در دومین جلسه کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی مصوب شد، اخذ الکترونیکی و برخط محل اقامت اشخاص جایگزین دریافت دستی اطلاعات کد پستی و نشانی در کلیه فرم های الکترونیکی و پیشخوان های اخذ خدمت دستگاه های اجرایی شود.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در دومین جلسه کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی کشور مصوب شد، اخذ الکترونیکی و برخط محل اقامت اشخاص جایگزین دریافت دستی اطلاعات کد پستی و نشانی در کلیه فرم های الکترونیکی و پیشخوان های اخذ خدمت دستگاه های اجرایی شود.
تا پیش از این برای اثبات محل سکونت یا اقامت، دستگاه های اجرایی مبادرت به اخذ مدارکی نظیر قبوض تلفن، آب ،برق و اسناد مالکیت یا اجاره می کردند که این به معنی تبدیل یک سرویس الکترونیکی به یک سرویس کاملاً سنتی و فیزیکی بود.
در بسیاری از خدمات نیز مانند، ثبت نام دانش آموزان، پزشک خانواده، ثبت نام کنکور، خدمات مالی و بانکی، خدمات انتظامی محل اقامات شخص مبنای اخذ خدمت است.
بدین منظور با توجه به قانون مدنی، قانون الزام کدملی وکدپستی و نیز مصوبات شورای عالی فضای مجازی مقرر شد تا فرآیندی برای دسترسی دستگاه های نیازمند به محل اقامت اشخاص فراهم شود.
با عملیاتی شدن این مصوبه تمام دستگاه ها اجرایی که در ارایه خدمات خود نیازمند مکان اقامت قانونی اشخاص حقیقی و حقوقی هستند این اطلاعات را از طریق پایگاه اطلاعات مکان اقامت اشخاص حقیقی(مستقر درسازمان ثبت احوال کشور) و حقوقی(مستقر در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور) بر بستر مرکز ملی تبادل اطلاعات و بطور سیستمی دریافت می کنند.
بر اساس این مصوبه، بخش ورود اطلاعات و اخذ کد پستی و شرح نشانی مکان اقامت قانونی در کلیه فرم های الکترونیکی دستگاه های اجرایی ذیربط حذف می شود و این مصوبه تنها شامل آن دسته از خدمات و کاربردهایی است که محل اقامت قانونی برای اخذ خدمت برای آن الزامی باشد.
همچنین، برای اصلاح محل اقامت و به روز رسانی آن نیز تدابیری در این مصوبه گنجانده شد تا مراجعین با کمترین نیاز به حضور بتوانند محل اقامت خود را اصلاح کنند.
بر اساس همین گزارش، در مصوبه دیگر کارگروه مقرر شد برای تکمیل و نهایی سازی شناسنامه های فنی پایگاه های اطلاعات پایه 24گانه کمیته تدوین با حضور 5 عضو از کارگروه تشکیل و شناسنامه های تدوین شده را برای تصویب در جلسات بعدی کارگروه ارائه کنند.
از شانزده عضو کارگروه تعامل پذیری (13 عضو ثابت و 3 عضو مدعو) این جلسه با حضور نمایندگان ریاست مجلس شورای اسلامی، ستاد کل نیروهای مسلح، نیروی انتظامی، بانک مرکزی، سازمان اداری و استخدامی، هیات مقررات زدایی، وزارت اطلاعات، وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات، سازمان اسناد و املاک کشور، سازمان ثبت احوال و شرکت ملی پست تشکیل و دو عضو ثابت در این جلسه غایب بودند.
توصیه جهرمی به وزیر بهداشت؛ در مقابل فشارها استقامت کنید
وزیر ارتباطات و فناوري اطلاعات همزمان با آغاز استقرار پرونده الکترونیکی سلامت به وزیر بهداشت برای این کار تبریک گفت و از وی خواست در برابر فشارها استقامت کند.
محمد جواد آذری جهرمی همزمان با آغاز استقرار پرونده الکترونیکی سلامت توسط رییس جمهوری، توییتی در این زمینه منتشر کرد.
متن کامل توییت آذری جهرمی به شرح زیر است:
درخت دولت الکترونیکی امروز یک ثمره مبارک داد، سلامت الکترونیکی. بناست زندگی مردم را تسهیل کند، جلوی هزینه های نابجا را بگیرد و سلامت کشور را بهبود بخشد. با تبریک به وزیر محترم بهداشت و همکارانشان که باید اطمینان داشته باشند از امروز تحت برخی فشارها قرار می گیرند باید استقامت کنند.
