ورود پژوهشگاه ICT به فناوری کوانتومی یک ارزش است

 
کوانتوم به عنوان یک تکنولوژی سطح بالای مخابراتی، به زیرساختی نیاز دارد که زمانبر است اما ورود یک پژوهشگاه ICT به این فناوری، می تواند جرقه یک اتفاق مثبت و رو به رشد باشد.
 دکتر مهدی فردمنش در خصوص پژوهش های انجام شده حول فناوری کوانتومی در پژوهشگاه ICT اظهار کرد: پیشرفت تکنولوژی های مخابراتی در عصر حاضر غیرقابل کتمان بوده و علاوه بر مباحث فنی، وسعت اقتصادی آن نیز همواره مورد تحقیق و پژوهش است.
 
وی با یادآوری این موضوع که تکنولوژی های بومی شده را نمی توان به اشتراک گذاشت، ادامه داد: هر جامعه ای با سیاستگذاری خاص خود، اقدام به اشتراک فناوری اطلاعات خود می کند و اغلب قاعده بر این است که تکنولوژی های نو و پیشرفته نظیر فناوری کوانتوم به غیرخودی داده نشود.
 
دکتر فردمنش افزود: از این رو همواره کشورهایی که از خدمات سایر کشورها استفاده می کنند، تکنولوژی دسته دوم و سوم را در اختیار می گیرند که سبب می شود یک گام عقب تر از کشورهای پیشرفته حرکت کنند.
 
این عضو هیات علمی دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر این اظهارات، به ورود پژوهشگاه ICT پیرامون فناوری و دانش کوانتوم اشاره کرد و گفت: کوانتوم یک تکنولوژی از سطوح بالای تکنولوژی های مخابراتی به شمار می رود و ورود یک مجموعه پژوهشی تخصصی به این فناوری، می تواند جرقه یک اتفاق مثبت و رو به رشد را به همراه داشته باشد.
 
این پژوهشگر حوزه فناوری کوانتوم، معتقد است که کشورهای توسعه یافته در دستاوردهای روز فناوری کوانتومی، قصد دارند با عدم ارائه این فناوری به سایر کشورها، آنها را رعیت خود قرار دهند؛ لذا ضرورت دارد که وزارت ارتباطات با توان صد در صدی در کسب این فناوری گام بردارد.
 
به گفته دکتر فردمنش، برخورداری از محیط علمی و حضور جوان های مستعد و ورود آنها به یک فناوری سطح بالا را نوعی ارزش عنوان و اظهار کرد: مدیریت نخبگان حاضر در فناوری کوانتوم به عنوان یک تکنولوژی پیشرفته، نکته حائز اهمیتی است که در صورت هدایت صحیح پروژه، می تواند به نتیجه ایده آل دست یابد.
 
وی اذعان کرد که نتیجه پژوهش فعلی پژوهشگاه از فناوری کوانتومی، به عنوان یک مجموعه پژوهشی در شروع تحقیقات، قابل قبول است و دوستان اهمیت موضوع را در آن منعکس کرده بودند.
 
گفتنی است، دکتر مهدی فردمنش، عضو هیات علمی و استاد دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف، سابقه فعالیت در حوزه های الکترونیک - ابررسانایی High-Tc، نانوتکنولوژی و MEMS در ذخیره سازی اطلاعات، حسگری بیومکانیکی و الکترومکانیکی، پیوند جوزفسون، طراحی سیستم های کریوژنیک و مداربندی نویز بسیار کم، میکروالکترونیک فرکانس بالا و تکنولوژی فیلم نازک دارد. وی همچنین صاحب اصلی ایده شبکیه مصنوعی بوده است.

برگزاری پنل صنعتی تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی با صاحبان صنعت

 
سومین پنل تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی با موضوع صنعتی و با حضور نمایندگانی از حوزه صنعت و اقتصاد در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.
 
 دکتر سارا توفیقی در سومین پنل تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا که صبح امروز (سه شنبه ۱۲ شهریورماه) در محل پژوهشگاه ICT برگزار شد، در خصوص مجموعه جلسات پیرامون این فناوری اظهار کرد: خروجی حاصل از پژوهش پیرامون فناوری کوانتومی و ملزومات تدوین نقشه راه آن، در سه پنل و با حضور صاحبان و محققان این حوزه که به ترتیب شامل دانشگاهیان و نخبگان حوزه کوانتوم، نمایندگان حاکمیتی و تیم اجرایی دولت در سازمان های مختلف و صاحبان صنعت بودند، برگزار شد.
 
