ابتدای اردی‎بهشت ماه، مصوبه استفاده از رمزارزهای استخراج شده در داخل کشور برای واردات و توسط صرافی‌های مجاز و بانک‌ها، در حالی ابلاغ شد که به گفته فعالان این حوزه هنوز جزئیات و الزامات این مصوبه به درستی روشن نیست و ابهامات زیادی را برای آنها برانگیخته است از همین رو برای واردات کالا فقط نمی‌توان به حوزه ماینینگ داخلی اکتفا کرد.

 

به گزارش پیوست، فعالان صنعت رمز ارز معتقدند که علی رغم در دست نبودن اطلاعات بیشتری از صرافی‌های مجاز مد نظر بانک مرکزی، احتمالا منظور از صرافی‌های مجاز، صرافی‌های تضامنی مجاز است که تا پیش از این هم فعالیت داشته‌ و از بانک مرکزی مجوز دریافت کرده‌اند؛ حال برخی معتقدند که صرافی‌هایی که به صورت سنتی به خرید و فروش ارز می‌پردازند از تخصص کافی برخوردار نیستند و برخی دیگر معتقدند که این صرافی‌ها آموزش‌های لازم در این زمینه را دیده‌اند و در شرایط فعلی نیز مشغول تبادل رمزارز هستند.

 

مسئله دیگر  به گفته فعالان این حوزه پایین بودن حجم بیت کوین استخراج شده در یک روز در داخل کشور است که حتی اگر با وجود مخالفت‌های بسیار برای اختصاص دادن بیت کوین استخراج شده صرفا به واردات، این کار نهایی شود، دردی را از مسئله واردات کشور دوا نخواهد کرد و از طرف دیگر، به گفته متخصصان این حوزه، به کارگیری صرافی‌های رسمی می‌تواند منجر به وضع محدودیت‌هایی برای ایران از سوی خارج از کشور شود.

 

ابهام در ابعاد و الزامات 

 

احسان قضای زاده، مدیرعامل اکسیر

احسان قاضی زاده، مدیرعامل صرافی اکسیر از جمله کسانی است که اعلام می‌کند الزامات اجرایی این مصوبه برای آنها مبهم است. او در گفت‌وگو با پیوست در این مورد می‌گوید: «به طور مثال هنوز بر ما پوشیده است که آیا اگر به جز صرافی‌های منتخب، صرافی‌های دیگری هم الزامات لازم را داشته باشند، می‌توانند محلی برای ارائه خدمات باشند یا خیر؛ مضاف براینکه ظاهرا قرار است بانک‌هایی هم در کنار این صرافی‌ها مشغول به کار شوند.»

 

قاضی زاده الزام ماینرها را به خرج بیت‌کوین استخراج شده خود در راه واردات، علامت سوالی بزرگ تلقی کرده و اضافه می‌کند: «آیا واقعا کسی که سرمایه‌گذاری برای کارش کرده، مایل است بیت‌کوین خود را به صورت دستوری برای این موضوع خرج کند؟ چه تضمینی است که به طور مثال من به عنوان یک ماینر دارای مجوز، بیت کوین خود را به این صرافی‌ها ببرم؟ چرا در کانال‌های دیگری نبرده و نقد نکنم تا ارزش افزوده برای تجارتم خلق کنم؟.»

 

او در ادامه با تاکید براینکه بازار رمزارز، بازاری به شدت رقابتی است و برخلاف بازارهای مالی دیگر، حاکمیت کمترین کنترل را روی آن دارد، می‌گوید: «فکر می‌کنم در کارایی چنین مصوباتی که حالت دستوری دارند، اندکی شک وجود دارد و باید صبر کرد تا الزامات آن مشخص شود؛ شاید در الزامات چیزی باشد که برما پوشیده است.»

 

مسئله دیگری که در مصوبه ابلاغی توسط بانک مرکزی ذکر شده ، تاکید بر استخراج شدن رمزارزها در داخل کشور است که منجر به شکل گیری سوالاتی فنی از سمت گروهی در این زمینه شده است. از جمله  اینکه آیا به لحاظ فنی امکان تمییز قائل شدن بین بیت‌کوین استخراج شده در داخل یا خارج از کشور وجود دارد؟ پاسخ قاضی زاده به این سوال مثبت است.