توصیه جهرمی به وزیر بهداشت؛ در مقابل فشارها استقامت کنید
وزیر ارتباطات و فناوري اطلاعات همزمان با آغاز استقرار پرونده الکترونیکی سلامت به وزیر بهداشت برای این کار تبریک گفت و از وی خواست در برابر فشارها استقامت کند.
محمد جواد آذری جهرمی همزمان با آغاز استقرار پرونده الکترونیکی سلامت توسط رییس جمهوری، توییتی در این زمینه منتشر کرد.
متن کامل توییت آذری جهرمی به شرح زیر است:
درخت دولت الکترونیکی امروز یک ثمره مبارک داد، سلامت الکترونیکی. بناست زندگی مردم را تسهیل کند، جلوی هزینه های نابجا را بگیرد و سلامت کشور را بهبود بخشد. با تبریک به وزیر محترم بهداشت و همکارانشان که باید اطمینان داشته باشند از امروز تحت برخی فشارها قرار می گیرند باید استقامت کنند.
قزوینیها از مهرماه با قبوض کاغذی خداحافظی میکنند
مدیر کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان قزوین، از الکترونیکی شدن قبوض شرکت توزیع برق در استان خبرداد و گفت: به منظور رفاه حال مشترکان برق از ابتدای مهر ماه سال جاری در استان میزان مصرفی برق از طریق پیام الکترونیکی اعلام میشود و هیچ نوع قبض کاغذی به درب منازل مشترکان ارسال نمیشود.
به گزارش روابط عمومی اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان قزوین، یوسف رضایی نیک مدیر کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان با ذکر این مطلب افزود: تسهیل در رفت و آمد، کاهش ترافیک، جلوگیری از مفقود شدن قبضها و در نهایت رفاه حال مشترکان از جمله دستاوردهای حذف قبوض کاغذی برق است و مشترکین با ارسال شناسه ۱۳ رقمی درج شده بر روی قبض برق از طریق شماره همراه خود به شماره ۱۰۰۰۱۱۲۱ میتوانند قبوض خود را پرداخت کنند.
رضایی نیک تصریح کرد: در حال حاضر شرکت توزیع نیروی برق قزوین به 601 هزار مشترک خود در بخشهای صنعت، کشاورزی، تجاری و خانگی خدمات خود را ارائه میدهد.
وی با اشاره به خدمات غیر حضوری شرکت برق استان قزوین افزود: هم اکنون 18 خدمت شرکت برق در قالب طرحی غیر حضوری به صورت نرم افزار تهیه و در قالب تحت وب به دفاتر پیشخوان ارائه میشود که خرید انشعاب، خدمات پس از فروش، قطع و وصل و جابجایی انشعاب، اصلاح صورت حساب، تسویه حساب، تغییر نام، اعتراض به صورت حساب، از جمله خدمات ارائه شده در دفاتر پیشخوان دولت است.
رضایی نیک کاهش ترافیک، جلوگیری از مفقود شدن قبضها و در نهایت رفاه حال مشترکان از جمله دستاوردهای حذف قبوض کاغذی برق دانست و یادآور شد: اجرای این طرح با مشکلاتی همچون عدم مطابقت برخی کنتورهای برق با نام مالک همراه بوده و برای این کار لازم است سیستم خدمات مشتریان در شرکت توزیع برق به روزرسانی شود.
خدا حافظی با قبوض کاغذی
پیش از این آذری جهرمی هفدهم آذر 97 در سخنانی به مناسبت «هفته ایران دیجیتال» با اشاره به دولت الکترونیکی از صرفه جویی 1440 میلیارد تومانی در صورت حذف قبوض کاغذی آب، برق، گاز و تلفن خبر داد و گفت: با این صرفه جویی می توان کارهای بزرگی به نفع مردم انجام داد و ذهن مردم را باید نسبت به هدر رفت این منابع حساس کرد.
آمارها حاکی از آن است که ۳۵ میلیون کنتور برق، حدوداً همین تعداد کنتور آب و میلیون۲۰ کنتور گاز وجود دارد و برآوردها نشان میدهد ۱,۴۴۰ میلیارد تومان برای قبوض خدماتی هزینه میشود. در حالی که به گفته آذری جهرمی ظرفیت کامل دولت الکترونیکی فراهم است که تمام این قبوض را به صورت الکترونیکی صادر کند.
آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه با 1440 میلیارد تومان صرفه جویی در صدور قبوض با کمک دولت الکترونیکی ،96 هزار وام ازدواج می توان پرداخت کرد، گفت: مدیران باید بدانند این پول ها برای مردم و بیت المال است و جاهایی که می توان با تحول دیجیتال برای آن صرفه جویی کرد حق الناس است.
همچنین حسین صبوری مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ خرداد ماه سال جاری با بیان اینکه حذف قبوض کاغذی در راستای سیاستهای دولت الکترونیک بوده و جزو برنامههای وزارت نیرو است، گفت: وزارت نیرو با توجه با برنامهریزیهایی که صورت گرفته درحال تدوین شرایط و ضوابط اجرایی است. البته هنوز چیزی به ما ابلاغ نشده اما قرار است ظرف دو تا سه ماه آینده اطلاعات مشترکین که شامل شماره تلفن همراه و شناسه قبض آنها است را اخذ کنیم.
وی افزود: بعد از اینکه مصوبه ابلاغ شد بر اساس چارچوب آن و به مرور زمان قبض کاغذی حذف خواهد شد و اطلاعات قبض به صورت پیامک و سایر درگاهها مانند همراه برق به اطلاع مشترک رسیده و مشترک میتواند قبض خود را پرداخت کند. این فرآیند جزو دستور کار جدی شرکت توزیع تهران بزرگ هم است و درحال برنامهریزی، تهیه زیرساختها و اخذ شماره تلفن همراه مشترکان هستیم.
مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ در ادامه از ارسال پیامک اطلاعات قبض به یک میلیون مشترک در شهر تهران خبر داد و افزود: در حال حاضر برای حدود یک میلیون مشترک که شماره همراه آنها موجود است به صورت موازی هم قبض کاغذی و هم قبض به صورت پیامک ارسال میشود.
تصمیم جدید برای تعلل کنندگان در اجرای دولت الکترونیک
در دوازدهمین جلسه شورای اجرایی فناوری اطلاعات مقرر شد که وزیر ارتباطات لیست دستگاههای دولتی که در اجرای دولت الکترونیک تعلل میکنند را به رئیس جمهور ارائه کند.
رضا باقری اصل، قائم مقام دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات در گفتگو با مهر، در تشریح جزئیات برگزاری دوازدهمین جلسه این شورا و مصوبات آن، اظهار داشت: دوازدهمین جلسه شورای اجرایی فناوری اطلاعات با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و وزرای وزارتخانههای مختلف و معاونان آنها به عنوان اعضای اصلی شورا روز گذشته برگزار شد که در آن مقرر شد وزیر ارتباطات نسبت به اعلام اسامی دستگاههایی که در اجرای یکپارچه توسعه دولت الکترونیک همکاری نمیکنند به هیئت دولت اقدام کند.
وی ادامه داد: بر این اساس مقرر شد دولت به فراخور تعلل و عدم تعلل دستگاههای دولتی در اجرای پروژه دولت الکترونیک واکنش نشان دهد و اگر دستگاهی و یا فردی مانع اجرای توسعه دولت الکترونیک میشود در مورد آن اتخاذ تصمیم صورت گیرد.
باقری اصل با بیان اینکه این جلسه با محوریت پرداختن به ۱۱ موضوع برگزار شد، گفت: بر مبنای تکالیف قانونی بند ح ماده ۶۸ قانون برنامه ششم توسعه، موضوع سامانه سلامت الکترونیک، معاملات الکترونیک و مالیات الکترونیک مطرح شده که در این زمینه دستگاههای مربوطه و دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات گزارش عملکرد خود را ارائه کردند و در این موارد، مصوباتی داشتیم.
زمان بندی اجرای نسخه الکترونیک تا ۲ ماه آینده مشخص میشود
قائم مقام دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات درباره مصوبات این شورا در اجرای سلامت الکترونیک گفت: در این جلسه بر اساس گزارشی که وزارت بهداشت در خصوص سلامت الکترونیک ارائه کرد، مقرر شد با تشکیل کارگروه بخش سلامت الکترونیک، تمامی شاخصهای ارزیابی عملکرد تحقق سلامت الکترونیک بر اساس تکالیف قانون برنامه ششم توسعه تصویب شود.
