توسعه شبکه ملی اطلاعات این روزها محل اختلاف میان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با مرکز ملی فضای مجازی شده است. این مسأله باعث شده تا نمایندگان کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن مجلس گزارش عملکرد شبکه ملی اطلاعات را بخصوص در زمینه عملکرد دستگاه‌های اجرایی و دولت الکترونیک به صحن علنی مجلس بکشانند و در صورت کم‌کاری دستگاه‌های اجرایی در زمینه ارائه خدمات و محتوا برخورد قضایی صورت بگیرد. درهمین راستا روزنامه ایران به سراغ نمایندگان این کمیسیون رفت تا نظر آنها را جویا شود.
برخورد قضایی با دستگاه‌های کم کار
در پی بالا گرفتن انتقادات مرکز ملی فضای مجازی از وزارت ارتباطات، کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن از نماینده وزارت ارتباطات خواست تا گزارشی از عملکرد خود ارائه دهد. رمضانعلی سبحانی فر عضو کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره جلسه‌ای که به تازگی برگزار شده است به «ایران» گفت: در این جلسه نماینده وزارت ارتباطات درباره کلیات عملکرد سخن گفت.
نماینده مردم سبزوار افزود: در گزارشی که وزارت ارتباطات ارائه کرده، معتقد است طبق سند زیرساخت‌های لازم را فراهم کرده ولی به نسبتی که این وزارتخانه زیرساخت را آماده کرده دستگاه‌ها خدمات و محتوا ارائه نمی‌دهند بنابراین دستگاه‌هایی که کم کاری کرده‌اند، تحت پیگرد قضایی قرار می‌گیرند. به عبارتی گزارش عملکرد وزارت ارتباطات در زمینه شبکه ملی اطلاعات نشان می‌دهد این وزارتخانه به 80 درصد از تعهداتش در زمینه زیرساخت (مانند افزایش 100درصدی ظرفیت پهنای باند شبکه انتقال به gbps، افزایش 80درصدی ظرفیت پهنای باند اینترنت بین‌الملل، افزایش 7 برابری ظرفیت ترانزیت مرز به مرز، افزایش پهنای باند شبکه IP داخل کشور، افزایش نفوذ تلفن همراه، دسترسی روستها به اینترنت و...) عمل کرده و اکثر زیرساخت‌ها آماده است ولی با این حال گزارش عملکرد وزارت ارتباطات و دستگاه‌های اجرایی که باید بر بستر شبکه ملی اطلاعات خدمات و محتوا ارائه دهند، به صحن مجلس می‌رود و اگر دستگاه‌های اجرایی کوتاهی کرده باشند به‌صورت جدی با آنها برخورد قضایی صورت می‌گیرد.
عضو کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن در ادامه گفت: سال گذشته جلسات فشرده با دستگاه‌ها برگزار کردیم و آنها تعهد کردند که داده‌ها را روی این بستر قرار دهند ولی متأسفانه این اتفاق به نحو شایسته‌ای انجام نگرفته است به‌همین دلیل مقرر شد بار دیگر پیگیری کنیم که کدام دستگاه‌ها اطلاعات و داده‌ها و خدمات خود را روی بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه داده‌اند و کدام یک کوتاهی و کم کاری کرده‌اند، سپس ما گزارشی تهیه کرده و به صحن مجلس ارائه می‌دهیم.
نبود شاخص برای سنجش عملکرد
«قبل از اینکه مجلس به‌عنوان دستگاه نظارتی به اختلاف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی در زمینه توسعه شبکه ملی اطلاعات ورود پیدا کند و به صحن مجلس کشیده شود، بهتر است مرکز ملی فضای مجازی اعلام کند تا بر اساس چه شاخص‌هایی اعتقاد دارد که شبکه ملی اطلاعات از سوی وزارت ارتباطات عملیاتی نشده است.»
حمیده زرآبادی دیگر عضو کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: برای بررسی بیشتر از نماینده‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز کلی فضای مجازی خواستیم تا در این کمیته حاضر شده و حرف‌های خود را بزنند. توضیحات و گزارش‌هایی که وزارت ارتباطات در زمینه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات (مانند ظرفیت پهنای باند اینترنت بین‌الملل، ضریب نفوذ اینترنت، دسترسی به شبکه‌ها، اینترنت پرسرعت، ترافیک داخلی و...) ارائه داد به آمار 80 و 90 درصد اشاره می‌کند و معتقد است که 80 درصد شبکه ملی اطلاعات را اجرا کرده و از سوی دیگر مرکز ملی فضای مجازی عنوان می‌کند که وزارت ارتباطات به وظیفه خود به‌صورت خاص به‌عنوان مجری عمل نکرده است و این در حالی است که هر دو بخش کلی گویی می‌کنند در حالی که باید گزارش‌های خود را بر اساس شاخص‌ها و اعداد و ارقام ارائه دهند.
