تاکنون ۵۵۰۰۰ نماد اعتماد الکترونیکی صادر شده است

 
کار اعطای نماد اعتماد الکترونیکی به صاحبان وب سایت ها توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از اسفند ماه سال ۸۹ شروع شد و در مجموع تاکنون پنجاه و پنج هزار مجوز برای دریافت نماد اعتماد الکترونیکی صادر شده است.
 
 از وزارت صمت، فردوس حاتمی گفت: نماد اعتماد الکترونیکی یک نشان دولتی است که به وب سایت های که در فضای مجازی فعال هستند، تعلق می گیرد.
 
وی با اشاره به اینکه کارکرد این نماد تشخیص هویت صاحبان کسب و کار در فضای مجازی است، افزود: شناخت هویت اشخاص حقیقی و حقوقی که در فضای مجازی کسب و کار دارند در حال حاضر بسیار ضروری است و دارا بودن نشان اعتماد الکترونیکی توسط آنها این اطمینان خاطر را به کاربران می دهد تا با اعتماد بیشتری از این وب سایت ها خرید یا خدمات دریافت کنند.
 
حاتمی با اشاره به اینکه تاکنون بر اساس نتایج گزارش های مرکز توسعه ۲۷۰ هزار کسب و کار الکترونیکی شناسایی شده اند، توضیح داد: این تعداد مختص افرادی است که در قالب وب سایت فعالیت می‌کنند و شامل اینستاگرام ، تلگرام و دیگر کانال های پیام رسان نیست و به عبارت دیگر می توان گفت تاکنون مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ۱۸درصد از فعالیت‌های مجازی را پوشش داده است.
 
مدیر اجرایی "ای‌نماد" مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در ادامه با بیان اینکه یکی دیگر از اقدامات مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در سال جاری، اعطای مجوز نماد اعتماد الکترونیکی به صاحبان کسب و کار در فضاهای پیام رسان داخلی بوده است، افزود: این در حالی است که در گذشته این مرکز تنها به افرادی مجوز می داد که در قالب وب سایت فعالیت می کردند.
 
وی در ادامه خاطرنشان کرد: تا سال گذشته افراد برای گرفتن این نماد تعرفه ای پرداخت نمی‌کردند اما از خرداد ماه امسال پرداخت مبلغی در حدود ۱۷۵ هزار تومان الزامی است.
 
حاتمی یادآور شد: مدت اعتبار نماد اعتماد الکترونیکی در حدود دو سال است در حالی است که این اعتبار در گذشته یکساله بود.
 
این مدیر اجرایی ادامه داد: هدف از اعطای این نماد قانون مندی در کسب و کار الکترونیکی است که برای مرکز توسعه تجارت الکترونیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به عبارت دیگر اجناس و کالاهای می‌توانند نماد اعتماد الکترونیکی دریافت کنند که قانون باشند.
 
حاتمی با اشاره به اینکه علاوه بر کالا باید شیوه فروش نیز قانونمند باشد، گفت: به عنوان مثال ما به هیچ عنوان به صاحبان کالاهایی که فروش آنها ممنوع است مانند اسلحه نماد اعتماد الکترونیکی نمی دهیم.
 
وی در پایان یادآور شد: در حال حاضر در حدود ۳۰۰ گروه کالا و خدمات شناسایی شده اند اما درصدد هستیم با توجه به تنوع کالاها و خدمات قانونمندی که از طریق فضای مجازی ارائه می شوند تعداد آنها را به روز رسانی کنیم.

معاون وزیر ارتباطات : ۴۳ درصد ترافیک اینترنت در داخل کشور جابجا می‌ شود

 
معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه ۴۳ درصد ترافیک اینترنت در داخل کشور جابجا می شود، گفت: از مرکز ملی فضای مجازی خواسته ایم تا این ادعا را از لحاظ فنی، مورد ارزیابی قرار دهند.
 
امیر ناظمی در خصوص میزان وضعیت ترافیک داخلی و خارجی اینترنت در کشور به عنوان یکی از شاخص های شبکه ملی اطلاعات، گفت: ما ادعا می کنیم که ۴۳ درصد ترافیک اینترنت در داخل کشور مبادله می شود و این رقم در ساعات پیک ترافیک به ۴۷ درصد نیز می رسد. این درحالی است که دوستان در مرکز ملی فضای مجازی میزان ترافیک داخلی اینترنت را ۲۰ درصد عنوان می کنند.
 
وی با بیان اینکه این بحث کاملا فنی و به راحتی قابل اثبات است، اظهار داشت: ما از مرکز ملی فضای مجازی خواسته ایم که در این زمینه یک گروه ارزیابی فنی بگذارند تا میزان ترافیک داخلی اینترنت نسبت به ترافیک خارجی را بسنجند.
 
ناظمی با اشاره به اینکه افزایش ترافیک داخلی اینترنت از جمله اهدافی است که در تحقق شبکه ملی اطلاعات دنبال می شود، ادامه داد: از نظر ما ترافیک اینترنت داخلی بیش از ۴۰ درصد و ترافیکی که به خارج از کشور هدایت می شود، کمتر از ۶۰ درصد است. اما مرکز ملی فضای مجازی این نسبت را ۲۰ به ۸۰ عنوان می کنند. بر این اساس چندین بار درخواست داده ایم که یک گروه ارزیابی برای سنجش این پارامتر بگذارند.
 
وی گفت: از نظر ما ترافیک داخلی اینترنت شامل کل ترافیک مصرفی کاربر است که مجموع تمامی سرویس ها، اپلیکیشن ها و استفاده مستقیم از اینترنت که در داخل کشور جابجا می شود را شامل می شود.
 
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در پاسخ به این سوال که با وجود ادعای ترافیک داخلی بالای ۴۰ درصد، اما صورتحساب کاربر، این موضوع را نشان نمی دهد، افزود: یکی از مواردی که باید به آن توجه داشت این است که به دلیل تغییر مدل فروش اینترنت از حجم فروشی به پهنای باند فروشی، امکان تفکیک ترافیک داخلی و خارجی برای کاربران ADSL به راحتی ممکن است و اپراتورهای FCP نیز ملزم به ارائه جدول میزان مصرف کاربران هستند. اما این موضوع در اینترنت موبایل هنوز به صورت کامل اتفاق نیفتاده و کاربران در این حوزه مشکل دارند.
 
ناظمی با اشاره به تغییر رفتار کاربر نسبت به دانلود محتوا و جایگزینی آن با استفاده از سرویس های آنلاین و استریم گفت: زمانی کاربر یاد گرفته بود که ساعت ۲ شب را به زمان دانلود در اینترنت اختصاص می داد. اما هم اکنون و به دلیل تغییر مدل محاسبه اینترنت و حذف حجم فروشی، این عادت تغییر یافته و کاربران بسیاری هم اکنون در مواقع مختلف شبانه روز به صورت آنلاین فیلم می بینند و مسابقه فوتبال تماشا می کنند.
 
وی با اشاره به گسترش سرویس های داخلی پخش آنلاین محتوا، فیلم و سریال، افزود: با توسعه این سرویس های بومی، شاهد هستیم که در مسابقات ملی فوتبال، هر بار پیک مصرف داخلی اینترنت شکسته می شود. برای مثال در آخرین بازی فوتبال ملی، پیک ترافیک داخلی اینترنت نسبت به قبل شکسته شد و کاربران بسیاری به صورت آنلاین، به تماشای فوتبال در شبکه داخلی نشستند.
 
معاون وزیر ارتباطات این تغییر الگوی مصرف را یکی از دستاوردهای افزایش ترافیک داخلی در شبکه ملی اطلاعات عنوان کرد و گفت: یکی دیگر از مشکلات فعلی، استفاده کاربران از فیلترشکن در زمانی است که از سایتها و سرویس های داخلی استفاده می کنند. این مساله سبب می شود ترافیک به صورت خارجی محاسبه شود، در حالی که کاربر در حال استفاده از سرویس های داخلی است. این معضل نیز باید با تغییر رفتار کاربران، رفع شود.

شفافیت و تاثیر آن در پذیرش تصمیم­‌های جدید

 
عملی شدن هر تصمیم جدید در فضای امروزی جامعه که بیشتر از هر زمانی سبک زندگی فرد فرد ما در آن به اینترنت وابسته است، با حساسیت­‌های زیادی رو­به‌­رو است و بسیاری از آن­ها هم غیرقابل پیش‌­بینی است.
 
وقتی دسترسی افراد به اهدافی که در فضای اینترنت دنبال می­‌کنند را محدود می­‌کنیم، انگار که در دنیای واقعی مالکیت بر وسایل بااهمیت­ را از آن­ها می­‌گیریم. حالا این حس از دست دادن، به یکباره و بدون آگاهی قبلی، بدون جایگزین و در شرایطی که توضیح­ کافی برای تصمیم اجرایی شده به اطلاع عموم نمی‌­رسد؛ نتیجه‌­ای نخواهد داشت جز عصبانیت شدید کاربران و به راه‌­افتادن کمپین‌­های اعتراضی در همان فضای مجازی. محلی که امروز به مهمترین مسیر ابراز لحظه‌­ای خشم تبدیل شده و می‌تواند زمینه را‌ه‌افتادن­ کمپین‌­های اعتراضی وسیع را به وجود آورد.
 
تازه­‌ترین نمونه این اتفاق هم چند هفته‌­ای است که مثل یک دعوای بزرگ، گروه­‌های مختلف علاقه­‌مند به فیلم و سینما را درگیر و سنگ‌­های این دعوا را روانه دو سرویس فعال در حوزه VOD یعنی نماوا و فیلیمو کرده است. در این میان اما مهمترین اقدامی که می‌­توانست فضا را آرام کند و بار سنگین اتهام­‌ها را از سرویس‌­های VOD بردارد، چیزی جز پاسخگویی به سوال­‌ها و شفاف­‌ کردن علت این تصمیم نبود. با اینکه چند روز است بلاخره توضیح سرپرست معاون فضای مجازی دادستانی کل کشور مبنی بر علت مسدودسازی سایت‌­های دانلود فیلم منتشر شده و دلیل محکمی برای رفع اتهام از سرویس­های VOD است، اما این توضیح نتوانست شایعه پیش آمده در لایه­‌های متفاوت جامعه علیه نماوا و فیلیمو را پاک کند.
 
حالا که سیاست‌گذاران و تصمیم‌­گیرنده­‌ها تا این اندازه به مرحله اطلاع‌­رسانی و شفاف­‌سازی درباره علت حکم­‌های صادره شده رسیده­‌اند، کاش زمینه­‌سازی برای اجرای تصمیم‌­ها را از پیش در نظرگرفته و به جامعه نسبت به فواید و علت اصلی حکم، زودتر از اجرای آن آگاهی دهند. در چنین شرایطی است که هم جامعه با تصمیم اجرا شده همراه می­‌شود و هم مانند اتفاق پیش آمده برای سرویس­‌های VOD، کسی در این میان به اشتباه در یک دعوا سنگ نمی­‌خورد. ­
 
با این حال فیلیمو بحران به وجود آمده را پشت سر گذاشت اما همچنان سوال­هایی بدون پاسخ ماند. کسی نپرسد اصلا کدام فعال بخش خصوصی این توانایی را دارد تا حکومت را تحت تاثیر قرارداده و آن را متمایل به تصمیم‌­گیری­‌های مهم سیاسی کند؟ سرویس­‌های VOD که تا کنون با هدف حمایت از سینمای ایران و مناسب­­‌سازی فرهنگی سینمای جهان فعالیت خود را پیش برده ­اند، علت جلوگیری از فعالیت سایت­های دانلود هم که مطابق با توضیح‌­های اعلام شده از سوی دادستانی، رعایت نکردن سانسورهای محتوایی  آن­ها است، پس چرا عملکرد این دو گروه که قاعدتا دو دسته مخاطب جداگانه هم دارند را به طور مشخص از هم جدا نکرده و کسب‌و ‌کار بومی و قانونی را چنین درگیر دعواهای بزرگ و سخت نکنیم؟
 
حقیقت این است که حالا شعار حمایت از کسب‌وکارهای ملی بیشتر از همیشه رنگ باخته و شرکت‌­های خصوصی به سختی در شرایط اقتصادی حال حاضر توان سرپاماندن دارند، چنین ناملایمتی‌­ها و حواشی­ که یکباره به وجود می­‌آید، علاوه بر ضربه سنگینی که به اعتبار به ­وجود آمده در گذر زمان می­­‌زند، فعالان این حوزه را هم ناامید و نگاه پرانگیزه آن­ها برای ادامه مسیر را بی­‌رمق می‌­کند.