وی افزود: این گزارش شامل تمامی دسترسیها میشود به نحوی که تمامی خدمات الکترونیک حوزه سلامت برای کلیه ذینفعان را پوشش دهد. در این راستا ۴ پروژه کلیدی به تصویب رسید که بخش استحقاق سنجی یکی از این پروژهها است. پروژههای دیگر نیز به ارائه نسخه الکترونیک و نسخه پیچی الکترونیکی و نیز رفع همپوشانی بیمهها و نظام ارجاع و در نهایت رسیدگی الکترونیکی به اسناد پزشکی مربوط میشود.
باقری اصل تاکید کرد: در این مصوبه مقرر شد که کارگروه ظرف مدت ۲ ماه زمان بندی اجرای پروژهها را تصویب و برنامه مدنظر را ارائه کند. در همین حال باید میزان تحقق این پروژهها تا سال ۱۴۰۰ به دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات برای ارائه به شورا، دولت و شورای عالی فضای مجازی اعلام شود.
دستگاههای اجرایی ظرف ۶ ماه باید به پایگاه مودیان مالیاتی متصل شوند
قائم مقام دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات در مورد مصوبات مربوط به موضوع مالیات الکترونیک نیز گفت: در خصوص تحقق این موضوع در شورا ۳ مصوبه به تصویب رسید. یکی از مصوبات به اعلام دستگاههایی مربوط میشود که همکاری لازم را با پایگاه مودیان مالیاتی بر مبنای ماده ۱۶۹ قانون مالیات نداشتند بر میگردد. بر این اساس مقرر شد دستگاههای اجرایی ظرف ۶ ماه به پایگاه مودیان مالیاتی متصل شوند.
وی گفت: یکی دیگر از پروژههای کلیدی این بخش با توجه به الکترونیکی شدن اظهارنامههای مالیاتی، رسیدگی و ممیزی الکترونیکی است که مقرر شد این طرح با شدت بیشتری انجام و پیگیری شود. در نهایت موضوع اخذ الکترونیکی مالیات است تا بتوان شاخصهای تسهیل و بهبود فضای کسب و کار را به شکل بهتری پوشش دهیم.
باقری اصل اضافه کرد: در حوزه معاملات دولتی و سامانه ستاد (سامانه تدارکات الکترونیک دولت) نیز مصوباتی مربوط به اینکه تعامل این سامانه با سایر سامانههای الکترونیک چگونه باشد و چگونه تأمین کنندگان کالا و خدمات از جمله اصناف، وارد سامانه شوند داشتیم. در همین حال موضوع فرایندهای معاملات برای رقابتی تر شدن قیمت تمام شده کالا و خدمات مطرح شد.
اجازه مشارکت بخش غیردولتی در پروژههای دولت الکترونیک صادر شد
عضو هیئت عامل سازمان فناوری اطلاعات ایران با اشاره به میزان اجرای ۲۳ پروژه اولویت دار حوزه دولت الکترونیک که در جلسه قبلی شورای اجرایی فناوری اطلاعات مصوب شده بود، گفت: گزارش پیشرفت این پروژهها در شورای اجرایی مطرح شد و در این زمینه نیز شورا به تمامی ۲۳ پروژه اولویت دار به علاوه پروژههایی که سند ملی و مصوبهای از یک نهاد بالادستی داشتند، اجازه داد که به صورت مشارکت با بخش غیردولتی به مصوبه قبلی شورای اجرایی فناوری اطلاعات الحاق شوند. به این معنی که برای این ۲۳ پروژه اولویت دار مصوبه ۹ اردیبهشت ۹۷ هیئت دولت به علاوه سایر پروژههایی که مصوبه ملی داشته باشند، اجازه مشارکت بخش غیردولتی با فرایندی که مصوبه شورای اجرایی دارد، صادر شده است.
بلوغ الکترونیک دستگاههای دولتی به ۶۵ درصد رسید
قائم مقام دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات افزود: گزارش پیشرفت دستگاههای اجرایی در پنجمین دوره ارزیابی عملکرد آنها در حوزه دولت الکترونیک نیز ارائه شد که به زودی این گزارش منتشر میشود. در این گزارش میزان رشد دستگاههای اجرایی نسبت به ۶ ماه گذشته مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که دستگاههای اجرایی در زمینه بلوغ الکترونیک از ۶۰ درصد به ۶۵ درصد رسیده و تعداد دستگاهها نیز از ۹۳ دستگاه به ۱۰۵ دستگاه افزایش پیدا کرده است.
