ارزهای دیجیتال یکی از انقلاب‌های حوزه فناوری و اقتصاد به شمار می‌رود که با توجه به کارکردهای تسهیل‌کننده در زمینه پرداخت مورد توجه کشورها و غول‌های بزرگ سرمایهگذاری قرار گرفته است. با توجه به افزایش پذیرش عمومی این پدیده در سطح جهانی، آنچه به نظر می‌رسد این است که ایرانیان نه تنها از این غافله جا نماندند، بلکه از علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال و مخصوصا پادشاه این حوزه یعنی بیت کوین هستند.
کاربران ایرانی در جستجو و بازدید موضوعات مربوط به این حوزه مخصوصاً سرمایهگذاری، خرید و استخراج، جایگاهی بین ۱۰ کشور اول دنیا را به خود اختصاص داده‌اند؛ پس می‌توان نتیجه گرفت که ارزهای دیجیتال از ترندهای داغ ایران است.
با نگاهی به ترند گوگل عبارت «بیت کوین» در ایران می‌توان دریافت که این روزها، علاقه کاربران ایرانی به جستجو و دانستن در رابطه با بیت کوین، در حال نزدیک شدن به نقطه اوج تاریخی خود است.
ترند گوگل عبارت «بیت کوین» در ایران
همان‌طور که در نمودار بالا مشاهده می‌شود، از اواخر آبان سال ۹۶ تا اواسط آذر (نوامبر و دسامبر ۲۰۱۷)، ترند گوگل برای کلمه «بیت کوین» در ایران به اوج خود رسید. دلیل این اتفاق را حتما به خاطر دارید. بله! درست است، علت آن رشد تاریخی و فراموش‌نشدنی بیت کوین در کمتر از ۱ ماه بود. بیت کوین در ۲۸ آبان ۹۶ با شکستن سد ۷,۶۰۰ دلار رالی صعودی خود را آغاز کرد و در ۲۶ آذر ۹۶ با رسیدن به بالاترین قیمت تاریخ خود یعنی ۲۰,۰۰۰ دلار به آن پایان بخشید.
در واقع، صعود بی‌نظیر بیت کوین به داغ‌ترین خبر آن روزها و تیتر اول رسانه‌ها تبدیل شده بود. چرا که در ترند جهانی گوگل نیز بالاترین علاقه جهانیان به بیت کوین در این دوره رقم خورد.
اما روند رو به رشد تمایل ایرانی‌ها به بیت کوین از اواسط فروردین سال جاری (آویل ۲۰۱۹) و همزمان با جهش بیت کوین استارت خورد. زمانی که بیت کوین تقریبا پس از ۵ ماه نوسان افقی در محدوده قیمت ۳,۰۰۰ الی ۴,۰۰۰ دلار، در نهایت توانست طلسم را بشکند. بیت کوین با پشت سر گذاشتن مقاومت روانی ۵,۰۰۰ دلاری پیش روی خود، موانع را از میان برداشت و توانست حرکت به سمت اهداف بالاتر را آغاز کند و به زمستان ارزهای دیجیتال پایان دهد.
ترند گوگل عبارت «Bitcoin» در جهان
نکته‌ای که در این میان بسیار جالب توجه و تامل برانگیز است، تمایل شدید ایرانیان به بیت کوین و وجود همبستگی بین این گرایش با قیمت بیت کوین است. با نگاهی به ترند جهانی گوگل در می‌یابیم که رالی صعودی اخیر بیت کوین در میزان علاقه مردم جهان به این ارز دیجیتال چندان تاثیرگذار نبوده است.
بنابراین به نظر می‌رسد افزایش رواج و پذیرش ارزهای دیجیتال و به ویژه بیت کوین در ایران بنا به دلایل بنیادی‌تر و مهم‌تری اتفاق افتاده است.
تب استخراج بیت کوین
با وجود این که ماینینگ در ایران از لحاظ قانونی هنوز شفاف نیست و تنظیم مقررات برای آن صورت نگرفته است، تب استخراج ارزهای دیجیتال در حال شدت گرفتن است. تصمیماتی که هر سازمانی تاکنون در این حوزه گرفته، به نظر می‌رسد بیشتر به صورت مستقل از سایر وزارت‌خانه‌ها و ارگان‌ها بوده و از چارچوب خاصی پیروی نمی‌کند.
