دستاورد انحصار: نرخ‌های نجومی اینترنت در فضای نمایشگاهی تهران
ارائه خدمات پهنای باند اینترنت به شکل انحصاری در شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران، قیمت ارائه اینترنت به شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه را سال به سال به شکل نجومی و خلاف عرف برای رویدادی سه چهار روزه بالا می‌برد؛ چه کسی پاسخگوست؟!
کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در جلسه شماره 200 خود (آبان ماه سال گذشته) مصوبه پیشین نرخ پهنای باند را مبنی بر تخفیف 35 درصدی تعرفه پهنای باند اینترنت، برای ارائه کنندگان خدمات اینترنت ADSL تغییر داد و به تخفیف 25 درصد برای تمام ارائه دهندگان اینترنت اصلاح کرد.
بر این اساس تعرفه پهنای باند اینترنت برای تمامی خدمات، کاربردها و بهره‌برداران با 25 درصد کاهش نسبت به مصوبه جلسه 166 مورخ 92.3.30 به شرح ذیل تعیین شد:
بر این اساس از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این مصوبه، تعرفه پهنای باند اینترنت جلسه 181 فاقد اعتبار شد.
پیش از این اصلاحیه، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، قیمت پهنای باند اینترنت را 35 درصد برای شرکت‌های ارائه دهنده ADSL کاهش داده بود اما با این اصلاحیه تمامی شرکت‌های اینترنتی در صورت اعلام تخفیف‌ها برای کاربر نهایی شامل 25 درصد کاهش نرخ پهنای باند شدند.
مصوبه 181 این کمیسیون در بهمن ماه 92 شرکت‌های PAP و شرکت‌های مخابرات استانی زیرمجموعه مخابرات ایران را خطاب قرار داده و گفته بود در صورتیکه 20 درصد کاهش نرخ را برای کاربران نهایی اعمال کند، شامل 35 درصد تخفیف در خرید پهنای باند از شرکت زیرساخت می‌شوند.
به این ترتیب قیمت هر STM1 اینترنت از 37 میلیون و 500 هزار تومان به 24 میلیون تومان کاهش یافت که با اصلاح این مصوبه و اعمال 25 درصد تخفیف برای کلیه شرکت‌های اینترنتی، این نرخ به حدود 28 میلیون تومان رسید.
این کاهش نرخ کلی در راستای پاسخگویی به انتقادات فعالان حوزه اینترنت کشور که معتقد بودند تخفیف باید همگانی باشد، صورت گرفت تا دوگانگی در نرخ پهنای باند، موجب اخلال در بازار اینترنت نشود.
هر چند این تخفیف و تسهیلات عملا هیچ سودی برای کاربران نهایی اینترنت و مردم نداشته اما شرکت‌های اینترنتی و مسئولان معتقدند که این کار باعث افزایش کیفیت سرویس‌های اینترنتی شده است.
هدف از ارائه این مقدمات، تشریح فرآیندی که نمود از بی‌سر و سامانی حوزه ICT دارد، بود تا شاید از این طریق راحت‌تر بتوانیم درباره فساد برانگیز بودن انحصار قضاوت کنیم.
شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران متولی برگزاری رویدادهای مهمی در کشور اعم از "الکامپ" و "تلکام" با رویکردهای IT و CT است و علاوه بر این نمایشگاه، رویدادهای بسیار دیگری را میزبانی می‌کند که جهت اطلاع از تعداد آنها کافی است سری به تقویم نمایشگاهی در سایت همین شرکت سهامی بزنیم.
نکته قابل تأمل در نحوه سرویس‌دهی این نمایشگاه به شرکت کنندگان در رویدادهای مختلف این است که خدمات را به شکل انحصاری ارائه می‌کند و با تمامی شرکت‌کنندگان در زمان عقد قرارداد طی می‌کند که به عنوان مثال برای دسترسی به پهنای باند لازم برای استفاده از اینترنت باید با شرکت طرف قراردادم، مذاکره کنید.
شرکتی که دقیقا معلوم نیست بر حسب چه معیار و شاخص‌هایی به عنوان متولی ارائه خدمات اینترنت و پهنای باند در سطح کلان نمایشگاه بر می‌آید و احتمال وجود رانت در پشت پرده را به ذهن متبادر می‌سازد، با توجه به انحصاری بودنش هر نرخی برای ارائه خدمات تعیین کند، شرکت کنندگان ملزم به رعایت و تبعیت از آن هستند در غیر این صورت خبری از خدمات نیست.
شرکت اوراکل با در دست داشتن مجوز ISDP از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تا پیش از عقد قرارداد جدید شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران با اپراتور چهارم ارتباطی (ایرانیان‌نت) در شهریور ماه سال جاری، به مدت سه چهار سال جواز ارائه خدمات انحصاری پهنای باند نمایشگاه را در دست داشت.
