودرو گردد؛ اما این امر مشکلاتی را نیز به همراه داشته که از جمله آنها می توان به خشک شدن سواری خودرو و وارد شدن آسیب به سیستم تعلیق و فنربندی اشاره نمود.
راهنمای علائم دیواره لاستیک : شاخص سرعت و فشار
یکی دیگر از شاخصه هایی که ربط مستقیمی با امنیت رانندگی دارد، حداکثر سرعت مجار حرکت با لاستیک است. این شاخصه با یک حرف انگلیسی نشان داده می شود. این حرف نشانگر این است که تایر لاستیک موردنظر ما تا چه سرعتی از خود مقاومت داشته و در اثر فشار دچار پارگی نشده و موجب بوجود آمدن تصادفات رانندگی نمی گردد. در ادامه توجه شما را به تعدای از این شاخصه ها جلب می کنیم.
R : 170 KM – S : 180 KM – T : 190 KM – H : 210 KM – V : 240 KM – W : 270 KM – Y : 300 KM
فشار وارده نیز یک عدد ۲ یا ۳ رقمی بوده و حداکثر وزن قابل تحمل لاستیک را نمایش می دهد. از پر استفاده ترین این اعداد می توان به ۹۰ با تحمل وزنی برابر با ۶۰۰ کیلوگرم ، ۹۵ با تحمل وزن حداکثر ۶۹۰ کیلوگرم و ۱۰۰ با تحمل باری به وزن ۸۰۰ کیلوگرم اشاره کرد.
راهنمای علائم دیواره لاستیک : محیط مورد استفاده
رایج ترین علامتی که در بخش استاده می شود، نشان M+S بوده که به معنی قابلیت عملکرد در محیط های گلی (Mud) و مسیرهای برفی (Snow) است.
راهنمای علائم دیواره لاستیک : تکنولوژی ساخت
لاستیک ها معمولا با نوع تکنولوژی ساخته می شوند. یک نمونه رادیال (Radial) نام داشته و با استفاده از نوارها و تسمه هایی از جنس فلز ساخته شده است. نمونه دوم نیز بایاس (Bias) نام داشته و به جای سیمهای فلزی در ساخت آن از الیاف نخی استفاده شده است. این تکنولوژی بیشتر در ساخت تایرهای باری (وانت ، کامیونت و کامیون) استفاده شده و چند سالی است که استاندارد خارج شده است. در حال حاصر تمامی لاستیک های موجود برای خودروهای سواری با تکنولوژی رادیال ساخته شده و به بازار عرضه می گردند.
راهنمای علائم دیواره لاستیک : تاریخ تولید
یکی دیگر از المان هایی که یک لاستیک را به نمونه ای مناسب و مطمئن برای استفاده تبدیل می کند، تاریخ تولید آن است. کائوچو و دیگر مواد اولیه ای که در ساخت لاستیک استفاده می گردد مانند مواد دیگر تاریخ انقضا داشته و بعد از مدت زمان مشخصی کارایی های خود را از دست داده و با افت عملکرد محسوسی روبرو می گردد. به همین منظور توجه به تاریخ تولید لاستیک یکی از مهم ترین موارد در هنگام خرید بوده و می توان مانع از بروز تصادفات رانندگی و وارد آمدن خسارات مالی و جانی گردد.
این تاریخ به صورت یک عدد چهار رقمی نمایش داده شده که دو رقم اول نمایانگر سال ساخت و دو عدد دوم نشانگر هفته تولیدی لاستیک است. به عنوان مثال لاستیکی که عدد ۱۶۲۴ را به عنوان تاریخ تولید مشخص نموده، در هفته بیست و چهارم سال ۲۰۱۶ میلادی تولید شده است. زمان مجاز استفاده از لاستیک بر اساس کیفیت و تکنولوژی ساخت متفاوت است؛ ولی بازه استاندارد آن بین ۳ الی ۵ سال است.
البته تمامی این اطلاعات ممکن است بر اساس استاندارد های مختلف و شرکت های سازنده تغییر نماید؛ اما در همگی آنها بخشهایی مانند سایز رینگ، پهنا و ارتفاع لاستیک و تاریخ تولید وجود داشته و تنها چیدمان آنها با هم متفاوت خواهد بود. در انتها با ذکر یک مثال به مرور مطالب گفته شده خواهیم پرداخت.
لاستیکی که در این بخش به بررسی آن می پردازیم ، نمونه ای است که بر روی خودرو پژو ۲۰۶ نصب شده است. سایز این تایر ۱۸۵/۶۵R14 است. این بدین معنی است که پهنای این لاستیک برابر با ۱۸۵ میلیمتر بوده و ارتفاع دیواره آن نیز برابر با ۶۵ درصد ۱۸۵ میلیمتر یعنی ۱۱۱ میلیمتر است. رینگ مورد استفاده نیز در سایز ۱۴ اینچ بوده که با توجه به پهنای استاندارد لاستیک ساخته شده است.
شاخص سرعت این نمونه نیز علامت H مشخص شده که نشانگر عملکرد ایده آل لاستیک تا حداکثر سرعت ۲۱۰ کیلومتر در ساعت بوده که با توجه به قابلیت های فنی خودروی مورد نظر، رقمی کافی و مناسب است. این تایر ساخت کشور ایران و گروه صنعتی بارز بوده و مدل آن نیز B9000 نام دارد. شاخص فشار آن نیز ۳۶ بوده که نشانگر تحمل حداکثر وزن ۵۶۰ کیلوگرم است. این تایر در هفته دهم از سال ۲۰۱۶ میلادی ساخته شده و به مدت سه سال تا بعد از این تاریخ، تحت ضمانت شرکت سازنده قرار دارد. تکنولوژی ساخت این تایر نیز همانند سایز خودروهای موجود در بازار بوده و با استانداردهای لاستیک های رادیال ساخته شده است.
در آینده به بررسی و معرفی روش های تغییر سایز لاستیک خودرو و جایگزینی آن با نمونه های پهن تر و بزرگ تر خواهیم پرداخت و شما را در امر بهبود ظاهر و عملکرد خودرو، یاری خواهیم کرد.
منبع:
تکرا
نوشته علائم دیواره لاستیک ؛ نوشته های روی دیواره لاستیک چه معنی و مفهومی دارند؟ اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.
