آیا افزودن فلوراید به آب آشامیدنی مضر است؟

شواهد جمع آوری شده در طول بیشتر از ۶۰ سال در مورد افزودن فلوراید به آب آشامیدنی موجب شده است تا برخی افراد متقاعد شوند این اقدام بهداشتی عمومی نه تنها ضرری ندارد، بلکه به پیشگیری از پوسیدگی دندان ها کمک می کند.

گویا آی تی – هنوز هم در مورد آب هایی که فلوراید به آن افزوده شده است، شایعاتی وجود دارد: اینکه فلوراید ماده ای طبیعی نیست، افزودن آن به منابع آبی به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک نمی کند، و این ماده موجب ابتلا به بیماری های بسیاری از سرطان گرفته تا سندروم دان می شود.
انجمن تحقیقات پزشکی و بهداشتی استرالیا (NHMRC) در حال به روز رسانی شواهد خود در مورد تأثیر آب حاوی فلوراید بر سلامت انسان است که آخرین بار در بیانیه ای در سال ۲۰۰۷ عنوان شده است.
یافته ها و توصیه های موجود در پیش نویس این بیانیه، به طور مختصر و مفید بیان شده اند:
NHMRC افزودن فلوراید به آب آشامیدنی را به بعنوان یک روش سالم، موثر و اخلاقی برای کمک به کاهش پوسیدگی دندان در افراد، به شدت توصیه می کند.

این بیانیه پس از آنالیز شواهد و ارائه یک گزارش تخصصی برای افرادی که به دنبال جزئیات بیشتر هستند، نتیجه گیری خود را اعلام کرده است.
در ادامه چهار اشتباه رایج که شواهد ذکر شده، نادرست بودن آن را ثابت کرده اند ارائه می شوند.
۱٫ فلوراید ماده ای طبیعی نیست.
فلوراید یک ماده طبیعی است که در سنگ ها و صخره هایی که در تماس با آب های زیر زمینی قرار داشته اند یافت می شود. مقدار طبیعی فلوراید در آب به نوع آن (آب زیر زمینی یا سطحی) و نوع سنگ ها و مواد معدنی که آب با آن در تماس بوده است بستگی دارد.
فلوراید در تمامی منابع آبی با غلظت های متفاوتی وجود دارد. غلظت فلوراید در آب اقیانوس در حدود ۱ ppm است، که تقریبا با غلظت این ماده در آب آشامیدنی در استرالیا برابر است.
مناطق بسیاری در استرالیا وجود دارند که در آن ها فلوراید به طور طبیعی با غلظت های بهینه در منابع آبی وجود دارد که از آن برای حفظ سلامت دهان و دندان استفاده می شود. برای مثال، هر دو شهر پورتلند و پورت فیرری در ویکتوریا، در منابع آبی خود دارای فلوراید هستند که غلظت آن از ۰٫۷-۱٫۰ ppm متغیر است.
نوع فلورایدی که معمولا در بسیاری از صخره ها یافت می شود و منبع فلوراید طبیعی موجود در منابع آبی نیز محسوب می شود، کلسیم فلوراید است.
معمولا از سه ترکیب اصلی دارای فلوراید برای افزودن این ماده به آب استفاده می شود: سدیم فلوراید، هیدروفلوئورو سالیسیلیک اسید (هگزا فلوئورو سالیسیلیک اسید) و سدیم سیلیکوفلوراید. هر سه این مواد به طور کامل (به صورت یون های تفکیک شده) در آب مخلوط می شوند و این امر باعث می شود که حضور یون فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان ها نقش داشته باشد.

بنابراین صرف نظر از منبع اصلی ترکیب، نتیجه نهایی یکسان خواهد بود – یعنی حضور یون فلوراید در آب.
۲٫ آب دارای فلوراید موثر نیست
شواهد مربوط به افزودن فلوراید به آب به مطالعات ایالات متحده در دهه ۱۹۴۰ باز می گردد، زمانی که محققان علم دندان پزشکی متوجه نرخ پایین تر پوسیدگی دندان در مناطقی شدند که در منابع آبی آن ها به طور طبیعی یون فلوراید وجود داشت.
این موضوع باعث شد که مطالعه ای در مورد افزودن فلوراید به طور مصنوعی به منابع آبی در یک جامعه آماری بسیار بزرگ انجام شود و نرخ پوسیدگی دندان مربوطه با همین نرخ در منطقه ای مجاور بدون وجود فلوراید در منابع آبی مقایسه شود.
روند انجام این آزمایش پس از حدود شش سال متوقف شد، زیرا مزایای ایجاد شده برای کودکان در جامعه ای که به آب آن فلوراید افزوده شده بود، آن چنان واضح و آشکار بود که اعمال نکردن آن در حق تمام کودکان به نوعی غیر اخلاقی محسوب شد، و به این ترتیب فلوراید به منابع آبی کنترل شده جوامع نیز افزوده شد.
از آن زمان تا کنون، ما با افزودن این ماده به آب شاهد بروز درصد کمتری از پوسیدگی دندان هستیم و جدید ترین شواهد از استرالیا و اقیانوسیه از این تصور پشتیبانی می کند.
مطالعات NHMRC نشان داده است که کودکان و نوجوانانی که در مناطقی زندگی می کرده اند که در منابع آبی آن فلوراید وجود داشته است، حدود ۲۶-۴۴ درصد کمتر دچار پوسیدگی عمیق یا سطحی دندان شده اند، و این رقم برای بزرگسالان در حدود ۲۷ درصد است.
احتمال دارد که تغییرات مشاهده شده در این آمارها در جوامع و کشورهای مختلف، ناشی از عوامل گوناگونی نظیر تغذیه، دسترسی به خدمات دندان پزشکی، و مقدار آب آشامیدنی باشد که افراد از شیر استفاده می کنند.

