یک کارآفرین خارجی حوزه ارزهای دیجیتال که اخیرا سفری به ایران داشته، در مقالهای جالب در صفحه شخصیاش ، به بازگو کردن تحقیقات خود درباره اقتصاد ایران و تاثیر تحریمهای آمریکا بر گسترش بیت کوین در ایران پرداخته است.
ترجمه کامل این مقاله فوقالعاده جذاب را در ادامه بخوانید:
وقتی کسی به ایران سفر میکند، اولین مشکل بر سر راهش، پول است. تحریمهای آمریکا از نظر مالی ایران را ایزوله کرده است. هیچ بانکی کارتهای اعتباری بینالمللی را نمیپذیرد. ویزا و مسترکارت نمیتوانند در ایران کار کنند، استفاده از پیپال دشوار است؛ و حتی یک شعبه وسترن یونیون در ایران نیست. بنابراین، توریستهای خارجی مجبور هستند که با خود اسکناس نقد (یورو یا دلار) و یا بیت کوین به ایران بیاورند و آنها را با ریال، پول رایج ایران، تبدیل کنند.
من اخیراً سفری به ایران داشتم. قبل از سفر در مورد مشکلات ارزی ایران و تأثیر تحریمهای آمریکا اطلاعاتی کسب کردم و به این نتیجه رسیدم که بیت کوین میتواند در این وضعیت یک راهحل خوب برای آنها باشد. سعی کردم تا با نگاه عمیقتری وضعیت جامعه کریپتو و ماینینگ در ایران را بسنجم. اقتصاد ایران درگیر مبارزه است.
پول ملی ایران، ریال، به حد زیادی ارزشش را از دست داده است. در ۱۵ مارس ۱۹۷۸، قبل از انقلاب اسلامی، یک دلار آمریکا در ایران بیش از ۷۰ ریال قیمت داشت.
قبل از سال ۲۰۱۶، پیش از آنکه ترامپ انتخاب شود، قیمت هر دلار حدود ۳۰,۰۰۰ ریال بود. با انتخاب ترامپ، سقوط ریال شدت گرفت. اول او تهدید به کنار رفتن از برجام کرد و سپس آمریکا بهطور کامل از توافق هستهای خارج شد. ارزش دلار در مقابل ریال بهسرعت به ۶۰,۰۰۰ افزایش یافت و باعث نگرانی و واکنش معاون اول رئیسجمهور ایران شد. دولت و بانک مرکزی برای جلوگیری از این روند، قیمت رسمی ۴۲,۰۰۰ ریال را برای دلار تصویب کردند. ظاهراً هر فردی بالاتر از این رقم دلار بفروشد، اقدامش بهشدت محکوم است. (توضیح مترجم: واقعا اینطور نیست)
اما این همه ماجرا نیست:
در بانکها: در بازاری به اصطلاح «بازار اولیه»، که در شبکه بانکی قرار دارد، نرخ هر دلار با قیمت ۴۲,۰۰۰ ریال تعیین شده است.
در دفاتر صرافیها: در بازاری به اصطلاح «بازار ثانویه»، نرخ هر دلار در قیمتهایی بین ۶۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ ریال تعیین میشود. خارجیها میتوانند به راحتی در این مکانها دلارهای خودشان را به ریال تبدیل کنند. اما ایرانیان قادر به این کار نیستند زیرا تا اطلاع ثانوی این کار غیرقانونی اعلام شده است.
در خیابان: در بازاری به اصطلاح «بازار غیرقانونی»، مردم عادی موتورسوار، شرایطی برای خرید و فروش ارز ایجاد کردهاند. نرخ ارز در این بازار بستگی به مهارت مذاکره شما دارد.
اکثر ایرانیانی که با آنها هم صحبت شدم، با توجه به شرایط حال حاضر و فشار بیشتر ترامپ انتظار دارند که ارزش ریال کاهش بیشتری یابد و حتی قیمت یک دلار به ۱۰۰,۰۰۰ ریال برسد (توضیح مترجم: این مقاله زمانی منتشر شد که قیمت دلار به ۱۰ هزارتومان نرسیده بود).
این مسئله در کشور ایران تأثیرات زیادی دارد:
کالاهای وارداتی گرانتر میشوند، تجارت خارجی کاهش مییابد و تورم افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر، ایران نمیتواند به خوبی از مزایای دلارهای نفتی هم سود ببرد، زیرا صادراتش به شدت تحت تأثیر ایالات متحده قرار گرفته است.
در ایران افرادی که پسانداز ریالی دارند، هر روز قدرت خریدشان کاهش مییابد. آنها به دنبال راههایی برای محافظت از ثروت خود هستند تا پول ناچیز خود را حفظ کنند: دلار (که در ایران سخت پیدا میشود) و یا طلا.