هشدار درباره مخاطرات یک فناوری دولت گریز

«هوش مصنوعی» که انسان موفق به تولید آن شده، به زودی با آنالیز وجوه مختلف ذهن، جای انسان را می‌گیرد، به همین دلیل مرکز فضای مجازی رویارویی هدفمند با این فناوری را در دستور کار قرار داده است.
 
 
گروه دانش و فناوری؛ معصومه بخشی پور: مفهوم «هوش» همواره یکی از جذابترین و تقریبا پیچیده ترین مفاهیم بوده و هست و از آنجایی که علم متعقد است که جایگاه هوش، مغز است انسان همواره در جستجوی کدگشایی عملکرد این عضو اسرارآمیز بدن بوده است. با این وجود امروزه علم تقریبا به این میزان از بلوغ رسیده که بتواند ماشین ها و ابزاری بسازد که هوشمندانه عمل کنند؛ به عبارت دیگر بشر توانسته «هوش مصنوعی» تولید کند.
 
شاید این پیش فرض که فناوری «هوش مصنوعی» به تازگی تولید شده و در زمره فناوریهای نوین قرار گرفته فرض درستی نباشد چرا که سالهاست که برخی ماشین ها و ابزار این قابلیت را دارند که در کنار انسان، تمام امور را انجام دهند و انسان تنها ناظر عملیات آنها باشد.
 
اما آنچه که امروز هوش مصنوعی را به عنوان یک فناوری نوین بارز کرده، ورود آن به مباحث مختلف زندگی ما است. هوش مصنوعی به کلیه مباحث مختلف زندگی ما ورود کرده و دیگر نمی توان گفت هوش مصنوعی تنها بخشی از توانایی انسان را در برمی گیرد.
 
به بیان دیگر، پیش از این هوش مصنوعی تنها به بخشی از توانایی انسان، شامل بخشی از یادگیری و قدرت استنتاج، بخشی از قدرت تحلیل و بخشی از قدرت پردازش اطلاعات حجیم، ورود کرده بود اما آنچه که امروز هوش مصنوعی را برای ما بسیار بارز، اساسی و حیاتی کرده و محققان بر آن اتفاق نظر دارند، این است که هوش مصنوعی قرار است جای انسان را به طور کامل بگیرد. نمونه های این اتفاق از هم اکنون در زمینه هواپیماهای بدون خلبان و خودروهای خودران دیده می شود.
 
به همین دلیل است که کشورهای مختلف در حال بررسی ابعاد مواجهه با این فناوری هستند. برای مثال این کشورها در حال بررسی این موضوع هستند تا بدانند زمانی که هوش مصنوعی وارد زندگی بشر می شود آیا می توان مطمئن بود که همانطور که انسان وقایع را پردازش می کند، هوش مصنوعی نیز عمل کرده و مانند انسان در لحظه و در زمان لازم تصمیم می گیرد و یا خیر؟
 
پیشتازان هوش مصنوعی کدامند
 
کشوری مانند چین هدفگذاری کرده که تا سال ۲۰۳۰ تنها از فناوری هوش مصنوعی بیش از ۷ هزار میلیارد دلار درآمد داشته باشد. بنابر آخرین گزارش منتشر شده در نشریه نیچر، چینی‌ها قصد دارند تا سال ۲۰۳۰ هدایت هوش مصنوعی دنیا را در اختیار بگیرند. هدف چین رهبری صنعت هوش مصنوعی دنیا است و برای رسیدن به این هدف سه برنامه عمده دارد که شامل سرمایه گذاری در تحقیقات بنیادی، مقصدی برای نخبگان هوش مصنوعی دنیا و تبدیل شدن به یک قطب صنعتی پیشرو در هوش مصنوعی دنیا می شود.
 
این کشور سالها است که در انتشار مقالات هوش مصنوعی رتبه نخست دنیا را دارد. براساس شاخص اچ ایندکس، چین ششمین کشور از لحاظ پژوهشگران توانمند هوش مصنوعی در دنیاست. از جمله شرکت‌های مطرح چین در صنعت هوش مصنوعی نیز می توان به صنایع Tencent ، Baidu و Alibaba اشاره کرد.
 
هدف چین در حوزه هوش مصنوعی تمرکز بر علوم کشاورزی است. چرا که برای این کشور با وجود داشتن بیش از ۱.۶ میلیارد نفر جمعیت، آینده جهان از حیث غذا، مدیریت آب و زمین در درجه اهمیت قرار دارد. به همین دلیل این کشور به این نتیجه رسیده که با پرداختن به فناوری هوش مصنوعی، می تواند در حوزه کشاورزی و در مدیریت آب، غذا و زمین موثر واقع شود و هم درآمد کسب کند.
 
از سوی دیگر آمریکای شمالی و اروپای شمالی هم رقمی تا ۲ هزار میلیارد دلار را برای درآمدزایی در حوزه هوش مصنوعی هدفگذاری کرده اند که البته این برنامه ریزی صرفاً به ماشین هوشمند و گوشی هوشمند برنمی گردد. بلکه این کشورها در حال پیاده سازی فناوری هستند که بتواند وجوه مختلف ذهن انسان را آنالیز و به صورت هم زمان پیاده سازی کند.
 
اروپا و آمریکا به طور مشخص در حوزه علوم انسانی هوش مصنوعی ورود پیدا کرده اند و آمریکا علاوه بر این حوزه، در بحث دارو و سلامت هم، هوش مصنوعی را به کار گرفته است.
 
به بیان دیگر آمریکاییها درحال حرکت به سمتی هستند که هوش مصنوعی را معادل یک انسان کند. به این معنی که این ماشین، فلسفه یاد بگیرد، بتواند اگر و آنگاه کند و مباحث مربوط به یادگیری و قدرت یادگیری، استنتاج و تجربه را برای خود تعبیه کند.
 
اگرچه جواب این سوال که آیا ما می توانیم ماشینی بسازیم که از انسان هوشمندتر باشد، هنوز مشخص نیست و متخصصان در مورد آن اختلاف نظر دارند، اما آنچه مشخص است این است که بزرگان فناوری، ابعاد هوش مصنوعی را بین خود تقسیم کرده اند و ما فعلا نظاره‌گر هستیم و بعد از وقوع این فناوری، مانند سایر فناوریها به آن خواهیم پرداخت.
 
هوش مصنوعی زبان شناسی و مردم شناسی می کند
 
یکی از وجوه اصلی در حوزه هوش مصنوعی که موضوع مورد توجه کشورها است، مساله زبانشناسی است. به همین دلیل بسیاری از استارت‌آپها در حال کار روی موضوع پردازش گفتار NLP (natural language processing) هستند.
 
چرا که در پدیده هوش مصنوعی، آنچه که در درجه اهمیت قرار دارد این است که دسته ای از ماشین های آینده، قرار است دستیار و کمک یار انسان در همه وجوه باشند. برای مثال هوش مصنوعی می تواند یاد بگیرد که مانند یک پزشک، عمل کرده و مشکلات افراد را در حوزه های مختلفی مانند پزشکی حل کند. این ماشین می تواند کمک یار انسان در حل مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی باشد.
 
فرض کنید که شما یک مهندس باشید. هوش مصنوعی کمک یار شما، یاد می گیرد مهندس باشد. به بیان دیگر این دستیار باید بتواند با شما حرف بزند و گفتار داشته باشد. به طوری که در گفتار، شما نتوانید تشخیص دهید که این کمک یار، هوش مصنوعی است و یا آقای پزشک و مهندس!
 
وجه دیگر هوش مصنوعی بحث مردم شناسی است. ذهن ما می تواند چنان استنتاج کند و اطلاعات را کنار هم بگذارد که مردم را از جهات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و حقوقی دسته‌بندی کند. امروز ماشین هایی با این قابلیت در حال ساخت است و به مسئله‌ای بسیار مهم تبدیل شده است. به همین دلیل گفته می شود که در آینده نزدیک همه چیز در اختیار کشوری خواهد بود که روی هوش مصنوعی مسلط شده و این بسیار اساسی و حیاتی است.
 
سرمایه گذاری روی استارت‌آپهای هوش مصنوعی
 
نگاهی به وضعیت فعالیت شرکتهای فناوری بزرگ در دنیا نشان می دهد که این شرکتها در حال تقویت استارت‌آپهایی در حوزه هوش مصنوعی هستند.
 
هم اکنون ۵ شرکت بزرگ فناوری دنیا شامل گوگل، آمازون، اپل، مایکروسافت و فیس‌بوک که تقریبا تمامی سرویس ها و خدمات مهم فضای مجازی را به دست خودشان گرفته اند، روی استارت‌آپهای هوش مصنوعی سرمایه گذاری کرده اند.
 
گوگل امروز صاحب قوی ترین دستیار ماشینی دنیا است و تمام تلاش این شرکت که بیش از ۲۰۰ سرویس ارائه می کند، این است که آینده فضای مجازی از دستش خارج نشود.
 
این غولهای فناوری در حال تقویت استارت آپ های هوش مصنوعی هستند تا بتوانند به این عرصه مسلط شوند. به همین دلیل گوگل هم اکنون دارای ۱۵ استارت آپ هوش مصنوعی و اپل دارای ۱۶ استارت آپ هوش مصنوعی هستند.
 
از اینترنت اشیا تا هوش مصنوعی
 
از آنجایی که رویای نفوذ ابعاد مختلف هوش مصنوعی در زندگی روزمره ما روز به روز رنگ واقعیت به خود می گیرد، مواجهه هدفهمند با این پدیده در کشور و تدوین راهکارهای آینده نگرانه برای آن، ضروری به نظر می رسد. در این راستا عباس آسوشه معاون مرکز ملی فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد پدیده «هوش مصنوعی» و اقداماتی که در این راستا در کشور در حال انجام است، الزامات و مخاطرات مواجهه با این فناوری، توضیح می دهد.
 
وی با بیان اینکه از حدود یک سال پیش در مرکز ملی فضای مجازی در حال کار روی بحث هوش مصنوعی هستیم، گفت: در حال تهیه یک سند و نقشه راهی هستیم که ابعاد مختلف هوش مصنوعی را دربرگیرد.
 
آسوشه با اشاره به فناوری اینترنت اشیا و علوم شناختی به عنوان محورهای هوش مصنوعی گفت: اینترنت اشیا زمینه لازم را برای بارور شدن و هوشمند شدن همه چیز در اختیار ما می گذارد.
 
وی با بیان اینکه هم اکنون حوزه هوش مصنوعی، استارت‌آپ ها و پلتفرم های مختلف از تولید گرفته تا هوش تجاری، کارخانه و صنعت، امنیت، بحث های مهندسی و علم داده و تجارت الکترونیک را درگیر کرده است، تاکید کرد: دنیا درحال حرکت بسیار شتابان و هدف‌گذاری شده در این حوزه است. در بحث نرم افزار و پلتفرم های نرم افزاری مبتنی بر اینترنت اشیا ( IOT ) ما کارهای جدی می توانیم انجام دهیم، اما متاسفانه جهت‌گذاری مشخصی نشده است.
 
