الوپیک پنج سال پس از شروع فعالیت، در حال نزدیک شدن به عنصر اصلی شکل‌گیری خود است؛ پلتفرمی در حوزه تخصصی حمل‌و‌نقل کالا.
الوپیک این روزها میان مردم کاملا شناخته‌شده است؛ سامانه‌ای که سال ۱۳۹۵ توسط مهدی نایبی و مهرشاد پزشک تأسیس شد و در حوزه ارائه خدمات پیک موتوری، تاکسی موتوری، وانت‌بار و سواری فعالیت می‌کند. الوپیک تاکنون بیش از ۷۵ میلیون بسته درون‌شهری جابه‌جا کرده است و کشمکش‌هایی هم در این حوزه با شرکت اسنپ داشته؛ اختلاف‌هایی که مدتی است چیزی از آنها نمی‌شنویم.
در ادامه گپ و گفتی با مدیرعامل الوپیک در مورد وضعیت این سامانه حمل‌و‌نقل آنلاین خواهیم داشت و از موقعیت کنونی آن و تغییراتی که به‌سوی آنها حرکت می‌کند، مطلع می‌شویم. با زومیت همراه باشید.
شروع یک تغییر مسیر استراتژیک
طبق گفته‌های مدیرعامل الوپیک، این کسبوکار تا دو سال پیش بر سر یک دوراهی برای ادامه‌ی راه بود؛ مدیران الوپیک ابتدا به فکر راه‌اندازی یک سوپراپ (مانند اسنپ) بودند تا خدمات متنوع را به کاربران ارائه کنند. بااین‌حال مدیرعامل الوپیک می‌گوید چنین چیزی نیاز به تزریق سرمایه بسیار بالا و جذب کاربر میلیونی داشت. مهدی نایبی توضیح می‌دهد:
ارائه یک سرویس B2C با تمرکز بر کاربران عادی بسیار متفاوت از سرویس B2B است. ما دو سال پیش داشتیم به سمت تبدیل به یک سوپراپلیکیشن حرکت می‌کردیم و در این راه، مذاکرات زیادی را آغاز کردیم. بااین‌حال نیاز به تزریق سرمایه چشمگیری داشتیم چون درآمد کافی برای توسعه این نوع برنامهها نداشتیم. از طرفی، وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور که باعث می‌شد جذب سرمایه‌گذار خارجی سخت باشد، ما را به سمت مخالف این اتفاق سوق می‌داد. درنتیجه دریافتیم که این تصمیم درستی برای ما نیست.
نایبی با اشاره به فعالیت اسنپ می‌گوید این پلتفرم توانست راه کسب سرمایه‌ی بالا را بیابد و سرمایه‌گذار خارجی را مجاب کند اما الوپیک عمدتاً با کسب‌وکارها سروکار داشت و به همین دلیل روی دریافت سفارش از آن تمرکز کرد. نایبی اضافه می‌کند که مشاهده‌ی رشد خریدهای آنلاین میان مردم هم آنها را مصمم‌تر کرد تا روی ارائه سرویس B2B تمرکز کنند که نیاز به تأمین سرمایه از بیرون شرکت ندارد.
به گفته نایبی، پس از این تصمیم، بهبود سرویس‌های ناوگان در اولویت قرار گرفت و یکی از آنها، سرویس سفارش انبوه بود. در این سرویس چندین مقصد برای ارسال بسته‌های یک مشتری مشخص می‌شود و راننده‌های مختلف تحویل آنها را بر عهده می‌گیرند. این سرویس، الوپیک را به معرفی سرویس جدیدشان رهنمون کرد که قرار است تا پیش از تابستان سال جاری ارائه شود.
معرفی سرویس سفارش زمان‌بندی‌شده
مدیرعامل الوپیک، سرویس جدید این ناوگان را سفارش زمان‌بندی‌شده می‌نامد که به خدمات پلتفرم‌های جدید پستی شباهت دارد. نایبی با اشاره به اینکه چنین شرکت‌هایی با استفاده از فناوری توانستند بخشی از بازار سنتی را از آن خود کنند، در توضیح سرویس جدید الوپیک گفت:
در سرویس جدیدمان، مشتری می‌تواند بسته‌اش را با قیمت ثابت ارسال کند. نکته جذاب ماجرا اینجا است که قیمت ارسال بسته برای روز بعد ارزان‌تر می‌شود. پس استفاده از این سرویس توجیه اقتصادی زیادی دارد. این موضوع باعث ایجاد فضای رقابتی با شرکت‌هایی می‌شود که سفارش مشتری را در همان روز ثبت سفارش ارسال می‌کنند. درنتیجه ما از شرکتی که مسیرش مشخص نبود، تبدیل شدیم به شرکتی که تمام نیروی خود را برای ارائه یک سرویس ارسالی گذاشته است.