 

او معتقد است: «از آنجایی که شبکه بیت‌کوین به شدت شفاف و قابل رصد است، به لحاظ فنی مشخص است و می‌توان اصالت یک بیت‌کوین را مشخص کرد، ولی باید دید که آیا زیرساخت این موضوع در نهاد ناظر و برای رگولاتور  پیاده سازی شده است یا خیر.»

 

او با تاکید دوباره بر نامشخص بودن ابعاد و الزامات مصوبه اضافه می‌کند: «باید سازوکار این قانون مشخص شود که رگولاتوری چطور اصالت این بیت کوین را تعیین می‌‌کند. من می‌توانم به عنوان یک ماینر مجاز به صرافی مراجعه کنم و اعلام کنم که تعدادی بیت‌کوین استخراج کرده‌ام اما این سازوکار تعیین اصالت بیت‌کوین هم از نقاط دارای ابهام است.»

 

دردی که دوا نمی‌شود

طی سال‌های گذشته همواره استفاده از فناوری بلاک‌چین و به تبع آن رمزارز برای دور زدن تحریم‌ها از سوی کارشناسان مختلف حتی نمایندگان مجلس نیز مطرح شده است حال به نظر می‌رسد تصمیم رگولاتوری مبنی بر استفاده از رمزارز تولید شده از سوی ماینرها فقط برای واردات بر اساس همان دیدگاه اتخاذ شده است حال آنکه بسیاری از کارشناسان معتقدند همانطور که از طلا فقط نمی‌توان به یک منظور استفاده کرد استفاده از رمزارز نیز فقط به منظور واردات، امری نادرست است.

 

امین امینی، سهامدار والکس در گفت‌وگو با پیوست در خصوص اینکه اگر صرافی‌های اعلام شده در مصوبه بانک مرکزی را صرافی‌های رسمی و فعلی بدانیم، می‌توان روی توانایی آنها برای واردات حساب کرد می‌گوید: «این اتفاق یک تکنولوژی جدید است که آن را دست بازیگران قدیمی حوزه ارز می‌دهند؛ اتفاقی که قاعدتا نباید بیفتد؛ چرا که کاری که در حوزه کریپتوکارنسی و بلاک‌چین انجام می‌شود، دانش بنیان است و مانند کاری که برای تبادل ارزهای رایج در صرافی‌ها انجام می‌‌شود نیست، صرافی‌ها تجربه‌ای این در این خصوص ندارند. از طرف دیگر وقتی صرافی‌ها این کار را انجام بدهند، راه استفاده از کریپتوکارنسی که پیش‌تر آن را به عنوان راه دور زدن تحریم‌ها در نظر داشتیم، دوباره مسدود می‌شود.»

 

 

امین امینی، سهامدار والکس

او ادامه می‌دهد: «تحقیقی انجام شده بود که در حدود ۷۰ یا ۸۰ درصد افرادی که در این حوزه فعال بودند، در بخش تبادل یا سرمایه گذاری فعالیت می‌کردند. این در واقع نشان می‌دهد که حجم ماینینگ نسبت به تبادل حجم خاصی ندارد.»

 

امینی با بیان اینکه روزانه ۹۰۰ بیت کوین در تمام دنیا استخراج می‌شود و در بهترین حالت سهم ایران از این میزان چیزی بین ۵ تا ۱۰ درصد است، می‌گوید: «اگر این درصد را ۹۰ بیت‌کوین در روز هم در نظر بگیریم، اصلا حجمی حساب نمی‌شود و اگر برای واردات کالا تنها روی حوزه ماینینگ حساب کنیم، اتفاق خاصی در راستای توسعه اقتصادی کشور رقم نخواهد خورد.»

 

این فعال حوزه ماینینگ با تاکید بر اینکه دنیای حاضر در حال حرکت به سمت حوزه فین تک به ویژه کریپتوکارنسی و بلاک‌چین است، ادامه می‌دهد: «اگر به جای قدرتمندسازی این حوزه  و نظارت هوشمند، آن را محدود کنند، ما از دنیا عقب خواهیم افتاد. اگر رفتارها در حوزه کریپتوکارنسی هم محدود کننده باشد بالاخره مردم راه خودشان را پیدا خواهند کرد و بعد از چند سال پشیمانی برایمان خواهد ماند.»