آسوشه با بیان اینکه سند توسعه اینترنت اشیا بیش از ۶ ماه است که ابلاغ شده است، افزود: قبل از اینکه این سند را آماده ‌کنیم از دستگاه‌های مختلف نماینده گرفتیم. معاونت علمی رئیس جمهور را به کمک طلبیدیم و دبیرخانه را در معاونت علمی قرار دادیم. دستگاه‌های مختلف را دعوت و سند را تکمیل کرده و به تمام دستگاه های مرتبط ابلاغ کردیم. حدود ۳ ماه بعد تقسیم کار ملی در این زمینه انجام و برای دستگاه های مختلف ارسال شد.
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی خاطرنشان کرد: برغم اینکه طبق دستور شورای عالی فضای مجازی، سند IOT آماده و در حوزه اینترنت اشیا تقسیم کار ملی صورت گرفته است اما متاسفانه دستگاه‌های مختلف آن را جدی نگرفتند و با پیگیری هایی که در دست انجام است، مرتب ناامیدتر می شویم. این تقسیم کار ملی براساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی است اما بسیاری از دستگاهها به آن بی اعتنا هستند. آنها نمی دانند که آینده مربوط به هوش مصنوعی است و اگر آن را درنیابیم آینده را خواهیم باخت.
 
آسوشه گفت: ما در سند الزامات IOT و به تبع آن هوش مصنوعی، به سمت حوزه های با اولویت بالا و حوزه هایی که اثرات امنیتی شدیدی نداشته باشند رفته ایم. بومی‌سازی چرخه حیات یا زیست‌بوم IOT باید اتفاق بیفتد. همه اینها باید الزامات شبکه ملی اطلاعات را رعایت کرده باشند؛ ما معتقدیم که زیست بومی IOT در بستر شبکه ملی اطلاعات باید جریان پیدا کند و تمام الزامات این سند، باید در اینترنت اشیا و هوش مصنوعی رعایت شود.
 
جایگاه هوش مصنوعی در ایران کجاست
 
وی با بیان اینکه اگر به همین شکلی که امروز درحال حرکت هستیم، پیش برویم، ۱۰ سال بعد، از آن‌چیزی که امروز هستیم هم عقب‌تر خواهیم بود، گفت: فکر نکنیم که ۱۰ سال دیگر به اندازه ۱۰ سال رشد خواهیم داشت. چرا که دنیا به اندازه هزار سال رشد کرده و ما فاصله مان بیشتر می شود. به همین خاطر زمانی که مقام معظم رهبری، حکم شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی را انشا فرمودند یکی از اهدافی که برای شورا قرار دادند مواجهه فعال، هوشمندانه و خردمندانه با فضای مجازی بوده است.
 
آسوشه با اشاره به اینکه گوگل ۱۵ استارتاپ اساسی را در حوزه هوش مصنوعی به خدمت گرفته است، ادامه داد: به طور کلی باید گفت که شرکتهایی مانند گوگل و اپل به طور جدی در حوزه هوش مصنوعی کار می‌کنند و برای خودشان تا سال ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ اهدافی قرار داده اند. اما ما در کشور کدام شرکت بزرگ تک شاخ (یونی کورن) را داریم که بتواند استارت‌آپهای ما را در کنار خودش بگیرد و ابعاد مختلف هوش مصنوعی را هدایت کرده و در کشور مورد بهره برداری قرار دهد؟
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی تصریح کرد: با این شرایطی که در کشور برای بخش خصوصی درست کرده ایم، این بخش هر روز ضعیف تر می شود. در حالیکه گوگل و اپل خودشان را برای ۱۰ تا ۲۰ سال آینده تجهیز کرده و برای آنکه حکومت جهانی شان خدشه دار نشود، هزینه می کنند.
 
وی با بیان اینکه متاسفانه ما در هدایت بخش خصوصی خیلی فعال و اثرگذار نبوده‌ایم، اضافه کرد: با این قوانین مالیاتی و بیمه ای و انواع قوانینی که واقعا دست و پا گیر هستند و متناسب با عصر فضای مجازی مورد بازبینی قرار نگرفته‌اند، اجازه بزرگ شدن به بخش خصوصی این حوزه نداده‌ایم. این قوانین و مقررات صرفاً برای دوران سنتی ما تعبیه شده بود.
 
ارسال نامه عملکرد هوش مصنوعی به رئیس جمهور
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه راجع به اینها باید فکر شود و بخش های حقوقی و قانونگذار و قضایی باید راجع به این مباحث کار کنند، ادامه داد: به دلیل موضوعات متنوع و بسیار اثرگذار، صف حجیمی از آیین نامه ها و اسناد در پشت درهای شورای عالی تشکیل شده است، لذا برای کارهایی هم که انجام شده، سرعت لازم وجود ندارد.
 
وی با بیان اینکه ما در مرکز ملی فضای مجازی نامه هایی را با عنوان «بلوغ سازمانی» در بحث تاثیر عملکرد هوش مصنوعی در اقتصاد، بهداشت، آموزش و پرورش و کشاورزی، برای رئیس جمهور ارسال کرده ایم، اضافه کرد: در بحث پولی مالی نیز در حال آماده سازی مسائلی هستیم که از طرف رئیس جمهور به مجموعه هایی که متولی آن هستند ارسال شود.
 
نامه هایی را با عنوان «بلوغ سازمانی» در بحث تاثیر عملکرد هوش مصنوعی در اقتصاد، بهداشت، آموزش و پرورش و کشاورزی، برای رئیس جمهور ارسال کرده ایم تا به مجموعه هایی که متولی آن هستند ارسال شودمعاون مرکز ملی فضای مجازی ادامه داد: مضمون این نامه ها این است که نهادهای متولی در آینده نزدیک در کنار هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاکچین، پلتفرم ها و سایر فناوری‌های تحول آفرین، چه شکل و نمایی خواهند داشت یا باید داشته باشند.
 
هوش مصنوعی چه مخاطراتی دارد
 
آسوشه در مورد مخاطرات رویارویی با هوش مصنوعی اظهار داشت: اصلی ترین بحث هوش مصنوعی این است که انسان آرام آرام اعتماد به نفسش را از دست می دهد و آرام آرام بدون ماشین هیچ کاری نمی تواند بکند. اگر امروز گوشی شما کمک می کند که شما تصمیم بگیرید، فردا و به واسطه هوش مصنوعی، شما از گوشی تان و دستیارتان می خواهید که برای شما تصمیم بگیرد. در بخش اقتصادی، سرمایه‌گذاری و حتی ایجاد ارتباط و همکاری با یک مجموعه، این اتفاق می افتد. به همین دلیل ما در سند اینترنت اشیا تاکیدمان این بوده که باید حواسمان جمع باشد که با بهره گیری از هوش مصنوعی، کرامت انسانی با حضور ماشین هایی که تقریبا همه کارها را برای ما انجام می دهند، زیر سوال نرود.
 
وی ادامه داد: این ماشین ها مثل انسان هستند؛ وقتی با ماشین برخورد کرده و تعامل دارید اصلا احساس نمی کنید که انسان نیست. همه جواب ها و سوالات که مطرح می شود درست مثل این است که یک انسان پیش روی شما نشسته و شما را می بیند و پیشینه شما را هم از روی شبکه برمی دارد و آنالیز می کند. به طور کلی به واسطه هوش مصنوعی، مباحث اخلاقی در آینده به چالش کشیده خواهند شد.
 
آسوشه با اشاره به اینکه این موضوع در همه جا مطرح است، گفت: برای مثال اروپایی ها در کنفراس داووس ۲۰۱۹ بحث «اخلاق در فضای مجازی» را به صورت جدی مطرح کردند. در کشور ما نیز موضوع اخلاق خط قرمز است و ما باید مواظب باشیم که هوش مصنوعی مانند یک سیل به سمت ما می‌آید. امروز این سیل اگرچه یک مسیل ضعیف است اما به زودی چنان قوی خواهد شد که شما بدون آن نمی توانید دیگر زندگی کنید و اگر اقدامات لازم را انجام نداده باشیم با مشکل مواجه می شویم.
 
دولت گریزی با فناوری هوش مصنوعی
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی اضافه کرد: تهدید بعدی این است که این نوع فناوری های نوین را «فناوری دولت گریز» می نامند. مثل بلاکچین، اینترنت اشیا و علوم شناختی؛ به این معنی که این فناوریها به نحوی حرکت می کنند که قدرت و اختیارات دولت، در برابر آنها بسیار پایین می آید. اینکه می گوییم سازمانها و وزارتخانه ها برای تقابل با هوش مصنوعی باید آماده باشند به این علت است که به زودی و در آینده نزدیک، ماشین ها می آیند و جای آنها را می گیرند. بنابراین تهدید بعدی هوش مصنوعی، قابلیت دولت گریزی آن است.
 
اینکه می گوییم سازمانها و وزارتخانه ها برای تقابل با هوش مصنوعی باید آماده باشند به این علت است که به زودی و در آینده نزدیک، ماشین ها می آیند و جای آنها را می گیرندآسوشه ادامه داد: بحث دیگر مباحث مربوط به امنیت کشور است. مسائل امنیتی کشور با هوش مصنوعی شدیداً تحت تاثیر قرار می‌گیرد و اگر هوش مصنوعی را در اختیار بگیرند، مقابله با هجمه دشمنان کار سختی خواهد شد. امروز ما چیزی به نام هوش مصنوعی در کشور نداریم؛ امروز تنها گوگل است که اطلاعات ما را می برد، یا یک سری پیام رسان هستند که اطلاعات ما را در اختیار دارند و ماشین‌هایی وجود دارند که حجم وسیعی از اطلاعات را آنالیز می کنند. اما اگر هوش مصنوعی بیاید و یک مغز متفکر با دستیاری که یک مغز متفکر دارد به این عرصه وارد شود، دیگر تنها موضوع جمع آوری اطلاعات مطرح نیست و موضوع متفاوت می شود.
 
وی گفت: به این معنی که اطلاعات جمع آوری می شود و با اخلاق ، رفتار، اقدامات روزانه و مسیر و کارهایی که روزانه برای هر فرد وجود دارد، ترکیب خواهد شد. تا پیش از این اطلاعاتی که گوگل و پیام رسان ها جمع آوری می کردند، اطلاعات خام بود و خیلی به کار نمی آمد؛ اما در هوش مصنوعی جمع آوری اطلاعات به صورت پردازش شده است که می تواند اثرات بسیار شگرف و عمیقی را در بحث های امنیتی، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی ما بگذارد.
 
به گفته معاون مرکز ملی فضای مجازی به مرور، انسان با حضور هوش مصنوعی و هوشی که وجوه مختلف انسان را می تواند شبیه سازی کند، کشور را بی هویت می کند. به عبارت بهتر، با هوش مصنوعی مرز کشورها زیر سوال می‌رود. همانطور که امروز هم فضای مجازی مرز کشورها را به یک شکل دیگر زیر سوال برده است.
 
از هوش مصنوعی نمی ترسیم
 
آسوشه می گوید: ما از فناوری هوش مصنوعی نمی ترسیم؛ بلکه معتقدیم که ابزاری در اختیار ما قرار گرفته که روش کار کردن با آن را باید به مردم یاد دهیم. باید بررسی شود که در کدام قسمتهایی از فناوری هوش مصنوعی ورود کنیم و یا در کدام قسمتها باید سرمایه‌گذاری و حمایت کنیم. در همین حال باید مشخص شود که موضوع آگاهی مردم در این حوزه بر عهده چه نهادی خواهد بود.
 
