«کنسرسیوم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی» با همکاری فعالان بخش خصوصی ایجاد می‌شود. این خبر به‌تازگی از قول محمدرضا بهمنی، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسانه‌ای شد. وی گفت که اساسنامه این کنسرسیوم از سوی تشکل‌های فضای مجازی و نمایندگان تولیدکنندگان محتوا و پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری و نشر محتوا تهیه شده و باعنوان اساسنامه «کنسرسیوم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی» ثبت شده و فعالیت خود را بزودی آغاز خواهد کرد. از آنجایی که یکی از لایه‌های شبکه ملی اطلاعات لایه محتواست و دیگر لایه‌ها متوازن رشد نکرده است از این‌رو به سراغ کارشناسان حوزه تولید محتوا رفتیم تا ببینیم ایجاد این کنسرسیوم، چه میزان لایه محتوا بر بستر شبکه ملی اطلاعات را رشد خواهد داد.

راهی برای بهبود اکوسیستم تولید محتوا

مسعود نظری منش، نایب رئیس مجمع ناشران دیجیتال کودک و نوجوان معتقد است باید دید با ایجاد کنسرسیوم یا تشکل تولید و نشر محتوا در فضای مجازی به‌دنبال بهبود اکوسیستم تولید محتوا هستند یا می‌خواهند این کنسرسیوم بازوی وزارت ارشاد در انجام مأموریت‌هایش باشد.

نظری منش به «ایران» گفت: هم اکنون بخش خصوصی درگیر تولید و نشر محتوا در فضای مجازی است و آنچه در این فضای اکوسیستمی کمرنگ است فرهنگ همکاری و داشتن یک هدف مشترک و ایفای نقش در زمینه آن هدف است. اکوسیستم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی نیاز به توانی برای فضاسازی دارد از این‌رو این کنسرسیوم باید بتواند این فضا را برای بخش خصوصی ایجاد کند تا حرف خود را قانونی پیش ببرد. این فعال حوزه تولید و نشر محتوا افزود: کنسرسیومی در زمینه تولید محتوا در فضای مجازی موفق خواهد بود که یک صندلی در کمیسیون‌های مجلس و یک عضومؤثر باتجربه در کنار گوش مدیران رده اول مانند مرکز ملی فضای مجازی داشته باشد تا بتواند درد خود را درست منتقل و ظرفیت‌سازی کرده و دغدغه شرکت‌ها را بداند و اقدام کند.

این فعال حوزه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی اعتقاد دارد برای بهبود اکوسیستم تولید محتوا در فضای مجازی دولت باید راه را برای فعالیت فعالان بخش خصوصی بیش از پیش باز کرده و فضای تبلیغاتی مهیا کند. باید قوانین دست و پاگیر در این حوزه را حذف کند. این فضا نیاز دارد تا مانند ناشران مکتوب،  معاف از مالیات باشد تا کاربران مجبور نباشد 9 درصد ارزش افزوده برای محتوا بپردازند. نظری منش با بیان اینکه بخش خصوصی برخلاف بخش دولتی بااینکه محتوای فاخر تولید می‌کند اما نمی‌تواند از تبلیغات استفاده کنند گفت: بهتر است تولید محتوا را کامل به بخش خصوصی بسپارند و بر آن نظارت کرده و حمایت کنند چون برخلاف بخش دولتی این بخش خصوصی است که برای مقرون به صرفه شدن و کسب درآمد، محتوای فاخر تولید می‌کند و در صورت حمایت می‌تواند بیشتر از قبل در این حوزه حرفی برای گفتن داشته باشد.

وی درباره افزایش تولید محتوا بر بستر شبکه ملی اطلاعات نیز گفت: شبکه ملی اطلاعات در حوزه تولید محتوا نیاز به یک بیزنس پلن دارد تا به بخش خصوصی بگوید طرح کسب و کارت چیست؟ فروش محتوای محصول شما چگونه روی شبکه ملی اطلاعات تبدیل به پول می‌شود؟ از سوی دیگر باید برای شرکت ضمانت پرداختی و قوانین مرتبط آن و... را لحاظ کرد تا بتوان در این حوزه موفق شد. نظری منش افزود: شبکه ملی اطلاعات برای افزایش محتوای فاخر باید تعهد مالکیت معنوی بدهد و جذابیت ایجاد کند تا محتوا روی آن بستر ارائه شود، چرا که بدون اینها جذابیتی ندارد و نمی‌توان یکطرفه قانون اعمال کرد و بخش خصوصی را وارد معامله کرد چون به این شیوه بخش خصوصی وارد معامله برای تولید محتوا روی بستر شبکه ملی اطلاعات نمی‌شود. وی معتقد است محتوای فاخر در دست تولیدکننده قوی است و افتخار می‌دهد با صاحب محتوا همنشین شود و قرارداد متوازن ببندد ولی اگر رانتی برخورد شود، اینجاست که باز شرکت‌های درجه سه تولید محتوا وارد میدان شده و قرارداد بسته و در این فضا محتوای غیرجذاب تولید خواهند کرد که مورد استقبال کاربران هم واقع نخواهد شد.

نگاه حمایتی نه رقابتی

مسعود چنگیزی، مدیرعامل نماشا نیز معتقد است تشکیل کنسرسیوم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی از سوی بخش خصوصی و با نظارت وزارت ارشاد به نظر می‌رسد که اقدام خوب و مناسبی باشد.

