سال نو میلادی که از راه می‌رسد بازار هدیه دادن هم داغ می‌شود و البته در عصر ارتباطات بی‌شک، این خرید وسایل دیجیتال و فناورانه است که رونق دارد و هرکسی تلاش می‌کند با تهیه گوشی هوشمند، تبلت، فناوری‌های پوشیدنی و... به عنوان هدیه، بهترین خاطره را برای عزیزانش رقم بزند.

 

 یک رکورد تازه برای اپل

امسال هم بازارهای جهانی در تعطیلات کریسمس افت و خیزهای زیادی داشت ولی یک مسأله مسلم است و آن هم رشد روزافزون خریدهای آنلاین و رونق تجارت الکترونیک در جهان بویژه امریکاست. امسال خرید آنلاین کاربران ازطریق وسایلی همچون تلفن هوشمند، تبلت، لپ تاپ و... افزایش 59درصدی داشته و خریداران درمجموع در حدود 7/12میلیارد دلار کالا از این طریق خریداری کردند که این رقم از پیش‌بینی‌ها فراتر رفت.

 

مؤسسه پژوهشی Flurryدر قالب گزارش‌ها و تحلیل‌های خود اعلام کرد که در تعطیلات کریسمس امسال، این فبلت‌ها و محصولات اپل بودند که در جهان گوی سبقت را از سایر رقبا ربودند به گونه‌ای که تنها در هفته اول ژانویه بازدیدکنندگان از اپ استور برای خرید نرم افزار و اپلیکیشن‌های مورد نیاز خود حدود نیم میلیارد دلار هزینه کردند و گفته می‌شود 1/49درصد وسایل دیجیتالی که در بازار کریسمس خریداری و فعال شده‌اند نیز با سیستم عاملios کار می‌کنند که خود رقم قابل توجهی محسوب می‌شود.

 

کمپانی اپل در گزارش فروش خود از تعطیلات سال نو میلادی، خبر داده است که خرید اپلیکیشن‌ها بیش از 55درصد افزایش داشته و کاربران در گوشه و کنار جهان با خرید مناسب از اپ استور، رکورد فروش تعطیلات این کمپانی را شکسته‌اند. در این گزارش آمده است که در دوهفته پایانی سال 2015میلادی منجر به 3ژانویه، مشتریان بیش از 1/1میلیارد دلار برای خرید اپلیکیشن‌های مختلف از فروشگاه ویژه اپل(اپ استور) هزینه کردند و در این میان شاید بتوان اول ژانویه 2016 را شلوغ‌ترین روز کاری تاریخ اپ استور دانست چرا که این فروشگاه اینترنتی و آنلاین، تنها در این روز بیش از 144میلیون دلار فروش داشت. این رقم رکورد پیشین اپل که مربوط به روز مجردها(single-day) یک هفته قبل از روز کریسمس در سال 2015 بود را شکست. خریداران در طول سال گذشته میلادی به بازی Clash of Clans، Monster Strike، minecraft

وGame of War و همچنین سرویس هاس نتفلیکس و HULUعلاقه بسیاری نشان دادند.

 

فیلیپ شیلر معاون رئیس ارشد بازاریابی جهانی اپل نیز در این باره گفت: ما هیجان زده هستیم که مشتریان ما از اپلیکیشن‌های موجود برای آیفون، آی پد، مک، ساعت اپل و Apple TV استقبال کرده و آن را به طور قانونی از فروشگاه آنلاین اپل خریداری کرده‌اند. وی ادامه داد: مشتریان ما در سال 2015میلادی بیش از 20میلیارد دلار اپلیکیشن و نرم افزار از ما خریداری کردند در حالی که میزان فروش اپ استور در سال 2014 حدود 15میلیارد دلار بود و با توجه به این روند رو به رشد، تلاش می‌کنیم از حداکثر توان طراحان و تولیدکنندگان اپلیکیشن‌ها استفاده کنیم تا این روند صعودی فروش در سال 2016میلادی نیز ادامه یابد و باز هم کاربران ما را تنها نگذارند. البته در این میان لازم است از تولیدکنندگان و طراحان این اپلیکیشن‌ها نیز تشکر و قدردانی داشته باشیم که با طراحی بهترین محصولات رضایت مشتریان را فراهم کرده‌اند.

 

گفتنی است اپ استور از سال 2008 تاکنون حدود 40میلیارد دلار هزینه به طراحان و تولیدکنندگان اپلیکیشن پرداخته است و البته یک سوم این رقم تنها مربوط به سال گذشته بوده است بنابراین رشد فروش اپ استور چندان هم دور از انتظار نبود.