 

امینی معتقد است که این مصوبات و تصمیم گیری‌های نادرست باعث می‌شود عملا رشدی اتفاق نیفتد و دو مشکل رخ دهد. اول اینکه مجموعه‌های فعال که اغلب دانش آموخته‌های دانشگاه‌های برتر کشور هستند و دانش فنی در این حوزه دارند، بیکار شده و از کشور خارج شوند. در کنار این اتفاق به خاطر اینکه که تقاضا همچنان برای بازار رمزارزها در کشور وجود دارد، مجموعه‌هایی که خدمات درستی ارائه نمی‌کنند، جای مجموعه‌های تخصصی را گرفته و به صورت زیر زمینی فعالیت خود را ارائه دهند که این موضوع زمینه ساز پولشویی، کلاهبرداری، سرقت و… خواهد بود.

 

برخورد با رمزارز مانند ارز

مهدی ناصری، مدیرعامل استخر استخراج آرمانی در گفت‌وگو با پیوست با تاکید براینکه از جزئیات این مصوبه هنوز چیزی مشخص نیست، اعلام می‌کند که نگرانی‌اش این است که با رمزارزها مانند ارز در بازار رفتار شود. او در این مورد می‌گوید: «تفسیر من از اعلام نشدن این صرافی‌ها به طور دقیق این است که محدودیتی ایجاد نکرده‌اند و منظور از صرافی‌ها، همه صرافی‌های تضامنی مجاز است.»

 

ناصری با بیان اینکه در این مصوبه گفته نشده که ماینرها ملزم به ارائه رمزارز استخراج شده خود هستند و الزام زمانی است که با ماینر مانند بازرگان برخورد شود، ادامه داد: «این به خودی خود خبر بدی نیست؛ اما باید صبر کرد و دید ماینری که برق خود را با قیمت صادراتی و چند برابر قیمت جهانی و بدون هیچ یارانه‌ای می‌خرد، ملزم به رفع تعهد ارزی خواهد شد؟»

 

این فعال حوزه ماینینگ در این باره که آیا در صورت انتخاب صرافی‌های فیزیکی توسط بانک مرکزی برای این کار آیا صرافی‌ها از دانش لازم برای مبادلات رمزارزی برخوردارند، پاسخ مثبت می‌دهد و اعلام می‌کند: «به نظر من صرافی‌های فعلی این توانایی را دارند. کما اینکه در حال حاضر هم آموزش‌های لازم را دیده‌اند و مشغول به کار‌اند و تا زمانی که در حوزه بیت‌کوین و رمزارزهای رایج کار می‌کنند، من فکر نمی‌کنم مشکلی وجود داشته باشد.»

 

 

مهدی ناصری،مدیرعامل فناوری‌های زنجیره بلوک آرمانی. عکس از راه‌پرداخت

او در ادامه با اشاره به اینکه قانون هنوز بسیار غیرشفاف است و سوالات زیادی وجود دارد با ذکر مثالی می‌گوید: «برای مثال آیا تسویه ارزی ماینرها الزامی است؟ مبلغ رفع تعهد و نرخ چگونه تعیین می‌شود؟ نوسانات نرخ رمزارز چگونه منظور می شود؟ وبسیاری سوال‌ دیگر که هنوز برای آنها پاسخی نیست .»

 

مدیرعامل  فناوری‌های زنجیره بلوک آرمانی مهم‌ترین مسئله را نگرانی برای آینده دانسته و توضیح می‌دهد: «ما از فروردین ۹۷ شاهد تغییرات بنیادین در نظام ارزی کشور  و محدودیت‌های شدید ارزی هستیم؛ یعنی نگهداری بیش از ۱۰ هزار یورو برای اشخاص جرم تلقی شد، حواله ارز  شخصی ممنوع شد و در معاملات نقدی محدودیت ایجاد شد و حالا نگرانی ما این است که برخورد بانک مرکزی با رمزارز هم مانند ارز رایج باشد و سیاست‌های محدود کننده موجب از بین رفتن فرصت پیش رو  برای فعالیت‌های نوآورانه در این بازار جدید شود.»