بیت کوین به ایرانیها کمک میکند تا قدرت خرید خود را حفظ کنند
امروزه، معاملات مالی جهان هنوز هم از نظر جغرافیایی به دلیل شرایط دولتها مشکلات زیادی دارد. ایرانیان این را واقعیت میدانند و آن را درک کردهاند. آنها نمیتوانند (بهطور مستقیم) با سایر نقاط جهان ارتباط مالی برقرار کنند.
آیا آنها بانک ندارند؟ نه، ایران کشوری دارای اکوسیستم استارتاپی، توسعهدهندگان بزرگ و بانکهای زیادی است. در ایران میزان استفاده از کارتهای اعتباری داخلی بسیار بالاست و سیستمهای تلفنی رایج هستند.
آنچه که آنها دارند یک سیستم بانکی ایزوله است: یک بانکداری بدون ارتباط با بازارهای بینالمللی و ارز، بانکداری کنترل کننده سرمایه و بانکداری با نقدینگی پایین.
سیستم بانکی فعلی آنها تنها یک سری خدمات اصلی ارائه میدهد. مانند:
یک حساب پسانداز ریالی
وامهایی با سود فوقالعاده بالا (به طور متوسط ۱۸٪) که برای یک اقتصاد تورمی انتظار میرود.
حرکت مردم ایران به سمت ارزهای دیجیتال برای محافظت از سرمایه خود در مقابل سقوط اقتصادی بهطور چشمگیری در حال افزایش است و دولت هم متوجه آن شده است.
چند هفته پیش رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، محمد رضا پورابراهیمی، اظهار داشت که با خرید ارزهای دیجیتال بیش از ۲٫۵ میلیارد دلار پول از کشور خارج شده است. کمی قبل از آن هم، بانک مرکزی ایران تمامی عملیاتهای مربوط به ارز دیجیتال را ممنوع اعلام کرد. البته این تلاش برای کنترل سرمایه، باعث تضعیف بیشتر ریال میشود. علی رغم این ممنوعیت، سایتهای زیادی هنوز به صورت مخفیانه خرید و فروش ارزهای دیجیتال را انجام میدهند و فروشندگان زیادی هم در سایت لوکال بیت کوین فعال هستند.
امکان دور زدن تحریمها؟
وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا اعلام کرده که هیچ تراکنشی از ایران در سیستم مالی ایالات متحده مورد تأیید قرار نخواهد گرفت. یک فرد حقیقی یا حقوقی در آمریکا نمیتواند از ایران پول دریافت کند و بانکها هم قادر به تجارت با دلار نیستند.
این تحریمها بر شرکتهای اروپایی نیز تأثیر میگذارند، زیرا دولت ایالات متحده در تلاش برای پایان دادن به فعالیتهای تجاری شرکتهای غیرآمریکایی نیز هست. بنابراین برای شرکتهای بزرگ خارجی رد و بدل کردن دلار با کسب و کارهای ایرانی تقریباً غیرممکن است. در سال ۲۰۱۴، شرکت BNP Paribas به اتهام کمک برای تجارت با ایران به پرداخت ۹ میلیارد دلار جریمه محکوم شد.
در حال حاضر، با توجه به تحریمهای جدید، حتی در صورت استفاده از یورو، بازهم امکان جریمه شرکتهای اروپایی توسط دولت ترامپ بالاست. درحالیکه اتحادیه اروپا میخواهد برجام را زنده نگه دارد، کسبوکارهای اروپایی زیادی در حال ترک ایران هستند. وقتی ایران در تلاش برای برداشت ۳۰۰ میلیون یورو از یک بانک آلمانی بود، سفیر ایالات متحده در آلمان خواستار جلوگیری از این انتقال شد.
راههایی مثل بیت کوین و بلاک چین وقتی که هیچ راهکاری برای انتقال بینالمللی پول باقی نمانده است، به شما چشمک میزنند. ایران از جامعه بانکی بینالمللی فاصله گرفته ، اما سرمایه گذاری و تجارت با استفاده از بیت کوین، فراتر از حوزه اختیارات دولت آمریکاست.
من با ماینرهای معروف ایرانی زیادی ملاقات داشتهام که به منظور جذب سرمایه غربی برای توسعه فارمهایشان از بیت کوین کمک گرفتهاند. به محض اینکه یک سرمایه گذار خارجی برای آنها بیت کوین ارسال کند، میتوانند در کمتر از یک ساعت بیت کوینها را به ریال تبدیل کنند. بیت کوین نسبت به پلتفرمهای جهانی بین بانکی مانند سوئیفت سرعت و امنیت بالاتری دارد. مهمتر از همه اینکه برای بیت کوین مرز و تحریم معنایی ندارد. این شبکه یک زیرساخت غیرمتمرکز برای مبادله پول است که به صورت متن باز در اختیار همه قرار خواهد گرفت.