در حالیکه پیش از آن نیز قرارداد ارائه این نوع خدمات به شکل انحصاری با شرکت‌های دیگر بسته می‌شد، از شهریور ماه سال جاری ایرانیان‌نت را وارد این حوزه کرده است.
تأمین پهنای باند و سرویس‌های اینترنت شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران از تاریخ 1394/6/23 به شرکت لاد ارتباط به نمایندگی از شرکت ایرانیان‌نت -مجری و پیمانکار این خدمات- واگذار شد.
تا پیش از اصلاح مصوبه 181 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، قیمت هر STM1 با توجه به تخفیفی که برای شرکت‌های PAP و مخابرات در نظر گرفته شد، 24 میلیون تومان بود اما شرکت اوراکل در نمایشگاه تلکام سال گذشته بابت "پهنای باند اینترنت اختصاصی با ظرفیت 155 مگابیت بر ثانیه" یکی از اپراتورهای موبایل کشور، رقم حدودا 29 میلیون و 600 هزار تومان را فاکتور کرد.
تلکام امسال و بعد از اصلاح مصوبه 181 که نرخ هر STM1 با تخفیف 25 درصدی به حدود 28 میلیون تومان رسید، ارائه خدمات در سطح نمایشگاه بابت بهره‌برداری از لینک فیبرنوری ایرانیان‌نت به این اپراتور واگذار شد اما جالب‌تر اینکه رقم فاکتور همان اپراتور موبایل بابت یک لینک "اینترنت اختصاصی 150 مگابیت بر ثانیه" 45 میلیون تومان فاکتور شد.
جالب است یکی دیگر از اپراتورهای موبایل که پهنای باند را به شکل رادیو وارد حریم نمایشگاه و سالن‌های اختصاصی خود کرده بود نیز سال گذشته و امسال رقمی چند 10 میلیون تومانی را بالاجبار بابت سرویسی که دریافت نکرده، پرداخت کرده است.
در حالی روند نزولی نرخ پهنای باند اینترنت در دنیا بر کسی پوشیده نیست که انحصار در بازار خدماتی ایران، فضای تنفس را مسموم کرده است.
با حسابی سر انگشتی اگر افزایش نرخ پهنای باند اینترنت از نمایشگاه پارسال تا امسال را 52 درصد در نظر بگیریم، قیمت یک لینک STM1 در نمایشگاه سال آینده به 68 میلیون و 400 هزار تومان خواهد رسید!
تمامی تعرفه‌های در نظر گرفته شده از سوی کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات بابت برقراری ارتباطات ظرف مدت یک ماه است اما نمایشگاه الکامپ و تلکام نهایتا طی سه چهار روز خاتمه می‌یابد و از این جهت کلیه فعالان حوزه اینترنت معتقدند که هزینه‌های این سه چهار روز باید بسیار پایین‌تر از تعرفه‌های در نظر گرفته شده از سوی کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات باشد.
با این حال محسن باقری چناری –مدیر عامل ایرانیان‌نت- در پاسخ به این افزایش نرخ به تسنیم گفت: یکی از دلایل ارزان بودن خدمات پیشین آن است که شرکت‌های طرف قرارداد با شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی خود را ملزم به دریافت و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نمی‌دیدند اما ما به عنوان اپراتور چهارم ارتباطی خود را ملزم به دریافت این مالیات از شرکت‌ها می‌دانیم.
وی عنوان کرد: ارائه خدمات اکنون به شکل انحصاری دست صنعت ارتباط پیشرو و لاد ارتباط به نمایندگی از ماست و همچون سنوات قبل که شرکت‌های اینترنتی حاضر در نمایشگاه الکامپ و تلکام قادر به تأمین سرویس خود نبودند و باید از این شرکت‌های انحصاری استفاده می‌کردند، اکنون نیز روال به همان شکل است و کسی جز این شرکت‌ها قادر به ارائه سرویس در نمایشگاه بین‌المللی تهران نیست.
او افزود: توقع غیر از این هم نمی‌رود زیرا وقتی لاد و پیشرو بالغ بر 3.8 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری زیرساختی می‌کنند باید ارائه خدمات در آن منطقه به شکل انحصاری در دست‌شان باشد تا بازگشت سرمایه داشته باشند. اگر قرار باشد هر کسی پهنای باند انجا را تأمین کند پس سرمایه‌گذاری آنها چه می‌شود؟
مدیر عامل ایرانیان‌نت همچنین گفت: تعرفه‌های ما طبق مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات است و هیچ نرخی خلاف مصوبات نیست.
شرکت اوراکل نیز که تا نیمه امسال ارائه خدمات پهنای باند نمایشگاه را برعهده داشت حاضر به پاسخگویی در ارتباط با ارائه خدمات گران به شرکت‌های حاضر در نمایشگاه نشد.