باقری اصل گفت: در این جلسه وزارت ارتباطات نیز گزارشی از ۳ سامانه الکترونیکی شامل مرکز ملی تبادل اطلاعات، دولت همراه و دادههای باز و سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات که جز ۲۳ پروژه اولویت دار محسوب میشود ارائه داد. در مورد اتصال دستگاههای دولتی به مرکز ملی تبادل اطلاعات، به غایبان GSB به مدت ۶ ماه زمان داده شد که سرویسهای خود را برای اتصال به این مرکز ارائه کنند. همچنین وزارت ارتباطات مکلف شد ظرف مدت دو ماه دستورالعمل اتصال، هم بندی و معماری دستگاهها را تهیه و ابلاغ کند.
آیا دولت میتواند از پس موانع دولت الکترونیک بربیاید؟
سال ها پیش مقامات دولتی کشور، به لزوم راهاندازی دولت الکترونیک اشاره کرده و تأکید زیادی روی آن داشتهاند.
این مفهوم به چه معنا است و چه کاربردهایی بهدنبال دارد؟ آیا راهاندازی دولت الکترونیک میتواند نیازهای ضروری مردم را مرتفع سازد؟ ایران چه اقداماتی در این زمینه انجام داده است؟
مفهوم «دولت الکترونیک» به استفاده از دستگاههای ارتباطیِ الکترونیکی، رایانهها و اینترنت بهمنظور ارائه خدمات عمومی به شهروندان و دیگر افراد حاضر در یک کشور یا منطقه اشاره دارد.
به بیان دیگر، اگر دولت الکترونیک واقعا در یک کشور اجرا شود، باید ساکنین آنجا بتوانند ازطریق اینترنت و با مراجعه به وبسایت رسمی هر شهر، بهسادگی با کارمندان دولتی آن شهر ارتباط برقرار کنند و بهتعامل بپردازند؛ طبق تعریف، این تعاملات باید ازطریق راههایی مثل رابط کاربری گرافیکی (GUI)، پیامرسانی فوری (Instant Messaging) و موارد مشابه صورت پذیرد. درضمن این امکان باید فراهم شود تا شهروندان ازطریق محتوای ویدیویی و صوتی، بهخوبی با مسائل فعلی دولت آشنا شوند.
تفکر اصلی پشت دولت الکترونیک، به استفاده از فناوری بهمنظور تسهیل دسترسی مردم به خدمات دولتی مربوط میشود و بههمین دلیل مزایای فراوانی برای شهروندان و کسبوکارها بهدنبال دارد. هر کشور برای تبدیلشدن به یک دولت الکترونیک، باید بیش از هر چیزی روی مواردی مثل استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و بهطور ویژه اینترنت بهعنوان ابزاری برای دستیابی به دولتی بهتر، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در تمامی بخشهای سازمانهای دولتی و بهینهسازی مستمر ارائه خدمات ازطریق فناوری و اینترنت متمرکز باشد.
درحالی که با بیان عبارت دولت الکترونیک، ذهن عده زیادی از مردم به سمت «دولت آنلاین» یا «دولت مبتنی بر اینترنت» معطوف میشود، اما افراد باید بدانند که در دولت الکترونیک میتوان از بسیاری از فناوریهای غیر اینترنتی نیز بهره گرفت. برخی از شکلهای غیر اینترنتی حاضر در دولت الکترونیک شامل تلفن، فکس، دستیار دیجیتال شخصی (PDA)، پیام کوتاه متنی، پیام چندرسانهای (MMS)، شبکهها و خدمات بیسیم، بلوتوث، دوربینهای مداربسته، سیستمهای ردیاب، سامانههای بازشناسی با امواج رادیویی (RFID)، تاییدهویت بیومتریک، کارتهای شناسایی، ایستگاههای رأیگیری غیر آنلاین و... هستند.
وضعیت دولت الکترونیک در ایران
توسعه دولت الکترونیک از مدتها پیش در ایران آغاز شده و در برخی حوزهها فعال است. گرچه نمیتوان پیشرفت چند سال اخیر کشورمان را در زمینهی دولت الکترونیک چشمگیر بهشمار آورد؛ اما درهرصورت برداشتن قدمهایی در این زمینه، کاری مثبت بوده است. امروزه سایتهای دولتی متعددی در ایران وجود دارند که هر یک بهنوبه خود، به برقراری روابط دیجیتال کمک شایانی کردهاند.
