رم یکی از قطعات مهم سیستم است که اگر به درستی انتخاب نشود، می‌تواند روی عملکرد دیگر بخش‌ها تاثیر بگذارد. در این مقاله سعی داریم ویژگی‌های مختلف یک رم را توضیح دهیم و به نوعی یک مقاله جامع در مورد راهنمای خرید رم برای کامپیوتر و لپ تاپ ارائه داده باشیم.

رم چیست؟

رم برای کامپیوتر برخلاف هارد، حکم یک حافظه کوتاه را دارد. اطلاعات لازم هنگام استفاده در آن ذخیره شده و زمانی که دیگر مورد استفاده قرار نگیرند، پاک خواهند شد.

برای مثال اگر پردازنده شما بخواهد ضرب دو عدد 3 و 4 را حساب کند، هر دو عدد در رم ذخیره شده و بعد از اعمال عملگر ضرب، جواب نهایی در صورت نیاز در هارد ذخیره می‌شوند اما دو عدد ۳ و ۴ از حافظه رم پاک خواهند شد.

چرا به جای رم، از همان فضای هارد استفاده نمی‌شود؟

عموما همه به‌دنبال سرعت بیشتر در هنگام استفاده از کامپیوتر خود هستند. فرض کنید شما یکی از سریع‌ترین پردازنده‌ها را خریده‌اید، در هنگام محاسبه عملگر ضرب 3 در 4، اگر اعداد 3 و 4 دیر به پردازنده برسند، بازهم محاسبه این عملگر طول خواهد کشید. پس ما برای استفاده حداکثری از دیگر قطعات کامپیوتر، نیاز به سرعت حافظه بالایی داریم.

از جهتی ساخت یک حافظه که هم سرعت و هم فضای ذخیره سازی بالایی داشته باشد، بسیار هزینه‌بر است و صرفه اقتصادی ندارد. به همین علت دو نوع حافظه ساخته می‌شود. یکی برای ذخیره سازی اطلاعات که سرعت کم اما فضای زیادی دارد که هارد نامیده می‌شود و دیگری حافظه رم که برعکس، فضای کم اما سرعت بالا خواهد داشت. ‌

برای مثال، هارد دیسک، حافظه‌های یک ترابایتی با سرعت 70 مگابایت‌برثانیه داشته و در نهایت با بهترین درایوهای اس‌اس‌دی که قیمت بسیار بالایی دارند به سرعت 7 گیگابایت‌برثانیه می‌رسند اما یک حافظه رم با هزینه کمتر، می‌‌تواند با حافظه حداکثری 64 گیگابایت به سرعت 25 گیگابایت بر ثانیه برسد. حالا که از اهمیت رم باخبر شدیم، در این مقاله قصد داریم تا با برخی از ویژگی‌های مهم رم آشنا شده و در نهایت خرید مناسب‌تری انجام دهیم.

بخش اول: مقدار حافظه

بخش اول از راهنمای خرید رم ما به مقدار حافظه مربوط است. در واقع مقدار حافظه، مقدار حجم اطلاعاتی است که یک رم می‌تواند به صورت همزمان ذخیره کند. دلیل اهمیت این بخش از رم این است که اگر در انجام محاسبات، کامپیوتر حجم اطلاعات بیشتری نسبت به حافظه رم را بخواهد، حافظه رم پرشده و برای اطلاعات اضافی از هارد کامپیوتر استفاده می‌کند که همانطور که گفته شد، سرعت خیلی پایین‌تری نسبت به رم دارد. این اتفاق باعث بسیار کندتر شدن خود سیستم و یا کرش کردن برخی برنامه‌ها خواهد شد.

رم یک گیگابایت

این مقدار رم، خیلی کم به‌حساب می‌آید و استفاده از این مقدار، اصلا توصیه نمی‌شود زیرا حداقل مقدار رم توصیه شده برای نسخه 32 بیتی ویندوز 10، یک گیگابایت است با این حال اگر با یک گیگابایت، از ویندوز استفاده کنید سرعت پایینی خواهید داشت و تنها قادر به انجام عملیات بسیار ساده، همچون ایمیل زدن، تایپ کردن و استفاده از مرورگر (با تعداد تب بسیار پایین) خواهید بود.

رم 2 گیگابایت

دو گیگابایت نیز حداقل مقدار برای نصب نسخه 64 بیتی ویندوز 10 است و گرچه بهتر از یک گیگابایت بوده اما همچنان تجربه سرعت کمی برای شما رقم خواهد زد. بر خلاف رم یک گیگابایت، شما می‌توانید با این مقدار، کارهای بیشتری انجام دهید برای مثال می‌توانید از فتوشاپ نیز استفاده کنید (گرچه اصلا توصیه نشده و تجربه بسیار بدی برای شما خواهد بود).

حواستان باشد که اگر از سرعت خود راضی نیستید، اولین جایی که نیاز به ارتقا دارد، رم دو گیگابایتی شما خواهد بود و ارتقا دادن دیگر اجزا شاید عملا تاثیری نداشته باشد.

رم 4 گیگابایت

حداقل مقدار پیشنهاد شده برای سیستم شما، 4 گیگابایت است تا در انجام فعالیت‌های روزمره، کندی سرعت را تجربه نکنید. همچنین از این مقدار، برای تجربه کردن بازی‌های تقریبا قدیمی نیز می‌توانید استفاده کنید. نکته مهم این است که اگر از نسخه 32 بیتی ویندوز استفاده می‌کنید تنها 3.2 گیگابایت برای سیستم شما در دسترس خواهد بود و از این مقدار بیشتر توسط نسخه 32 بیتی پشتیبانی نمی‌شود، با این حال بازهم تفاوت بین این مقدار و رم دو گیگابایتی بسیار زیاد است.

