رمز دوم پویا که خود منجر به کاهش قابل توجهی از جرائم فیشینگ شده بود این روز ها در معرض خطر کلاهبرداری های اینترنتی قرار گرفته است.
نوروزی کارشناس بانکی درباره امنیت شبکه بانکی ایران گفت: ابتدا باید روال دریافت یک درگاه پرداخت یا دستگاه کارتخوان برای یک کسب و کار در ایران را مورد بررسی قرار دهیم، معمولا کسانی که در یک کسب و کار فعالیت دارند به دریافت درگاه یا کارتخوان اقدام می‌کنند.
وی افزود: اما برخی از فعالان اقتصادی در سایت های خود با شماره کارت نسبت به معاملات تجاری خود اقدام می کنند و معمولا این نوع سایت ها هیچ نظارتی بر آن ها صورت نمی گیرد و جامعه باید برای خریدهایش مراقب این نوع معامله ها باشد؛ چرا که مسوولیت این نوع خرید‌ها بر عهده خود فرد بوده و دیگر امکان بررسی قانونی وجود ندارد.
شرط دریافت درگاه بانکی داشتن نماد اعتماد است
نوروزی در ادامه با بیان فعالیت کسب و کار ها با درگاه های پرداخت بانکی گفت: کسانی که این درگاه ها را دریافت می کنند باید نماد اعتماد را از مرکز تجارت الکترونیکی دریافت کرده باشند در فرآیند دریافت «ای نماد» صاحبان این کسب و کار کامل بررسی می شوند بعد از دریافت این نماد به سراغ بانک ها رفته و درگاه را با مشخصه «ای نماد» اعطا می کنند. تا این جای کار همه فرآیند صحیح است و مشکلی ایجاد نشده است.
او ادامه داد: اما در برخی از موارد ما درگاه پرداخت را در سایت‌هایی می‌بینیم که خرید و فروش کالاهایش در قوانین ما ممنوع بوده است. این سوال ایجاد می شود که چطور این چنین سایت هایی درگاه بانکی دریافت کرده‌اند؟ در بسیاری از موارد ابتدای امر افراد با کسب و کار مجاز درگاه بانکی را دریافت کرده بعد از مدتی تغییر کاربری انجام می‌دهند یعنی به نوعی نقاب خود را برداشته‌اند.
این کارشناس بانکی گفت: سایت های نظیر قمار و بخت آزمایی هم از قبیل همین اتفاقات است. تنها راه مقابله با این گونه تخلفات نظارت بعد از صدور مجوز است. در بسیاری از موارد ما با صدور مجوز فعال اقتصادی را رها کرده و نظارتی بر فعالیتش نداریم و همین عدم نظارت راه را برای سوء استفاده باز می گذارد حالا عمدا یا سهوا که دربسیاری از موارد این سوء استفاده عمدا اتفاق افتاده است.
نوروزی تاکید کرد: در ۹۰ درصد موارد سواستفاده ها عمدی است و فرد از ابتدای امر می دانسته به دنباله چه کاری است و از آنجایی که ساختار نظارتی بعد از صدور مجوز بسیار ضعیف است البته نمی‌گوییم نیست، ولی اگر هم باشد بسیار ناچیز بوده این اتفاقات رخ داده است.
اجاره درگاه بانکی شدنی است
این کارشناس بانکی گفت: درگاه بانکی برای آدرس سایت صادر می شود و در صورت تغییر نشانی سایت دیگر درگاه فعالیت نمی کند اما بسیاری از افراد این سوال برایشان مطرح است که آیا می‌شود درگاه بانکی را اجاره داد؟ متاسفانه بله امکان اجاره درگاه وجود دارد.
وی توضیح داد: در بسیاری از موارد مجوز ها اجاره داده می شوند و تا اینجای کار به ظاهر تخلفی رخ نداده است، اما آیا فرد اجاره کننده مجوز یا درگاه بانکی همان بهره برداری مجاز را انجام می‌دهد؟ از اینجا کار به بعد دیگر نمی توانیم پیش بینی کنیم که چه اتفاقی در انتظار اجاره کننده است.
این کارشناس بانکی بیان کرد: اینگونه مستاجران احراز صلاحیت نمی‌شوند و همین موضوع یک نوع حفره قانونی است و تعریفی برای آن وجود ندارد. در نظام مدیریت برای این قسمت از ماجرا (اجاره درگاه های بانکی) فکری نکرده ایم و همین موضوع منجر شده تا افرادی درگاه‌های بانکی خود را اجاره داده و ماهیانه کسب درآمد کنند.
نوروزی ادامه داد: در کشور های دیگر نظارت های بعد از صدور مجوز در بسیاری از موارد موفق بوده البته با آگاهی مردمی این اتفاق افتاده است. در کشور ما اتفاقی که رخ داده این است که ما هنوز بازوی نظارتی مردمی نداریم. در خیلی از کشور ها اگر ساعت ۲ نیمه شب فردی از چراغ قرمز عبور کند مردم با پلیس تماس می گیرند و این موضوع را گزارش می کنند، اما در ایران هنوز نظارت مردمی برای مسوولان و مدیران جا نیفتاده است.