مجری پروژه سمینار پروتکل‌های ارتباطات و رمزنگاری کوانتومی ادامه داد: یکی از اقداماتی که تیم پروژه فناوری کوانتومی پژوهشگاه انجام داد، بررسی ذینفعان این فناوری در تمام کشور بود و نتیجه آن، با عنوان پنل صنعتی، به بررسی و روشن شدن نقش فناوری کوانتومی و اقداماتی که آنها تا کنون پیرامون این فناوری انجام داده اند، برگزار شد.
 
توفیقی با اشاره به نمایندگان ذینفع در فناوری کوانتومی گفت: در این پنل شاهد حضور نمایندگانی از سازمان توسعه و زیرساخت مخابرات، سازمان تنظیم و مقررات ارتباطات رادیویی، پست بانک، شرکت صاایران، اداره طرح و توسعه سیستم های رایانه ای کشور، مرکز توسعه تجارت ایران، مرکز مطالعات راهبردی، پژوهشگاه یزد، شرکت ارتباطات سیار، اپراتورهای ایرانسل و همراه اول و برخی از بانک ها از جمله بانک پاسارگاد بودیم و نقطه نظرات آنها را شنیدیم.
 
وی تشریح کرد: همچنین در این پنل سوالات مختلفی پیرامون فعالیت های انجام شده در حوزه فناوری کوانتومی، ضرورت و اهمیت توسعه این فناوری در صنعت و اقدامات و حمایت های قابل اجرا در راستای توسعه این فناوری مطرح و بررسی شد.
 
وی تاکید کرد: در این پنل به صورت کاربردی برای هر مجموعه و فعال صنعتی، به تفکیک توضیح داده شد که فناوری کوانتومی چه کمکی برای توسعه خدمات آنها خواهد کرد؛ به عنوان مثال گفته شد که بانک ها به وسیله رایانش کوانتومی می توانند در پیش بینی های بورس و از طریق ارتباطات کوانتومی، امنیت موردنظر را تامین کنند.
 
بر اساس این گزارش، پیش از این دو پنل تخصصی جهت نقش سازمان های اجرایی و دولتی در فناوری کوانتومی و همچنین بررسی کیفیت تحقیقات و تعامل با دانشگاهیان و افراد صاحب نظر برگزار شد و پنل صنعتی، آخرین پنل مربوط به ارائه گزارشی از تحقیقات پژوهشگاه ICT بود.

پژوهشگاه ICT به عنوان بازوی مشورتی در تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی

 
در دومین پنل راهبردی تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا مطرح شد؛
مجری پروژه تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا، ضمن توضیح پیشرفت جمهوری اسلامی ایران در فناوری کوانتومی، پژوهشگاه ICT را به عنوان بازوی مشورتی در تدوین نقشه راه این فناوری عنوان کرد.
 
 دکتر سارا توفیقی در دومین پنل راهبردی تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا که صبح امروز (۲۳ مردادماه) در محل پژوهشگاه ICT برگزار شد، به موقعیت کنونی فناوری کوانتومی در دنیا اشاره و اظهار کرد: فناوری کوانتومی، انقلاب نخست را پشت سر گذاشته و اکنون در میانه انقلاب دوم قرار دارد.
 
وی با اشاره به موضوعات محوری پژوهشگاه ICT برای دستیابی به فناوری کوانتومی گفت: ما در یک چارچوب تحقیقاتی به ارائه محاسبات، ارتباطات و رمزنگاری، حسگرها، مترولوژی و شبیه‌سازی کوانتومی پرداخته و به نتایج قابل توجهی مانند ۵G، Big Data، IOT و ... و نقش qubit ها در این فناوری دست یافتیم.
 
به گفته توفیقی، در فناوری کوانتومی هر چه qubit بالاتر می رود، قدرت پردازش هم بیشتر می شود.
 
وی با اشاره به کاربردهای رایانش کوانتومی خاطرنشان کرد: خدمات و تکنولوژی هایی مانند شبیه سازی، هوش مصنوعی، بهینه سازی، محاسبات سریع، مدل سازی پدیده ها، یادگیری ماشین و جستجو در کلان داده از کاربردهای این فناوری است.
 
مجری پروژه تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا اظهار کرد: رایانه های کوانتومی تهدیدهایی هم دارند که ناشی از پیچیده بودن سیستم هایی است که رمزنگاری بر اساس آنها انجام می شود.
 
توفیقی در خصوص راهکارهای مقابله با تهدید رایانه های کوانتومی نیز گفت: برای مقابله با این تهدیدات، از رویکرد مقاومت کوانتومی می‌توان استفاده کرد که در دو دسته رمزنگاری و ارتباطات کوانتومی و رمزنگاری پساکوانتومی تقسیم بندی می شوند.
 
وی ضمن تاکید بر اینکه رمزنگاری پساکوانتومی برای کوتاه مدت می تواند مفید و موثر واقع شود، گفت: این فناوری در کوتاه مدت مفید است اما به زودی مورد تهدید قرار می گیرد. از این رو باید رمزنگاری کوانتومی را دنبال کرد تا فناوری آن هر چه سریع تر در دسترس قرار گیرد.
 