رم 8 گیگابایت

اگر به دنبال سرعت بالا در هنگام استفاده روزمره از سیستم خود و یا به‌دنبال انجام کارهای سنگین‌تر هستید، باید 8 گیگابایت را به عنوان حداقل مقدار رم تصور کنید. مقدار پیشنهادی رم برای ویرایش عکس یا فیلم، توسط خود ادوبی نیز 8 گیگابایت اعلام شده است. گرچه 8 گیگابایت برای انجام کارها کافی است اما برای انجام دادن چند کار به صورت همزمان به مقدار رم بیشتری نیاز دارید.

تقریبا برای اجرای اکثر بازی‌های عرضه شده به جز چند مورد، 8 گیگابایت رم کافی است. قیمت رم 8 گیگابایت چندان بالا نیست و در صورتی که قصد خرید سیستم برای کارهای فراتر از استفاده روزمره دارید، 8 گیگابایت حداقل مقدار پیشنهادی است.

رم 16 گیگابایت

این مقدار، تقریبا در انجام فعالیت‌های مختلف هیچ محدودیت سرعتی بر روی سیستم شما اعمال نمی‌کند و گزینه بسیار مناسبی برای کسانی است که به دنبال سرعت بالا یا استفاده از برنامه‌های سنگین و همزمان از چند برنامه مختلف هستند.

برای بخش بازی، 16گیگابایت تمام بازی‌های منتشر شده را بدون محدودسازی و با فریم‌ریت بالا (توجه داشته باشید که داشتن رم صرفا باعث محدود نشدن قطعات دیگر است، برای اجرای بازی‌ها شما همچنان به کارت گرافیک قدرتمند نیاز خواهید داشت) برای شما اجرا می‌کند. همچنین با توجه به شروع نسل جدید و سنگین‌تر شدن بازی‌‌ها، مقدار پیشنهادی ما رم 16 گیگابایت است.

رم‌های بیشتر از 16 گیگابایت

این مقادیر برای استفاده حداکثری از سیستم به‌کار می‌رود که اگر ادیتور حرفه‌ای نیستید و یا رندرهای سنیگن ندارید و اگر قرار نیست کارهای خیلی حرفه‌ای انجام دهید، حداکثر مقدار پیشنهاد شده همان 16 گیگابایت است. 16 گیگابایت عموما برای هر نوع استفاده کافی است و تنها چند مورد خاص و فعالیت سنگین به مقدار رم بیشتری نیاز دارد.

بخش دوم: فرکانس

فرکانس رم، به معنی تعداد دستوری است که رم می‌تواند در یک ثانیه پردازش کند و معمولا با دو معیار، Mhz و MT/s سنجیده می‌شود. منطقا هرچه این معیار بالاتر باشد، در نهایت بهتر و سرعت بالاتری خواهید داشت. این معیار برای پردازنده‌های AMD اهمیت بیشتری نسبت به اینتل دارد زیرا معماری AMD، به سرعت رم حساس‌تر است.

سرعت‌های مختلف رم با این که تاثیر مثبتی بر روی سرعت سیستم دارند اما این تاثیر خیلی زیاد نیست ولی با توجه به تفاوت قیمت کم، به سراغ سریع‌ترین رم پشتیبانی شده توسط مادربورد و پردازنده می‌رویم. در بخش آخر این مقاله درمورد این پشتیبانی‌ها صحبت خواهیم کرد.

بخش سوم: پهنای باند

پهنای باند نشان دهنده این است که رم به صورت تئوری تا حداکثر چه میزان از اطلاعات را می‌تواند در یک ثانیه جابه‌جا کند. پهنای باند به فرکانس و پهنای باس وابسته است و برای رم‌های DDR، به صورت 8 ضرب‌در فرکانس آن‌ها حساب می‌شود زیرا پهنای باس رم‌های DDR، برابر با 8 بایت (64 بیت) است.

بخش چهارم: تاخیر CAS (Column Address Strobe)

این معیار که به صورت خلاصه، CL نامیده می‌شود. مقدار فاصله زمانی است که طول می‌کشد تا دستور خواندن اطلاعات به رم داده شود و اطلاعات تحویل گرفته شود. این فاصله زمانی با نانوثانیه سنجیده می‌شود. برای مثال بر روی یک رم که تاخیر 16 نانوثانیه دارد به صورت CL16 نوشته می‌شود (ممکن است در کنار این عدد، سه عدد دیگر نوشته شده باشد که عدد اول از سمت چپ نشان دهنده تاخیر است و بقیه برخی معیارهای دیگر را نشان می‌دهد).

با این که هرچه این معیار پایین‌تر باشد، بهتر است، اما در هر نسل از رم‌ها این مقدار افزایش می‌یابد (برای مثال تاخیر نسل سوم، تا 7 نانوثانیه و نسل چهارم تا 15 نانوثانیه دیده می‌شود). نکته مهم این است که با توجه به بهبودهای بخش‌های دیگر در نهایت مابین نسل‌ها شاهد افزایش سرعت خواهیم بود.

بخش پنجم: کانال‌های رم

معمولا مادربوردها و پردازنده‌ها تا حداکثر دو یا چهار رم را به صورت همزمان پشتیبانی می‌کنند. هرچه تعداد رم‌ها بیشتر باشد با تقسیم شدن کارها، سرعت بیشتر می‌شود. برای مثال دو عدد رم 8 گیگابایت نسبت به یک رم 16 گیگابایت سرعت و عملکرد بهتری خواهد داشت. درکل پیشنهاد ما برای ظرفیت‌های 8 و 16 گیگابایت، دوکاناله و برای ظرفیت‌های بیشتر از 16، چهار کاناله است.

بخش ششم: ECC

در حالت عادی در بعضی اوقات ممکن است اطلاعات جابه‌جا شده توسط رم حاوی خطا باشد. وقتی یک رم ویژگی ECC را داشته باشد، یعنی یک چیپ اضافه در طراحی آن به‌کار رفته است. این چیپ با بررسی اطلاعات، این خطاها را یافته و آن‌ها را اصلاح می‌کند. این خطاها منجر به کرش کردن ناگهانی برنامه‌ها شده و برای محاسبه‌های علمی بسیار مضر است برای همین، ECC در ابتدا فقط توسط شرکت‌ها استفاده می‌شد اما در سال‌های اخیر به بازارها نیز راه یافته‌اند.