وی با اشاره به اینکه سند و نقشه راه توسعه هوش مصنوعی در کشور با توجه به این الزامات، باید به شورای عالی فضای مجازی ارائه شود، ادامه می دهد: ما خیلی سخت نمی گیریم و انتظار نداریم که درها را به سمت همه چیز ببندیم. وقتی هم اکنون روی موبایل ما اپلیکیشن پاک می شود، مرز ما کجا است؟ به این معنی است که شرکتی می تواند به گوشی موبایل ما دسترسی داشته باشد و اپلیکیشن مورد نظر خود را پاک کند، پس مرزی برای ما وجود نخواهد داشت. به همین دلیل به این فناوریها، فناوری دولت گریز می گویند.
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی معتقد است که در آینده شاهد خواهیم بود که حتی توزیع آب و برق و ترافیک با استفاده از فناوری هوش مصنوعی انجام می شود و دولت در آن نمی تواند نقشی ایفا کند.
 
به گفته آسوشه، هوش مصنوعی و IOT اثرات بسیار پیچیده تر از عناصر و اپلیکیشن هایی که امروز با آن مواجه هستیم و کشور را دچار مخاطره کرده‌اند دارند. برای مثال به واسطه نفوذ اپلیکیشنی مانند «ویز»، ترافیک شهری ما توسط یک مجموعه خارجی در آمریکا کنترل می شود. حال فرض کنید به واسطه هوش مصنوعی برق، آب، توزیع مواد غذایی ما نیز اینگونه شود. چرا که این پلتفرم ها در حال توسعه هستند.
 
به واسطه نفوذ اپلیکیشنی مانند «ویز»، ترافیک شهری ما توسط یک مجموعه خارجی در آمریکا کنترل می شود. حال فرض کنید به واسطه هوش مصنوعی برق، آب، توزیع مواد غذایی ما نیز اینگونه شودمعاون مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه این قصه ژول ورن نیست و واقعی است، ادامه داد: اما متاسفانه دستگاهها با این واقعیت روبرو نشده و به قول خودشان کارهای واجب تری دارند. به همین دلیل ما پیشنهادمان این است که دست بخش خصوصی را بازگذاشته و تنها بر آن نظارت کنیم. اما این اتفاق تاکنون نیافتاده است.
 
وی گفت: متاسفانه فقط پول خرج کنیم و اخیرا هم نصف آن را توی جیبمان می گذاریم و مابقی را خرج می کنیم. به همین دلیل وقتی صحبت از بخش خصوصی به میان می آید، این موضوع را پیش می کشند که اطلاعات مردم را نمی توانند در اختیار بخش خصوصی بگذارند.
 
سند هوش مصنوعی چه زمان آماده می شود؟
 
آسوشه در مورد اینکه سند هوش مصنوعی چه زمان آماده می شود، گفت: در این زمینه چند بحث پیش درآمد وجود دارد. یکی از آنها «نظام جامع تنظیم مقررات» است. هم اکنون سندی با عنوان «حمایت از افراد موضوع داده» داریم که این آماده و به شورای عالی فضای مجازی ارسال شده است. سند دیگری با نام «الزامات خدمات محتوایی در فضای مجازی» آماده است و در انتظار تصویب در شورای عالی فضای مجازی است. به بیان دیگر مجموعه ای از موارد آماده شده اما با توجه به تعدد موضوعات قابل طرح در شورا، زمان بندی مشخصی نمی توان برای طرح و تصویب این موارد در صحن شورا ارائه داد. هر موضوعی که در شورای عالی فضای مجازی مطرح می شود حداقل دو یا سه جلسه زمان می برد و این یعنی حداقل دو تا ۳ ماه زمان.
 
وی می گوید: شورای عالی فضای مجازی پیش از این اختیاراتی را به کمیسیون های عالی مرکز ملی فضای مجازی داده بود که در حضور رئیس جمهور فعلی، این اختیارات را گرفته و سرعت تصویب طرح ها کند شده است. روال به این شکل بود که طرح در کمیسیون عالی مربوطه تصویب می شد و برای اعضا ارسال می شد که اگر تا ۵ روز، نکته ای از سوی اعضا ارائه نمی شد، به منزله تصویب طرح تلقی می شد. این موضوعات از سوی شورای عالی فضای مجازی به کمیسیون های عالی ارجاع می شد.
 
هوش مصنوعی گذشته، حال و آینده ما را آنالیز می کند
 
آسوشه با بیان اینکه آنچه که امروز در هوش مصنوعی مورد توجه است، بحث بیگ دیتا و تحلیل اطلاعات حجیم با سرعت تولید بالا و متنوع است، افزود: این ماشین ها می طلبند که ما تحلیلگرهای متفاوتی در نقاط مختلف شبکه داشته باشیم. درحالی که در مدل داده کاوی سابق، جمع آوری اطلاعات اتفاق می افتاد و در جای دیگری به صورت آفلاین، این اطلاعات پردازش می شد. اما در هوش مصنوعی اطلاعات به صورت آنی در کنار اطلاعات قبلی و پلن آینده، تحلیل و پردازش می شود. به بیان دیگر هوش مصنوعی گذشته، حال و آینده شما را آنالیز و تحلیل می کند.
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی در مورد راهکار مواجهه با هوش مصنوعی معتقد است که فضا را باید به جوان ها بدهیم. باید کشور را حساب شده به دست جوان های خلاق سپرد و آنها را آماده مسئولیت پذیری کنیم. از سوی دیگر باید بخش خصوصی را در کشور فعال کنیم. ما بخش خصوصی را در کشور کشته ایم و انواع سدها را برای آنها گذاشته ایم. این درحالی است که برای تک شاخ شدن، باید محیط را برای استارت‌آپهای حوزه هوش مصنوعی فراهم کنیم.

معمای حریم خصوصی و دسترسی آزاد به اطلاعات باید حل شود

 
دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور گفت: در عصر فضای مجازی پیش از واژه دسترسی، واژه اشتراک گذاری متداول است و یکی از صفات بارز این فضاست.
 
 دکتر سید ابوالحسن فیروزآبادی در همایش ملی زیست بوم دسترسی همگانی به اطلاعات در دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: حکمرانی در عصر جدید و در عصری که فضای مجازی به بلوغ رسیده بدون به اشتراک گذاری اطلاعات و منابع امکان پذیر نیست. در واقع ما به سمت معماری های Service-oriented در حرکت هستیم و آن چیزی که امروز تحت عنوان خدمات ابری در دنیا مطرح است، برآمده از این دیدگاه است که ما بتوانیم از منابع مشترک و اطلاعات مشترک و اشتراک گذاری آن استفاده کنیم.
 
فیروزآبادی با اشاره به این که دسترسی به اطلاعات و اشتراک گذاری آن از الزامات حکمرانی جدید است و بدون آن نمی توان حکومت کرد، تاکید کرد: این یک امر ساده نیست و بسیار پیچیده است. در حال حاضر نیز در سطح دولت الکترونیک هنوز در لایه دولت - دولت با مسائل اساسی مواجه هستیم، بنابراین مهم است که ما دسترسی و اشتراک گذاری را با پیچیدگی هایش در نظر بگیریم چرا که با توجه به گرایش هایی که در سطح تکنولوژی به سمت همگرایی، اشتراک گذاری و اصلاح حکومت‌ها با شکل گیری واژه های جدید مثل حکمرانی دارد، پیاده سازی دسترسی به اطلاعات با مشکلات اساسی مواجه است.
 
وی با بیان این که معمای حریم خصوصی و دسترسی آزاد به اطلاعات باید حل شود، افزود: حریم خصوصی در این فضا چیست وقتی که حریم شما از  بایونانومتریک (Bionanometric) شروع شده و از طریق آن وصل می شوید به فضا و همزیستی انسان و اشیا شروع می شود. بنابراین مباحث حقوقی جدید مطرح شده و نیاز به بازتعریف دارد و تعاریف حریم خصوصی و آزادی دسترسی به اطلاعات باید بازنگری شود.
 
فیروزآبادی با اشاره به این که اینها در زیست بومی است که گمنامی در حد اعلای خود است، تصریح کرد: این گمنامی هم شامل موجودیت های سخت افزاری است و هم نرم افزاری. شناخت بعضی از موجودیت های نرم افزاری به دلیل پیچیدگی های آن بسیار سخت است. موجودیت های سخت افزاری را ما از نانومتر به بعد توانستیم تشخیص دهیم ولی موجودیت های پیچیده نرم افزار که برآمده از فرآیندهاست، چگونه هویت می یابد. در واقع باید توجه داشت که در این فضا سخت افزارها هویت استاتیک ندارند بلکه هویت دینامیک دارند، چه برسد به هویت های نرم افزاری که قطعا در شناخت آنها اشکال وجود دارد و چه برسد به این که بخواهیم به آنها هویت آن هم از نوع استاتیک ببخشیم.
 
وی اظهار کرد: فعالان این فضا چه تعمدی از منظر نظام سرمایه داری برای تصرف بازار و چه غیر تعمدی در گمنامی بسر می برند لذا در نهایت مسئولیت ناپذیری و عدم شفافیت در آن وجود دارد.
 
رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به این که گمنامی و مسئولیت ناپذیری در این فضا در حوزه رسانه به شدت در سال های اخیر آزار دهنده است، گفت: نه تنها در ایران در جهان بحث هایی که در IGF مطرح می شود، درخصوص صحبت های نفرت پراکنی و فیک نیوز است و بحث هایی که در مالتی مدیاست مربوط به دیپ فیک و تشخیص جعل از واقعیت است که بسیار سخت شده است و لذا مساله گمنامی باید برای دسترسی به اطلاعات و مسئولیت پذیری در این فضا حل شود.
 
وی درخصوص شکاف دیجیتال افزود: دسترسی پذیری (Accessibility ) واستطاعت پذیری (Affordability ) در این حوزه مطرح است که معمولا از دسترسی پذیری توسعه شبکه برداشت می‌شود و استطاعات پذیری هم نرخ ارزان اما در آن بحث سواد بسیار حائز اهمیت است و آنچه که من معتقدم علاوه بر این دو مساله توجه به کنش پذیری است. در واقع بعد از این که دسترسی پذیری و استطاعت پذیری ایجاد شد باید پذیرفت که علم در تعریف جدید برساخت اجتماعی است و علم برآمده از اطلاعات برساخت اجتماعی است و این اطلاعات مورد بحث فقط مکتوبات در کتاب ها نیست بلکه اطلاعات در حال تولید انفجاری است.
 
فیروزآبادی اعلام کرد: هنوز نگاه ما نهادگرایی و دستوری است اما باید بدانیم که بعد از دسترسی و استطاعت آنالیز اطلاعات چه کنشی در سطح محلی و جهانی باید داشته باشیم و آیا مساله کنش پذیری در دو سطح ملی و جهانی حل شده است؟
 
وی با بیان این که در سطح جهانی هنوز این مساله حل نشده است، افزود: یکی دیگر از مسائل این فضا، شکاف اطلاعاتی عمیق بین صاحبان سکوها و کاربران است که سکوها در فضای مجازی در حال تمرکز بخشیدن به اطلاعات هستند و حکمرانی این سکوها در دنیا و سطح ملی در هیچ جا روشن نیست و این در حالی است که ما هنوز در رابطه با یک سکو در سطح ملی و بین المللی یک خط هم تعیین تکلیف نکردیم و در واقع برای نقش ها در هنجارسازی و ارزش گذاری برای نحوه دسترسی و حل معمای پیش گفته در رابطه با سکو ها هنوز کار عمیقی صورت نگرفته است.
 
دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور با اشاره به این که نظام ارزش گذاری که در حوزه فضای مجازی موجب تراکم داده و اطلاعات بر روی سکو ها شده در تصاحب صاحبان سکوهاست، تاکید کرد: کمپانی‌های بزرگ این حوزه همچون گوگل، فیس بوک، مایکروسافت و اپل تعیین می کنند، دسترسی چه باشد، چگونه باشد و با چه الگوریتمی باشد و یک نوع هژمونی سکویی در این حوزه شکل گرفته است و این هژمونی سکویی در اولین جایی که باید به چالش کشیده شود دانشگاه‌ها و جمع نخبگان است.
 
وی با بیان این که حکومت ها با سکوها در چالش هستند و از آن به اشتباه تعبیر به دفاع از حفاظت منافع آنها می شود، افزود: در این روند جهانی شدن ممکن است وجه جهانی شدن پدیده هژمونی سکویی که در حوزه دسترسی اطلاعات درحال شکل گیری است، مورد غفلت قرار دهد اما این ارزش علمی پرداختن به بحث هژمونی سکویی را نمی کاهد و با توجه به این که می‌دانیم سکوها به سمت شبه انحصارشدن در دنیا حرکت می کنند و بعضا این شبه انحصارات غیر قابل بازگشت است باید به این مساله پرداخته شود.
 
فیروزآبادی با اشاره به این که در این حوزه مباحثی همچون رابطه نظام‌های حکمرانی جدید با نظام دموکراسی و رابطه اینها با هژمونی سکویی در شکاف اطلاعاتی در سطح جهان مطرح است، گفت: در چالشی که بین رهبری دولت ها در سطح حاکمیت این فضا مطرح است و از آن به عنوان تضعیف دولت و ملت و افزایش بازیگری دیگران همچون نخبگان، جامعه مدنی و بخش خصوصی تعبیر می شود، باید توجه داشت که فاصله بخشی خصوصی با جامعه مدنی تهدید جدی است و در واقع بخش خصوصی و نوع جدیدی از سرمایه داری سکویی که در حال شکل گیری در این فضاست نیاز به بررسی دارد.
وی تاکید کرد: نباید برای دسترسی به اطلاعات فقط فشار بر دولت ها بگذاریم بلکه مساله پچیده تر از اینهاست ما در ابتدایی ترین روابط این حوزه نظام نداریم و حتی برای صیانت از اطلاعات مشکل وجود دارد که البته سایر کشورها زودتر گام برداشتند و در اروپا مقررات حفاظت از داده GDPR مطرح شده است در حالی که ما باید زودتر حرکت می کردیم.
رئیس مرکزملی فضای مجازی کشور با اشاره به این که مدیریت دیتا وکالاسازی از روی داده هنوز در کشور تعریف نشده است، اظهار داشت: داده ارزش اقتصادی دارد و سایز شبکه مولد ارزش اقتصادی آن است و در این نظام اقتصادی قدرتمند برآمده از ارزش داده و شبکه وکالایی شدن داده که در حال شکل گیری است نمی توان شعار دسترسی آزاد و رایگان داد و باید وجوه اقتصادی آن را درنظر گرفت.
 
وی درباره شکل گیری قدرت نرم از اطلاعات گفت: قدرت نرم در کنار قدرت سخت در حال تولد است و این قدرت برخلاف قدرت سخت که وقتی متمرکز می شد، عاملیت می یافت به شدت پراکنده است بنابراین باید بدانیم که قدرت نرم در فضای مجازی کجا عاملیت می یابد؟
 
فیروزآبادی افزود: قدرت نرم در سکوها که محل تمرکز داده و اطلاعات است، عاملیت می یابد و ما باید برای دسترسی اطلاعات این موضوع را ساماندهی کنیم و بازدارندگی که سکوها می توانند ایجاد کنند، اقتدار عملی که به صورت فرامرزی در چارچوب کشورها اعمال کنند و به دنبال آن کاهش قدرت ملی را باید در نظر بگیریم.
 
رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به این که در دسترسی اطلاعات وجوه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را باید در نظر گرفت، تصریح کرد: بیش از آنچه که امروز در داخل کشور اطلاعات باشد بر روی سکوها وجود دارد و مطمئن باشید اگر پلت فرم‌های سلامتی، آموزشی و تجاری در کشور توسعه یابد قدرت بازدارندگی، اقتدار عملی و محرومیت زایی آن‌ها در کشور افزایش می‌یابد که شورای عالی فضای مجازی کشور در تلاش است تا در این فضا وجوهی که اولویت دارد در نظر گرفته و ساماندهی کند.

فیروزآبادی: اگر حاکمیت بخواهد در امور فضای مجازی دخالت کند، از سوی عده‌ای متهم می‌شود

 
دبیر شورای عالی فضای مجازی در همایش ملی زیست بوم دسترسی همگانی به اطلاعات اعلام کرد که فضای مجازی دچار یک هژمونی سکویی شده و تمام محتوای آن را صاحبین پلتفرم هدایت می‌کنند و برای خودشان قوانین وضع می‌کنند؛ قوانینی که برای تعیین آن با هیچ کس و هیچ نهادی مشورت نمی‌شود و اگر حاکمیت هم بخواهد در موضوع مداخله کند، می‌گویند که به فکر منافع خودش است.
 
«ابوالحسن فیروزآبادی» با اشاره به موضوع شکاف دیجیتالی پیش آمده در فضای مجازی گفت: «بین صاحبان پلتفرم‌ها و کاربران شکاف عمیقی ایجاد شده؛ پلتفرم‌ها محتواهایی را هدایت می‌کنند که نقش هدایتگر آنها مشخص نیست. نظام ارزش گذاری در فضای مجازی که موجب تراکم داده روی پلتفرم‌ها شده؛ فعلا در اختیار خود صاحبین پلتفرم‌هاست.»
 
 
فیروزآبادی همچنین با ذکر این نکته که گوگل و فیس‌بوک فرمول خودشان را دارند و برای رسیدن به این فرمول با کسی وارد مشورت نمی‌شوند گفت: «یک هژمونی سکویی در فضایی مجازی شکل گرفته که در بحث حاکمیت و قانون مغفول است. اگر حکومت هم بخواهد دخالت کند ‌عده‌ای متهم می‌کنند و می‌گویند حکومت به فکر منافع خودش است.»
 
به گفته فیروز آبادی ایران در موضوع امنیت و صیانت از اطلاعات و همچنین استفاده از تکنولوژی در این خصوص از سایر کشورها عقب است، در کشور حریم خصوصی به صورت خاص مورد توجه قرار نگرفته است.
 
او معتقد است فیک نیوز و دیپ فیک و نفرت پراکنی در فضای وب و محتوای آزاردهنده بخشهایی هستند که باید قبل از رسیدن و تدوین قوانین دسترسی آزاد به اطلاعات حل شود. به نظر می‌رسد این بخش از صحبت‌های فیروزآبادی به پخش اخبار کذبی درباره رفع فیلترینگ تلگرام که چند روز پیش به نقل از او منتشر شد برمی‌گردد.
 
او باور دارد فضای دسترسی آزاد به اطلاعات نباید فقط فشار به دولتها باشد و بخش خصوصی نیز باید در این میان پاسخگو باشد.
 
دبیر شورای عالی مجازی با اشاره به اینکه دسترسی آزاد به اطلاعات یک امر پیچیده است، یادآور شد: «در دولت الکترونیک دسترسی آزاد به اطلاعات و پیاده سازی این موضوع با وجود همگرایی و اشتراک گذاری حکومت‌ها اهمیت بسیاری پیدا می کند. وجوه سیاسی و اجتماعی مسئله دسترسی آزاد به اطلاعات با ساده انگاری خروج پیدا می کند، بنابراین معمای دسترسی آزاد و حریم خصوصی باید حل شود.»
 
دبیر شورای عالی مجازی در پایان صحبت‌های خاطرنشان کرد که در حال حاضر کمپانی های بزرگ دنیا شرکت های فعال در فضای مجازی هستند. به گفته او در این فضا با قدرت اقتصادی دسترسی به اطلاعات نیز جنبه اقتصادی پیدا کرده است: «در واقع بحث توجه به زاییده شدن قدرت نرم در اطلاعات مطرح  است، یک قدرت نرم در حال زاییده شدن است که شانه به شانه قدرت سخت پیش می رود.»

مساله محتوا در فضای مجازی فقط تولید نیست

دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور بر اهمیت تولید محتوای جریان ساز با دربرگیری مناسب در فضای مجازی کشور تاکید کرد.
 
 
دکتر سید ابوالحسن فیروزآبادی – دبیر شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور در یکصدمین جلسه کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای مرکز ملی فضای مجازی با بیان این مطلب افزود: مساله محتوا در فضای مجازی کشور فقط تولید نیست بلکه برخلاف فضای حقیقی تولید محتوا در این فضا با توجه به جهانی بودن مخاطبان باید با نگاه سیستمی، زنجیره ارزشی و تعاملی صورت گیرد.
وی با اشاره به مشارکت دستگاه ها و سازمان های مرتبط در حوزه تولید محتوا در فضای مجازی برای تبیین سرفصل های مناسب در این حوزه جهت بهره وری و تاثیرگذاری بیشتر و همچنین ارایه گزارش های جامع و کامل به مرکز ملی فضای مجازی به عنوان نقطه کانونی هماهنگی و راهبری این فضا در کشور گفت: شناخت و درک مناسب از این فضا در سازمان ها و دستگاه های مرتبط برای تولید محتوا در فضای مجازی بسیار مهم است و امید است تا با شناسایی مباحث و موضوعات اساسی در این حوزه، نقشه راه تولید محتوای کشور در فضای مجازی ترسیم شده و تقسیم کار ملی مناسب صورت گیرد.
همچنین در این مراسم، امیر خوراکیان دبیر کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای مرکز ملی فضای مجازی و معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوا این مرکز با تشریح وضعیت محتوای فضای مجازی در یک سال گذشته، اسناد تهیه شده، سوابق فعالیت کمیسیون و هسته های راهبردی آن و گزارش های رصدی تهیه شده در این معاونت، پیشنهادها و اولویت های برنامه های آتی این کمیسیون را اعلام کرد.
گفتنی است؛ در ادامه این مراسم، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص پیچیدگی و تکثر نظام تولید محتوا و ایجاد پنجره واحد، حفظ و صیانت از تولید محتوا، لایحه مالکیت معنوی، اقتصاد این حوزه، خام فروشی تولید محتوا و ضعف های شناخت و ارتباط میان بنگاه های تولید محتوا و همچنین نحوه فعالیت صنفی و مدنی در حوزه دیجیتال پیشنهادهایی ارایه کرده و نمایندگان اعضای این کمیسیون نیز در سایر دستگاه ها همچون سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، نیروهای مسلح، قوه قضائیه، شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت آموزش و پرورش نظرات و پیشنهادهایی برای ارتقای تولید محتوا در فضای مجازی در کشور ارایه کردند.