طبق اظهارات توفیقی، رمزنگاری و ارتباطات کوانتومی از قابلیت های شکست ناپذیر بودن، امنیت نامشروط و اصول مکانیک کوانتوم برخوردار است.
 
توفیقی شبکه توزیع کلید کوانتومی را از نمونه های موفق اجرا شده در برخی کشورهای پیشرفته عنوان و اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران نیز در مواجهه با این فناوری، به دلیل پژوهش و تحقیقات لازم، آمادگی اولیه را پیدا کرده است. پژوهشگاه ICT در این میان به عنوان بازوی مشورتی، پروژه تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی در حوزه فاوا را انجام داد.
 
مجری پروژه تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا یادآور شد: متدولوژی انتخاب شده در این فناوری، بر مبنای روش شناسی اسناد ملی فناوری های راهبردی است.
 
وی افزود: ما در تبیین مشخصه های این فناوری، در چند فصل مبانی طرح، هوشمندی فناوری، جهت گیری های کلان، کارکردهای پشتیبان، ره نگاشت و برنامه عملیاتی و برنامه ارزیابی و بروز رسانی و هدف گذاری های خرد را مشخص کردیم.

هموار شدن مسیر فناوری کوانتومی با تمرکز بر رمزنگاری پساکوانتومی

 
یک عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد:
یک عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف ضمن اشاره به جلسه اخیر پژوهشگاه ICT پیرامون تدوین نقشه راه فناوری‌های کوانتومی، تمرکز بر رمزنگاری پساکوانتومی را کمکی به هموار شدن مسیر این فناوری عنوان کرد.
 دکتر ترانه اقلیدس در خصوص ضرورت پژوهش پیرامون رمزنگاری کوانتومی و پساکوانتومی و ورود پژوهشگاه ICT به این فناوری جهت تدوین نقشه راه، اظهار کرد: طبق آنچه در سراسر دنیا قابل مشاهده است، پیش‌بینی می‌شود که آینده متعلق به فناوری کوانتومی باشد و در نتیجه ما مجبور به تبدیل رمزنگاری کلاسیک به رمزنگاری کوانتومی شده‌ایم.
 
وی یادآور شد: با توجه به مطالعات به دست آمده و پیش‌بینی سازمان NIC مبنی بر دستیابی به کامپیوترهای کوانتومی تا حدود پایان سال ۲۰۳۵، به نظر می‌رسد دستاوردهای کوانتومی برای جامعه ایران در آینده دورتر از ۱۵ سال باشد زیرا کشورهای دیگر که این زمان را برای اجرای کامپیوترهای کوانتومی پیش‌بینی کرده‌اند، پیشینه تحقیقاتی بیشتری دارند.
 
اقلیدس ضمن اشاره به جلسه مشترک اخیر پژوهشگاه ICT با برخی از اساتید دانشگاهی گفت: طبق آنچه در مطالعات و پژوهش‌ها مشاهده می‌شود، رمزنگاری پساکوانتومی بسیار قابل دسترس‌تر از رمزنگاری کوانتومی است زیرا با توجه به کار با الگوریتم‌ها، ما در شرایط فعلی به کامپیوترهای کوانتومی نیاز نداریم و الگوریتم‌های کوانتومی ارائه شده، قادر به محاسبه هستند. 
 
به گفته این استاد دانشگاه، علاقمندان و نخبگان حوزه مخابرات، پیرامون رمزنگاری پساکوانتومی خیلی بهتر می‌توانند به ابعاد عملیاتی بیاندیشند زیرا با کامپیوترهای کلاسیک فعلی می‌توان کار را پیش برد.  
 
وی ادامه داد: در حقیقت بستری که از رمزنگاری کلاسیک ایجاد شده و در حال استفاده است، می‌تواند برای ایجاد رمزنگاری پساکوانتومی، ابزار مناسب و در دسترسی باشد، به طوریکه خودش بهانه‌ای شده تا علم رمزنگاری به سمت رمزنگاری پساکوانتومی برود و به تدریج، استفاده از شیوه کلاسیک، مقدمه‌ای برای امن بودن اطلاعات را فراهم کند. 
 
اقلیدس با اشاره به دلیل اهمیت استفاده از رمزنگاری پساکوانتومی در شرایط کنونی، گفت: این فناوری هم از نظر امنیت و هم به لحاظ سرعت و همچنین در دسترس بودن آن، به خصوص در شرایطی که تحریم‌ها فناوری‌های زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، می‌تواند مسیر دستیابی به دانش رمزنگاری کوانتومی و در نهایت ایجاد کامپیوترهایی از این جنس را هموار کند.  
 