ECC یک بدی نیز دارد، با توجه به این که بررسی کردن اطلاعات یک کار اضافه است، در حالت کلی عملکرد کمی ضعیفتری (درحد چند دهم درصد) نسبت به رم‌های عادی دارد. در کل چون هم این خطاها به صورت نادر رخ می‌دهند و هم تفاوت عملکرد زیادی ندارند، تاکید زیادی بر داشتن این ویژگی هنگام خرید نداشته باشید.

پشتیبانی رم توسط مادربورد و پردازنده

توجه داشته باشید که مهمترین فاکتور هنگام خریدن رم، پشتیبانی شدن آن توسط بقیه سیستم شماست. در این بخش از مقاله به نکاتی که باید توجه کنید می‌پردازیم. در بخش اطلاعات هر مادربورد و پردازنده در مورد پشتیبانی نسل، حداکثر ظرفیت، حداکثر فرکانس، چندکاناله و حتی ECC نوشته شده است که بعد از انتخاب رم باید حواستان باشد که توسط سیستم شما پشتیبانی بشود.

نکته مهم این که، پردازنده‌ها حداکثر فرکانسی را می‌نویسند که در حالت عادی پشتیبانی می‌کنند، شما می‌توانید با اورکلاک کردن به اعداد بالاتر نیز برسید. یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه کنید این است که، می‌توانید از یک رمی استفاده کنید که فرکانس بالاتر از فرکانس پشتیبانی شده شما دارد اما در این حالت در فرکانس کمتر اجرا خواهد شد اما این کار اصلا توصیه نمی‌شود و تنها اگر چاره‌ دیگری ندارید این کار را انجام دهید.

همچنین اگر قصد استفاده از رم چند کاناله دارید، از ترکیب چند رم مختلف بپرهیزید حتی اگر تمام مشخصات دو رم یکسان باشد اما از دو برند مختلف باشند، آسیب‌های احتمالی مختلفی در کمین شما خواهد بود برای اطمینان بیشتر تنها از چند رم که از یک مدل خاص هستند، استفاده کنید.

رم‌ها با دو ابعاد، یکی برای PC با نام DIMM و یکی برای لپتاپ با نام SO-DIMM عرضه می‌شود که باید هنگام خرید به آن دقت کرد.

نوشته راهنمای خرید حافظه رم برای کامپیوتر و لپ‌تاپ اولین بار در اخبار فناوری و موبایل پدیدار شد.

متخصصان کامپیوتر همیشه می‌گویند که بهتر است رم خود را به‌صورت دو کاناله نصب کنید. معنی این حرف دقیقا چیست و این کار چگونه می‌تواند بر عملکرد کامپیوتر شما تأثیر بگذارد؟ در ادامه قصد داریم که بیشتر به خصوصیات رم دو کاناله (Dual-Channel Memory) بپردازیم.

رم دو کاناله چیست؟

جهت شروع توضیحات، ابتدا بهتر است که بگوییم رم یا همان حافظه دسترسی تصادفی، چه کاری را انجام می‌دهد؟ رم همان جایی است که اپلیکیشن‌هایی که اخیرا باز شده‌اند، داده‌های کوتاه-مدت خود را در آن ذخیره می‌کنند. به‌عنوان نمونه، اکنون که در حال مطالعه این مطلب هستید، مرورگر شما باز است و داده‌های مربوط به این وب‌سایت نیز در حافظه رم کامپیوتر شما ذخیره شده‌اند. بنابراین هر چه حافظه رم بیشتری داشته باشید، آنگاه می‌توانید برنامه‌های بیشتری را به‌صورت همزمان اجرا کنید، آن‌ هم بدون اینکه با کندی سرعت مواجه شوید.

CPU کامپیوتر شما از طریق ماژول رم به این داده‌های موقت دسترسی پیدا می‌کند. کانال‌های رم در واقع گذرگاه‌های ارتباطی هستند که به کامپیوتر شما این امکان را می‌دهند که به داده‌هایی که به‌صورت موقت بر روی رم ذخیره شده‌اند، دسترسی پیدا کند. بنابراین هر چه تعداد کانال‌ها بیشتر باشد، آنگاه سریع‌تر می‌توان به این اطلاعات دسترسی پیدا کرد.

Dual-Channel Memory یک فناوری بوده که با استفاده از دو کانال رم، سعی می‌کند که نرخ جابجایی اطلاعات در بین رم و CPU کامپیوتر را افزایش دهد. در حالت دو کاناله، دو ماژول رم به‌صورت همزمان با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و در واقع هر کدام از آن‌ها بر روی یک کانال جداگانه قرار دارد. بدین ترتیب اجرای برنامه‌ها و کار با آن‌ها در کامپیوتر شما، سریع‌‌تر صورت می‌گیرد.

با این اوصاف، نصب رم به‌صورت دو کاناله می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد رایانه شما بگذارد (فارغ از اندازه کلی حافظه رم شما). به‌عنوان مثال در اکثر موارد، دو ماژول 4 گیگابایتی (دو کاناله) از رم، می‌توانند در قیاس با یک ماژول 8 گیگابایتی (تک کاناله)، عملکرد بهتری را به کاربر ارائه دهند.

نصب رم به‌صورت دو کاناله

نصب رم به‌صورت دو کاناله به مادربورد شما بستگی دارد. در این رابطه مادربورد شما باید حداقل دو اسلات داشته باشد. این شکاف‌ها باید بتوانند که با یکدیگر کار کرده و در نتیجه از حالت دو کاناله پشتیبانی کنند. خوشبختانه اکثر مادربوردها از این ویژگی برخوردار هستند. برخی از مادربوردها نیز با استفاده از رنگ‌بندی و یا شماره‌گذاری، به کاربر نشان می‌دهند که ماژول‌های رم را باید در کجا قرار دهد.

