با شیوع کرونا و افزایش محدودیت‌های سفر، هرچند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از سفرهای زمینی و هوایی به‌ حداقل رسید ولی میزان آلودگی کره زمین به‌دلیل استفاده از مواد ضدعفونی کننده، رهاشدن ماسک‌ها، دستکش‌های پلاستیکی و... افزایش یافت. ازسوی دیگر افزایش میزان تقاضا برای سرویس‌های آنلاین به‌منظور آموزش و کار، تماس‌های تصویری، افزایش تعداد گیمرها و درنتیجه بالا رفتن میزان مصرف انرژی توسط دیتاسنترهای جهان، سبب شد تا نگاه فعالان حوزه فناوری به‌ سمت ضرورت توسعه فضاهای ابری برود. مؤسسات پژوهشی مختلف سیستم‌های ابری را مورد بررسی قرار دادند و یکی از این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این سیستم‌ها می‌توانند در ۴سال آینده حداقل یک میلیارد «متریک تن» دی اکسیدکربن یا مقادیر بیشتر را از اتمسفر کره زمین حذف کنند.

 

یک گزارش جامع

درچند سال گذشته صنعت فناوری به محیط‌ زیست توجه زیادی نشان داده و کمپانی‌های این حوزه تلاش کرده‌اند تا در گام‌های کوچک و بزرگ، محافظت از محیط‌ زیست و کاهش گرمایش کره زمین را در دستور کار قرار دهند، از تلاش کمپانی HP برای استفاده مجدد از پلاستیک‌های یافت شده در اقیانوس‌ها در تولید قاب لپ تاپ و جوهر کارتریج گرفته تا تصمیم اپل برای بهره گرفتن از مواد اولیه بازیافتی در تولید همه محصولات تا سال ۲۰۳۰ و... هریک طرح‌هایی بزرگ به نفع زمین بوده‌اند. اما شاید بتوان گفت سیستم‌های ابری می‌توانند بهترین پاسخ صنعت فناوری به دوستداران محیط‌ زیست باشند.

ایده «آی‌تی‌سبز» مدت زیادی است که ذهن بسیاری را مشغول کرده، چراکه می‌تواند در چندسال آینده وضعیت گرمایش کره زمین را تغییر دهد. این موضوع مورد توجه مؤسسه پژوهشیIDC با بیش از هزار و ۱۰۰ تحلیلگر در بیش از ۱۱۰کشور جهان نیز قرار گرفته است. این مؤسسه در گزارشی با عنوان «کاهش انتشار دی اکسید کربن در جهان با سیستم‌های ابری ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴»، زوایای مختلف این موضوع را زیر ذره بین برده و یادآور شده است با توجه به روند روزافزون تولید دیتا در جهان، تنها راه نجات زمین توسعه سیستم‌های ابری است.

 «اندرسون» یکی از مشاوران ارشد در مؤسسه پژوهشی امریکاییIDC با تأکید بر این موضوع یادآور شده است این وضعیت در چند سال آینده کاملاً بستگی به روشی دارد که سازمان‌ها و کمپانی‌های کوچک و بزرگ برای ساخت و ایجاد دیتاسنترهای خود به‌ کار می‌گیرند، چراکه دیتاسنترها با مصرف انرژی بالا مسئول انتشار درصد بالایی از گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر زمین هستند.

به‌گفته وی، همچنین رفتار و عملکرد قانونگذاران و سرمایه‌گذاران با تصمیم به ورود به دیتاسنترهای ابری نیز در این زمینه بسیار تأثیرگذار است. اندرسون ادامه داد: برخی کمپانی‌ها و غول‌های فناوری، به صفر رساندن میزان دی اکسید کربن منتشر شده در اتمسفر را در دستور کار خود قرار داده‌اند که برای این منظور مجبورند از انرژی‌های پاک بهره بگیرند و البته دیتاسنترهای ابری بهترین گزینه برای آنها به شمار می‌رود.

 

کاهش انتشار دی اکسیدکربن در جهان

طبق نتایج تحقیقات مؤسسه پژوهشی IDC، بزرگ‌ترین تأمین کنندگان سیستم‌های ابری جهان قول داده‌اند که به کمپین و جنبش «آی‌تی‌سبز» بپیوندند. این گزارش نشان می‌دهد که این موضوع فرصتی بزرگ برای جلوگیری از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای بیشتر به‌شمار می‌رود، چراکه کمپانی‌ها می‌توانند با پذیرش سیستم‌های ابری تا حدود زیادی از گرمایش کره‌زمین جلوگیری کنند. البته تأثیر این جنبش تا حدود زیادی به این بستگی دارد که دیتاسنترها در سال‌های آینده چگونه ساخته می‌شوند.

محققان مؤسسه IDC در این گزارش به میزان احتمالی انتشار دی اکسیدکربن اشاره داشته و یادآور شده‌اند اگر درصد دیتاسنترهای ابری و سبز امروز در همین تعداد باقی بمانند در ۴سال آینده، تنها با مهاجرت کمپانی‌ها و سازمان‌ها به همین فضاهای ابری به‌منظور نگهداری و ذخیره اطلاعات و دیتا، شاهد کاهش انتشار ۶۲۹میلیون متریک تن دی اکسید کربن خواهیم بود.