مصباح: مردم به خاطر هزینه‌ها به روانشناسان فضای مجازی روی می آورند

 
نبود سواد رسانه‌ای کافی، غیبت اساتید خبره، دانشگاهیان و متخصصین، نبود قوانین بازدارنده ازجمله مهم‌ترین عوامل جولان روانشناس نماها در فضای مجازی از سوی مهمانان بیست هفتمین جلسه نقد اندیشه مطرح شد.
  بیست و هفتمین جلسه نقد و اندیشه با موضوع «روانشناس نماها در فضای مجازی» (بررسی و آسیب‌شناسی حضور روانشناسان و مشاوران فاقد تخصص لازم در فضای مجازی) با حضور سید علی آذین دکتری اجتماعی، فلوشیپ پزشکی جنسی و دانشیار پژوهشگاه ابن‌سینا، حسین مصباح، سرپرست معاون انتظامی و رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای سازمان نظام روانشناسی کشور و حمزه علیمرادی، روانشناس و روان‌درمانگر و با اجرا و کارشناسی احسان محمدی، روزنامه‌نگار و فعال فضای مجازی بررسی شد.
فضای مجازی می‌تواند کمک زیادی به‌سلامت روانی بکند
در ابتدای این جلسه آذین بابیان اینکه در خصوص روانشناسی و روان‌درمانی و یا مشاوره در فضای مجازی نظارت مختلفی وجود دارد گفت: بعضاً برخی عنوان می‌کنند که سلامت روانی حوزه‌ای است که درمان صرفاً از طریق مشاوره حضوری و رودررو با بیمار امکان‌پذیر است و اساساً فضای مجازی، فضایی مناسبی برای درمان سلامت روانی نیست.
وی افزود: این در حالی است که چنین نظری کم‌لطفی به فضایی است که می‌تواند به تأمین سلامت جامعه کمک زیادی بکند و با حضور متخصصان حوزه سلامت می‌توان در آن بحث و تبادل‌نظر داشت. اتفاقاً در این حوزه پیمایش‌های زیادی انجام‌گرفته است. به‌عنوان‌مثال بر اساس یک پیمایشی در فیس‌بوک که باوجود افول نزدیک به دو میلیارد نفر همچنان در آن عضو هستند 22 درصد افراد با استفاده از بستر آن در حال تبادل اطلاعات در حوزه سلامت هستند؛ بنابراین چه بخواهیم و چه نخواهیم، بستر فضای مجازی در حوزه سلامت مردم اثرگذاری جدی دارد.
66 درصد مردم آمریکا به اطلاعات فضای مجازی اعتماد دارند
دانشیار پژوهشگاه ابن‌سینا ادامه داد: نتایج پیمایشی که در آمریکا در خصوص اعتماد مردم به شبکه‌های اجتماعی انجام شد نشان می‌دهد که 66 درصد مردم به اطلاعات فضای مجازی اعتماد دارند. ما پژوهشی در خصوص اعتماد مردم ایران به شبکه‌های اجتماعی نداریم اما اعتقاد دارم که اگر اعتماد مردم ایران به شبکه‌های اجتماعی بیش از آن 66 درصد نباشد یقیناً کمتر نیست.
احسان محمدی مجری و کارشناس برنامه در ادامه خاطرنشان کرد که 32 درصد مطالبی که در فضای مجازی منتشر می‌شود به حوزه روانشناسی اختصاص دارد اما تنها 5 درصد این مطالب توسط متخصصان این حوزه تولید می‌شود و این دغدغه‌ای است که باید جدی گرفته شود.
حوزه سلامت روانی و در کل روانشناسی حوزه جذابی است
آذین بابیان اینکه برای آسیب‌شناسی این مسئله باید به فضایی حقیقی رجوع کرد گفت: اساساً حوزه سلامت روانی و در کل روانشناسی حوزه جذاب و پرطرفداری است و اتفاقاً به دلیل وجود منابع زیاد در این حوزه و در دسترس بودن آن بعضاً افراد بامطالعه آن‌ها خود را متخصص این حوزه فرض می‌کنند.
وی افزود: اما نکته ریشه‌ای‌تری که باعث شده است مخاطبان حوزه روانشناسی در فضای مجازی زیاد باشد بازمی‌گردد به این مسئله که خدمات حوزه سلامت روانی چه درزمینهٔ دسترسی و چه درزمینهٔ بهره‌مندی متناسب ارائه نمی‌شود.
بسیاری از بیماران از پرداخت حق مشاوره عاجزند
این متخصص پزشکی اجتماعی ادامه داد: امروزه باوجودآنکه تلاش شده است که حق مشاوره با حداقل افزایش مواجه شود اما بسیاری از بیماران از پرداخت همین حق مشاوره هم عاجز هستند و بیمه‌ها هم هنوز حمایت‌های لازم را از بیماران حوزه سلامت روانی به عمل نمی‌آورند.
وی تأکید کرد: به دلیل همین مشکلات کسانی که نیاز به مشاوره دارند چون یا امکان دسترسی و یا امکان بهره‌مندی را با توجه به هزینه‌ها و نبود بیمه‌های حمایتی ندارند تلاش می‌کنند تا مشکلات خود را نه در فضای حقیقی بلکه در فضای مجازی حل کنند.
غیر متخصصین در فضای مجازی حضور پررنگ‌تری دارند
در ادامه این جلسه مصباح با تأکید بر اینکه فضای مجازی به یک مجموعه جدانشدنی از زندگی مردم تبدیل‌شده است گفت: بااین‌حال در همین فضا ما شاهدیم که در حوزه سلامت روانی کسانی بیشترین و پررنگ‌ترین حضور را دارند که از کمترین تخصص برخوردارند.
وی بابیان اینکه بر اساس تصمیمات تازه‌ای که در سازمان نظام روانشناسی گرفته‌شده است در حال رصد جدی عملکرد افراد در حوزه فضای مجازی هستیم گفت: در مشاهدات خود اخیراً به فردی برخورد کرده‌ایم با مدرک فوق‌دیپلم مکانیک که از طریق فضای مجازی اقدام به جلب اعتماد افراد زیادی کرده و حتی حق مشاوره‌های 500 هزارتومانی دریافت می‌کرد و اخیراً هم کارگاه‌های روانشناسی برگزار کرده بود.
سرپرست معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی افزود: ازاین‌دست افراد که اتفاقاً در شبکه‌های مجازی پرمخاطب و دنبال کننده‌های زیادی هم دارند کم نیستند که اقدام به ارائه مشاوره‌های غیرعلمی و غیرتخصصی می‌کنند؛ بنابراین فضای مجازی باوجود مزایای فراوان می‌تواند مخاطرات جدی به‌ویژه در حوزه سلامت روان داشته باشد و به‌نوعی فضای مجازی یک تیغ دو لبه است.
شرایط کنونی محصول عدم حضور صاحب‌نظران حوزه روانشناسی در فضای مجازی است
مصباح ادامه داد: اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این شرایط محصول عدم حضور پررنگ و جدی متخصصان و صاحب‌نظران حوزه روانشناسی در فضای مجازی است. در غیاب متخصصان، اساتید و صاحب‌نظران حوزه سلامت روان، فضای مجازی توسط افراد فاقد تخصص و حتی مدارک دانشگاهی و مرتبط تسخیر می‌شود.
وی در ادامه تأکید کرد: یکی از آفت‌های فضای مجازی این است که چون ارتباط و تبادل اطلاعات افزایش‌یافته، جلب اعتماد به‌سرعت انجام می‌گیرد و افراد بعضاً بدون تحقیق و بررسی‌های لازم به کسانی که به‌عنوان روانشناس در فضای مجازی اقدام به مشاوره می‌کنند اعتماد می‌کنند.
سرپرست معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی تصریح کرد: در سایت سازمان نظام روانشناسی اسامی روانشناسان مورد تائید و دارای پروانه صلاحیت و حرفه‌ای که تعداد آن‌ها حدود 6 هزار نفر است منتشر کرده و کافی است مردم با مراجعه به این سایت ادعا و حتی تخصص افرادی که در فضای مجازی خود را روانشناس معرفی می‌کنند را بررسی کنند.
بی‌کاری عامل گرایش به روان درمانگری در فضای مجازی
در ادامه این جلسه علیمرادی با تأکید بر اینکه شش عامل باعث می‌شود که افراد با عنوان جعلی روانشناس و یا روان‌درمانگر و مشاور در فضای مجازی فعالیت کنند گفت: یکی از این عوامل سیستمی و کلان است. ما در بعد سیستمی و در جامعه امروز با تحصیل‌کرده‌های بیکار چه در رشته روانشناسی و چه در رشته‌های دیگر مواجه هستیم که ممکن است این افراد برای کسب درآمد دست به دامن فضای مجازی و حوزه پرطرفدار روانشناسی شوند.
وی افزود: عامل دیگری که منجر به جولان روانشناس نماها در فضای مجازی شده است بازمی‌گردد به ضعف اطلاع‌رسانی که متأسفانه رسانه‌ها و به‌ویژه صداوسیما هنوز به این موضوع نپرداخته‌اند که روانشناس کیست، روان‌پزشک کیست. اساساً در روانشناسی تخصص‌های متعددی داریم که هنوز برای بسیاری از مردم ناشناخته است این آگاهی‌رسانی از سوی رسانه‌ها انجام نگرفته است.
این روانشناس و روان‌درمانگر بابیان اینکه سومین مسئله بازمی‌گردد به محیط‌های دانشگاهی گفت: موجی از روانشناسان از دانشگاه‌ها فارغ تحصیل شده‌اند که هنوز تمرین‌های عملی مراجعه دیدن را دریافت نکرده‌اند و یا با فضای حقیقی درمانگری مواجه نشده‌اند؛ بنابراین کسی که در فضای مجازی درمانی که هیچ‌وقت به‌صورت عملی آن را ندیده است باید اسمش را روانشناس نما گذاشت.
مردم همواره راه میانبر را از طریق روانشناسی دنبال می‌کنند
وی با تأکید بر اینکه چهارمین عامل جولان روانشناس نماها در فضای مجازی به نگاه مردم بازمی‌گردد گفت: مردم یک نوع نگاه فرا روانشناسی به روانشناسی دارند. کافی است که در جمعی به فردی بگویید من رشته‌ام روانشناسی است، امکان ندارد بعد از چند دقیقه این پرسش مطرح نشود که من چه چگونه آدمی هستم؟ یا از یک بعد دیگر همیشه حداقل در کشور ما پرفروش‌ترین کتاب‌های ایرانی 10 راه موفقیت، 10 راه پولدار شدن و... است که عمدتاً حاوی مطالب ساده و به‌دردنخور و غیرعلمی است و این نشانه‌ای است از اینکه مردم همواره راه میانبر را از طریق روانشناسی دنبال می‌کنند و این نگاه هم باید درست شود.
علیمرادی بابیان اینکه پنجمین عامل ازنظر من هم بازمی‌گردد به نقش سازمان نظام روانشناسی گفت: سازمان نظام روانشناسی هنوز نتوانسته است راهکاری ایجاد کند که مردم مثلاً از طریق کد نظام روانشناسی بتوانند به‌سرعت اصالت ادعای افراد در فضای مجازی تحت عنوان روانشناس را تشخیص دهند.
وی درنهایت تأکید کرد: ششمین و مهم‌ترین عامل هم متمرکز بر نبود نگاه تخصصی به مسئله روانشناسی است، به‌طوری‌که مثلاً روانشناس کودک به خودش اجازه می‌دهد در خصوص روابط زوج‌ها و یا روانشناسی بالینی هم اظهارنظر کنند و مشاوره بدهند؛ بنابراین با بررسی مجموعه این عوامل شاید بهتر بتوانیم به این نتیجه برسیم که چرا روانشناس نماها در فضای مجازی ظهور و بروز پیداکرده‌اند.
در ادامه این نشست، آذین در پاسخ به این سؤال که چرا متخصصان حوزه روانشناسی به این سادگی اجازه می‌دهند که افرادی بدون مدرک و تخصص با توسل به نام و عنوان روانشناسی برای خود مخاطب جذب کنند گفت: مدرنیته و فناوری بسیاری از مشکلات جوامع را حل کرده و خیلی از کارها را تا نسل‌های قبل سخت و غیرقابل انجام به نظر می‌رسید را تسهیل کرده است اما باید در نظر گرفت که هم مدرنیته و هم فناوری نیازمند آسیب‌شناسی‌های خاص خود هستند.
وی افزود: تفاوت جامعه ما با جوامع دیگر این است که ما به آسیب‌شناسی توجه نمی‌کنیم و وقتی تا خرخره گرفتار شدیم هم هنوز فکری برای دستیابی به راه‌حل نمی‌کنیم و معمولاً وقتی خیلی گرفتار شدیم به دنبال راه‌حل‌های ضربتی و یک‌شبه و دستوری می‌رویم و چون آسیب‌های اجتماعی یک‌شبه حل نمی‌شود هیچ طرح ضربتی و یک‌شبه‌ای هم نمی‌تواند برای آن راهگشا باشد.
جایگاه تفکر نقاد در سیستم آموزشی ما خالی است
این متخصص پزشکی اجتماعی ادامه داد: به همین علت باید در حوزه ورود غیرتخصصی روانشناسان در فضای مجازی اولاً هم آسیب‌شناسی را به رسمیت بشناسیم و بعد هم به‌جای محدودسازی و فیلترینگ که دم‌دستی‌ترین راه‌حل برای مسئولین است به سمت ریشه‌های آسیب برویم. ریشه این مشکل هم به عقیده من این است که ما هنوز در حوزه تعلیم و تربیت، مشکلات جدی داریم و باید در نظام آموزشی ما در راستای تقویت تفکر نقاد بازنگری شود.
در ادامه احسان محمدی تأکید کرد که 25 میلیون نفر ایرانی در اینستاگرام فعال هستند که این افراد برای حل مشکلات خود به دنبال ساده‌ترین راه‌حل‌ها هستند به همین دلیل روانشناسی در فضای مجازی از دست دانشگاهیان خارج‌شده و در اختیار افرادی قرارگرفته است که دنبال لایک و پول درآوردن هستند.
آذین در این رابطه گفت: در این رابطه ما می‌توانیم دو رویکرد کوتاه‌مدت و درازمدت داشته باشیم. در کوتاه‌مدت باید سواد سلامت افراد را بالا ببریم. سواد سلامت یعنی اینکه فرد به این مرحله برسد که آیا می‌خواهد در حوزه سلامت اطلاعات کسب کند و بداند اطلاعات دراین‌باره را از کجا می‌تواند کسب کند و درنهایت بتواند با نگاه نقاد بررسی کند اطلاعاتی که به دست آورده درست است یا خیر و این مستلزم این است که تفکر نقاد وجود داشته باشد و این همان رویکرد درازمدت برای حل ریشه‌ای مشکلات جامعه است.
وی افزود: متأسفانه مشکلاتی که در فضای مجازی شاهد هستیم این است که افرادی که تخصص، مدرک و یا پروانه دارند هم مشاوره‌های غیرعلمی می‌دهند. پس مردم باید با کدها و سرنخ‌هایی که به‌واسطه سواد سلامت دریافت می‌کنند تشخیص دهند که این فرد اساساً صلاحیت ارائه مشاوره دارد یا خیر.
دانشیار پژوهشگاه ابن‌سینا ادامه داد: از آن‌طرف هم باید به روانشناسان و درمانگرها آموزش داد که چه طور حرفه‌ای و تخصص‌گرایانه در فضای مجازی عمل کنند تا بتوانند کدها و سرنخ‌های درستی از خود به مردم ارائه دهند.
متخصصین در فضای مجازی فعال شوند تا عرصه را بر غیر متخصصین تنگ شود
در ادامه علیمرادی بابیان اینکه اساساً دو گروه روانشناس داریم گفت: یک دسته متخصصین و دارای سواد علمی بالا در حوزه روانشناسی هستند و دسته دیگر غیرمتخصص و به‌نوعی عوام در این رشته هستند. گلایه من از افراد متخصص و روانشناسان واقعی است که چرا اساساً در فضای مجازی حضور ندارند و فعالیت نمی‌کنند تا عرصه را بر غیر متخصصین و به‌نوعی عوام این رشته تنگ کنند.
این روانشناس ادامه داد: روانشناسان و اساتید حوزه نباید فضای مجازی را انکار کنند و نباید عنوان کنند که به فرض اگر یک متخصص در تلگرام یا اینستاگرام وقت می‌گذارد و مطلب علمی تولید می‌کند پس آدم بیکاری است.
علیمرادی در ادامه در پاسخ به این سؤال که عموماً چه نوع درخواست‌ها و مشاوره‌هایی از او که در فضای مجازی به‌عنوان یک روانشناس فعال است مطرح می‌شود گفت: عموماً در فضای مجازی از سوی مخاطب مسائلی مطرح می‌شود که به‌نوعی تابو هستند. مثل مسائل جنسی، روابط زناشویی، خیانت و... این دست مطالب که در جامعه به‌راحتی درباره آن صحبت نمی‌شود عموماً در فضای مجازی پرمخاطب و پرطرفدار هستند.
در ادامه مصباح درباره اینکه چقدر سازمان نظام روانشناسی مراقب فضایی مجازی است تا از این فضا سو استفاده نشود گفت: از آن‌طرف ما به‌عنوان سازمان نظام روانشناسی در حال تهیه اپلیکیشینی هستیم که مردم با مراجعه با آن بتوانند به‌سرعت صلاحیت و حتی تخصص افراد با ادعای روانشناس را بررسی و تشخیص دهند تا به‌این‌ترتیب مردم با اعتماد بیشتری به روانشناسان مراجعه کنند که به‌زودی از این اپلیکیشن رونمایی می‌شود.
مردم به خاطر هزینه‌ها به روانشناسان فضای مجازی مراجعه می‌کنند
سرپرست معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی در ادامه یکی از چالش‌های جدی عدم مراجعه حضوری مردم به روانشناسان و روان‌درمانگرها را بحث هزینه دانست و گفت: به همین دلیل مردم ترجیح می‌دهند از طریق فضای مجازی یا با حداقل هزینه و یا حتی بدون هیچ هزینه‌ای به راه‌حلی برای حل مشکلات خود دست پیدا کند و به روانشناسان فضای مجازی رجوع می‌کنند که اگر مراجعه به روانشناسان تحت پوشش بیمه قرار گیرد قطعاً شاهد افزایش روند مراجعات حضوری به روانشناسان خواهیم بود.
وی با تأکید بر اینکه در مواجه با روانشناس نماها اساساً قانون خاصی وجود ندارد چراکه اصلاً در ارتباط با فضای مجازی قانون بازدارنده‌ای وجود ندارد گفت: ما برای این فضا هنوز قانونی نداریم که اگر فردی مطلب غیرعلمی، اغواگرایانه و گمراه‌کننده ارائه کرد چگونه باید با آن برخورد کرد.
مصباح افزود: بحث دیگر هم این است که بسیاری از روانشناسان عالم ما اعتقاد ندارند که باید در این فضا حضور پیدا کنند که به عقیده من این رویکرد هم اشتباه است؛ بنابراین باید با بهره‌گیری از فضای مجازی و ارائه کار علمی و دقیق بینش افراد را در ارتباط با علم روانشناسی بالا برد و مانع از سو استفاده افراد از غیبت متخصصین و صاحب‌نظران در این فضا شد.
در بخش پایانی این جلسه آذین در جمع‌بندی مباحث مطرح‌شده گفت: اولاً از فضای مجازی می‌شود در سلامت به‌ویژه سلامت روان استفاده کرد. البته نه اینکه خدمات درمانی ارائه شود اما همه مشکلات مردم هم نیاز به درمان  حضوری ندارد. مردم عمدتاً یک سری سؤالات و دغدغه‌هایی دارند و یا یک پله جلوتر مشکلاتی دارند که ممکن است با توصیه‌هایی این مشکلات را از طریق فضای مجازی برطرف کرد.
سواد رسانه‌ای و سواد سلامت مردم باید ارتقا پیدا کند
وی افزود: اما نکته دوم اینکه سواد رسانه‌ای و سواد سلامت مردم باید ارتقا پیدا کند چراکه فضای مجازی آن‌قدر وسیع و به‌نوعی بی‌دروپیکر است که همه نمی‌توانند نسبت به آن اشراف کامل داشته باشند پس خود مردم را باید توانمند کرد. توصیه آخر هم به همکاران در حوزه سلامت است که حتماً اخلاقی، حرفه‌ای و مسئولانه عمل کنند و بدانند که اگر برای ارائه هر توصیه‌ای به اشراف نرسیده باشند آن توصیه می‌تواند حتی یک زندگی را به نابودی بکشاند. اگر اين شرایط حرفه‌ای، اخلاقی و مسئولانه را قبول کردیم می‌توانیم یاد بگیریم، یاد بدهیم و انشا الله تأثیر سازنده‌ای در فضای مجازی داشته باشیم.
مصباح هم در جمع‌بندی سخنان خود با تأکید بر ضرورت افزایش سواد رسانه‌ای و سلامت مردم گفت: نکته مهم‌تر افزایش هماهنگی بین نهادها و سازمان‌ها با سازمان نظام روانشناسی است. اکنون افرادی با سوءاستفاده از طرح «تسریع در کسب‌وکار» از نهادهای غیر مرتبط اقدام به کسب مجوز برای راه‌اندازی انجمن‌هایی روانشناسی می‌کنند، درحالی‌که اساساً نه پروانه‌ای از سازمان نظام روانشناسی اخذ کرده‌اند و نه حتی مدرک این رشته را دارند همین انجمن‌ها اکنون تبدیل به یک معضل جدی شده‌اند که دامنه آن به فضای مجازی هم کشیده شده است.
ضرورت حضور پررنگ سازمان نظام روانشناسی در فضای مجازی
علیمرادی هم در جمع‌بندی سخنان خود گفت: به سازمان نظام روانشناسی توصیه می‌کنم حالا که خلأ قانونی برای برخورد با صفحات غیرمجاز در حوزه روانشناسی وجود دارد حداقل خود این سازمان حضور فعال و پررنگی در فضای مجازی داشته باشد تا هم فضا را بر افراد غیرمتخصص تنگ کند و هم صفحات و افراد فعال غیرمتخصص را به مردم معرفی کند.