۳٫ استفاده آب حاوی فلوراید موجب بروز بیماری هایی مانند سرطان و سایر مشکلات سلامتی می شود
موسسه NHMRC اعلام کرده است که بر اساس شواهد و مدارک معتبر، غلظت های کنونی فلوراید در آب های آشامیدنی – بین ۰٫۶-۱٫۱ ppm- در استرالیا ارتباطی با سرطان، سندرم دان، مشکلات شناختی، کاهش بهره هوشی، شکستن استخوان، بیماریهای مزمن کلیه، سنگ کلیه، سفت شدن عروق، فشار خون بالا، کمبود وزن در هنگام تولد، مرگ زودرس به دلایل مختلف، دردهای عضلانی-اسکلتی، پوکی استخوان، فلوئورزیس استخوانی (جذب بیش از حد فلوئور در استخوان ها)، مشکلات تیروئید، یا دیگر شکایت های فردی ندارد.
این اطلاعات، بیانیه های قبلی NHMRC را در مورد سلامت و غیر مضر بودن عمل افزودن فلوراید به آب و هم چنین بیانیه های سازمان های بین المللی نظیر سازمان بهداشت جهانی، فدراسیون دندان جهانی، موسسه دندان پزشکی استرالیا و مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها در آمریکا را تأیید می کند.
بیشتر مطالعات ادعا دارند که گزارشی از تأثیرات منفی بهداشتی در مناطقی که غلظت فلوراید طبیعی موجود در آب بسیار زیاد است، ارائه کرده اند. این غلظت ها معمولی در حدود ۲-۱۰ ppm و یا بیشتر بوده و ده برابر بیشتر از مقادیر موجود در منابع آبی استرالیا است.
این مطالعات معمولا از نظر کیفی آن چنان مطلوب نیستند، به عنوان مثال در آن ها از نمونه های کوچک استفاده شده، یا عوامل دیگری که ممکن است بر این پیامدهای بهداشتی منفی تأثیر بگذارند، در آن ها لحاظ نشده است.
با این حال، شواهدی در این رابطه موجود است که افزودن فلوئور به آب با میزان پیشروی و شدت فلوئوروزیس دندانی ارتباط دارد. این بیماری در اثر مصرف بیش از حد فلوئور (از هر منبعی) در حین شکل گیری دندان ها ایجاد می شود و در ترکیب مواد معدنی موجود در مینای دندان موثر است.
بیشتر موارد مشاهده شده از فلوئوروزیس دندانی در استرالیا در محدوده بسیار خفیف تا خفیف قرار دارد و معمولا تأثیری بر عملکرد یا ظاهر دندان نداشته است. نوع خفیف این بیماری به شکل لکه ها یا خطوط سفید روی دندان بروز می کند. فلوئوروزیس دندانی متوسط متداول نیست و معمولا با لکه های قهوه ای رنگ در سطح دندان خود را نشان می دهد. فلوئوروزیس شدید دندانی در استرالیا به ندرت اتفاق می افتد.
۴٫ آب حاوی برای استفاده در تهیه شیر خشک مناسب نیست.
برخی از افراد در مورد استفاده از آب حاوی یون فلوراید در تهیه شیر خشک برای نوزادان نگران هستند.
با این حال، تمام شیرخشک هایی که در بازار استرالیا به فروش می رسند مقدار بسیار اندکی از فلوراید را دارند که کمتر از ۱۷ میکرو گرم فلوراید/ ۱۰۰ کیلوژول (پیش از آماده کردن شیر خشک) است و باید در برچسبی روی محصول در مورد آن هشدار داده شود.
بنابراین، آماده کردن شیرخشک با آب شیر که ممکن است حاوی مقادیر استاندارد فلوراید در استرالیا (۰٫۶-۱٫۱ ppm) باشد کاملا بی ضرر بوده و در کودکان ایجاد فلوئوروزیس دندانی نخواهد کرد. در واقع، تحقیقات این موسسه استرالیایی نشان داده است که هیچ ارتباطی بین مصرف شیرخشک و فلوئوروزیس دندانی وجود ندارد.
یک پیام عمومی
افزودن فلوراید به آب آشامیدنی شیر برای پیشگیری از پوسیدگی دندان، یکی از بهترین دستاوردهای بهداشتی عمومی ما است، و شواهد جمع آوری شده در طول ۶۰ سال گذشته نشان می دهد که این روش بسیار موثر بوده و ضرری هم ندارد. گزارش ارائه شده، که توسط موسسه NHMRC استرالیا تنظیم شده است، بار دیگر این موضوع را تأیید می کند.