 

ابتدای اردی‎بهشت ماه، مصوبه استفاده از رمزارزهای استخراج شده در داخل کشور برای واردات و توسط صرافی‌های مجاز و بانک‌ها، در حالی ابلاغ شد که به گفته فعالان این حوزه هنوز جزئیات و الزامات این مصوبه به درستی روشن نیست و ابهامات زیادی را برای آنها برانگیخته است از همین رو برای واردات کالا فقط نمی‌توان به حوزه ماینینگ داخلی اکتفا کرد.

 

به گزارش پیوست، فعالان صنعت رمز ارز معتقدند که علی رغم در دست نبودن اطلاعات بیشتری از صرافی‌های مجاز مد نظر بانک مرکزی، احتمالا منظور از صرافی‌های مجاز، صرافی‌های تضامنی مجاز است که تا پیش از این هم فعالیت داشته‌ و از بانک مرکزی مجوز دریافت کرده‌اند؛ حال برخی معتقدند که صرافی‌هایی که به صورت سنتی به خرید و فروش ارز می‌پردازند از تخصص کافی برخوردار نیستند و برخی دیگر معتقدند که این صرافی‌ها آموزش‌های لازم در این زمینه را دیده‌اند و در شرایط فعلی نیز مشغول تبادل رمزارز هستند.

 

مسئله دیگر  به گفته فعالان این حوزه پایین بودن حجم بیت کوین استخراج شده در یک روز در داخل کشور است که حتی اگر با وجود مخالفت‌های بسیار برای اختصاص دادن بیت کوین استخراج شده صرفا به واردات، این کار نهایی شود، دردی را از مسئله واردات کشور دوا نخواهد کرد و از طرف دیگر، به گفته متخصصان این حوزه، به کارگیری صرافی‌های رسمی می‌تواند منجر به وضع محدودیت‌هایی برای ایران از سوی خارج از کشور شود.

 

ابهام در ابعاد و الزامات 

 

احسان قضای زاده، مدیرعامل اکسیر

احسان قاضی زاده، مدیرعامل صرافی اکسیر از جمله کسانی است که اعلام می‌کند الزامات اجرایی این مصوبه برای آنها مبهم است. او در گفت‌وگو با پیوست در این مورد می‌گوید: «به طور مثال هنوز بر ما پوشیده است که آیا اگر به جز صرافی‌های منتخب، صرافی‌های دیگری هم الزامات لازم را داشته باشند، می‌توانند محلی برای ارائه خدمات باشند یا خیر؛ مضاف براینکه ظاهرا قرار است بانک‌هایی هم در کنار این صرافی‌ها مشغول به کار شوند.»

 

قاضی زاده الزام ماینرها را به خرج بیت‌کوین استخراج شده خود در راه واردات، علامت سوالی بزرگ تلقی کرده و اضافه می‌کند: «آیا واقعا کسی که سرمایه‌گذاری برای کارش کرده، مایل است بیت‌کوین خود را به صورت دستوری برای این موضوع خرج کند؟ چه تضمینی است که به طور مثال من به عنوان یک ماینر دارای مجوز، بیت کوین خود را به این صرافی‌ها ببرم؟ چرا در کانال‌های دیگری نبرده و نقد نکنم تا ارزش افزوده برای تجارتم خلق کنم؟.»

 

او در ادامه با تاکید براینکه بازار رمزارز، بازاری به شدت رقابتی است و برخلاف بازارهای مالی دیگر، حاکمیت کمترین کنترل را روی آن دارد، می‌گوید: «فکر می‌کنم در کارایی چنین مصوباتی که حالت دستوری دارند، اندکی شک وجود دارد و باید صبر کرد تا الزامات آن مشخص شود؛ شاید در الزامات چیزی باشد که برما پوشیده است.»

 

مسئله دیگری که در مصوبه ابلاغی توسط بانک مرکزی ذکر شده ، تاکید بر استخراج شدن رمزارزها در داخل کشور است که منجر به شکل گیری سوالاتی فنی از سمت گروهی در این زمینه شده است. از جمله  اینکه آیا به لحاظ فنی امکان تمییز قائل شدن بین بیت‌کوین استخراج شده در داخل یا خارج از کشور وجود دارد؟ پاسخ قاضی زاده به این سوال مثبت است.