آمارها حاکی از این است که رتبه دولت الکترونیکی ایران در سال ۲۰۱۸ توسط سازمان ملل از میان ۱۹۳ کشور ۸۶ اعلام شده است. بهبود وضعیت پیادهسازی دولت الکترونیک در ایران سبب شد در آخرین رتبهبندی کشورها ازنظر شاخصهای EGDI که بیانگر وضعیت پیادهسازی دولت الکترونیک در جهان به شمار میرود، ایران با رشد ۲۰ پلهای، جایگاه خود را در میان ۱۰۶ کشور جهان به رتبه ۸۶ ارتقا دهد.
شاید این رقم آنچنان آمار جالبی بهشمار نیاید، با اینهمه ارتقای ۲۰ رتبهای ایران طی یک سال اخیر میلادی، میتواند نوید بهتر شدن اوضاع را در آینده بدهد.
با همه اینها باید دید که آیا دولت میتواند از پس موانع مهم دستیابی به دولتداری الکترونیکی بر بیاید یا خیر؟ چه تمهیداتی برای افراد ساکن در مناطق روستایی که اکثرا به اینترنت باکیفیت دسترسی ندارند، اندیشیده خواهد شد؟
در هرحال، دستیابی به دولت الکترونیکی تنها در صورتی امکانپذیر است که دولت و تمامی نهادها، بهخوبی برای آن آماده شده باشند. راهاندازی دولت الکترونیکی، روندی یکی، دو روزه نیست و باید برای آن برنامهریزی ویژهای انجام داد. برخی از معیارهایی که هر دولت قبل از ورود به این حوزه باید در نظر بگیرد، شامل مواردی مثل سرمایهگذاری در زیرساختهای ارتباطی، اختصاص دادن بودجهی مناسب، اطمینان از امنبودن، ارزیابی جوانب مختلف، سرعت اتصال اینترنت، آگاه کردن مردم از مفهوم کلی دولت الکترونیک، بررسی امکان عملیکردن آن در تمامی نهادهای دولتی و... است.
انفجار انقلاب دیجیتال را باور کنید
میترا جلیلی- ایران : اگر به شما بگوییم که در سراسر جهان یک انقلاب بزرگ در حال رخ دادن است شاید باورش برایتان سخت باشد اما باید گفت که واقعیت دارد و البته این انقلاب، برگرفته از هچ سیاستی نیست و هیچ یک از رهبران سیاسی جهان نیز در آن حضور ندارند. درواقع این فعالان عرصه فناوری هستند که یک انقلاب دیجیتال به پا کردهاند. در این گزارش تلاش شده تا چند تکنولوژی که در سال 2018 جهان را متحول کرده است معرفی کنیم.
سرعت باورنکردنی تغییرات دنیای فناوری
از نگاه فیلسوفها تغییر تنها چیزی است که دائم در زندگی وجود دارد ولی باید گفت که این موضوع در مورد فناوری شتابی دو برابر گرفته و این صنعت، تغییراتی شگرف داشته و سال 2018 را نیز شاید تاکنون بتوان اوج آن دانست. تا سال 2006 مردم جهان روزانه 100 میلیون بار در گوگل به جستوجو میپرداختند و در آن زمان این عدد، بسیار بزرگ و فراتر از انتظارها به شمار میرفت اما اکنون با گذشت 12 سال از آن زمان یعنی در سال 2018، کاربران جهان روزانه 4.5میلیارد بار در گوگل جستوجو میکنند که نشان از افزایش و رشد 45برابری این شاخص دارد و همین کافی است تا به یک انقلاب تکنولوژیک ایمان بیاوریم؛ انقلاب دیجیتالی که هر روز بخشهای مختلفی از خود را نمایان میکند و در زندگی روزانه و معمولی ما ریشه میدواند.
سرعت توسعه فناوریهای نوین نیز جالب و غیرقابل تصور است .در این باره باید گفت که 38سال طول کشید تا تعداد مخاطبان رادیو به 50میلیون نفر برسد و تلویزیون در 13 سال موفق به کسب این تعداد مخاطب شد. این درحالی است که تعداد کاربران آیفون تنها در طول 3 و نیم سال به 50میلیون نفر رسید. فیسبوک یکی از محبوبترین شبکههای اجتماعی در سراسر جهان نیز در مدت 2 سال موفق به جذب 50میلیون کاربر شد و جالبتر از آن، اپلیکیشنی است که میتوان آن را رکوردشکن دانست.گیم «پوکمون گو»Pokémon Go در تابستان دو سال پیش، تنها در مدت 19 روز موفق شد تعداد کاربرانش را به 50میلیون نفر برساند.
