بوئینگ که به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده هواپیما در جهان، سال‌های طولانی گوی سبقت را از رقبای خود ربوده بود مدتی است که با یکی از بزرگترین بحران‌های تاریخ فعالیت‌های خود مواجه شده است. جت مسافربری 737- مکس که سال 2011 میلادی برای نخستین بار وارد خطوط هوایی جهان شد و با فاصله زمانی کوتاه عنوان پرفروش‌ترین هواپیمای ساخت شرکت بوئینگ را به خود اختصاص داد از مدتی قبل مشکلات فراوانی را پیش روی خود می بیند؛ مشکلاتی که این شرکت هواپیمایی را با چالش‌های بسیاری روبه‌رو کرده است.
سازمان فدرال هوانوردی امریکا این هفته با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد، پردازش داده‌ها توسط رایانه مرکزی
«737- مکس» به‌گونه‌ای صورت می‌گیرد که خلبان در آزمایش‌های شبیه‌سازی شده به سختی می‌تواند از مسیریابی اشتباه و برخورد با زمین نجات پیدا کند. دو سانحه این هواپیما از اکتبر گذشته تاکنون باعث شد 346 مسافر جان خود را از دست بدهند و این طور که سازمان هوانوردی امریکا می‌گوید، مشکل مذکور به خاطر یک اختلال نرم‌افزاری صورت گرفته است.
این برنامه‌نویس‌های ارزان
این مسأله همچنان در قالب یک راز در قلب شرکت بوئینگ باقی مانده است که شرکت صاحبنامی که برای طراحی دقیق هواپیماهای خود چندین میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌کند چطور به‌خاطر یک اختلال نرم‌افزاری ساده دو سانحه بزرگ سقوط هواپیما را رقم می‌زند. مهندسانی که سابقه طولانی همکاری با بوئینگ دارند بر این باورند که پافشاری شرکت بوئینگ برای برون‌سپاری برنامه‌نویسی و واگذاری آن به پیمانکاران ارزان قیمت مهم‌ترین عامل در این زمینه بوده است.
هم‌اکنون نرم‌افزار «737- مکس» با اختلالات قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شده است که می‌تواند از پرواز هواپیماهای بوئینگ برای مدت‌های طولانی جلوگیری کند. مقامات بلندپایه امریکایی این هفته شرکت مذکور را مورد انتقاد قرار دادند که با بیرون کردن مهندسان مجرب و با سابقه، بخش توسعه نرم‌افزار و برنامه‌نویسی را به پیمانکاران ارزان قیمت واگذار کرده است.
این شرکت صاحبنام امریکایی و زیرمجموعه‌های وابسته به آن به پیمانکارانی اعتماد کردند که برای توسعه و آزمایش نرم‌افزار «737-مکس» ساعتی 9 دلار دستمزد دریافت می‌کردند و برنامه‌نویسان مذکور اغلب در کشورهای فاقد تجربیات گسترده حوزه هوا- فضا بخصوص هند مشغول به فعالیت بودند.
«مارک رابین» یکی از مهندسان نرم‌افزاری اسبق بوئینگ که در گروه آزمایش‌های پروازی پشتیبانی‌کننده «737-مکس» حضور داشت در این خصوص توضیح داد در دفاتر شعبه بوئینگ در سیاتل تعداد زیادی از افراد حضور دارند که به تازگی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند و در اصل کارمندان شرکت توسعه نرم‌افزاری «اچسیال تکنولوژی» هستند.
برنامه‌نویسان شرکت اچ سی‌ال به‌صورت اختصاصی برای بوئینگ فعالیت می‌کنند که این موضوع بسیار بحث برانگیز است، زیرا تخصص و تجربه کاری این مهندسان جوان نسبت به برنامه‌نویسان اصلی بوئینگ بسیار کمتر است و تنها مزیت آنها دستمزد پایین‌ترآنها است. رابین در این خصوص گفت: بازنویسی نرم‌افزارهای اچ سی‌ال بارها و بارها صورت گرفت. زیرا کدهایی که آنها تحویل می‌دادند مشکلات فراوانی را شامل می‌شد و باید تمام نرم‌افزار را از ابتدا ویرایش می‌کردیم.
البته به‌نظر می‌رسد همکاری بوئینگ با برنامه‌نویسان هندی مزایای دیگری را هم برای این شرکت امریکایی به همراه داشته است. بوئینگ در چند سال اخیر موفق شد چندین قرارداد همکاری برای توسعه هواپیماهای نظامی و تجاری با دولت هند منعقد کند که از جمله آنها می‌توان به قرارداد 22 میلیارد دلاری ژانویه 2017 برای شرکت «اسپایس‌جِت» اشاره کرد. طی این همکاری مقرر شد که این شرکت 100دستگاه جت مسافربری «737-مکس 8» بسازد که این بزرگترین همکاری بوئینگ با یک شرکت هندی بود.
سوابق کاری کارمندان اچ سی‌ال در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که این مهندسان هندی در بخش توسعه و آزمایش نرم‌افزار نمایش پرواز «737-مکس» حضور داشتند و این در حالی است که کارمندان دیگر شرکت‌های هندی از جمله Cyient توسعه نرم‌افزار آزمایش تجهیزات پرواز را برعهده داشته‌اند.
