یک کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه پلتفرم های اجتماعی در حال تغییر اعمال حاکمیت دولتها هستند، گفت: در مقابله با قدرت این شبکه های خارجی، نیازمند استقلال نسبی در خدمات پایه و کاربردی هستیم.
پلتفرم‌های اجتماعی طی هفته‌های اخیر با اخراج دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از عضویت در این شبکه‌ها، قدرت خود را به نمایش گذاشته و نشان دادند که به زودی شاهد تغییر در مناسبات سیاسی جهان و حکمرانی پلتفرم‌ها بر حکمرانی دولتها خواهیم بود. با این وجود این سوال مطرح می‌شود که ما برای آینده کشور در حوزه حکمرانی فضای مجازی و حاکمیت سایبری چه عملکردی باید داشته باشیم.
محمد مهدی حبیبی فعال فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره معتقد است که حیات حقیقی ما به پلتفرم‌ها محتاج شده و این شبکه هستند که برای ما قاعده تعیین می‌کنند به همین دلیل دولتها باید از خواب بیدار شده و این حاکمیت را تحت کنترل خود درآورند.
وی با بیان اینکه آن کسی می‌تواند در مقابل دیگران حکمرانی کند که نیازهای دیگران را در اختیار داشته و بتواند به آن پاسخ دهد، گفت: تا زمانی که افراد نیازمند شبکه‌های اجتماعی باشند، این پلتفرم‌ها به همان میزان قدرت پیدا کرده و می‌توانند حکمرانی کنند.
حیات حقیقی ما به پلتفرم‌های اجتماعی محتاج شده
این کارشناس با اشاره به اینکه در شرایط کنونی پلتفرم‌های فضای مجازی وارد زندگی مردم شده و نقاط و گلوگاههای نیاز مردم را شناسایی می‌کنند، ادامه داد: به همین دلیل است که حیات حقیقی ما به پلتفرم‌های اجتماعی محتاج شده و طبیعتاً این شبکه‌ها بر ما حکومت کرده و برای ما قاعده می‌گذارند.
وی با اشاره به اقداماتی که پلتفرم‌های اجتماعی در انتخابات آمریکا و نیز پس از آن در خصوص رئیس جمهور این کشور به کار بردند، اضافه کرد: پلتفرم‌های فضای مجازی برای استفاده کاربر از این فضا شرط و شروط می‌گذارند و حالا تفاوتی نخواهد داشت که این کاربر رئیس دولتی مانند آمریکا باشد و یا یک فردی معمولی؛ چرا که همه کاربران به نوعی نیازمند این بستر هستند.
دولتها باید زودتر از خواب بیدار شوند
حبیبی با تاکید بر اینکه دولتها باید زودتر از خواب بیدار شده و بتوانند از طریق نیازهایی که این پلتفرم‌ها دارند، آنها تحت کنترل خود در بیاورند، گفت: در این صورت دولتها می‌توانند در مقابله با قدرت پلتفرم‌های خارجی موفق شوند. برای مثال پلتفرم‌ها نیازهایی مانند سرور، فضا و زیرساخت‌های ارتباطی و تبادلات مالی دارند و دولتها می‌توانند از این نیازمندی‌ها به نفع خود استفاده کرده و پلتفرم‌ها را تحت کنترل خود درآورند.
عضو هیأت مدیره مجمع فعالان فضای مجازی پاک ادامه داد: با توجه به اینکه هنوز شرایط به گونه‌ای نیست که تمامی نیازهای بشر محتاج به پیام رسان های اجتماعی باشد، دولتها نباید غفلت کرده و باید قواعد و قوانینی بگذارند تا بتوانند پلتفرم‌ها را وابسته به خود نگه دارند. در این صورت دولتها می‌توانند حکومت نسبی خود را بر پلتفرم‌ها داشته باشند و در غیر این صورت بازنده این میدان خواهند بود.