 

او معتقد است: «از آنجایی که شبکه بیت‌کوین به شدت شفاف و قابل رصد است، به لحاظ فنی مشخص است و می‌توان اصالت یک بیت‌کوین را مشخص کرد، ولی باید دید که آیا زیرساخت این موضوع در نهاد ناظر و برای رگولاتور  پیاده سازی شده است یا خیر.»

 

او با تاکید دوباره بر نامشخص بودن ابعاد و الزامات مصوبه اضافه می‌کند: «باید سازوکار این قانون مشخص شود که رگولاتوری چطور اصالت این بیت کوین را تعیین می‌‌کند. من می‌توانم به عنوان یک ماینر مجاز به صرافی مراجعه کنم و اعلام کنم که تعدادی بیت‌کوین استخراج کرده‌ام اما این سازوکار تعیین اصالت بیت‌کوین هم از نقاط دارای ابهام است.»

 

دردی که دوا نمی‌شود

طی سال‌های گذشته همواره استفاده از فناوری بلاک‌چین و به تبع آن رمزارز برای دور زدن تحریم‌ها از سوی کارشناسان مختلف حتی نمایندگان مجلس نیز مطرح شده است حال به نظر می‌رسد تصمیم رگولاتوری مبنی بر استفاده از رمزارز تولید شده از سوی ماینرها فقط برای واردات بر اساس همان دیدگاه اتخاذ شده است حال آنکه بسیاری از کارشناسان معتقدند همانطور که از طلا فقط نمی‌توان به یک منظور استفاده کرد استفاده از رمزارز نیز فقط به منظور واردات، امری نادرست است.

 

امین امینی، سهامدار والکس در گفت‌وگو با پیوست در خصوص اینکه اگر صرافی‌های اعلام شده در مصوبه بانک مرکزی را صرافی‌های رسمی و فعلی بدانیم، می‌توان روی توانایی آنها برای واردات حساب کرد می‌گوید: «این اتفاق یک تکنولوژی جدید است که آن را دست بازیگران قدیمی حوزه ارز می‌دهند؛ اتفاقی که قاعدتا نباید بیفتد؛ چرا که کاری که در حوزه کریپتوکارنسی و بلاک‌چین انجام می‌شود، دانش بنیان است و مانند کاری که برای تبادل ارزهای رایج در صرافی‌ها انجام می‌‌شود نیست، صرافی‌ها تجربه‌ای این در این خصوص ندارند. از طرف دیگر وقتی صرافی‌ها این کار را انجام بدهند، راه استفاده از کریپتوکارنسی که پیش‌تر آن را به عنوان راه دور زدن تحریم‌ها در نظر داشتیم، دوباره مسدود می‌شود.»

 

 

امین امینی، سهامدار والکس

او ادامه می‌دهد: «تحقیقی انجام شده بود که در حدود ۷۰ یا ۸۰ درصد افرادی که در این حوزه فعال بودند، در بخش تبادل یا سرمایه گذاری فعالیت می‌کردند. این در واقع نشان می‌دهد که حجم ماینینگ نسبت به تبادل حجم خاصی ندارد.»

 

امینی با بیان اینکه روزانه ۹۰۰ بیت کوین در تمام دنیا استخراج می‌شود و در بهترین حالت سهم ایران از این میزان چیزی بین ۵ تا ۱۰ درصد است، می‌گوید: «اگر این درصد را ۹۰ بیت‌کوین در روز هم در نظر بگیریم، اصلا حجمی حساب نمی‌شود و اگر برای واردات کالا تنها روی حوزه ماینینگ حساب کنیم، اتفاق خاصی در راستای توسعه اقتصادی کشور رقم نخواهد خورد.»

 

این فعال حوزه ماینینگ با تاکید بر اینکه دنیای حاضر در حال حرکت به سمت حوزه فین تک به ویژه کریپتوکارنسی و بلاک‌چین است، ادامه می‌دهد: «اگر به جای قدرتمندسازی این حوزه  و نظارت هوشمند، آن را محدود کنند، ما از دنیا عقب خواهیم افتاد. اگر رفتارها در حوزه کریپتوکارنسی هم محدود کننده باشد بالاخره مردم راه خودشان را پیدا خواهند کرد و بعد از چند سال پشیمانی برایمان خواهد ماند.»