اگر مادربوردها بیش از 2 اسلات رم داشته باشند، آنگاه اسلات‌ها به‌صورت دو کاناله در نظر گرفته می‌شوند. به‌عنوان مثال، یک مادربوردی که 4 اسلات دارد، در واقع شامل دو جفت اسلات رم دو کاناله است. در چنین مواردی معمولا جهت دو کاناله کردن رم باید دو ماژول را به‌صورت یک در میان نصب کنید. البته جهت به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر در این رابطه، بهتر است که به دفترچه مادربورد خود مراجعه کنید.

دو کاناله بودن رم، ربط چندانی به برند و یا نوع رم خریداری شده شما ندارد. تقریبا تمامی رم‌های جدید متعلق به تمامی برندها، از این تکنولوژی پشتیبانی می‌کنند. نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که ماژول‌های رم باید از لحاظ حافظه، سرعت و تأخیر با یکدیگر سازگار بوده تا بتوانید بهترین استفاده را از این موضوع ببرید. جهت کاهش سردرگمی مشتری، شرکت‌ها علاوه بر ماژول‌های تکی، ماژول‌های 2 عددی موجود در یک بسته را نیز به فروش می‌رسانند.

رم چهار کاناله

ارتقا از رم تک کاناله به دو کاناله، عملکرد را بهبود می‌بخشد. حال اگر تعداد کانال‌ها بیشتر شود، آنگاه عملکرد نیز بهتر خواهد شد. اگر ماژول‌های رم شما به‌صورت 3 یا 4 کاناله نصب شده باشند، آنگاه در قیاس با رم دو کاناله، سرعت بهتری را تجربه خواهید کرد. البته باید این را نیز در نظر داشته باشید که افزایش سرعت در چنین سناریوهایی به اندازه ارتقا از رم تک کاناله به دو کاناله، قابل لمس نیست.

در حال حاضر تنها تعداد کمی از مادربوردها و CPUهای رده بالا از حالت‌های 3 و یا 4 کاناله پشتیبانی می‌کنند. اگر می‌خواهید که در این رابطه اطلاعات بیشتری را به دست آورید، آنگاه باید به وب‌سایت تولیدکننده مادربورد و CPU خود و یا دفترچه آن‌ها مراجعه کنید.

ارتقا در لپ‌تاپ‌ها

لپ‌تاپ‌ها نیز همانند دسکتاپ‌ها، از مزیت‌های Dual-Channel Memory استفاده می‌کنند. امروزه اکثر لپ‌‌تاپ‌ها به همراه یک ماژول از حافظه رم، روانه بازارها می‌شوند، اما اگر به پشت آن‌ها نگاهی بیندازید، آنگاه می‌بینید که یک اسلات رم دیگر نیز دارند که جهت نصب رم به‌صورت دو کاناله می‌توانید از آن استفاده کنید. بنابراین اگر خواهان سرعت بیشتر هستید، آنگاه یکی از راه‌های سریع جهت انجام این کار می‌تواند نصب یک ماژول رم دیگر باشد. بدین ترتیب نه‌تنها حافظه رم بیشتری خواهید داشت، بلکه از طریق فناوری دو کاناله، سرعت بیشتری را نیز تجربه خواهید کرد.

رم لپ‌تاپ‌ها معمولا از نوع SODIMM است. این نوع رم‌ها نسبت به همتایان دسکتاپی خود، اندازه کوچک‌تری داشته و همچنین انواع و اقسام گوناگونی دارند. نصب رم در لپ‌تاپ‌ها نیز فرایندی ساده دارد: برداشتن پلیت پشتی، پیدا کردن شکاف SODIMM و سپس قرار دادن رم در اسلات موردنظر.

جهت سازگاری هر چه بیشتر، سعی کنید که دقیقا یک رم با همان مدل، اندازه و سرعت رم فعلی خود خریداری کنید. جهت پیدا کردن مدل رم نیز می‌توانید از نرم‌افزارهای تشخیص سخت‌افزار استفاده کرده و یا اینکه پلیت پشتی را باز و اطلاعات رم را مشاهده کنید. همچنین اگر رم شما به مادربورد لحیم نشده باشد، آنگاه می‌توانید آن را خارج کرده و دو ماژول دیگر (یکسان) را نصب کنید.

نوشته رم دو کاناله چیست و آیا می‌تواند سرعت کامپیوتر را افزایش دهد؟ اولین بار در اخبار فناوری و موبایل پدیدار شد.

رم‌های DDR5 که در واقع نسل جدید این حافظه‌ها هستند، احتمالا در اواخر تابستان و یا پاییز 2021 میلادی در قفسه فروشگاه‌ها در دسترس قرار خواهند گرفت. رم‌های DDR5 در واقع جایگزین رم‌های DDR4 بوده و نوید سرعت بیشتر، مدیریت بهتر انرژی، کارایی بهینه‌تر و در نهایت حافظه بیشتر به ازای هر ماژول را می‌دهند. در ادامه این مطلب قصد داریم که به ویژگی‌های رم DDR5 پرداخته و به شما بگوییم که آیا بدان نیاز دارید یا خیر؟

جهت استفاده از رم‌های DDR5 به چه چیزی نیاز داریم؟

جهت استفاده از این رم‌های جدید، به پردازنده و همچنین مادربورد سازگار با آن‌ها نیاز دارید. انتظار می‌رود در همان زمانی که این رم‌های جدید به بازار عرضه می‌شوند، نسل جدید پردازنده‌های Alder Lake شرکت اینتل نیز وارد بازار شوند؛ یعنی در نیمه دوم سال جاری میلادی. از همین حالا هم تعدادی از شرکت‌های بزرگ همانند Corsair ،Kingston و TeamGroup، خود را برای این موضوع آماده کرده‌اند.

