نقش چشمگیر فضای مجازی و شبکه ملی اطلاعات در شکست ویروس کرونا

 
دبیر شورای عالی فضای مجازی بر نقش چشمگیر فضای مجازی و اهمیت شبکه ملی اطلاعات در مواجهه، کنترل شیوع و شکست مشکلات جهانی همچون ویروس کرونا در کشور تاکید کرد.
 
، سید ابوالحسن فیروزآبادی گفت: مردم با برقراری ارتباطات و تعاملات خود بر بستر شبکه ملی اطلاعات و بهره مندی از فرصت های فضای مجازی برای مقابله و کنترل ویروس جهانی کرونا نشان دادند که می توان از این فضا برای کاهش ارتباط مستقیم و تعامل چهره به چهره انسان ها برای رفع نیازهای فردی استفاده بهینه کرد.
 
وی با اشاره به این که فضای مجازی زندگی بشر امروز را متحول و به جهانی شدن کمک کرده است، ادامه داد: در جهانی شدن شاهد فراگیری مسائل جدیدی همچون ویروس کرونا هستیم و بر همین اساس لازمه عصر امروز آگاهی و آمادگی برای مواجهه با این مسائل است.
 
فیروزآبادی تاکید کرد: برای مقابله با بیماری های مسری دنیای امروز می توان از قابلیت های فضای مجازی به خوبی بهره برد و در همین راستا باید آنچه که این فضای را شکل می دهد شامل شبکه ملی اطلاعات، سکوها (پلتفرم) و برنامه های موبایل در کشور متناسب برای رفع نیاز مردم ساماندهی شوند تا در شرایط بحرانی کارآمد باشند.
 
وی با بیان این که ارتباطات مجازی شکل جدیدی از ارتباط اقتصادی، پولی، آموزش و دورکاری را بدون اتصال و تماس ایجاد کرده است، تصریح کرد: می توان با تجزیه و تحلیل مطالب فضای مجازی که به صورت تعاملی بین کاربران در شبکه ها و رسانه های اجتماعی برقرار است، از مشکلات موجود برای مقابله با این بیماری در کشور مطلع شد و در جهت رفع این اشکالات عمل و همچنین از ایده ها و پیشنهادات همه مردم حتی در قالب مطالب طنز در نحوه مبارزه و کنترل این بیماری، استفاده کرد.
 
دبیر شورای عالی فضای مجازی خاطرنشان کرد: در سال های اخیر شاهد ضریب نفوذ مناسب شبکه های اجتماعی داخلی در کشور بوده و همین امر باعث شده آموزش های مناسب و اخبار صحیح از منابع رسمی در اختیار آنها قرار گیرد.
 
وی گفت: امیدوارم بتوانیم از بانک های بزرگ اطلاعاتی کشور که در آنها نحوه و مقابله انتشار این ویروس قابل ساماندهی است بهره برده و تشخیص، مقابله و کنترل این بیماری و حتی مشابه آن در آینده گسترش یابد و بتوانیم در سال های آتی در سالروز صدور فرمان مقام معظم رهبری برای تشکیل شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی، شاهد اخبار بهتر و فضای مثبت تری در کشور برای نوید پروژه های جدید در این حوزه باشیم و استقلال کشور را درحوزه فضای مجازی اعلام کنیم.

دبیر شورای عالی فضای مجازی: تولید محتوای داخلی پلتفرم‌های VOD باید به ۴۰ درصد برسد

 
دبیر شورای عالی فضای مجازی اعلام می‌کند که تولید محتوا در دنیا بر بستر فضای مجازی در حال افزایش است بنابراین پلتفرم‌های تولید محتوا کشور مانند VOD باید تا سال ۱۴۰۴، ۴۰ درصد محتوایشان داخلی باشد و میزان مخاطبانشان هم به ۱۰ میلیون کاربر برسد.
 