اما ازسوی دیگر پیش‌بینی شده است درصورتی که همه دیتاسنترهای مورد استفاده در سال ۲۰۲۴ به‌صورت پایدار طراحی شده باشند می‌توان امیدوار بود که میزان کاهش انتشار دی اکسید کربن به ۱.۶میلیارد متریک تن برسد. پیش‌بینی کاهش بیش از یک میلیارد متریک تن دی اکسید کربن توسط مؤسسه پژوهشی IDCنیز بر اساس این فرضیه شکل گرفته که حدود ۶۰درصد از دیتاسنترها تا سال ۲۰۲۴ تکنولوژی‌های مرتبط با ابر را انتخاب کنند و درواقع شاهد ایجاد دیتاسنترهای سبز، پایدار و هوشمندتر خواهیم بود.

 

آسیا اقیانوسیه، برنده توسعه سیستم‌های ابری

 درگزارش مؤسسه پژوهشیIDC آمده است که میزان تغییرات در انتشار گازهای گلخانه‌ای و دی اکسید کربن با کمک سیستم‌های ابری از یک منطقه به منطقه دیگر و از یک کشور به‌کشور دیگر تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد. بنابراین عجیب نیست که بزرگ‌ترین فرصت برای حذف دی اکسید کربن با مهاجرت به سیستم‌های ابری، به مناطقی با انتشار دی اکسیدکربن بیشتر در تولید هر کیلووات ساعت انرژی بازگردد.

طبق این گزارش، انتظار می‌رود منطقه آسیا - اقیانوسیه که برای بیشتر انرژی‌های مورد نیاز خود از سوخت زغال سنگ استفاده می‌کند با این روش در ۴سال آینده حداقل بیش از نیمی از انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهد که رقم قابل توجهی است. همچنین در این گزارش آمده است در منطقهEMEA(اروپا، خاورمیانه و آفریقا) نیز با مهاجرت مؤسسات و کمپانی‌ها به سیستم‌های ابری به منظور ذخیره اطلاعات و نگهداری از آنها، میزان کاهش انتشار دی اکسیدکربن در ۴سال آینده به ۱۰درصد میزان کنونی خواهد رسید. کشورهای این منطقه نسبت به آسیا- اقیانوسیه، کمتر به منابع انرژی همچون زغال سنگ وابسته هستند و برای تولید هر کیلووات ساعت انرژی، میزان کمتری دی اکسید کربن تولید می‌کنند.

ازآنجا که تغییر گرایش به منابع انرژی پاکتر برای کاهش گازهای گلخانه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است، کاهش هدررفت انرژی نیز می‌تواند در این زمینه نقشی حیاتی ایفا کند. دیتاسنترهای ابری با کاهش میزان مصرف انرژی برای خنک کردن محیط دیتاسنترها در این مسیر گام گذاشته‌اند. هدف از دیتاسنترهای سبز این است که درواقع انرژی، بیشتر صرف کمک به فعالیت تجهیزات آی تی شود تا اینکه این انرژی را برای خنک کردن فضای دیتاسنترها به کار بگیرند.

توانمندی دیگر سیستم‌های ابری در زمینه کاهش انتشار دی اکسیدکربن، توانایی در تغییر بار کاری در هر منطقه از جهان است به این ترتیب در هر نقطه جهان که نیاز به توسعه سرویس‌های آی تی باشد می‌توان براحتی این کار را انجام داد.

این کمپانی‌های فناوری پرکار

گفتنی است که بیشتر شرکت‌های بزرگ تعهد داده‌اند که به نوبه خود برای کاهش انتشار کربن و گازهای گلخانه‌ای تلاش کنند. در اوایل سال‌جاری، کمپانی بزرگ فناوری IBM برنامه خود را برای دستیابی به میزان صفر انتشار دی اکسیدکربن تا سال 2030 مشخص کرد. مایکروسافت هم گزارش داده است که میزان انتشار خالص کربن در این کمپانی و زنجیره تأمین آن تا سال 2030 منفی خواهد بود. فیس‌بوک می‌گوید تا سال 2030 به رقم صفر انتشار دی اکسید کربن(CO2) خواهد رسید و آمازون می‌گوید قصد دارد که تا سال 2040 میزان انتشار CO2 این کمپانی و زیرمجموعه‌هایش را به صفر برساند. البته برخی کمپانی‌ها هم زودتر دست به این اقدامات زده‌اند. به‌عنوان مثال، گوگل از سال 2007 به‌دنبال این موضوع بوده و هدف این غول دنیای فناوری، این بوده است که تا سال 2030 کل کمپانی خود و زیرمجموعه‌هایش را بدون انتشار هیچ کربنی در جهان اداره کند. اپل نیز قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ زنجیره تأمین خود را عاری از کربن کند.

گفته می شود  آمازون و مایکروسافت درمجموع برای ایجاد نیمی از زیرساخت‌های ابری جهان هزینه کرده‌اند و بیشتر دیتاسنترهای آنها در حال حاضر همان فضاهای ابری هستند که نیازی به خنک کردن و... ندارند. ازسوی دیگر این دو کمپانی تلاش کرده‌اند تا دیتاسنترهای فیزیکی خود را نیز در مناطقی با آب و هوای بسیار سرد و برفی ایجاد کنند یا برای خنک کردن آنها از انرژی و سوخت پاک استفاده شود.