چنگیزی به «ایران» گفت: به نظرم برای اینکه کنسرسیوم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی نتیجه بخش باشد باید نهادهای مربوطه از جمله دادستانی، مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارشاد و سازمان صداوسیما از این تشکل حمایت کنند و به دید رقابتی به آن نگاه نکنند. اگر به دید حمایتی به این موضوع نگاه کرده و اقدام کنند به نقطه و نتیجه مثبتی دست خواهیم یافت. این فعال به موانع تولید و نشر محتوا در فضای مجازی و بستر شبکه ملی اطلاعات نیز اشاره کرد و گفت: سختگیری های سازمان ها و نهادها در این حوزه زیاد است وقتی سختگیری‌ها روی پلتفرم‌ها زیاد شود، پلتفرم‌ها نیز مجبور هستند این سختگیری‌ها را روی کاربران خود اعمال کنند وقتی این اتفاق بیفتد کاربر تا یک حدی مقاومت می‌کند و بعد از آن از پلتفرم‌های داخلی خارج شده و به سمت پلتفرم‌های خارجی می‌رود. چنگیزی در ادامه گفت: پیشرفت در هر بخش و صنعتی نیاز به تسهیلات دارد و تولید و نشر محتوا در فضای مجازی و بر بستر شبکه ملی اطلاعات از این امر مستثنی نیست و نباید بخش خصوصی حوزه تولید و نشر محتوا را تنها گذاشت چون بواقع برای تولید محتوای فاخر روی بستر شبکه ملی اطلاعات نیاز به حمایت بخش دولتی است. وی افزود: باید بودجه‌ای برای پلتفرم‌ها در نظر گرفته شود تا پلتفرم‌ها هم این بودجه را برای تولید و نشر محتوا هزینه کنند و این بخش را درگیر تولید محتوا کرده و برای بخش کاربران هم درآمدزایی ایجاد کنند تا برای تولید محتوا رغبت داشته باشند. یوتیوب هم اکنون روی سرویس گوگل خود در حال همین کار است به‌طوری که کاربر محتوا تولید می‌کند و بر اساس بازدیدی که از این محتوا صورت می‌گیرد، پول دریافت می‌کند. چنگیزی اعتقاد دارد ما نیز می‌توانیم چنین الگوهایی را روی پلتفرم‌های داخلی خود و بر بستر شبکه ملی اطلاعات پیاده‌سازی کنیم هم تولید محتوای فاخر خواهیم داشت و هم اشتغالزایی ایجاد کرده‌ایم و به این طریق تولید محتوای فاخر را افزایش داده‌ایم.

کنسرسیومی برای هم‌افزایی

علی علوی، مدیر پلتفرم اطلاع‌رسانی آخرین خبر نیز معتقد است: هدف از ایجاد این کنسرسیوم هم‌افزایی و ایجاد هماهنگی بین ناشران و تولیدکنندگان است و این خود اتفاق خوبی محسوب می‌شود، چرا که اراده‌ای ایجاد شده است تا سهم و حق ناشران و تولیدکنندگان تولید محتوای فضای مجازی از اپراتورها دریافت شود و این را اتفاق مبارکی می‌دانم که در حال طی کردن مسیر خود است.

علوی به «ایران» گفت: کنسرسیوم یک مجموعه انتفاعی از تولیدکنندگان و ناشران فضای مجازی است که قرار است در کنار هم قرار گیرند تا مشابه یک اتحادیه شده و بتوانند از حقوق خود در این حوزه دفاع کنند. اگر تاکنون این بخش نتوانسته به جایی برسد، نداشتن صدای واحد بوده است. فعالان در این حوزه به‌صورت جزیره‌ای در حال تولید و نشر محتوا و خلق درآمد به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم که بیشتر مبنی بر تبلیغات است، هستند. وی افزود: اکوسیستم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی شامل تولید کننده محتوا، ناشران دارای پلتفرم‌ها و سرویس دهنده‌های اینترنت هستند ولی در این اکوسیستم عملاً اپراتورها و خدمات دهندگان حوزه زیرساخت نفع می‌برند. یعنی تولیدکنندگان، ناشران و پلتفرم‌ها عموماً مدل درآمدی آنها مجزا از حوزه محتوا و تولید و محتوایی بوده است.

علوی در ادامه گفت: تولیدکنندگان، تولید محتوا کرده و آن را در فضای مجازی منتشر می‌کنند اما درآمدی که از ترافیک اینترنتی ایجاد می‌شود، در اختیار اپراتور‌ها قرار می‌گیرد و تولیدکنندگان و ناشران از سرمایه و تولید درآمدها بی‌بهره هستند. این فعال تولید محتوا در فضای مجازی افزود: یکی از دلایل نحیف و ضعیف بودن و آسیب پذیر بودن تولیدکنندگان و ناشران محتوای فضای مجازی چرخه اقتصادی آنهاست که به حوزه ایجاد درآمد ترافیک گره نخورده است پس باید اپراتورهای اینترنتی حق و سهم تولیدکنندگان و ناشران پلتفرم‌ها را از محتوایی که ایجاد می‌شود، پرداخت کنند.

 این فعال ابراز امیدواری کرد تا نهادهای مربوطه و مجلس نیز این بحث را برای رشد و توسعه محتوا در فضای مجازی با تصویب قانون کپی رایت (حق مالکیت معنوی) و دیگر قوانین لازم پیگیری کنند تا به نتیجه برسد.