همانند گذشته، پردازنده‌های اولیه جدید، هم رم‌های DDR5 و هم رم‌های DDR4 را پشتیبانی خواهند کرد. البته در این بین چیزی که از این قاعده تبعیت نمی‌کند، مادربوردها هستند. مادربوردها یا رم‌های DDR4 را پشتیبانی خواهند کرد، یا رم‌های DDR5، نه هر دوی آن‌ها را. دلیل این موضوع نیز این است که در هر نسل از رم‌ها، جای شیار موجود بر روی این سخت‌افزارها، تغییر می‌کند. به همین دلیل مادربورد شما تنها می‌تواند خود را با یک نوع شیار سازگار کند. بدین ترتیب نمی‌توانید یک رم DDR5 را بر روی یک مادربورد DDR4 نصب کرده و بالعکس. حتی اگر به طریقی نیز موفق به انجام این کار شوید، آنگاه به دلیل کلیدزنی (Keying) متفاوت، بازهم امکان استفاده از رم را نخواهید داشت.

در رابطه با شرکت AMD نیز باید بگوییم که پشتیبانی از رم‌های جدید هنوز مشخص نبوده و البته اکثر کاربران انتظار دارند که این کار در سال 2022 با عرضه نسل جدید CPUهای این شرکت رخ دهد. به هر حال هر زمان که مادربورد و پردازنده سازگار با رم DDR5 وارد بازارها شدند، آنوقت می‌توانیم ببینیم که این حافظه‌های جدید نسبت به نسل پیش از خود، چه مزیت‌هایی را ارائه می‌دهند.

این مطلب را نیز بخوانید: مقدار رم موردنیاز شما در تبلت، لپ‌تاپ و رایانه‎‌های دسکتاپی چقدر است؟

ظرفیت‌های حافظه‌ای بیشتر

همان‌طور که می‌دانید، یک ماژول (Module) رم در واقع یک قطعه رم بوده که آن را بر روی یکی از اسلات‌های مادربورد، نصب می‌کنیم. ماژول در واقع خلاصه شده عبارت ” ماژول حافظه دو خطی” یا همان DIMM است. بنابراین اگر شخصی از کلمات “DIMM” و یا “ماژول” استفاده کرد، آنگاه می‌توان گفت که منظور وی یک قطعه رم است. حال با استفاده از فناوری DDR5، این ماژول‌ها می‌توانند در قیاس با نسل پیشین خود، ظرفیت‌های حافظه‌ای بیشتری داشته باشند. این مقدار از لحاظ تئوری، تا 128 گیگابایت است.

البته تولید رم‌های 128 گیگابایتی زمان خواهد برد و نباید منتظر عرضه چنین سخت‌افزارهایی در سال آینده باشیم. حتی اگر این موضوع را نیز در نظر نگیریم، آنگاه بازهم این مقدار حافظه رم، بسیاری بیشتر از مقدار موردنیاز رایانه‌های خانگی و یا حتی کامپیوترهای مخصوص بازی خواهد بود. بدین دلیل می‌توان گفت که حداقل در آینده نزدیک، این حافظه‌های جدید بیشتر در زمینه سرورها و سایر موارد شرکتی کاربرد دارند.

چیزی که به احتمال زیاد برای کاربران خانگی رخ می‌دهد، این است که ماژول‌های رم 16 گیگابایتی، به یک استاندارد تبدیل خواهند شد. البته برخی از شرکت‌ها همانند ADATA اعلام کرده‌اند که رم‌های DDR5 با ظرفیت 8 گیگابایتی را تولید کرده تا کاربرانی هم که نیاز زیادی به رم ندارند، بتوانند راحت‌تر از این فناوری جدید استفاده کنند.

رم‌های DDR5 سریع‌تر هستند

کاربران همیشه به دنبال رم‌هایی سریع‌تر بوده تا سرعت واکنش کامپیوترهای خود را افزایش دهند و طبیعتا رم‌های DDR5 نیز در این زمینه، حرف‌هایی برای گفتن دارند. تاکنون خبرهایی که از این نوع حافظه به گوش رسیده، حاکی از این هستند که رم‌های DDR5 سرعتی در حدود 4800 مگاهرتز و یا بالاتر دارند. اگر بخواهیم که مقایسه‌ای را ترتیب دهیم، آنگاه باید گفت که رم‌های DDR4 رده-بالا، سرعتی در بازه 3600 الی 4000 مگاهرتز دارند و البته اکثر رایانه‌ها همچنان از فرکانس 2666 استفاده می‌کنند.

علاوه بر سرعت‌هایی همانند 4800 مگاهرتز و بالاتر، به احتمال زیاد ماژول‌های DDR5 در سرعت‌های پایین‌‎تر همانند 3200 مگاهرتز و کمتر نیز موجود خواهند شد. در حالت کلی، این صنعت سرعت‌هایی همانند 8400 مگاهرتز را نشانه گرفته که بسیار بیشتر از سرعت رم‌های DDR4 است. البته تا تولید انبوه چنین رم‌هایی، راهی طولانی را در پیش داریم.

رم‌های DDR5 می‌توانند مصرف انرژی کمتری داشته باشند

انتظار می‌رود که رم‌های جدید در ولتاژهایی همانند 1.1 ولت فعالیت کنند (استاندارد فعلی بر روی 1.2 ولت قرار دارد). در اکثر موارد ما انتظار داریم که با افزایش سرعت، ولتاژ نیز افزایش یابد. کسانی که رم‌های خود را اورکلاک می‌کنند، با این موضوع آشنایی دارند. البته تولیدکنندگان در نظر دارند که رم‌هایی را به بازار عرضه کنند که در عین برخورداری از سرعت‌های بالا، در ولتاژهای کاری پایین‌تر به فعالیت بپردازند. در آوریل 2020، شرکت SK Hynix اعلام کرد که قصد دارد تا رم‌های DDR5 پرسرعت 8400 مگاهرتزی را که با ولتاژ 1.1 کار می‌کنند، تولید کند. بازهم می‌گوییم که تاریخ عرضه چنین محصولاتی، نامشخص است.