از رمز دوم پویا هم کلاهبرداری می‌شود
نوروزی بیان کرد: چندی پیش برای من این اتفاق رخ داد که از طریق یک سایت معتبر پیامک واریز وجه دریافت کردم و با لینکی به درگاه بانکی متصل شدم و برای پرداخت اقدام کردم و جالب آنجا بود که برای من از طریق این درگاه که تشخیص داده بودم نامعتبر است پیامک دریافت رمز دوم پویا نیز ارسال شد و آنجا متوجه شدم در سیستم بانکی نیز حفره ای ایجاد شده است که فرد متقلب حتی به سیستم پیامک بانکی هم نفوذ برده است.
وی ادامه داد: فیشینگ در نظام بانکی یک حمله مهندسی اجتماعی است و ارایه دهنده خدمت نمی‌تواند جلوی فیشینگ را بگیرد.
نوروزی تاکید کرد: باید جامعه را برای مقابله بار این جرم آماده و آموزش دهیم. نقش نظارتی دستگاه هایی که مجوز صادر می کنند بسیار ضعیف است و ما باید بدانیم به چه کسانی «ای نماد» داده ایم و از چه کسانی مجوز سلب کرده ایم. آیا اگر «ای نمادی» باطل شود بانک ها درگاه ها را باطل می کنند تا درگاه یک فروشنده لوازم خانگی تبدیل به سایت شرط بندی و قمار نشود؟ به نظر می رسد نظارت ها وجود ندارند و اگر هم باشند بسیار ضعیف هستند.
بانک‌ها مسوول فیشینگ حساب بانکی نیستند
این کارشناس بانکی در پاسخ به این سوال که چرا فیشینگ یک حمله مهندسی اجتماعی تلقی می‌شود؟ بیان کرد: اینکه یک کلاهبردار رمز کارت بانکی شما را حدس بزند آیا مقصر اصلی بانک است؟ بانک مسوول آن نیست و به موارد مختلفی بستگی دارد.
وی ادامه داد: رمز دوم پویا در ابتدای ورود به شبکه بانکی تاثیر به سزایی در کاهش جرایم فیشینگ داشت، اما همینطور که به جلو می رویم سطح تخلفات هم در حال افزایش است و کسانی که می‌خواهند جرمی را مرتکب شوند یاد گرفته‌اند چگونه باید عمل کنند.
نوروزی ابراز کرد: اگر من در یک سایت فیک بتوانم درخواست صدور رمز دوم را بزنم و این رمز دوم پویا به تلفن همراه من ارسال شود، قطعا این کلاهبردار به سیستم بانکی نفوذ کرده است و کافی است با ارسال رمز دوم به مدت یک دقیقه کلاهبردار سوءاستفاده خود را از این اجازه انجام دهد.
وی تاکید کرد: رمز دوم یک بار مصرف طرحی درستی است که با رفع حفره های موجود در سیستم بانکی نتیجه های بهتری خواهد داشت. روز های اول راه اندازی این روند تعداد پرونده های تخلف فیشینگ بشدت کاهش پیدا کرد، اما به گذر زمان سوء استفاده گران با انگیزه و دانش کافی به کلاهبرداری از این مسیر هم ورود پیدا کردند.
بانک‌ها باید حساب مشتریان را رفتارشناسی کنند
این کارشناس بانکی در ادامه با بیان رفتارشناسی پرداخت و دریافت های بانکی تاکید کرد: در بسیاری از کشور ها محدودیت های پرداخت و دریافت ها کنترل می شوند. محدودیت های تراکنش خوشبختانه در کشور ما اعمال شده است. شما نمی توانید برای پرداخت از طریق خودپرداز بیش از ۵۰ میلیون تومان جا به جایی داشته باشید.
وی افزود: باید برای برداشت از حساب شخصی محدودیت‌های خاصی اعمال شود.
نوروزی بیان کرد: رفتار شناسی افراد یعنی فردی در ماه بیش از ۲۰۰ هزار تومان پول جا به جا نمی کند و به یکباره این رقم ۱۰ میلیون تومان شود باید برای نظام اداری سوال ایجاد شود چرا که در یک روش و نظام درست یک رفتار غیر متعارف رخ داده است.
او گفت: در ایران به مفهوم رفتارشناسی افراد کمتر و شاید خیلی کم توجه شده است. در جوامع صنعتی این اتفاق به صورت خودکار رخ می دهد و پرداخت نامتعارف بصورت خودکار جلوگیری می شود و بانک با شما تماس می گیرد و با مجوز شما پرداخت را انجام می‌دهد.
نوروزی بیان کرد: به طور مثال یک فروشگاه اینترنتی در یک ماه ۱۰۰ میلیارد درآمد داشته و یکباره این درآمد درماه بعد ۲۰۰ میلیارد شده است. غیر متعارف است، ولی کسی از شما سوالی نپرسیده است.
این کارشناس بانکی در پایان تاکید کرد: چون نمی توانیم تغییر رفتار را تشخیص دهیم در نهایت نمی توانیم اجاره رفتن سایت را تشخیص دهیم در نهایت وجود چنین تخلف‌هایی را شاهدیم.