زرآبادی افزود: اگر هر دو بخش یعنی وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی به درستی کارهای خود را انجام داده‌اند چرا مردم ناراضی هستند اکنون با این شرایط نه برای نظاره گر عمومی یعنی مردم و نه برای نمایندگان در کسوت ناظر هیچ چیز شفاف نیست. وی در ادامه گفت: به نظر می‌رسد در این میان اشکالاتی در سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات که مرکز ملی فضای مجازی آن را تدوین کرده وجود دارد، چرا که در این سند هیچ شاخصی برای ارزیابی وزارت ارتباطات در زمینه توسعه شبکه ملی اطلاعات تعریف نشده است. از آنجایی که مرکز ملی فضای مجازی سند تبیین را نوشته و ابلاغ کرده است باید برای ارزیابی تمام بخش‌های شبکه ملی اطلاعات شاخص تعریف کند، بعد مطابق آنها با اعداد و ارقام بگوید که وزارت ارتباطات به وظایف خود عمل نکرده است.
زرآبادی افزود: از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد اقدام‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز با سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات که از سوی مرکز ملی فضای مجازی تدوین و به وزارت ارتباطات ارائه شده است نیز مغایرت دارد. به‌عنوان نمونه در سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات آمده که در طراحی، تجهیزات داخلی و خارجی، مدیریت، مشاوره و... این شبکه ملی باید از توان داخلی استفاده شود اما در عمل می‌بینیم به هر دلیلی هنوز در این شبکه ملی اطلاعات از تجهیزات خارجی، مشاور خارجی و... استفاده می‌شود.
عضو کمیته ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره پاسخ به این سؤال که وزارت ارتباطات معتقد است که بستر زیرساختی آماده است و این دستگاه‌ها هستند که روی این بستر خدمات و محتوا ارائه نمی‌دهند، گفت: درست است که زیرساخت آماده است و هر دستگاهی باید به فراخور وظایف خود محتوا تولید کرده و بر بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه دهد ولی این بستر فراهم شده برای فعالان حوزه محتوا مقرون به صرفه نیست و تولید محتوا تنها به نفع اپراتورها است.
وی افزود: اینکه تولیدکنندگان محتوا هنوز نمی‌توانند بر بستر شبکه ملی اطلاعات محتوا ارائه دهند به وزارت ارتباطات برمی‌گردد چرا که وزارت ارتباطات باید زمینه را به گونه‌ای فراهم کند که دیگر تولیدکنندگان محتوا نیز بتوانند با اپراتورها رقابت کنند.
بــــرش
اختلاف در عملکرد و نظارت
اجرا و توسعه شبکه ملی اطلاعات محل اختلاف مرکز ملی فضای مجازی به‌عنوان ناظر و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌عنوان مجری این پروژه ملی شده است، چرا که ابوالحسن فیروزآبادی رئیس مرکز ملی فضای مجازی که به عملکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمینه شبکه ملی اطلاعات انتقاد دارد، معتقد است که شبکه ملی اطلاعات پیشرفت لازم را نداشته و با وجود سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، وزارت ارتباطات این پروژه را به درستی اجرا نکرده است. وی همچنین معتقد است که وزارت ارتباطات حداقل‌های راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات را انجام داده است و علاقه دارد این شبکه را به‌صورت کلاسیک در کشور توسعه دهد. این در حالی است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز معتقد است 80 درصد از پروژه این طرح ملی را به درستی اجرا کرده به‌طوری که حمید فتاحی مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در این خصوص می‌گوید: اجرای لایه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات بر عهده وزارت ارتباطات بوده و وظیفه خود را انجام داده است و لایه‌های خدمات، محتوا و پلتفرم به سایر دستگاه‌های اجرایی مثل وزارت فرهنگ و ارشاد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی و صداوسیما ارتباط پیدا می‌کند و تا این دستگاه‌ها حاضر نشوند و نقش خود را اجرا نکنند، این زیست بوم به‌صورت کامل شکل نمی‌گیرد.