دولت آینده همان صاحب پلتفرم است
این کارشناس با اشاره به اینکه برخی کشورها به این سمت حرکت کرده‌اند، گفت: دولتها در حال تبدیل شدن به پلتفرم‌های مجازی هستند و حتی پیش بینی می‌شود که مهمترین خدمات دولتی بر بستر پیام رسان ها و شبکه‌های اجتماعی عرضه شود. در این صورت می‌توان گفت که دولت آینده همان صاحب پلتفرم است.
حبیبی خاطرنشان کرد: همانطور که روزی دولتها، زیرساخت‌های حیاتی و عمومی مانند آب و برق و جاده را فراهم کرده و حاکمیت بر آن را در اختیار خود داشتند، هم اکنون باید این حاکمیت را به سمت پلتفرم‌های اجتماعی ببرند. در غیر این صورت عمر دولتها محدود خواهد بود. اتفاقی که می‌افتد این است که کم کم پلتفرم‌های اجتماعی و سرویس دهندگان مختلف در فضای مجازی، به تمامی نیازهای مردم تسلط داشته و همه مردم را محتاج خود می‌کنند.
وی گفت: در صورت وقوع این اتفاق، برخورد و مقابله با بسترها و پلتفرم‌های اجتماعی نه تنها ممکن نخواهد بود بلکه این پلتفرم‌ها تمامی ابعاد زندگی مردم را نیز تحت تأثیر قرار خواهند داشت.
در کشوری بیرون از مرز خودمان سکونت داریم
حبیبی با اشاره به آمادگی کشور برای مقابله با قدرت پلتفرم‌ها، بر لزوم اهمیت این موضوع از سوی حاکمیت تاکید کرد و گفت: مردم نباید خود را وابسته به پلتفرم‌های خارجی کنند. پلتفرهایی که دست ما به صاحبان آنها نمی‌رسد. معنای وابستگی به پلتفرم‌های خارجی این است که در کشوری بیرون از مرز خودمان سکونت داریم و دولت آن نیز به انتخاب ما تعیین نمی‌شود.
وی تصریح کرد: مردم نیازهایی دارند و این نیازها باید از سوی دولت، پاسخ داده شود؛ اگر دولت نیاز مردم در حوزه فضای مجازی را پاسخ دهد می‌توان حکمرانی سایبری را حفظ کرد و با این منطق لازم است که سرویس‌های پایه و حیاتی خودمان را در کشور توسعه دهیم. برای مثال در لایه زیرساخت‌های نرم افزاری سیستم عامل یکی از این نیازها است. هم اکنون سیستم عامل‌های خارجی مانند ویندوز، اندروید و ios در کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرند و به راحتی می‌توانند علیه ما اقدام کرده و خدمات خود را از دسترس ما خارج کنند. همان اتفاقی که به راحتی در زمینه حذف تلگرام طلایی از گوشی کاربران ایرانی توسط گوگل رخ داد و توانی برای برخورد با آن نبود.
این کارشناس فضای مجازی با اشاره به اینکه ما باید یک استقلال نسبی در حوزه سیستم عامل داشته باشیم تاکید کرد: اگر روزی با مواردی اینچنینی در زمینه سیستم عامل مواجه شدیم و روی ما حاکمیتی اعمال شد، درصد بالایی از کاربران، دارای سیستم عامل داخلی باشند و مشکلی ایجاد نشود.
حبیبی اضافه کرد: در لایه خدمات پایه مانند موتور جستجو و پیام رسان های اجتماعی و خدماتی از این قبیل نیز نیازمند یک نمونه داخلی قابل اتکا و اعتماد هستیم که امور مردم را پاسخگو باشند. در این صورت می‌توانیم بگوییم که در دنیای آینده پلتفرم‌ها، مرز حاکمیتی ما مشخص است. در غیر این صورت مجبور خواهیم بود که در مرز مجازی کشور دیگری مستقر شویم و هیچ قدرتی در خصوص اعمال حاکمیت آنها بر خودمان نخواهیم داشت.