این عضو هیات علمی پژوهشکده الکترونیک دانشگاه صنعتی شریف در پایان تاکید کرد: بررسی فناوری کوانتومی به منظور آمادگی برای برخورداری از آن امری مورد نیاز است اما مساله مهمتر این است که از الگوریتم‌های پساکوانتومی غافل نشویم و آن را اولویت قرار دهیم.

فناوری کوانتومی | انقلاب در حریم خصوصی دیجیتال

 فناوری مبتنی بر دانش کوانتوم، دستیابی به تلفن‌های غیرقابل هک و شبکه‌های بسیار امن در آیندۀ نزدیک را وعده می‌دهد.
 
 
دوران تلفن‌های غیرقابل هک به زودی فرا خواهد رسید. دنیای فیزیک کوانتوم رو به رشد است و در آینده خلق امن‌ترین شبکه‌ها را نوید می‌دهد. این طرح نویدبخش انقلاب در حریم خصوصی زندگی دیجیتال خواهد بود.
 
جرمی ویلکس، خبرنگار علمی یورونیوز به ژنو و بارسلون رفته تا نگاه نزدیک‌تری به این پدیده بیندازد:
 
فیزیک کوانتوم؛ علم ذرات ریز
فیزیک کوانتومی علم ذرات ریز است که به روش‌های غیرقابل پیش بینی رفتار می‌کنند.
 
راب تئو، فیزیکدان دانشگاه ژنو می‌گوید: «کوانتوم برای خیلی‌ها معناهای متفاوتی دارد. کوانتوم همیشه عجیب و غریب بوده است؛ به ویژه اگر شما خارج از جهان علم فیزیک باشید و بخواهید از آن سر در بیاورید.»
 
تعریف آقای تئو از فیزیک کوانتوم این است: «یک شی، یک اتم یا یک فوتون یا یک ذره از نور.»
 
دانشمندان حالا آموخته‌اند که این شی را کنترل و دستکاری کنند تا به برخی فنآوری‌های جدید و دیدنی منجر شود.
 
کامپیوترها و هکرهای رمزگشا
تمام امنیت کامپیوترها به اعداد تصادفی متکی است اما محاسبات معمولی قادر به تولید اعداد تصادفی با درجه خلوص مشابه ذرات کوانتومی نیست. این بدان معنی است که هکرهای رمزگشا می‌توانند نتایج را پیش‌بینی کرده و موانع امنیتی را بشکنند.
 
هوگو زبیندن، فیزیکدان کوانتومی در دانشگاه ژنو مدیریت پروژه‌ای به نام «کرانج» را برعهده دارد که تلاش می‌کند اعداد تصادفی کوانتومی کوچک‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر تولید کند تا بتوان آن را به راحتی به دستگاه‌های دیجیتال ادغام کرد.
 
زبیندن یک تراشه کوچک را نشان می‌دهد، او در توصیف این تراشه می‌گوید: «این تراشه می‌تواند در تلفن‌های هوشمند ادغام شده و در بسیاری برنامه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.»
 
والریو پرونر، هماهنگ کننده پروژه سیویک می‌گوید: «داده‌های شما مهم است و فناوری فیزیک کوانتوم می‌تواند به عنوان مثال از داده‌های مالی و سلامتی شما محافظت کند. از رویکرد امنیتی نیز این داده‌ها مزیت قابل توجهی خواهد داشت و می‌توان از آنها برای تأمین امنیت شبکه‌های برق یا شبکه‌های حمل و نقل استفاده کرد.»
 
در آینده فناوری کوانتومی همه‌جا خواهد بود
مشاغل زیادی در اطراف فناوری کوانتومی در حال شکل‌گیری هستند .
 
پرونر می‌گوید: «باید انتظار داشته باشیم در آینده فناوری کوانتومی همه جا باشد. یک نمونه آن ادغام این تراشه‌ها برای تامین امنیت سرورها در مراکز داده‌ است. نمونه‌های دیگر آن شامل اتومبیل‌های شبکه‌ای، اینترنت و حتی تلفن‌های همراه است که به تدریج شاهد ادغام این فناوری خواهند بود.»
 
به گفته راب تئو «فرآیند تحقیق، توسعه و استقرار فناوری کوانتومی را به فرصتی مساعد برای رشد و ارتقا تبدیل کرده است. شما واقعا می‌توانید یک روز به آزمایشگاه بروید و چیزی را در سطح کارایی کوانتومی درست کنید. می‌توانید برنامه‌ای را اجرا کنید که بر زندگی شخصی افراد تاثیر واقعی داشته باشد. به باور من این فرآیند به سرعت در حال پیشرفت است. فکر می‌کنم پتانسیل موجود در آن بسیار هیجان انگیز است.»