مرکز ملی فضای مجازی: شبکه ملی اطلاعات معماری برای ارزیابی ندارد

 
بیش از یک دهه از راه‌اندازی طرحی به نام اینترنت ملی که بعدها به نام شبکه ملی اطلاعات تغییر نام داد می‌گذرد ولی همچنان در مورد بود یا نبود این شبکه در کشور بحث‌های گوناگونی مطرح است. ‌حالا این شبکه به مناقشه‌ای حل نشده بین وزارت ارتباطات به عنوان مجری راه‌اندازی زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی به عنوان ناظرا ین پروژه تبدیل شده است.
 
 درحالی که محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم ۳ فاز این شبکه را قبل از اینکه به دفتر ریاست‌ جمهوری نقل مکان کند افتتاح کرد و محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم هم تاکنون چندین پروژه را در راستای توسعه این شبکه کلید زده است؛ اما همچنان اعضای مرکز ملی فضای مجازی و گروهی از نمایندگان مجلس بر این باورند که شبکه ملی اطلاعات بر اساس آنچه سند تبیین الزامات این شبکه تعیین کرده، راه‌اندازی نشده است.
عباس آسوشه، معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی، در گفت‌وگو با پیوست دلیل نرسیدن وزارت ارتباطات و این مرکز به یک تفاهم مشترک بر سر راه‌اندازی این شبکه را به ساختارهای سنتی و آشنا نبودن بدنه این وزارتخانه با چیستی شبکه ملی اطلاعات بر اساس سند تبیین الزامات ارتباط می‌دهد. همچنین آسوشه مشکل فعلی در شبکه ملی اطلاعات را نداشتن معماری برای آن می‌داند که همین امر هم باعث شده تا این مرکز امکان ارزیابی پیشروی این شبکه را نداشته باشد.
 