مهدی نایبی در مورد نحوه کار سرویس جدید توضیح می‌دهد که هر روز بر اساس سفارش‌ها، برنامه جمع‌آوری بسته‌ها انجام می‌شود و طی آن، هر مشتری اعم از فروشگاه‌ها می‌توانند کالایشان را به الوپیک بدهند؛ کالا سپس به انباری الوپیک می‌رود تا به ناوگان الوپیک تحویل شود. درواقع راننده‌ها می‌توانند بدون دغدغه بابت دریافت سفارش در یک ساعت یا منتظر ماندن برای قبول یک سفارش، به مراکز جمع‌آوری الوپیک مراجعه کنند و چند بسته برای ارسال به مشتری تحویل بگیرند.
مزایا و ویژگی‌های سرویس جدید الوپیک
صرفه اقتصادی، مهم‌ترین ویژگی سرویس سفارش زمان‌بندی‌شده الوپیک است. نایبی می‌گوید این سرویس می‌تواند فعالیت الوپیک را در شهرستان‌ها گسترش زیادی بدهد؛ امری که تابه‌حال به دلیل ظرفیت پایین سفارش‌گیری آنی در شهرستان‌ها محقق نشده بود. نایبی می‌گوید:
به‌طور میانگین روزانه حدود ۱۵ هزار سفیر در سامانه الوپیک مشغول به فعالیت هستند. درواقع، ماهیت ارسال آنی بسته بیشتر با نیاز مردم در تهران مطابقت ندارد، ما هم با تصمیم‌گیری دو سال پیش خود، چندان روی شهرستان‌ها سرمایه‌گذاری نکردیم اما سرویس جدید می‌تواند پتانسیل بسیار زیادی در شهرستان‌ها ایجاد کند و با رشد عظیمی برای الوپیک همراه شود.
با اینکه امکان فعالیت در خدمت جدید الوپیک برای تمامی رانندگان موتور، خودرو و وانت فراهم است، اما بیشتر ناو خودرو را در بر می‌گیرد. نایبی توضیح می‌دهد که سفیران با خودروی شخصی‌شان می‌توانند تعداد زیادی بسته از الوپیک تحویل گرفته و به مشتری برسانند، درنتیجه امکانی برای رانندگان فعال در حوزه حمل‌و‌نقل آنلاین ایجاد می‌شود تا به‌سادگی و با دغدغه‌ی کمتری اقدام به سفارش‌گیری کنند.
مدیرعامل الوپیک، سرویس جدید این ناوگان را به آمازون فلکس مشابه می‌داند که ۹۵ درصد راننده‌های آزادکار را به کار گرفته. وی پیش‌بینی می‌کند که بخش عمده‌ای از رانندگان مسافربر اسنپ و تپسی مایل به همکاری با الوپیک در سرویس جدید خواهند بود. او توضیح می‌دهد:
راننده می‌تواند هر روز در ساعت مشخصی برای دریافت بسته‌ی مشتریان الوپیک به مرکز جمع‌آوری مراجعه کند و درآمد مطمئنی از این بابت داشته باشد. استقبال از این سرویس در دنیا بسیار زیاد شده چرا که آمازون در حال جذب راننده‌های اوبر برای خود است. این کار هم راحت و مطمئن است و هم نیازی به ارتباط با مشتری ندارد. درواقع این سرویس برای افرادی که چندان با مسافربری راحت نیستند، بسیار مناسب است و دیگر نیاز به سر و کله زدن با افراد مختلف نخواهد بود.
مهدی نایبی پیش‌بینی می‌کند که استقبال از سرویس جدید الوپیک خیلی سریع و گسترده صورت بگیرد چرا که همین حالا هم سرویس ناشناخته‌ای برای مردم نیست. درواقع مشتری الوپیک مشخص است، راننده‌ها در حال کار در این حوزه هستند و قرار است تنها محصولی به همین خدمات اضافه شود تا مشتریانی که عجله برای ارسال بسته خود ندارند، بتوانند آن را با تخفیف بالایی ارسال کنند. نایبی ارسال بسته را از یک ساعت بعد از ثبت سفارش، با ۲۰ تا ۳۰ درصد تخفیف و برای روز بعد با ۵۰ تا ۶۰ درصد تخفیف همراه می‌داند.