ابوالحسن فیروزآبادی، در مورد جزییات مصوبات اخیر شورای عالی فضای مجازی برای خدمات ویدئو درخواستی  یا VOD گفت:‌ «هدف ما براساس این مصوبات این است که تا سال ۱۴۰۴پلتفرم‌های تولید محتوای آنلاین مانند سرویس‌های VOD بتوانند مشترکان خود را که حالا نزدیک به یک میلیون کاربر است به ۱۰ میلیون کاربر برسانند.»
او در پاسخ به این سوال پیوست که آیا با توجه به اینکه این پلتفرم‌ها تنها در داخل ایران فعالیت می‌کنند و محتوای تولید شده از سمت آنها نیز با محدودیت همراه است،‌ در نظر گرفتن این هدف بلند پروازانه نیست توضیح داد: «این هدف‌گذاری دست یافتنی است. شما باید به کشورهای منطقه نگاه کنید که در این زمینه توانسته‌اند با سیاست‌گذاری مشخص میزان کاربران پلتفرم‌های تولید محتوای خود را افزایش دهند. ما از این کشورها ۲۰ سال عقب هستیم و باید با برنامه‌ریزی این عقب‌افتادگی را جبران کنیم.»
 
فیروزآبادی همچنین اعلام می‌کند که پلتفرم‌های خدمات ویدئوی باید تا سال ۱۴۰۴میزان تولیدات داخلی خود را به ۴۰ درصد برسانند. او در این مورد به پیوست گفت: «درحال‌حاضر عمده محتوایی که از طریق این پلتفر‌م‌ها در اختیار کاربران قرار می‌گیرد محتوای خارجی است. اما این پلتفرم‌ها باید تلاش کنند که میزان تولیدات داخلی خود را افزایش دهند چرا که آنها مجوز گرفته‌اند تا تولیدات محلی داشته باشند.» فیروزآبادی با ابراز تاسف از اینکه بیشتر محتوای کشور یا از طریق صداوسیما تولید می‌شود یا چند شرکت محدود خصوصی تاکید کرد که با کمک این مصوبات آنها می‌خواهند به رشد تولید محتوای داخلی و شکل‌گیری اقتصاد بزرگ از طریق محتوا کمک کنند.
 
ادامه راه معماری شبکه ملی اطلاعات
در چند ماه گذشته شورای عالی فضای مجازی با برگزاری جلسات مختلف بررسی معماری شبکه ملی اطلاعات را مجددا مورد توجه قرار داده است. توجه به معماری این شبکه بعد از قطعی سراسری اینترنت در آبان ماه گذشته و خسارات وارد شده به کسب‌وکارهای آنلاین در دستور کار این شورا قرار گرفته است. پس از اتصال مجدد اینترنت در آذرماه گذشته بسیاری از اعضای شورای عالی فضای مجازی اعلام کردند که اگر شبکه ملی اطلاعات به درستی راه‌اندازی شده بود این میزان خسارت به کسب‌وکارهای آنلاین بابت قطعی سراسری اینترنت وارد نمی‌شد. هرچند که در همان زمان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد که قطع یک هفته‌ای اینترنت به دستور شورای امنیت کشور فرصت خوبی بوده تا ادعای این وزارتخانه مبنی بر اجرای ۸۰ درصدی این شبکه در کشور ثابت شود.
 
با تمام اینها اواخر آذر ماه در جلسه شورای عالی فضای مجازی به وزارت ارتباطات ۳ هفته فرصت داده شد تا طرح تکمیلی شبکه ملی اطلاعات را ارائه کند. بعد از این ضرب‌العجل هم ۲۱ دی ماه شورای عالی فضای مجازی با برگزاری جلسه‌ای با حضور رئیس‌جمهوری و رئیس قوه‌قضاییه کلیات و چارچوب سند معماری و طرح کلان نوین شبکه ملی اطلاعات را بررسی و به تصویب رساند.
 