 

اپل در حال حاضر تنها در امریکا مسئول اشتغالزایی برای 9/1میلیون نفر است که بیش از 4/1میلیون از این تعداد شغل حول و حوش تولید اپلیکیشن‌ها، نرم افزار، مهندسی و شرکت‌های سازنده اپ برای ios می‌گردد و ازسوی دیگر برخی از شغل‌هایی که ارتباطی به فناوری ندارد نیز از طریق اقتصاد اپلیکیشن‌ها حمایت می‌شود. اپل پیش از این نیز اعلام کرده بود که اقتصاد اپلیکیشن‌های ios حدود 2/1میلیون شغل دراروپا و 4/1میلیون شغل نیز در چین ایجاد کرده است.

 

شاید ورود تلویزیون و ساعت اپل، خود زمینه‌ای برای خرید بیشتر اپلیکیشن‌ها و افزایش محبوبیت آن شد چرا که اپل در سال 1984 با معرفی مکینتاش انقلابی در دنیای فناوری ایجاد کرد و حالا این انقلاب با معرفی محصولاتی مانند آیفون، آی پد، اپل واچ و اپل تی وی ادامه دارد و به هر حال 100هزار کارمند این کمپانی، کمر همت بسته‌اند تا بهترین محصولات را راهی بازار کنند.

 

 فبلت‌ها در اوج محبوبیت

محققان مؤسسه Flurry که ابتدا با تبلیغات اپلیکیشن‌ها و تلفن هوشمند فعالیت می‌کرد با رصد کردن بازار در روزهای منتهی به کریسمس عنوان کرده اند: فبلت‌ها هیچ گاه مانند امسال محبوب نبوده‌اند طوری که 27درصد وسایل دیجیتال به فروش رسیده در تعطیلات امسال در اندازه فبلت هستند درحالی که این رقم در سال 2014 حدود 13درصد بوده و وقتی آن را با رقم ناچیز 4درصدی سال 2013 مقایسه کنیم بیشتر متوجه رشد فروش فبلت‌ها در تعطیلات کریسمس 2015می شویم.

 

به نظر می‌رسد فبلت‌ها جایگزین گوشی‌های کوچک‌تر شده‌اند زیرا درحالی که در سال 2014 حدود63درصد ازگوشی‌ها سایز متوسط بودند این رقم در سال 2015 به 54درصد رسیده است. به بیان دیگر تنها یک درصد از گوشی‌هایی که در تعطیلات سال نو میلادی خریداری شده و مورد استفاده قرار گرفته‌اند صفحه نمایش کوچکتر از 5/3اینچ داشته‌اند و حتی محققان این مؤسسه پژوهشی انتظار دیدن این گوشی‌های کوچک را در میان هدایای کریسمس سال آینده ندارند.

 

این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که کاربران وسایل دیجیتالی با سیستم عامل اندروید بیشتر به فبلت‌ها گرایش داشتند و 50درصد از همه وسایل اندرویدی که بتازگی فعال شده، فبلت بوده است در حالی که کاربران ios به دنبال گوشی‌های هوشمند با صفحه نمایش متوسط بوده‌اند. طرفداران اپل بیشتر گوشی آیفون6s با سایز 7/4اینچ را ترجیح می‌دهند درحالی که کاربران اندروید بیشتر به دنبال فبلت‌هایی با اندازه حداقل 1/5اینچ بوده‌اند.

 

همچنین از بازار کریسمس امسال برمی آید که تبلت‌های بزرگ و گوشی‌های سایز متوسط، بازار را تا حد زیادی از دست داده‌اند و این موضوع به نفع فبلت‌ها تمام شده است. تعطیلات سال نو میلادی خبر خوش زیادی برای تبلت‌ها نداشت چرا که بازار فروش تبلت‌ها از22درصد در سال 2014 به 18درصد در تعطیلات2015 رسید.

 

 5کمپانی برتر در تعطیلات امسال

هرچند اطلاعات مؤسسه اطلاعات کمپانی Flurry نشان می‌دهد که اپل همچنان نبض بازار را در دست دارد و 1/49درصد وسایلی که بتازگی فعال شده‌اند ساخته کمپانی اپل هستند ولی باید گفت این رقم اندکی کمتر از سال 2014 است که حدود 3/51درصد از وسایل دیجیتالی که برای نخستین بار در این بازه زمانی فعال شدند دارای سیستم عامل ios بودند و کاهش 2/2درصدی نشان می‌دهد.

 

با اینکه امسال سامسونگ پس از اپل البته با فاصله‌ای معنادار قرار گرفته و تنها 8/19درصد از کل گجت‌ها ی دیجیتالی فروخته شده در تعطیلات امسال مربوط به این برند بود ولی به نظر می‌رسد وضعیت سامسونگ در حال بهبود است چرا که این رقم در تعطیلات سال 2014 حدود 7/17درصد بوده است. نوکیا نیز در بازار کریسمس امسال سقوطی فاحش داشت و میزان فروش آن از 8/5درصد در تعطیلات سال 2014میلادی به 2درصد در تعطیلات 2015رسید. شرکت LG نیز موفق شد تنها 7/1درصد از بازار تعطیلات کریسمس امسال را از آن خود کند اما شرکت سونی که انتظار می‌رفت پنجمین بازیگر عرصه فروش وسایل فناورانه باشد این بار در رقابت با یک کمپانی چینی مغلوب شد و از میدان به در رفت.