او می‌گوید هم‌اکنون بازار بسیار بزرگی برای ارسال به این روش وجود دارد و این سرویس می‌تواند ارزش افزوده زیادی ایجاد کند. به گفته او، الوپیک تاکنون ۵ درصد از راه خود را پیموده و اول راه است اما با ارائه این سرویس به سمت راه اصلی خود پیش می‌رود.
فضای رقابتی با اسنپ چگونه است
مدیرعامل الوپیک می‌گوید پیش از این، شباهت‌های زیادی از نظر بازار مقصد و محصول میان فعالیت الوپیک با اسنپ وجود داشت اما این مسیر به‌تدریج عوض شد و این دو شرکت هرروز از فضای کاری مشابه دورتر شدند. نایبی در این خصوص با ذکر یک مثال توضیح می‌دهد:
ما در حال تبدیل شدن به یک شرکت لجستیکی بر اساس تکنولوژی و نرم‌افزاری هستیم درحالی‌که اسنپ راه کسب‌وکاری B2C خود را پیش می‌برد و البته به کسب‌وکارهای دیگر هم سرویس می‌دهد اما میزان آن بسیار کم است. اگر بخواهم از نمونه‌های بین‌المللی مثال بزنم، اسنپ به شرکت Gojek در اندونزی شباهت دارد و ما داریم شبیه به Loggi در برزیل می‌شویم. فعالیت این دو شرکت هم در ابتدا شباهت داشت اما اکنون بسیار متفاوت است؛ گوجِک حالا به کاربران در آسیای شرقی سرویس می‌دهد و لوگی تبدیل به شرکت لجستیکی شده و هر دو به درآمد چند میلیارد دلاری رسیده‌اند.
نایبی در مورد سهم الوپیک از بازار ارسال آنی بسته درون‌شهری می‌گوید نمی‌توان آمار دقیقی ارائه کردِ اما پیش‌بینی می‌شود که الوپیک ۵۰ درصد سهم بازار را در اختیار دارد.
ورود به بورس
طی سال‌های اخیر، استارتاپ‌های ایرانی تلاش‌ها برای ورود به بورس را آغاز کردند. بااینکه آنها در راه شفاف و طبق گفته‌های مدیران بورس قدم برداشتند اما عمده آنها تاکنون به نتیجه نرسیده‌اند. مهدی نایبی می‌گوید الوپیک نیز به بورس فکر می‌کند و طی ماه‌ها یا سال آینده آماده ورود به این فضا می‌شود اما راه را بسیار پردست‌انداز می‌داند. او می‌گوید درحالی‌که در سطح دنیا ورود شرکت‌های حوزه فناوری و نرم‌افزاری به بورس بسیار ساده است، ساختار نامناسب بورس در ایران و حساسیت‌های نابجا مانع از شکل‌گیری یک مسیر درست می‌شود.
او در همین زمینه به تلاش چندساله دیجیکالا برای ورود به بورس اشاره می‌کند که طبیعتا نباید به دلیل سودآوری و ساختار شفافش، مشکلی در این خصوص داشته باشد اما ظاهرا به دلیل داشتن سرمایه‌گذار خارجی و حساسیت‌های بورس در این مورد، به مشکل خورده است. نایبی توضیح می‌دهد:
ورود به بورس در اکثر کشورها بسیار ساده است چرا که این موضوع سرمایه‌گذارها و کارآفرینان و از آن سو، سرمایه‌گذاران عادی را به بورس می‌کشاند و رشد را رقم می‌زند. این در حالی است که در ایران روی سودآوری، میزان سال فعالیت کسبوکار و حسابرسی حساسیت زیادی صورت می‌گیرد.
شکی نیست که ساختار بورس ایران سالم نیست و معاملات کنترل‌شده و پیش‌بینی‌شده زیادی در آن رخ می‌دهد. از سوی دیگر اگر نخواهند شرکتی وارد بورس ایران بشود، آن شرکت قادر به این کار نخواهد بود! دلیل آن هم واضح است؛ ورود برخی شرکت‌ها منفعتی برای عده‌ای خاص ندارد.
نایبی اضافه می‌کند که متأسفانه در ایران شرایط مناسب برای ادغام وجود ندارد و تنها راه رشد کسب‌وکارها این است که به‌قدری سودده باشند که سرپا بمانند و سالانه سودی به سرمایه‌دار خود بدهند.