البته وقتی نوبت به دنیای تجارت میرسد انقلاب واقعی ربطی به میزان جست و جوی مردم در گوگل یا حضورشان در شبکههای اجتماعی ندارد. اینجا دیگر داده ها(دیتا)است که خبر از انقلابی بزرگ در این حوزه میدهد. اکنون روزانه حدود2.5 کوئینتیلیون بایت (عدد 25 با هفده صفر مقابل آن) اطلاعات در جهان تولید میشود که این رقم را میتوان معادل 10 میلیون دیسک بلو-رِی دانست. جالب اینجاست که 90درصد همه اطلاعات و دیتای فعلی موجود در جهان در دو سال گذشته تولید شده است که خود نشان از انقلاب بزرگ تکنولوژی در این زمینه دارد. درواقع اکنون دیگر این اطلاعات و دادهها هستند که به جامعه کمک میکنند بازار تجاری خود را راه بیندازند.با توجه به اهمیت انقلاب دیجیتالی مفسران وب سایت خبری زد دی نت و نشریه تک ریپابلیک از سراسر جهان هر ماه حداقل 10میلیون نفر از مدیران کسب و کارها و نویسندگان حوزه تکنولوژی جهان را مورد نظرسنجی قرار میدهند. آخرین گزارش حاصل از این نظرسنجی نشان میدهد در سال 2018 هوش مصنوعی، امنیت سایبری، اینترنت اشیا و اقتصاد دیجیتال چهار گزینه اصلی هستند که جهان را تغییر دادهاند.
هوش مصنوعی
بسیاری از مردم وقتی صحبت از هوش مصنوعی به میان میآید هنوز «ماتریکس» و «ترمیناتور» و ترس از روباتهایی که میتوانند یک روز همچون فیلمهای تخیلی بشر را از بین ببرند به ذهن آنها میآید. البته بزرگان عرصه فناوری ازجمله ایلان ماسک و بیل گیتس نیز درباره رشد افسارگسیخته هوش مصنوعی هشدار دادهاند ولی واقعیت این است که هوش مصنوعی در جهان یکی از ارکان توسعه دیجیتال محسوب میشود که در سال 2018 دنیا را تکان داده است. این فناوری زمینه ساز تولید علم و ثروت است و در حوزههای مختلف ازجمله کشاورزی، پزشکی، آموزش، تسلیحات جنگی و... نقشی عمده ایفا میکند.
این فناوری تا آنجا مورد توجه قرار گرفته که انتظار میرود تا سال 2020، ارزش بازار هوش مصنوعی به 47میلیارد دلار برسد. البته یادمان باشد که بیگ دیتا(ابرداده) خوراک اصلی هوش مصنوعی را تأمین میکند و بیگدیتا نیز برای پردازش این حجم عظیم به هوش مصنوعی نیاز دارد. این گزارش نشان میدهد در پکن و پاریس بهعنوان برترین اکوسیستمهای استارتاپ خارج از «سیلیکون ولی»، نیمی ازاستارتاپها در زمینه هوش مصنوعی فعالیت دارند. در کالیفرنیای شمالی نیز بخش عمدهای از سرمایهگذاریها در حوزه هوش مصنوعی انجام میشود تا غیرقابل حلترین مشکلات بشر در آیندهای نزدیک با کمک این فناوری حل شود.
با توجه به اهمیت موضوع، ایران نیز تلاش کرده تا از قافله عقب نماند و چندی پیش محمدتقی جغتایی، مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوریهای شناختی، رتبه ایران در حوزه هوش مصنوعی را در جهان 13 اعلام کرد. از نگاه وی، تلاشها در حال حاضر در مسیر تولید علم و ثروت است و لازمه موفقیت در تحقق این هدف در داخل کشور، همکاری مؤثر و تشریک مساعی در حوزههای مختلف علمی و تحقیقاتی و پژوهشی است.