 

امینی معتقد است که این مصوبات و تصمیم گیری‌های نادرست باعث می‌شود عملا رشدی اتفاق نیفتد و دو مشکل رخ دهد. اول اینکه مجموعه‌های فعال که اغلب دانش آموخته‌های دانشگاه‌های برتر کشور هستند و دانش فنی در این حوزه دارند، بیکار شده و از کشور خارج شوند. در کنار این اتفاق به خاطر اینکه که تقاضا همچنان برای بازار رمزارزها در کشور وجود دارد، مجموعه‌هایی که خدمات درستی ارائه نمی‌کنند، جای مجموعه‌های تخصصی را گرفته و به صورت زیر زمینی فعالیت خود را ارائه دهند که این موضوع زمینه ساز پولشویی، کلاهبرداری، سرقت و… خواهد بود.

 

برخورد با رمزارز مانند ارز

مهدی ناصری، مدیرعامل استخر استخراج آرمانی در گفت‌وگو با پیوست با تاکید براینکه از جزئیات این مصوبه هنوز چیزی مشخص نیست، اعلام می‌کند که نگرانی‌اش این است که با رمزارزها مانند ارز در بازار رفتار شود. او در این مورد می‌گوید: «تفسیر من از اعلام نشدن این صرافی‌ها به طور دقیق این است که محدودیتی ایجاد نکرده‌اند و منظور از صرافی‌ها، همه صرافی‌های تضامنی مجاز است.»

 

ناصری با بیان اینکه در این مصوبه گفته نشده که ماینرها ملزم به ارائه رمزارز استخراج شده خود هستند و الزام زمانی است که با ماینر مانند بازرگان برخورد شود، ادامه داد: «این به خودی خود خبر بدی نیست؛ اما باید صبر کرد و دید ماینری که برق خود را با قیمت صادراتی و چند برابر قیمت جهانی و بدون هیچ یارانه‌ای می‌خرد، ملزم به رفع تعهد ارزی خواهد شد؟»

 

این فعال حوزه ماینینگ در این باره که آیا در صورت انتخاب صرافی‌های فیزیکی توسط بانک مرکزی برای این کار آیا صرافی‌ها از دانش لازم برای مبادلات رمزارزی برخوردارند، پاسخ مثبت می‌دهد و اعلام می‌کند: «به نظر من صرافی‌های فعلی این توانایی را دارند. کما اینکه در حال حاضر هم آموزش‌های لازم را دیده‌اند و مشغول به کار‌اند و تا زمانی که در حوزه بیت‌کوین و رمزارزهای رایج کار می‌کنند، من فکر نمی‌کنم مشکلی وجود داشته باشد.»

 

 

مهدی ناصری،مدیرعامل فناوری‌های زنجیره بلوک آرمانی. عکس از راه‌پرداخت

او در ادامه با اشاره به اینکه قانون هنوز بسیار غیرشفاف است و سوالات زیادی وجود دارد با ذکر مثالی می‌گوید: «برای مثال آیا تسویه ارزی ماینرها الزامی است؟ مبلغ رفع تعهد و نرخ چگونه تعیین می‌شود؟ نوسانات نرخ رمزارز چگونه منظور می شود؟ وبسیاری سوال‌ دیگر که هنوز برای آنها پاسخی نیست .»

 

مدیرعامل  فناوری‌های زنجیره بلوک آرمانی مهم‌ترین مسئله را نگرانی برای آینده دانسته و توضیح می‌دهد: «ما از فروردین ۹۷ شاهد تغییرات بنیادین در نظام ارزی کشور  و محدودیت‌های شدید ارزی هستیم؛ یعنی نگهداری بیش از ۱۰ هزار یورو برای اشخاص جرم تلقی شد، حواله ارز  شخصی ممنوع شد و در معاملات نقدی محدودیت ایجاد شد و حالا نگرانی ما این است که برخورد بانک مرکزی با رمزارز هم مانند ارز رایج باشد و سیاست‌های محدود کننده موجب از بین رفتن فرصت پیش رو  برای فعالیت‌های نوآورانه در این بازار جدید شود.»