یکی از کارمندان اچ سی‌ال در یکی از مطالبی که ژانویه 2016 در شبکه اجتماعی لینکدین به اشتراک گذاشت، وظایف خود را برای توسعه نرم‌افزاری هواپیمایی که در مرحله آزمایش پرواز به سر می‌برد این گونه تشریح کرد: به‌کارگیری راه‌حل‌های سریع برای حل مشکلات پیش آمده در جریان تولید 737-مکس، تا هیچ گونه تأخیر برای انجام پرواز آزمایشی ایجاد نشود چرا که تأخیر در هر پرواز آزمایشی هزینه قابل ملاحظه‌ای را به شرکت بوئینگ تحمیل می‌کند.
این نرم‌افزارهای خطرناک
به‌دنبال افزایش انتقادات به فرآیند توسعه نرم‌افزاری بوئینگ، این شرکت توضیح داد سانحه هواپیمای «لایون ایر» در اکتبر گذشته و «اتیوپی ایرلاینز» در ماه مارس به‌دلیل اختلال در «سیستم تقویت ویژگی‌های مانور» صورت گرفته است و مهندسان نرم‌افزاری دو شرکت اچسیال و Cyient هیچ دخل و تصرفی در توسعه سیستم مذکور نداشته‌اند. این تولیدکننده بزرگ هواپیما که دفتر مرکزی آن در شهر شیکاگو واقع شده است همچنین ادعا کرد چراغ اخطار کابین خلبان که بیشتر خطوط هوایی آن را غیرفعال می‌کنند از دیگر مشکلاتی محسوب می‌شود که سقوط این دو هواپیما را به‌دنبال داشت.
سخنگوی شرکت بوئینگ در این خصوص گفت: بوئینگ در زمینه همکاری با شرکا و پیمانکاران خود در سراسر جهان چندین دهه تجربه دارد. تمرکز اصلی ما همواره این است که اطمینان حاصل کنیم محصولات و خدمات ما در ایمنی کامل به سر می‌برند، در بالاترین سطح کیفیت هستند و مبتنی بر تمامی قوانین و استانداردهای جهانی به دست مشتریان می‌رسند.
در این میان شرکت اچ سی‌ال نیز با انتشار بیانیه‌ای اظهار داشت «همکاری‌های گسترده و طولانی را با بوئینگ دنبال می‌کند و مفتخر است که همواره در این زمینه بهترین اقدامات را انجام داده است». این شرکت هندی اعلام کرد مسئولیت هیچ یک از مشکلات پیش آمده برای جت مسافربری
«737-مکس» را نمی‌پذیرد.
آزمایش‌های شبیه‌ساز اخیر توسط «سازمان فدرال هوانوردی» نشان داد مسائل مربوط به اختلال نرم‌افزاری در «737-مکس» به‌عنوان پرفروش‌ترین محصول بوئینگ، بزرگترین عامل سقوط آن بوده است. پس از آنکه مقامات امریکایی طی هفته جاری دریافتند یکی از تراشه‌های رایانه‌ای این هواپیما مربوط به پاسخ اضطراری هنگام پردازش نادرست داده‌ها نیز با مشکل روبه‌رو بوده است، ارزش سهام بوئینگ در بازار بورس امریکا بشدت کاهش یافت.
شرکت بوئینگ حدود هشت سال قبل توسعه و ساخت «737 - مکس» را آغاز کرد تا از این طریق بتواند با هواپیمای «ایرباس اس‌ای» وارد رقابت شود. مهندسانی که از آن زمان با بوئینگ همکاری می‌کردند در این خصوص توضیح دادند فشارهای مدیران ارشد برای اعمال تغییر و جلوگیری از صرف زمان و هزینه بیشتر مهم‌ترین عاملی بود که شرکت را مجبور کرد از مهندسان هندی کمک بگیرند و این اتفاق بیفتد. «ریک لودک» از مهندسان مرکز کنترل پرواز بوئینگ که سال 2017 تعدیل و از این شرکت اخراج شد در این خصوص توضیح داد: «بوئینگ برای کاهش هزینه‌های خود هر اقدامی که به ذهنتان خطور کند انجام داد و از جمله آنها انتقال فعالیت‌ها از مرکز «پاگت ساند» بود. زیرا هزینه کارمندان متخصص در این مرکز بسیار زیاد بود. این مسأله قابل پیش‌بینی است که وقتی چنین فشارهایی را به شرکت وارد کنید، روی نتیجه نهایی عملکرد آن تأثیر می‌گذارد.»
یک دستگاه هواپیمای جت مسافربری از میلیون‌ها قطعه تشکیل شده است و برای هر کدام از آنها میلیون‌ها خط کد نرم‌افزاری نوشته می‌شود. بوئینگ در طول فعالیت‌های خود همواره تلاش کرده است هیچ گونه اختلالی در بخش نرم‌افزاری هواپیماها وجود نداشته باشد و هم‌اکنون بررسی‌های گسترده را آغاز کرده است تا دلیل اصلی اختلال نرم‌افزاری پیش آمده را شناسایی کند.