حالا در این زمینه این سوال پیش می‌آید که طرحی که تا کنون و براساس آن دولت یازدهم و دوازدهم شبکه ملی اطلاعات را توسعه داده‌اند چه می‌شود؟ ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی در پاسخ به این سوال به پیوست گفت: «معماری که در بازنگری جدید طرح شبکه ملی اطلاعات مورد توجه شورا قرار گرفته ادامه معماری است که تا کنون وزارت ارتباطات براساس آن شبکه ملی اطلاعات را توسعه داده است.»
او افزود: «در طرح کلان نوین این شبکه سعی شده نواقصی که این شبکه با آن روبه‌رو بوده برطرف شود و یک شبکه مقاوم در برابر تحریم‌ها را ایجاد کنیم. از سوی دیگر سرویس‌ها و تجهیزات لازم روی این شبکه برای ارائه خدمات ملی مانند خدمات ابری فراهم شود.»
او تاکید می‌کند که شورای عالی فضای مجازی در جلسات اخیر خود اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات تا سال ۱۴۰۴ را مشخص کرده و براساس آن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید تا یک ماه آینده برنامه‌های اجرایی خود روی این شبکه را به شورای عالی فضای مجازی ارائه دهد.

تبیین سیاست‌های توسعه خدمات دیجیتال با کمک بخش خصوصی

چهارمین صبحانه بیستونی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور امروز صبح ( ۲۰ آبان) با حضور دبیر شورای عالی فضای مجازی برگزار شد. در این نشست ابوالحسن فیروزآبادی با اعلام اینکه مرکز ملی فضای مجازی سندی با عنوان «سند توسعه خدمات دیجیتال» تهیه کرده از اعضای کمیسیون تجارت الکترونیکی سازمان نصر خواست تا برای بهبود این سند مرکز ملی فضای مجازی را کمک کنند.
 
 فیروزآبادی با اعلام اینکه استفاده از نظر بخش خصوصی در انجام امور بسیار با اهمیت است گفت: «بخش‌خصوصی نقش برجسته‌ای در توسعه خدمات دیجیتال در کشور دارد بنابراین این بخش باید به ما در تدوین سندی که در این زمینه در حال تهیه هستیم کمک کند تا چالش‌های این بخش از جمله  مشکل حفاظت از داده‌ها، تقویت نظام هویت، یکپارچگی خدمات، شگل‌گیری نظام اعتماد رفع شود.»
 
براساس اظهارت او در این سند الزاماتی برای بخش عمومی و حاکمیتی در نظر گرفته شده که براساس آن هر خدمتی که روی شبکه ملی اطلاعات ارائه می‌شود باید در چهارچوب این سند تعریف شود. در این جلسه اعلام شد که به دلیل پیش‌نویس بودن این سند رسانه‌ها فعلا اجازه انتشار جزییات آن را ندارند.
 
جنگ بر سر داده
دبیر شورای عالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی در این نشست از اهمیت داده‌ها در دنیای امروز گفت و اینکه در حال‌حاضر دیگر کشورها برای کسب قدرت بیشتر بر سر داده‌ها می‌جنگند نه مسایلی مانند آب. او با اشاره به اینکه توسعه سرویس‌های دیجیتالی تمامی زندگی افراد را متحول کرده اعلام کرد که براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت تا کنون ۱۵ هزار نماد اعتماد برای کسب‌وکارهای فعال در فضای مجازی صادر شده و حجم تراکنش‌های اینترنتی نیز در سال ۹۷ برابر با ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
 
فیروزآبادی با اشاره به اینکه تحولات دیجیتال با چالش‌هایی هم همراه است گفت: «ارائه خدمات در دنیای دیجیتال همراه با تولید انبوهی از داده است. در این زمینه بحث مربوط به حریم خصوصی، حفاظت از داده و نحوه استفاده از داده مطرح است که متاسفانه نتوانسته‌ایم در این بخش به خوبی وارد شویم.» او افزود: «شورا تلاش کرده که روی بحث احراز هویت وارد شود. برای مثال تلاش کردیم که ثبت احوال کشور را به مراکز بزرگ خدمت متصل و یا سند نظام هویت را تهیه و شروع به ثبت و تقویت نظام هویت در کشور کرده‌ایم. یا در این زمینه تلاش شده با کمک سامانه‌ای مانند شاهکار احراز هویت کسانی که وارد فضای مجازی می‌شوند نظام‌مند شود.» به باور او صیانت از نظام داده و نظام‌مند کردن احراز هویت در فضای مجازی در نهایت سبب ایجاد نظام اعتماد در این فضا می‌شود که به نفع کاربران و رشد کسب‌وکارها آنلاین خواهد بود.
 