یکی دیگر از مزیت‌های رم‌های DDR5 این است که کنترل ولتاژ به وسیله خود ماژول صورت می‌گیرد. این در حالی است که پیش‌تر، مادربورد باید این کار را انجام می‌داد. علاوه بر این بر روی خود رم‌های DDR5، کد تصحیح خطا تعبیه شده است. این ویژگی باعث می‌شود که خود رم بتواند خطاهای حافظه را تشخیص داده و آن‌ها را تصحیح کند.

این مطلب را نیز بخوانید: هنگام ارتقای رم کامپیوتر باید به مقدار حافظه توجه کنیم یا سرعت آن؟

چه زمانی باید رم DDR5 بخریم؟

پاسخ به چنین پرسش‌هایی معمولا در گرو ایجاد نوعی مصالحه و سازش است. در حالت کلی بهتر است که پیش از اقدام به خرید سخت‌افزارهای جدید، کمی صبر کنید. در ابتدا خود ماژول‌های رم و هر سخت‌افزاری که به آن مربوط می‌شود، نسبت به سخت‌افزارهای DDR4، گران‌قیمت‌تر هستند. همچنین گذشت زمان می‌تواند شما را در راستی آزمایی وعده‌های فناوری‌های جدید، کمک کند.

مثلا بیایید شیارهای PCIe 3.0 و PCIe 4.0 را با یکدیگر مقایسه کنیم. بسیاری از قطعات اولیه PCIe 4.0 جهت خنک نگه داشتن سخت‌افزارها، نیازمند هیت سینک‌ها و فن‌های بزرگ بودند. احتمالا رم‌های DDR5 با چنین مشکلاتی مواجه نشوند، اما در هر صورت با مشاهده چنین مواردی می‌توان گفت که فناوری‌های جدید در اوایل راه خود، معمولا با مشکلاتی مواجه می‌شوند.

بهتر است که بگذاریم کسانی که خوره تکنولوژی بوده، اول رم‌های DDR5 را امتحان کنند. معمولا این افراد مشکل چندانی با رفتارهای غیرمنتظره سخت‌افزارهای جدید نداشته و این موضوع را به‌نوعی بهای کار با سخت‌افزارهای جدید به حساب می‌آورند.

برای سایر افراد، صبر کردن یک استراتژی خوب است. اگر می‌خواهید که یک کامپیوتر جدید بخرید، آنگاه رم‌های DDR4 و پردازنده‌های فعلی می‌توانند عملکردی فراتر از نیاز را در اختیارتان قرار دهند، آن هم تازه با قیمتی کمتر از تجهیزات DDR5. همان‌طور که پیش‌تر نیز بدان اشاره کردیم، حافظه‌های DDR5 بیشتر برای سرورها و ایستگاه‌های کاری مناسب بوده و لزوما کاربران خانگی احتیاج چندانی به آن‌ها نخواهند داشت. در هر صورت می‌توانید بررسی‌های منتقدین را در هنگام عرضه این سخت‌افزارها مطالعه کرده و چند ماه بعد نیز نظرات کاربران را در این باره جویا شوید تا بدین ترتیب بتوانید تصمیم بهتری بگیرید. DDR5 نوید ویژگی‌های خوبی را می‌دهد، اما اگر صبر کنید، بهتر است، زیرا هم می‌توانید سخت‌افزارها را با قیمتی کمتر خریداری کرده و هم اینکه قطعات جدیدتر، مشکلات سری‌های قدیمی‌تر را نخواهند داشت.

نوشته رم‌های DDR5 چه ویژگی‌هایی دارند و آیا به آن‌ها نیاز داریم؟ اولین بار در اخبار فناوری و موبایل پدیدار شد.

کامپیوتر شما چقدر رم دارد؟ یک کامپیوتر ورک‌استیشن رده بالا، حدود 32 گیگابایت حافظه رم دارد. این در حالی است که شاید یک رایانه شخصی قدرتمند، 64 گیگابایت رم داشته باشد. رایانه‌های میان‌ رده امروزی، حدود 8 گیگابایت حافظه رم دارند. همچنین برخی از لپ‌تاپ‌های قدیمی نیز به 2 گیگابایت رم مجهز هستند. هیچ‌کدام از موارد ذکر شده، به رم یک ترابایت نزدیک نمی‌شوند.

حدود یک دهه پیش، 128 گیگابایت حافظه ذخیره‌سازی، مقدار خوبی به حساب می‌آمد، اما امروزه می‌توانید به‌سادگی هارد درایوهایی را پیدا کنید که 16 ترابایت (و یا بیشتر) حافظه دارند. آیا روزی در حافظه‌های رم نیز شاهد این پیشرفت سریع خواهیم بود؟ پاسخ به این پرسش نامعلوم است. در هر صورت اگر در آینده شخصی بتواند یک ترابایت رم بر روی کامپیوتر خود داشته باشد، آنگاه چه کارهایی را می‌تواند با این مقدار حافظه انجام دهد؟

این مطلب را نیز بخوانید: رم کامپیوتر چگونه کار می‌کند؟

یک ترابایت رم چه شکلی است؟

شاید تصویر بالا را در شبکه‌های اجتماعی دیده باشید. این تصویر، یک سرور را با 16 بانک حافظه (memory bank) نشان می‌دهد. هر بانک حاوی یک ماژول 32 گیگابایتی و دو ماژول 16 گیگابایتی رم است؛ یعنی 64 گیگابایت به ازای هر بانک. در نهایت با ضرب عدد 16 در 64، به مقدار 1024 گیگابایت رم می‌رسیم.