بیت کوین راهی برای کاهش نفوذ دلار
امروزه تقریباً ۶۰٪ تجارت جهانی با دلار صورت میگیرد. این ارز متعلق به ایالات متحده آمریکا است. مقامات آمریکایی تا حد زیادی کنترل میکنند که چه کسی میتواند از آن استفاده کند و چقدر از آن چاپ شود. به دلیل اینکه این ارز به عنوان ارز ذخیره جهان شناخته شده است، کشور آمریکا میتواند نفوذ ژئوپلیتیک بزرگی را اعمال کند. نقش اساسی در تحریمهای گوناگون بر کشورها را همین دلار آمریکا بر عهده دارد و بیت کوین میتواند به این وضع پایان دهد.
ایران به منظور کاهش وابستگی به دلار، سعی کرده است تا یورو را بیشتر در اقتصادش دخیل کند. روسیه و ایران همچنین به استفاده از ارزهای دیجیتال برای دور زدن تحریمهای ایالات متحده فکر میکنند.
درحالیکه بانک مرکزی ایران، نهادهای مالی وابسته به خود را از حرکت به سمت ارزهای دیجیتال منع کرده تا از خروج سرمایه از کشور جلوگیری کند، دولت علاقه زیادی به استفاده از فناوریهای مرتبط با بلاک چین برای دور زدن تحریمها از نشان داده است. چندین هفته قبل از ممنوعیت ارزهای دیجیتال توسط بانک مرکزی، کنفرانسی در جهت رگلاتوری ارزهای دیجیتال و بلاک چین با حضور چند مقام دولتی برگزار شد. آنها با برقراری تعامل با جامعه ارزهای دیجیتال، به فکر بررسی این فناوری برای ساخت ارز دیجیتال ملی بودند.
هرچه فشار تحریمهای اقتصادی ایالات متحده بیشتر شود، انگیزهی دولتها برای پذیرش بیت کوین به عنوان روش انتقال پول افزایش مییابد. بیت کوین پتانسیل کاهش نفوذ ایالات متحده را دارد.
برق ارزان است و ریال بی ارزش میشود
هنگام اقامتم در تهران، در آنجا با چند ماینر ملاقات داشتم. آنها به من اجازه دیدن از فارم استخراج خود را دادند. فارم آنها در داخل یک کارخانه قدیمی بود که به دلیل تحریمهای اقتصادی در شرایط بدی قرار داشت. اما آن کارخانه یک مزیت بزرگ برای آنها ایجاد کرده بود: هزینه برق صنعتی پرداختی برای آن کارخانه فقط ۰٫۰۱۲ دلار در هر کیلووات ساعت بود.
حتی این میزان میتواند به ۰٫۰۰۹۲ دلار برای هر کیلووات ساعت کاهش یابد. ایران احتمالاً بعد از ونزوئلا دومین برق ارزان جهان برای استخراج بیت کوین را دارد.
مردم هم این را متوجه شده است. در مرکز خرید نور تهران ریگهای استخراج آماده زیادی به فروش میرسد.
مثل ونزوئلا، دولت ایران هم حتماً به این موضوع که استخراج ارزهای دیجیتال میتواند یک کسبوکار سودآور باشد، واقف است. استخراج ارزهای دیجیتال مثل داشتن دستگاه چاپ پولی است که نیاز به یک منبع مهم دارد: برق (که در ایران با توجه به قیمت دلار بسیار ارزان است)
میتوان برای بیت کوین در ایران آیندهای روشن و امیدوارانه کنندهای متصور بود و درعینحال، اگر یک اقتصاد کامل مبتنی بر بیت کوین به وجود آید، حتی شاید نیازی به مبادله این ارز برای خرج کردن نباشد.
چگونه ترامپ به گسترش بیت کوین در ایران کمک کرد !
امروزه، دلار آمریکا، ارز اصلی دنیای ماست اما اینکه فکر کنیم همیشه اینگونه خواهد بود، غلط است. یک ارز جهانی مانند بیت کوین موقعیت خوبی برای تبدیل شدن به ذخیره ارزی جهانی دارد و احتمالاً در ابتدا کشورهایی با اقتصاد ایزوله مانند ونزوئلا زیمباوه و ایران آن را بهعنوان ذخیره ارزی بپذیرند.