 

درمقابل، این کمپانی چینی شیائومی است که برای نخستین بار به جمع 5شرکت بزرگ بازار کریسمس پیوسته و 5/1درصد از فروش گجت‌های فناورانه کریسمس امسال را به خود اختصاص داده است. شاید این رقم فروش چندان بالا به چشم نیاید ولی موضوع مهم، ورود این کمپانی به بازار فروش تعطیلات سال نو میلادی به یمن دراختیار داشتن بازار بزرگ آسیاست و انتظار می‌رود این روند رو به رشد ادامه داشته باشد.

 

حال باید منتظر ماند و دید محصولات اپل همچنان می‌توانند سهم مناسب خود را در بازار محصولات فناورانه حفظ کنند و از سوی دیگر کمپانی‌هایی مانند شیائومی که گام‌های بزرگی برداشته‌اند در سال 2016 میلادی تا چه حد پیش خواهند رفت.

ساماندهی بازار قاچاق و اصلاح قوانین گمرکی باید در اولویت قرار گیرد.

 

با وجود مشکلات بسیاری که این روزها بازار سخت‌افزار با آن مواجه است یک سوی نگاه همه کارشناسان به تغییر شرایط پس از برداشته شدن تحریم‌ها و رفع ممنوعیت فعالیت تجاری شرکت‌های بزرگ‌آی تی در ایران است. موضوعی که اگرچه بروز نشانه‌های تاثیر آن بر بازار ایران در کوتاه‌مدت خوش‌بینانه است؛ اما از سوی دیگر با این موضوع در فضای بازار همراه است که حضور شرکت‌های خارجی منجر به چه تاثیراتی خواهد شد. علیرضا پورنقشبند، یک کارشناس حوزه سخت‌افزار در گفت‌و گو با «دنیای اقتصاد» معتقد است مساله امروز بازار ایران صرفا برداشته شدن تحریم‌های تجاری نیست بلکه تغییر قوانین ایران و آمریکا است که ورود کالاهای سخت‌افزاری به داخل را با محدودیت مواجه می‌کند. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

 

آیا حضور شرکت‌های خارجی در ایران به معنای کاهش نیروی کار شاغل در حوزه شرکت‌های سخت‌افزاری است ؟

 

برای شروع می‌خواهم این سوال مطرح ‌شود که اصولا شرکت‌ها چطور قرار است وارد کشور شوند و از کدام کشورها؟ اگر هم قرار باشد این شرکت‌ها وارد بازار کار کشور شوند، اصولا مگر قرار است همراه با خودشان نیروی کار هندی و پاکستانی بیاورند. به نظر نمی‌رسد چنین باشد چون در این صورت برای همان شرکت‌ها به صرفه خواهد بود که از افراد واقعی و متخصصانی که دوره دیده و آموزش دیده هستند و مشغول به کارند، استفاده کنند.

 

حضور شرکت‌های بزرگ در ایران را بعد از برداشته شدن تحریم‌ها چه‌قدر محتمل می‌دانید؟

 

ممکن است با لغو تحریم‌ها ممنوعیت فروش قطعه از کالای آمریکا برداشته شود و امکان ارسال پول به آمریکا ایجاد شود؛ اما این به معنای اینکه این شرکت‌ها در ایران حضور داشته باشند، نیست. برای حضور و ورود شرکت‌های بزرگ خارجی و به خصوص شرکت‌های آمریکایی مقدماتی لازم است از جمله ساماندهی موضوع قاچاق، تسهیل قوانین گمرکی و کار در ایران و ایجاد زمینه‌های ثبت نمایندگی و سرمایه‌گذاری خارجی. اصولا به اعتقاد من ما بعد از برداشته شدن تحریم‌ها در ایران به 6 یا 7 سال گذشته بر می‌گردیم زمانی که حتی در آن شرایط هم همین شرکت‌های خارجی در کشور حضور نداشتند. اگر به یاد داشته باشید بعد از انقلاب هم شرکت‌های خارجی و معتبر در ایران حضور نداشتند، بنابراین با برداشته شدن تحریم‌ها در بهترین شرایط ما به سال‌های 60، 61 و 62 بر می‌گردیم. در واقع بحث چیزی ورای تحریم است وگرنه کشورهای عربی هم در تمام این سال‌ها تحریم نبوده‌اند؛ اما شما می‌بینید همین چند ماه قبل تازه شرکت اپل اقدام به بازگشایی اپل استور در امارات کرده است. همین زمینه‌سازی و آماده‌سازی برای حضور برندهای خارجی در بازار ایران هم لازم است.