۸۰ درصد توسعه شبکه ملی اطلاعات تنها در بخش زیرساخت است
در ادامه این نشست فیروزآبادی با اشاره به اینکه تحولات دیجیتال در کشور علاوه بر مشکلات داخلی با مشکلات خارجی مانند انحصار سرویس‌های خارجی همراه است ادامه داد: «در حال‌حاضر بسیاری از خدمات پایه‌ای مانند جست‌وجوگر، پیام‌رسان و سیستم‌عامل در اختیار یکسری شرکت خاص است که این به ضرر کشور است. اگر نتوانیم این انحصار را بشنیم نمی‌توانید در بحث حضور ملی در فضای مجازی قدرتمند حاضر شویم.»
 
فیروزآبادی با اشاره به وابستگی خطرناک کابران داخل کشور به خدمات پایه‌ای مانند جست‌وجوگر، سیستم‌عامل و پیام رسان اعلام کرد: «وزارت ارتباطات اعلام می‌کند که ۸۰ درصد شبکه ملی اطلاعات را راه‌اندازی کرده است اما این ۸۰ درصد در بخش زیرساخت ارتباطی بوده نه ارایه خدمات ملی و پایه‌ای مانند جست‌وجوگر، ارائه خدمات ابری، ایمیل و غیره.» او در ادامه با اشاره به سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات اعلام کرد: «در سند تبیین الزامات به شفافیت گفته‌ایم که خدمات کاربردی پایه‌ای باید ملی باشد. همان خدماتی که مردم چه سخت افزاری چه نرم افزاری به شکل عام مشغول استفاده از آن هستند. خدماتی مانند سیستم عامل، ایمیل و پیام رسان که هنوز ملی نشده‌اند. مردم ما تقریبا بیش از ۸۰ درصد از پیام رسان خارجی استفاده می‌کنند، کجای این آمار و درصد نشان می‌دهد که ما شبکه ملی اطلاعات داریم.»
 
فیروزآبادی تاکید کرد که ظهور و حضور قوی بخش خصوصی کشور باعث راه‌اندازی سرویس‌های پایه‌ای مناسب در فضای مجازی خواهد شد و اگر در این زمینه بخش خصوصی همکاری نکند نمی‌توان در فضای مجازی با قدرت ملی ظاهر شد.
 
صبحانه بیستونی، نشستی دوستانه بین اعضای مختلف سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با گروهی از مدیران و تصمیم‌گیران بخش دولتی است تا چالش‌ها و مشکلات حوزه دیجیتال به بحث و تبادل نظر گذاشته شود. 

اپراتورهای رسمی فروش VPN در کشور شکل می‌گیرد

 
رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور از تهیه آیین‌نامه‌ای با همکاری دادستانی برای قانونمند کردن استفاده از VPN در کشور خبر داد و اعلام کرد که براساس این آیین‌نامه اپراتورهای فروش VPN شکل خواهند گرفت تا واگذاری این سرویس در کشور قانونمند شود.
 
 ‌ابوالحسن فیروزآبادی در حاشیه چهارمین صبحانه بیستونی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در جمع خبرنگاران و در پاسخ به این سوال که طرح قانون‌مند کردن فروش VPN در کشور در چه مرحله‌ای قرار دارد گفت: «طرح قانومند کردن ارائه و فروش VPN در کشور از قدیم مطرح بود؛ اما به اجرا گذاشته نشد. حالا با همکاری دادستانی آیین‌نامه‌ای در این زمینه تهیه شده که امیدواریم این بار با توجه به اقتصاد بزرگی که فروش این سرویس در کشور ایجاد کرده و با توجه به مسئولیت‌پذیری که از سمت دادستانی و وزارت ارتباطات شاهد آن هستیم اپراتورهای فروش VPN در کشور  شکل و فروش این سرویس در کشور قانونمند شود.»
 