تصویر بالا مربوط به چند سال پیش است. امروزه چنین سرورهایی با رم یک ترابایتی، فراوان‌تر از گذشته هستند. به مرور زمان و با افزایش ظرفیت حافظه‌های رم، دیگر جهت دستیابی به یک ترابایت رم، به فضای زیادی نیاز ندارید. در زیر تصویر یک رایانه مربوط به سال 2017 را می‌بینید که به یک ترابایت رم مجهز شده است.

جهت خرید چنین سیستمی باید چقدر هزینه کنیم؟ از آنجایی که اکثر رم‌های 16 و 32 گیگابایتی برای سرورها ساخته شده‌ و قابلیت استفاده در رایانه‌های عادی را ندارند، پس جواب این پرسش چندان آسان نیست.

جهت مقایسه باید بگوییم که در زمان تحریر این مطلب، دو عدد رم 32 گیگابایت Corsair Vengeance RGB Pro DDR4، به قیمت 384 دلار به فروش می‌رسیدند. حال جهت رسیدن به 1024 گیگابایت رم (یک ترابایت)، باید 16 عدد رم 32 گیگابایت خریداری کنید. بدین ترتیب قیمت نهایی آن‌ها به 6144 دلار می‌رسد.

از طرفی دیگر، بیشترین رمی که در رایانه‌های Mac Pro شرکت اپل قابل نصب بوده، 1.5 ترابایت (12 ماژول 128 گیگابایتی) است. در کل هزینه خرید این مقدار رم نیز 17867دلار است. حتی اگر بتوانید این هزینه‌های بسیار زیاد را نیز تقبل کنید، آنگاه بازهم مادربوردها شکاف‌های توسعه محدودی دارند. اکثر مادربوردها، 2 یا 4 شکاف توسعه دارند. برخی از مدل‌های گران‌قیمت نیز 8 شکاف توسعه رم دارند. شکاف‌های شانزده‌گانه و بالاتر نیز در مادربوردهای سرور موجود هستند.

حال اگر حداکثر ظرفیت هر ماژول رم را 32 گیگابایت در نظر بگیریم، آنگاه یک مادربورد دسکتاپی با 8 شکاف توسعه رم، می‌تواند در عمل حداکثر 256 گیگابایت رم داشته باشد. با این اوصاف هنوز نمی‌توان یک ترابایت رم را بر روی رایانه‌های خانگی، نصب کرد.

این مطلب را نیز بخوانید: مقدار رم موردنیاز شما در تبلت، لپ‌تاپ و رایانه‎‌های دسکتاپی چقدر است؟

کاربردهای یک ترابایت رم

نکته‌ای که در این بین وجود دارد، این است که حافظه رم نیز از قانون بازده نزولی پیروی می‌کند. این قضیه بدین معنا است که افزودن رم بیش از یک مقدار معین، دیگر کارایی چندانی را به سیستم شما اضافه نمی‌کند. مثلا اگر از 8 گیگابایت رم استفاده کنید، آنگاه ارتقا به 64 گیگابایت، تفاوت چندانی را برای شما پدید نمی‌آورد.

اکثر بازی و نرم‌افزارها، اصلا از این مقدار رم استفاده نمی‌کنند. مادامی‌که جهت امور روزمره خود رم کافی دارید، آنگاه احتمالا دیگر نیازی به رم بیشتر نخواهید داشت. در هر صورت اگر می‌خواهید بدانید که رم زیاد (در اینجا منظور یک ترابایت است) چه کاربردهایی می‌تواند داشته باشد، آنگاه در ادامه به چند مورد جالب اشاره می‌کنیم.

هزار پنجره را در مرورگر خود باز کنید

مرورگرهای اینترنتی باید بتوانند انواع محتوا همانند ویدیو، صدا و اسناد را با استفاده از HTML، مدیریت کنند. هرکدام از این محتواها، ده‌ها فرمت دارند. مرورگرها، موتورهای مترجم داخلی خود را جهت مدیریت زبان‌های وب همانند جاوا اسکریپت و …، ارائه می‌دهند. در اکثر مرورگرها از جمله گوگل کروم، هر صفحه به‌صورت جداگانه مدیریت می‌شود. همین قضیه نیازمند مقدار زیادی حافظه رم است.

مثلا باز کردن 4 وب‌سایت عادی در گوگل کروم، کمی بیش از 600 مگابایت رم را استفاده می‌کند. بدین ترتیب، 20 برگه مرورگر حدود 3 گیگابایت از رم را استفاده می‌کنند. اما با استفاده از یک ترابایت رم، می‌توانید هزاران برگه مرورگر را باز کنید. می‌توانید این کار را بدون هیچ تأخیری انجام داده و همچنین به‌سادگی بین برگه‌های باز مرورگر خود، جابجا شوید.

صدها ویدیو را بافر کنید

در هنگام استریم ویدیو در فضای وب، مرورگر شما باید پیش از آغاز پخش، چند ثانیه اول را دانلود کند. در ادامه و در هنگام پخش، مقدار بیشتری از ویدیوی شما به‌عنوان “بافر” دانلود شده، تا در صورت قطعی لحظه‌ای اینترنت، پخش ویدیو قطع نشود. به‌طور خلاصه، بافر کردن از قطعی لحظه‌ای جلوگیری می‌کند.

از آنجایی که این داده‌های ویدیویی باید به‌سرعت قابل دسترسی باشند، پس باید در رم نگهداری شوند. اگر هم رم شما پر شود، آنگاه این داده‌ها در حافظه مجازی نگهداری خواهند شد. حافظه مجازی بخشی از درایو ذخیره‌سازی شما بوده که در هنگام پر شدن حافظه رم، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که حافظه‌های ذخیره‌سازی به اندازه رم سریع نیستند، پس طبیعی است که تأخیرهایی را نیز متوجه شوید.

با یک ترابایت رم می‌توانید ده‌ها و یا حتی صدها ویدیو را در سرویس‌هایی همانند یوتیوب و … بافر کرده و سپس آن‌ها را در اوقات فراغت، مشاهده کنید. در حالت عادی، این کار ایده خوبی نیست، زیرا بارگذاری داده از حافظه مجازی به رم، به‌کندی صورت می‌گیرد. اما اگر یک ترابایت رم داشته باشید، آنگاه مشکلی در این زمینه نخواهید داشت.