در واقع عاملی که موجب رواج و سودآور بودن این صنعت در ایران می‌شود، پایین بودن هزینه‌ی انرژی در مقابل قیمت بالای ارزهای دیجیتال است. در حالی‌که در سایر کشورها به دلیل بالا بودن هزینه‌ی برق مصرفی منطق اقتصادی برای ماینینگ وجود ندارد.
پتانسیل ایران برای استخراج ارزهای دیجیتال به گونه‌ای است که حتی پس از ممنوعیت استخراج بیت کوین در چین، که به‌عنوان قطب ماینینگ بیت کوین شناخته می‌شود، هم‌اکنون ماینرهای چینی کشور ایران را به‌عنوان فرصت بالقوه‌ای برای فعالیت، تحت نظر دارند.
با توجه به این نکته که نوسان قیمت ارزهای دیجیتال و پارامترهایی نظیر سختی شبکه به طور مستقیم در میزان درآمد و سودآوری استخراج آن دخیل است، ماینرهای ایرانی به طور جدی و فعالانه پیگیر اخبار و مطالب مربوط به بیت کوین و رویکرد سیاست‌مداران داخلی در رابطه با این حوزه هستند تا از چند و چون شرایط کسب و کار خود باخبر باشند.
کاهش ارزش پول ملی
سال گذشته دولت ایران سعی داشت تا با سخت‌گیری و نظارت بر فضای بازار ارز، از ریزش ارزش پول ملی در برابر دلار جلوگیری کند. دولت همچنین با اتخاذ سیاست‌هایی از جمله «تک‌نرخی کردن ارز» و مطرح کردن طرح «کم کردن صفر از پول ملی» و «تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان» در رسیدن به اهداف مدنظر خود ناکام بود.
با توجه به دو عامل مهم و تاثیرگذار اعمال مجدد تحریم‌های علیه ایران و حجم نقدینگی عظیم در کشور، کاهش و سقوط ارزش برابری ریال ایران در برابر سایر ارزها در سال گذشته اتفاق افتاد.
در این میان بیت کوین یکی از گزینه‌های آخر برای ذخیره ارزش و حفظ سرمایه است که ایرانیان از آن برای در امان ماندن از نوسانات بازار ارز و کاهش ارزش پول ملی به آن پناه بردند. این شیوه ذخیره ارزش در دسترس همگان بوده و خریدوفروش آن به سهولت امکان‌پذیر است.
همچنین ماهیت مجازی بازار ارزهای دیجیتال و نحوه خریدوفروش آن که به صورت ۲۴ ساعته در جریان است را شاید بتوان یکی از دلایل برقراری ثبات نسبی در بازار ارز نیز دانست. این مورد سبب شده تا دیگر مانند گذشته پس از هر واقعه یا رویدادی، شاهد هجوم هیجانی مردم به سمت خریدوفروش دلار فیزیکی نباشیم که سبب افزایش‌های قابل توجه قیمت با حجم پایین معاملات می‌شد.
در سایر کشورهایی که با کاهش ارزش پول ملی روبرو هستند و از نرخ تورم بالا رنج می‌برند، شرایط مشابه حاکم است. خبرها حاکی از آن است که مردم ونزوئلا با استفاده از ارزهای دیجیتال، سعی در حفاظت از سرمایه‌های خود دارند.
سرمایهگذاری و یا خریدوفروش بیت کوین
سرمایهگذاری روی بیت کوین و معامله آن دو مقوله کاملا جدا از هم هستند. ترید کردن به معنی اتخاذ موقعیت خرید یا فروش و کسب سود از آن در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت تا میان‌مدت است. اما سرمایهگذاری، با اهداف بلندمدت برای افزایش ارزش دارایی در طول زمان تعریف می‌شود.
برخی از مردم سعی می‌کنند از طریق خرید و فروش ارزهای دیجیتال که قیمتشان در طول یک روز نوسان می‌کند، درآمد کسب کنند. برخی دیگر به دنبال سرمایهگذاری بلند مدت هستند و امیدوارند ارزهای دیجیتالی که آنها خریداری می‌کنند، با گذشت زمان ارزششان بیشتر شود.
پیش‌تر گفتیم که با توجه به کاهش ارزش پول ملی بسیاری از مردم ارزهای دیجیتال و علی‌الخصوص بیت کوین که مطمئن‌ترین و قدیمی‌ترین ارز این بازار است، را به عنوان گزینه‌ای برای ذخیره ارزش بررسی و انتخاب می‌کنند.