او با اشاره به شکل‌گیری اپراتورهای ارائه و فروش VPN در کشور توضیح داد: «با توجه به این آیین‌نامه در تلاش هستیم که VPN با یک مقررات و نظم مشخصی از طریق اپراتورهایی در این زمینه واگذار شود تا سازمان‌ها و افراد در مواردی که نیازمند استفاده از VPN در فضای مجازی هستند بتوانند به شکل رسمی امکان تهیه این سرویس را داشته باشند.»
 
ماه گذشته نیز سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور در گفت‌وگو با ایرنا خبر از تدوین متنی پیشنهادی از طریق دادستانی کلی کشور و مرکز ملی فضای مجازی و ارسال آن به دفتر ریاست‌ جمهوری داده تا براساس آن خرید‌وفروش و استفاده از VPN در کشور قانونمند شود.
 
فیروزآبادی در مورد اینکه آیا شرایط واگذاری خاصی در زمینه فروش VPN در نظر گرفته شده است یا خیر گفت: «به هر حال سازمان‌ها و نهادهای مختلفی مانند سازمان‌های دولتی، سفارت‌خانه‌ها، بانک‌ها و غیره وجود دارند که به دلیل برخی مسایل امنیتی نیاز به استفاده از VPN دارند. پس باید شرایط ایمن و شفاف برای تهیه این سرویس برای آنها فراهم شود.» براساس اظهارات دبیر شورای عالی فضای مجازی قانونمند کردن ارائه سرویس VPN هدف دیگری از جمله کمک به کسب‌وکارهایی آنلاینی که از سمت آمریکا تحریم شده‌اند را نیز در نظر گرفته است. فیروزآبادی در این زمینه توضیح داد: «در بسیاری از حوزه‌ها شاهد تحریم وسیع سایت‌های آمریکایی علیه کاربران و کسب‌وکارهای ایرانی هستیم. آمریکا بسیاری از اپلیکیشن‌ها را روی کشور ما تحریم کرده است.  این در حالی است کسب‌وکارهایی داریم که نیاز دارند از اپلیکیشن‌های تحریم شده استفاده کنند. بنابراین برای راحتی کار این گروه نیز VPN به صورت قانونی صادر خواهد شد.»
 
فیروزآبادی همچنین از بررسی طرحی در مجلس برای در نظر گرفتن جرایم استفاده از VPN در کشور خبر و اعلام کرد: «مجلسی‌ها طرحی تهیه کرده‌اند که جرایم استفاده و فروش VPN و فیلترشکن مشخص شود. این طرح توسط مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه شده و در این زمینه از مرکز ملی هم نظرخواهی شده است. آنطور که می‌دانیم مراحل بررسی توسط نمایندگان طی و طرح آماده ارائه به صحن مجلس است.»
 
توافق سه جانبه برای توسعه سیستم‌عامل بومی
همچنین فیروزآبادی در جمع خبرنگاران در مورد طرح مرکز ملی فضای مجازی برای پیاده‌سازی پروژه سیستم عامل بومی اعلام کرد که این مرکز در حال کار روی این طرح است.
 
فیروزآبادی در این زمینه گفت: «یک توافق سه جانبه با حضور وزارت ارتباطات، معاونت علمی و فناوری ریاست‌ جمهوری و مرکز ملی فضای مجازی تهیه کرده‌ایم که براساس آن کارهایی که باید در این زمینه انجام شود بین این سه بخش تقسیم می‌شود.» فیروزآبادی با اعلام اینکه جزییات این توافق به زودی و در مراسمی اعلام خواهد شد افزود: «این طرح در زمینه توسعه سیستم‌عامل بومی روی دستگاه‌های تلفن‌همراه و دسکتاپ است و می‌تواند طرح‌هایی دیگری که حالا هم روی آن کار می‌شود مانند اندروید فارسی را در بر بگیرد.»