از ادعای وزارت ارتباطات تا ادعای مرکز ملی فضای مجازی
در یک ماه گذشته اظهارت وزیر ارتباطات در مورد راه‌اندازی ۸۰ درصدی زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات براساس وظایف این نهاد مورد انتقاد مرکز ملی فضای مجازی قرار گرفته است. وزیر ارتباطات و معاونان او در سازمان فناوری اطلاعات و شرکت ارتباطات زیرساخت در گفت‌وگوهای مختلف در چند هفته اخیر اعلام کرده‌اند که آنها با تامین زیرساخت‌ها، ۸۰ درصد پروژه شبکه ملی اطلاعات را عملیاتی کرده‌اند و نمی‌توانند پاسخگوی سایر نهادها و سازمان‌هایی که وظیفه تامین خدمات و محتوا برای شبکه ملی اطلاعات را دارند، باشند. به باور مدیران وزارت ارتباطات تفاسیر متفاوت از مفهوم شبکه‌ ملی اطلاعات باعث این اختلاف‌ نظرها در مورد راه‌اندزی این شبکه شده است.
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی اما می‌گوید که شبکه ملی اطلاعات طبق مصوبه شورای عالی فضای مجازی و همچنین سند تبیین الزمات شبکه ملی اطلاعات یک تعریف مشخص دارد که تا کنون وزارت ارتباطات براساس این تعریف قدم بر نداشته است. به گفته عباس آسوشه شبکه ملی اطلاعات به معنی زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور است. او تاکید می‌کند که اگر براساس اظهارات وزارت ارتباطات ۸۰ درصد زیرساخت‌های این شبکه راه‌اندازی شده پس چرا همچنان ۹۵ درصد ترافیک جست‌وجوی کشور از طریق گوگل انجام می‌شود و از سوی دیگربیش از ۹۰ درصد پیام‌ها کاربران از طریق تلگرام و واتس‌اپ رد و بدل می‌شود.
 
 
آسوشه می‌گوید:‌ «در سند تبیین شبکه ملی اطلاعات در ۱۱ صفحه شش محور مهم این شبکه توضیح داده شده و هیچ ابهامی در این زمینه وجود ندارد. وزارت ارتباطات می‌گوید زیرساخت ایجاد شده، محتوا نداریم؛ اتفاقاً من می‌گویم محتوا داریم اما داخل شبکه نیست.»
 
او ارائه خدمات جست‌وجو و پیام‌رسان را جزیی از زیرساخت شبکه ملی اطلاعات می‌داند و توضیح می‌دهد:«در سند الزامات بخشی به نام خدمات وجود دارد. منظور از این خدمات هم خدمات شبکه است نه خدمات محتوایی. در بخش خدمات چهار دسته خدمت برای شبکه ملی اطلاعات در نظر گرفته شده است. خدمت اول، خدمات پایه کاربردی مانند موتور جست‌وجو، پیام‌رسان، نقشه و ایمیل است.» او ادامه داد:‌‌ «ممکن است بپرسید موتور جست‌وجو یک خدمت شبکه‌ای است یا محتوایی؟ من می‌گویم خدمتی است که محتوا در آن رد و بدل می‌شود و این را قسمتی از زیرساخت ارتباطی کشور بر اساس همین سند می‌دانیم. پس وقتی موتور جست‌‌وجو بومی نداریم که جزء مهم و اصلی زیرساخت  شبکه ملی اطلاعات است، چگونه به گفته وزارت ارتباطات ۸۰ درصد زیرساخت این شبکه راه‌اندازی شده است.»
 
براساس اظهارات آسوشه هر کاربری وقتی وارد فضای مجازی می شود اولین اقدامی که انجام می دهد جست‌وجو در شبکه است یعنی موتور جست‌وجو اولین سرویسی است که یک زیرساخت ارتباطی باید ارائه کند.
 
۸۰ درصد از کجا آمده است؟
مدیران وزارت ارتباطات و مسولان درگیر اجرای پروژه شبکه ملی اطلاعات می‌گویند که با تهیه گزارشی دقیق جزییات مراحل مختلف آماده شدن زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات را به مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرده‌اند.
 
در همین زمینه بهزاد اکبری، عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات به پیوست می‌گوید:‌ « امسال گزارشی را آقای جهرمی به مرکز ملی فضای مجازی ارسال کردند که این گزارش شامل مجموعه اقدامات و دستاوردهای شبکه ملی اطلاعات بر اساس سند تببین، از زمان شروع به کار دولت دوازدهم تا اسفندماه سال ۹۷ بود. این گزارش به ازای تک‌تک بندهای سند تبیین تهیه شده بود؛ یعنی اینکه مثلاً بر اساس بند ۴-۱- ۱ این سند، چه اقداماتی انجام شده، وضعیت فعلی اجرای بند به چه صورتی است و چه دستاوردهایی نیز حاصل شده است. در نهایت هم یک ارزیابی داشتیم که این بند از سند چند درصد تحقق پیدا کرده است.»
براساس اظهارت او  ۸۰ درصدی که اعلام می‌شود، یک درصد کلی برای همه بندهای سند است. اکبری تاکید می‌کند که برخی از بندها به صورت صد در صدی تحقق پیدا کرده و برخی بند‌ها تنها ۶۰ درصد محقق شده‌اند.
 
 
او مشکل ارزیابی پیش‌روی شبکه ملی اطلاعات را کلی بودن بندهای سند تبین الزامات این شبکه می‌داند و توضیح می‌دهد: «وقتی شما سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات را مطالعه می‌کنید، علاوه بر اینکه برخی بندهای آن کلی است شاخص‌های مشخص و واحدی هم برای ارزیابی هر بند آن در نظر گرفته نشده است. ما انتظار داریم که مرکز ملی فضای مجازی این شاخص‌ها را تهیه و به ما ابلاغ کند تا ما هم بر اساس آن روند پیشروی هر بند را اندازه‌گیری و اعلام کنیم.» براساس اظهارت اکبری آنها برای کمک به ارزیابی پیش‌روی شبکه ملی اطلاعات معماری این شبکه را نیز در اختیار مرکز ملی فضای مجازی گذاشته‌اند.
 
اما این ادعای اکبری از سوی معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی، قابل پذیرش نیست. عباس آسوشه ارسال هرگونه سندی مربوط به معماری شبکه ملی اطلاعات به این مرکز را رد می‌کند و به پیوست می‌گوید: «اگر معماری شبکه آماده و به مرکز ارسال شده، پس طبق نظر مقام معظم رهبری باید این طرح در شورای عالی مصوب شود که این اتفاق تا کنون رخ نداده است.»
 
  او ادامه می‌دهد:‌ «وقتی از آنها می‌پرسیم ۸۰ درصد از کجا آمده اعلام کرده‌اند که کار نخبگی انجام داده‌اند و در نهایت هم این درصد را جمع کرده و به عدد ۸۰ رسیده‌اند. حضرت آقا گفته‌اند شورا و مرکز ملی فضای مجازی ناظر کلیه‌ پروژه‌های کلان در فضای مجازی کشور هستند. اما هر وقت از وزارت ارتباطات گزارش خواسته‌ایم، اعلام کرده‌اند که ما گزارش را به شورا می‌دهیم نه مرکز ملی.» آسوشه تاکید می‌کند که تا وقتی طرح معماری از شبکه ملی اطلاعات وجود نداشته باشد در نظر گرفتن شاخص برای این شبکه از سمت مرکز ملی کار ساده‌ای نیست.
 
مرکز ملی به دنبال طراحی معماری شبکه ملی اطلاعات
اعضای مرکز ملی فضای مجازی بعد از به نتیجه نرسیدن در مورد دریافت یک معماری از شبکه ملی اطلاعات حالا خودشان به فکر طراحی معماری این شبکه افتاده‌اند تا براساس آن ارزیابی پیش‌روی آن هم ساده شود. عباس آسوشه در مورد این تصمیم مرکز ملی فضای مجازی به پیوست می‌گوید: «ما قرار نیست شبکه را طراحی کنیم، قرار است برای شبکه یک معماری ارائه دهیم. معماری قبل از طراحی است و به دم و دستگاه وزارت ارتباطات با آن بزرگی نیاز ندارد. معماری به معنی نقشه کلان است و قرار نیست ما چیزی را دوباره اجرا کنیم.
 
او تاکید می‌کند که اگر روزی این معماری از سمت مرکز ملی فضای مجازی تهیه شد، باید روی آن با وزارت ارتباطات به توافق برسند.
 
آسوشه مشکل نرسیدن مرکز ملی فضای مجازی  و وزارت ارتباطات به یک مفهوم مشترک از شبکه ملی اطلاعات را در ساختار قدیمی وزارت ارتباطات و عدم آموزش نیروی انسانی این وزارتخانه در مورد این شبکه ارتباط و توضیح می‌دهد:‌ «برای رسیدن به یک مفهوم مشترک اولین کاری که باید انجام شود درست کردن این ساختار و آموزش نیروی انسانی است. اگر کارشناس من درک درستی از شبکه ملی اطلاعات پیدا کند، کاری را که وزیر باید با کلی سختی از سطح بالا انجام دهد همین کارشناس به درستی انجام می‌دهد.»
 
با توضیحات معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی به نظر می‌رسد تا زمانی که میوه رشد و توسعه پیام‌رسان و جست‌وجوگر بومی روی این شبکه  به بار ننشیند پس شبکه ملی اطلاعاتی هم از دید معترضان به وزارت ارتباطات در اجرای این شبکه وجود ندارد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور: ارایه خدمات مجازی به مردم نیاز به اعتماد دارد

دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور بر اهمیت ایجاد و حفظ اعتماد برای ارایه خدمات مجازی به مردم در جامعه تاکید کرد.
 
 
 سید ابوالحسن فیروزآبادی – دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور در بازدید از هلدینگ دفاتر پیشخوان دولت با بیان این مطلب افزود: اعتماد پایه فعالیت شرکت های خدماتی در حوزه فضای مجازی است و برای توسعه اقتصاد خدماتی در کشور باید این شرکت ها بتوانند امنیت، حریم خصوصی، پایداری و منافع افراد را حفظ کنند.
وی با اشاره به این که امنیت در اولویت نخست اهمیت قرار داشته و پایداری و خدمت مبتنی بر مصلحت عامه در اولویت های بعدی است، گفت: در حال حاضر روند اقتصاد دنیا به سمت اقتصاد خدماتی و رسیدن به سطح 70 درصد اقتصاد است و ما نیز معتقدیم در کشور باید بخش خدمات توسط بخش خصوصی توسعه یابد و اگر این مهم اتفاق بیفتد ما در جامعه شاهد شفافیت بیشتر در تمامی سطوح حاکمیتی خواهیم بود.
دکتر فیروزآبادی تاکید کرد: توسعه اقتصاد خدماتی از اهداف و الزامات عصر ماست که البته باید مبتنی بر نوآوری و ارایه خدمات همگرا باشد.
دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور تصریح کرد: اگر خدمات مورد نیاز مردم شناسایی و ارایه شود، اقتصاد نوآوری و کارآفرینی در کشور توسعه خواهد یافت که این مهم در کشور ایجاد اشتغال خواهد کرد. همچنین به دلیل چند رشته ای و پیچیدگی خدمات با ظهور فضای مجازی باید خوشه های همگرا تشخیص داده شده و خدمات متناسب با عصر جدید ارایه شود.
وی با تاکید بر ایجاد و حفظ اعتماد و توسعه هوشمند و هدفمند، افزود: حاکمیت به دنبال ارایه خدمت ارزان به بیشترین جمعیت و طبقات پایین جامعه است و شورای عالی فضای مجازی کشور به عنوان سیاست گذار کلان این حوزه بر این مهم تاکید دارد.