تمامی بازی‌های خود را در حالت بارگذاری شده، نگه دارید

بازی‌های امروزی پیش از شروع، داده‌های خود همانند بافت‌ها، مدل‌ها، موسیقی، صدا و … را در حافظه رم بارگذاری می‌کنند. بنابراین شروع بازی‌ها به دلیل بارگذاری داده‌ها از هارد درایو به رم، به‌کندی صورت می‌گیرد. به همین دلیل است که شروع گیم‌پلی بازی حدودا یک دقیقه و یا حتی بیشتر، زمان می‌برد.

با یک ترابایت رم می‌توانید تمامی بازی‌های مدنظر خود را بر روی رایانه اجرا کرده و سپس آن‌ها را نیز باز نگه دارید. بدین ترتیب، دیتای شما همچنان در حالت بارگذاری شده باقی مانده و شما می‌توانید هر زمان که بخواهید، بین بازی‌های خود جابجا شوید. حتی اگر قصد استراحت داشته و هیچ‌کدام را نیز بازی نکنید، آنگاه بازهم می‌توانید آن‌ها را باز نگه دارید. هر زمان که بخواهید، می‌توانید سریعا به بازی کردن خود، ادامه دهید. این قضیه شامل سایر اپلیکیشن‌های دیگر نیز می‌شود. شما می‌توانید نرم‌افزارهای آهنگسازی، ویرایش ویدیو، ویرایش تصاویر و … را نیز برای همیشه باز نگه دارید.

البته با اجرای همزمان ده‌ها بازی، رایانه شما سرانجام دچار مشکلاتی می‌شود. حافظه کارت گرافیک شما پر شده و یا اینکه پردازنده مرکزی دچار مشکل می‌شود. در هر صورت اگر مشکلی پیش آید، آنگاه حافظه رم شما، مقصر نیست!

اجرای همزمان چندین سیستم‌عامل

آیا می‌دانستید که می‌توانید سیستم‌عامل‌ها را در داخل یکدیگر اجرا کنید؟ ماشین‌های مجازی این کار را از طریق فرایندهای شبیه‌سازی و مجازی‌سازی، انجام می‌دهند.

به‌عنوان مثال، اجرای macOS در داخل یک پنجره سیستم‌عامل ویندوز، کاملا شدنی است. همچنین می‌توانید یک ویندوز دیگر را در داخل ویندوز خود اجرا کرده و یا اینکه حتی سیستم‌عامل ویندوز را در داخل لینوکس نیز اجرا کنید.

دلایل مختلفی جهت استفاده از ماشین‌های مجازی وجود دارند. یکی از این موارد، تست یک سیستم‌عامل جدید به‌صورت کاملا ایمن است. مشکل اصلی ماشین‌های مجازی این است که هرکدام درصدی از منابع رایانه شما را اشغال می‌کنند. در اکثر رایانه‌ها، حافظه رم فاکتوری است که با بیشترین محدودیت مواجه است. با داشتن یک ترابایت رم، دیگری مشکلی از این بابت نخواهید داشت. بدین ترتیب می‌توانید ده‌ها ماشین مجازی را بدون افت کارایی کلی سیستم خود، مدیریت کنید.

رم خود را به یک رم دیسک تبدیل کنید

رم دیسک یا رم درایو، همان چیزی است که به نظر می‌رسد: یک درایو مجازی که بخشی از رم شما را به‌عنوان حافظه ذخیره‌سازی، مورد استفاده قرار می‌دهد. با نصب نرم‌افزار “SoftPerfect RAMDisk” بر روی ویندوز و یا معادل‌های آن بر روی مک و لینوکس، می‌توانید این کار را انجام دهید.

ماژول‌های رم، بسیار سریع‌تر از درایوهای ذخیره‌سازی (از جمله SSDها) هستند. یک SSD مدرن می‌تواند با نرخ حدود 550 مگابایت بر ثانیه، اطلاعات را انتقال دهد. این در حالی است که این عدد برای ماژول‌های رم، می‌تواند به 24 گیگابایت بر ثانیه و حتی بیشتر نیز برسد. همان‌طور که فهمیدید، سرعت‌ها با یکدیگر قابل مقایسه نیستند. رمی که برای ذخیره‌سازی کنار می‌گذارید، جهت استفاده‌های عادی رم، در دسترس نخواهد بود. البته اگر یک ترابایت رم داشته باشید، آنگاه این قضیه مشکل چندانی را برای شما به‌ وجود نمی‌آورد.

این مطلب را نیز بخوانید: هنگام ارتقای رم کامپیوتر باید به مقدار حافظه توجه کنیم یا سرعت آن؟ 

آیا از یک ترابایت رم استفاده خواهید کرد؟

در هر صورت به‌ این زودی‌ها نمی‌توانیم یک ترابایت رم را بر روی رایانه‌های خانگی، نصب کنیم. البته خبر خوب این است که واقعا به این مقدار از رم نیازی نداریم. برای فعالیت‌های روزانه، 8 گیگابایت رم کافی خواهد بود. اگر خوره کامپیوتر هستید، آنگاه 16 گیگابایت رم برای شما کافی است. اگر هم گیمر بوده و یا اینکه به‌صورت همزمان با نرم‌افزارهای زیادی کار می‌کنید و می‌خواهید که آینده‌نگرانه عمل کنید، آنگاه 32 گیگابایت رم، انتخاب خوبی خواهد بود. در نهایت اینکه بهتر است که از رم فعلی خود، نهایت استفاده را برده و ارتقا رم را به زمان خرید کامپیوتر جدید، موکول کنید.

نوشته با داشتن رم یک ترابایتی در کامپیوتر چه کارهایی می‌توان انجام داد؟ اولین بار در اخبار فناوری و موبایل پدیدار شد.