نتایج آخرین دوره ارزیابی خدمات الکترونیکی در نشست خبری روز گذشته با حضور امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و رضا باقری اصل دبیر جدید شورای اجرایی فناوری اطلاعات با عنوان «کارنامه دولت الکترونیکی» اعلام شد که طبق این ارزیابی، دولت الکترونیک 62.08 درصد تا فروردین 98  تحقق یافته است و نسبت به دوره چهارم که 60.05 درصد بوده 2 درصد رشد نشان می‌دهد.

 

ایجاد شفافیت و دموکراسی دیجیتال

در این نشست امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات با بیان اینکه ارزیابی‌های تحقق دولت الکترونیک بهبود یافته است، گفت: تحقق دولت الکترونیک و توانمندی در آن موجب می‌شود تا ضمن ایجاد شفافیت، دموکراسی دیجیتال یا مردم سالاری نیز الکترونیکی شود از این‌رو شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات نیز در این دوره جزو شاخص‌هایی بود که مورد ارزیابی قرار گرفت.

ناظمی با بیان اینکه خیلی از فرآیندهای دستگاه‌های اجرایی الکترونیکی شده است، افزود: اما هنوز بسیاری از دستگاه‌ها باید به هم متصل باشند که هنوز این اتفاق نیفتاده است به عبارتی نبود یکپارچگی در بین دستگاه‌ها مشکل مهمی است.

وی در پاسخ به این سؤال که در این دوره نام قوه قضائیه نیز دیده می‌شود، گفت: طبق مستندات شورای عالی فضای مجازی باید تمام قوا (مقننه، مجریه و قضائیه) در دولت الکترونیک حضور داشته باشند و به مردم خدمات ارائه دهند و از آنجایی که بیشتر خدماتی که مردم با آن سر و کار دارند بخش قوه قضائیه و ناجا است که البته عملکرد ناجا در زیرمجموعه وزارت کشور آمده است.

ناظمی در پاسخ به این سؤال که چرا سازمان فناوری اطلاعات در رتبه‌بندی وجود ندارد، گفت: از آنجایی که شورای عالی انفورماتیک به این سازمان اضافه شده است هنوز این بخش الکترونیکی نشده است از این‌رو ما صادقانه رتبه خود را اعلام کردیم و در جمع بندی به 10دستگاه برتر نرسیدیم.

 

رشد تحقق دولت الکترونیک

رضا باقری اصل دبیر جدید شورای اجرایی فناوری اطلاعات نیز در این نشست به میانگین وضعیت بلوغ الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی در 5 دوره گذشته اشاره کرد و گفت: میانگین‌های وضعیت بلوغ و تحقق دولت الکترونیک در دوره‌های اول تا پنجم به ترتیب 19.30 درصد با ارزیابی 60 دستگاه، 28 درصد با ارزیابی 83دستگاه، 38.49 درصد با ارزیابی 93 دستگاه، 60.05 درصد با ارزیابی 93 دستگاه و 62.08 درصد و ارزیابی 105 دستگاه بوده و اعداد و ارقام نشان‌دهنده رشد و پیشرفت در تحقق دولت الکترونیکی دستگاه های  اجرایی است به‌طوری که در اولین نوبت ارزیابی خدمات دولت الکترونیک ۵۱۲ خدمت بود که این تعداد امروز به ۸۰۹ خدمت افزایش یافته است.

وی مدل ارزیابی دوره پنجم را مطابق با مدل ارزیابی سازمان ملل و بلوغ مرحله‌ای و تجربیات 10 کشور در حال توسعه در حوزه الکترونیکی اعلام کرد و گفت: این ارزیابی بر مبنای مراحل حضور در وب، تعاملی، تراکنشی، یکپارچگی و مشارکتی صورت گرفته است. بررسی صورت گرفته از میان عملکرد ۱۰۵ دستگاه اجرایی نشان می‌دهد که ۶۲.۸ درصد دولت الکترونیک تا فروردین ۹۸ محقق شده است و امتیاز عمومی دستگاه‌ها برای ایجاد درگاه خدمات ۸۴ درصد، حضور در وب ۶۶.۹ درصد، خدمات تعاملی ۷۰.۴۴ درصد، خدمات تراکنشی ۷۰.۲۲درصد و یکپارچگی خدمات ۵۰.۱۹ درصد بوده است.

دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات در این جلسه برخلاف دوره‌های قبل که 10 دستگاه برتر با توجه به شاخص‌های حضور در وب، تعاملی، تراکنشی، یکپارچگی و مشارکتی معرفی می‌کرد؛ 9 دستگاه برتر را از مجموع 105 دستگاه ارزیابی شده اعلام کرد وگفت: بیمه مرکزی، سازمان سرمایه‌گذاری و گمرک‌های اقتصادی و فنی ایران، سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، وزارت امور اقتصاد و دارایی، سازمان نهضت سواد آموزی، شرکت ارتباطات زیرساخت 9 دستگاه برتر هستند اما اینکه چرا تعداد آن 9 تا است باید گفت سازمان امور مالیاتی کشور به‌عنوان دستگاه دارای رتبه سوم انتخاب شده بود اما متوجه شدیم که در عملکرد آنها در فاز تراکنش مخدوش بوده است و از این‌رو آن را تعلیق کرده‌ایم تا دوباره مورد ارزیابی قرار بگیرد چرا که اگر مخدوش بودن تراکنش‌ها تأیید شود حداقل 10رتبه کاهش رتبه خواهد داشت.

وی10 دستگاهی را که نسبت به دوره قبل رشد پیدا کرده‌اند را نیز اعلام کرد و گفت: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور بیشترین رشد را در بین دستگا‌ه های اجرایی داشته‌اند و در رتبه‌های بعدی سازمان حسابرسی، انیستیتو پاستور ایران، تولید نیروی برق حرارتی، راه‌آهن، بازنشستگی کشوری، توسعه تجارت ایران، جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی و پژوهشگاه ارتباطات و فناوری قراردارند.

 

نبود همکاری دستگاه‌ها برای ارزیابی

رضا باقری اصل دبیر جدید شورای اجرایی فناوری اطلاعات در ادامه به دستگاه‌هایی که بخش ارزیابی همکاری نکرده‌اند نیز اشاره کرد و گفت: در این دوره دستگاه‌های دفاع عالی قدس، سازمان مرکزی تعاونی روستایی ایران، شرکت ملی نفت ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت، نظام دامپزشکی، وزارت نیرو، سازمان سرمایه‌گذاری خارجی و کمک‌های اقتصادی و فنی و سازمان اداری و استخدامی کشور با دبیرخانه اجرای فناوری اطلاعات برای ارزیابی همکاری نکردند.

باقری اصل در مورد خدماتی که هنوز الکترونیکی نشده‌اند نیز گفت: خدمات مربوط به سازمان هدفمند سازی، خدمات حمایتی مربوط به سازمان نظام دامپزشکی، خدمات مربوط به سرویس استعلام اصالت، سازمان غذا و دارو، خدمات سازمان بهزیستی از جمله خدماتی هستند که الکترونیکی نشده‌اند.

وی در مورد عملکرد وزارتخانه‌های دولت در زمینه دولت الکترونیکی نیز افزود: از میان ۲۰ وزارتخانه، وزارت اقتصاد، علوم، راه، آموزش و پرورش، صنعت، ارتباطات، نهاد ریاست جمهوری و وزارت نیرو بار دولت الکترونیک را به دوش می‌کشند و وزارتخانه‌های کشور، ارشاد، بهداشت، کار، جهاد کشاورزی، قوه قضائیه، ورزش، دادگستری، نفت و وزارت امور خارجه، همتی برای دولت الکترونیک نداشته و کمک به تحقق شاخص توسعه دولت الکترونیک نکرده‌اند.

مقاومت در کوچک شدن دولت

دبیر جدید شورای اجرایی فناوری اطلاعات در این نشست با اشاره به اینکه ارزیابی دوره پنجم دولت الکترونیکی نشان می‌دهد، شتاب توسعه دولت الکترونیکی کاهش یافته و باید نگران تحقق آن باشیم، گفت: قرار بود با دولت الکترونیکی، دولت کوچک‌تر شود اما عملاً می‌بینیم سازمان جدیدی در هر دستگاه برای توسعه دولت الکترونیکی تشکیل شده و کیفیت کار هم به همان شکل سابق انجام می‌گیرد و بهبود نیافته است.

باقری اصل افزود: آنچه باید با تحقق دولت الکترونیک صورت بگیرد بازآفرینی دولت است اما واقعیت تلخ این است که سرویس‌های دولت الکترونیک در حال ارائه است اما همچنان دستگاه‌هایی که به‌دنبال ارائه سرویس هستند به‌دنبال ارائه خدمات به‌صورت جزیره‌ای هستند به‌عنوان مثال در حالی که دستگاه‌ها می‌توانند روی این زیرساخت با کمترین هزینه خدمات به مردم ارائه دهند بعضی ‌ها در حال تهیه اپلیکیشن (مانند اپ مخصوص قبوض در وزارت نیرو و...) هستند ولی ما تجربه ارائه کارت سوخت را بر این بستر داریم به‌طوری که این سرویس در عرض چند روز راه‌اندازی و به مردم به بهترین شکل و با چند کلیک خدمات ارائه کرد.