در عین حال یکی از سریع‌ترین، آسان‌ترین و در عین حال خطرناکترین روش‌های پول درآوردن با بیت کوین، ترید یا معامله کردن روی صرافی‌هاست. ترید کردن اساساً به این معنی است که شما سعی می‌کنید وقتی قیمت پایین می‌رود، آن را خریداری کنید و پس از افزایش بفروشید.
در هر دو صورت، سرمایه‌گذار و تریدر نیاز دارد که در جریان نوسانات قیمت و خبرهای خوب و بد پیرامون این حوزه مطلع باشد.
فناوری بیت کوین
بیت کوین با استفاده از شبکه‌ای همتا‌به‌همتا، نقل و انتقال وجوه را بدون هیچ مدیریت مرکزی انجام می‌دهد و به کمک ویژگی های منحصر به فردش، امکانات جدید و جالبی را فراهم می‌کند؛ مواردی که هیچ کدام از سیستم‌های پرداخت قبلی قادر به انجام آن نبودند.
نهادهای متمرکز، همان‌طور که طبیعتشان ایجاب می‌کند، آسیب‌پذیر و شکننده هستند. این نهادها نمی‌توانند بدون به خطر انداختن جایگاه افرادی که به آن وابسته‌اند، از نابودی خود جلوگیری کنند.
در نقطه مقابل، یک شبکه غیرمتمرکز، آسیب ناپذیر بوده و خطاهای فردی در آن، افراد کمتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از این طریق یک سیستم غیرمتمرکز می‌تواند از پس مشکلات بیشتری بر بیاید ضمن اینکه همه می‌توانند از اشتباهات فردی تجربه کسب کرده و دیگر مرتکب آنها نشوند.
نمی‌توان از نقش جذابیت فناوری بیت کوین برای افرادی که به این حوزه علاقه‌مندند و به وجد آوردن آنها برای ورود به این بازار پر از هیجان چشم پوشید.
بستری برای پرداخت های بین المللی
شاید برای شما پیش آمده باشد که بخواهید از یک فروشگاه اینترنتی خارجی خرید کنید، مبلغی به خیریه‌ای اهدا کنید، در ازای همکاری در پروژه یا شرکتی در خارج از ایران بخواهید دستمزد خود را دریافت کنید، برای اعضای خانواده خود در خارج از ایران پول انتقال دهید یا بالعکس و بسیاری موارد این‌چنینی؛ اما به دلیل تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و عدم دسترسی به نظام بانکی جهانی با مشکل مواجه شده باشید.
یکی از آرمان‌های ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناخته بیت کوین، ایجاد سیستم مالی غیرمتمرکزی بود که مرزهای سیاسی را از میان بردارد به گونه‌ای که همه بتوانند بدون محدودیت از آن استفاده کنند و در حقیقت کنترل آن به دست تمام کاربرانش باشد.
برای ارسال بیت کوین نیاز به ارائه مشخصات کاربری یا حتی ایمیل نیست؛ هرچند در مراحل خرید بیت کوین تقریبا تمامی صرافی‌ها ملزم به انجام فرایند‌های KYC هستند. پروتکل بیت کوین به‌گونه‌ای طراحی شده که برای تایید تراکنش‌ها، شبکه نیاز به دانستن اطلاعات هویتی کاربران ندارد.
این دو ویژگی منحصر به فرد بیت کوین شاید برای افرادی که در کشورهایی مثل ایران زندگی می‌کنند و تحریم‌های بین‌المللی به نوعی سبب جدا شدن این کشورها از اقتصاد جهانی شده است، بسیار راهگشا باشد.
سخن آخر
گرایش به ارزهای دیجیتال در ایران بیش از هر کشور دیگری در حال افزایش است. این پدیده در حالی جریان دارد که بسیاری از مسئولین هنوز به درک روشنی از ارزهای دیجیتال، ماینینگ و بلاک چین نرسیده‌اند. به نظر می‌رسد تعیین مواضع توسط مسئولین، در ابتدایی‌ترین گام برای شکل دادن به فضای قانونی و ایجاد چارچوبی برای هدایت این علاقه در مسیری که آینده آن قابل رویت است، الزامی باشد.
از طرفی فرصت‌های بی‌نظیری که به واسطه ارزهای دیجیتال در اختیار کشور قرار می‌گیرد، هم‌اکنون با علاقه مردم نیز همراه شده و بهره‌برداری از این فرصت‌ها وظیفه‌ای است که در ابتدا تنظیم‌کنندگان مقررات باید بار آن را به دوش بکشند و این اتفاق با وجود پراکندگی در امر تصمیم‌گیری از سوی سازمان‌ها به وقوع نخواهد پیوست.