 

اما موضع کنونی شرکت‌های بزرگ حضور در بازارهای مصرف‌کننده جهان مثل خاورمیانه است و بازار مصرف ایران نیز می‌تواند یکی از گزینه‌ها باشد. البته اینکه شرکت‌ها هیچ ارتباطی با بازارها نداشته باشند درست نیست و ممکن است همین حالا هم این شرکت‌ها راه‌های ارتباطی خود را در ایران داشته باشند؛ اما تحریم‌هایی که مربوط به ارسال فناوری آمریکایی به ایران است متعلق به قوانین خزانه‌داری آمریکا و وضع تحریم‌هایی علیه ایران در زمان ریاست جمهوری کلینتون است. تمامی محصولات آمریکایی مشمول این تحریم هستند مثلا اینکه هر لپ‌تاپی که از فناوری‌های آمریکایی استفاده کرده باشد در تمام این سال‌ها امکان ورود به ایران را نداشت. همین موضوع هم باعث شد تا هیچ شرکت کره‌ای، ژاپنی و تایوانی که حداقل از یک یو اس بی آمریکایی یا سیستم عامل مایکروسافت استفاده کرده باشند نتوانند لپ‌تاپ‌هایشان را وارد ایران کنند. با وجود اینکه تمامی محصولات شرکت‌هایی مثل ال جی، سامسونگ و سونی در ایران وجود دارد؛ اما لپ‌تاپ‌هایشان وارد ایران نشد.

 

بنابراین خیلی خوش‌بینانه است که فکر کنیم از فردای برداشته شدن تحریم‌ها در ایران شاهد حضور شرکت‌های مایکروسافت، گوگل یا اپل در ایران باشیم چراکه ما با اصلاح قوانین داخلی و زمینه‌سازی‌های دیگر هم فاصله داریم. تاکید می‌کنم که درخصوص تحریم‌های آمریکا ممکن است اجازه صدور و ارسال پول و گردش پولی داده شود که همین موضوع هم اتفاق بزرگی است؛ اما در این حوزه همچنان با مشکلات بزرگی روبه‌رو خواهیم بود که با علامت سوال همراهند.

 

 

بنابراین شما معتقدید آنچه برای بازار ایران اهمیت دارد برداشته شدن محدودیت‌هایی است که پیش از تحریم‌های هسته‌ای وجود داشت.

 

بله، هرچند در این مسیر ممکن است برخی کالاها با مجوزهای خاص در زمینه کالاهای‌آی تی آمریکایی روبه‌رو شوند و صدور فناوری‌های خاص به‌صورت موردی امکان پذیر باشد؛ اما موضوع نگران‌کننده ادامه روند رکود است که اوضاع را به حالت نامناسب درآورده است. موضوع دیگری که انتظارات را بیش از حد برای مردم بالا برده است؛ موضوع برداشته شدن تحریم‌هاست که این تفکر را به وجود آورده است که برداشته شدن تحریم‌ها همه چیز را به حالت عادی بر می‌گرداند؛ اما این موضوع خودش جای سوال دارد که مگر قبل از تحریم‌ها این مشکلات وجود نداشت؟

 

 

بزرگ‌ترین مشکلی که برندهای سخت‌افزاری در بازار ایران با آن مواجه خواهند بود چیست؟

 

در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل حوزه سخت‌افزار در داخل ایران به‌جز تحریم‌ها در قوانین مشهود است و نیز مشکلات ناشی از قاچاق، اختلاف ارز و چند نرخی بودن آن؛ به‌خصوص موضوع چند نرخی بودن ارز بیش از هر حوزه دیگری به حوزه سخت‌افزار آسیب زده است. همچنین بالا رفتن تعرفه واردات لپ‌تاپ و تبلت به بهانه اینکه در کشور تولیدات داخل داریم که اساسا این طرحی است که برخی از افراد از قبال آن سود خوبی برده‌اند. برای شرکت‌های خارجی وضع قوانینی در حوزه ثبت برند و ایجاد نمایندگی می‌تواند از اصلی‌ترین مشکلات باشد. با تمام این اوصاف هرچند ممکن است شرکت‌های بزرگ اقدام به گشایش دفتر نمایندگی و دفاتر حفظ حقوقی معاملات کنند؛ اما این موضوع فرق دارد با شرایطی که شرکت‌ها به‌صورت مستقیم وارد معامله شوند و به افراد سرویس بدهند؛ بنابراین باید منتظر تحولات اقتصادی، روند بازار نفت، برجام و برداشتن تحریم‌ها بود، شاید یک سال دیگر بهتر بتوان درباره این مسائل حرف زد.