امنیت سایبری
این روزها موضوع امنیت سایبری یک عنصر حیاتی برای بقای شرکتهای مختلف محسوب میشود چرا که وجود یک آسیبپذیری کوچک در بخشی از یک نرم افزار، میتواند یک شرکت تجاری را به ورطه نابودی بکشاند. در همین راستا کارآفرینان، صاحبان شرکتهای تجاری، فروشندگان و... این موضوع را کاملاً جدی گرفتهاند تا امنیت سایبری خود را بالا ببرند. در حالی که فعالان عرصه فناوری پیش از این، بیشتر بر نوآوریها تمرکز داشتند و کمتر به امنیت سایبری توجه میکردند ولی حالا برای جبران عقب ماندگیها تلاشی چندبرابر دارند تا هرچه زودتر شرکتهای خود را در برابر بدافزارها ایمن کنند و در این زمینه سال 2018 را میتوان یک نقطه عطف دانست چرا که با وجود گزارشهای مختلف در زمینه سرقت اطلاعات شخصی یا شرکتها، بانکها و... در سالجاری تعداد فراوانی از این حملهها، حریف توان فعالان عرصه سایبری نشدند.
طبق گزارش اتحادیه جهانی مخابرات(ITU) در سال 2017سنگاپور در زمینه امنیت سایبری جایگاه نخست را به خود اختصاص داده و پس از آن امریکا و مالزی قرار دارند. عمان، استونی، جزیره موریس، استرالیا، گرجستان، فرانسه و کانادا در جایگاههای بعدی در این شاخص جای گرفتهاند.
امنیت سایبری در ایران نیز مورد توجه قرار دارد و در همین راستا چندی پیش مهدی فقیهی دبیر ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی گفت: براساس شاخص GCI منتشر شده از سوی اتحادیه بینالمللی مخابرات، وضعیت امنیت سایبری ایران در سطح متوسطی قرار دارد. براساس این شاخص، ایران در بین کشورهای جهان، نه در دسته کشورهای پیشتاز و نه در دسته کشورهای ضعیف قرار دارد، بلکه توانسته در دستهبندی متوسط در سطح جهانی قرار گیرد.
اینترنت اشیا
در گذشته انقلاب تکنولوژی به گوشی هوشمند، رایانه و دوربینهای دیجیتال اطلاق میشد ولی حالا خانههای هوشمند، خودروها، وسایل موجود در خانه و... هریک با اینترنت مرتبط هستند. اینترنت اشیا قابلیتهای جدیدی به ارمغان آورده است و با کمک آن میتوان بر اشیا کنترل و مدیریت بیشتری داشت. امروزه بیش از 15میلیارد شیء متصل به اینترنت در جهان وجود دارد و انتظار میرود این رقم تا سال 2020 به 30میلیارد و تا سال 2025 به 75میلیارد عدد برسد. میزان سرمایهگذاری در این فناوری هم انتظار میرود تا سال 2020 به 1.3 تریلیون دلار(5برابر هوشمصنوعی و بیگ دیتا) برسد. ایران نیز هرچند راه درازی در پیش دارد ولی از این قاعده مستثنی نیست و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با امضای تفاهمنامههایی با وزارت نیرو و همچنین کشاورزی تلاش داشته تا با کمک این فناوری و شبکههای هوشمند در مصرف انرژی صرفهجویی کند.در این زمینه دانشگاه علم و صنعت پیشتاز است و تاکنون برخی از ساختمانهای مدرن شهرهای بزرگ به این فناوری مجهز شدهاند.
اقتصاد دیجیتال
امروزه اینترنت، 6درصد تولید ناخالص داخلی امریکا را تشکیل میدهد و 3میلیون شغل مرتبط با آن و 231هزار کمپانی تجاری بر این بستر فعالیت دارند و اقتصاد دیجیتال و زیرمجموعههای آن ازجمله تجارت الکترونیک به گواه سازمان ملل تأثیری مستقیم در توسعه یافتگی جوامع دارد. 75درصد شرکتهای بزرگ دیجیتال جهان در 3 کشور امریکا، بریتانیا و آلمان حضور دارند و به اقتصاد دیجیتال این کشورها و در نتیجه میزان درآمدزایی آنها کمکهای شایان توجهی شده است. به طور کلی میتوان گفت که اقتصاد دیجیتال بهصورت کاملاً محسوس حتی روی تولید داخلی کشورهای جهان نیز تأثیر گذاشته است بهطوری که در کشورهایی نظیر سنگاپور و کره جنوبی، اقتصاد دیجیتال پیشرفتی جهشی داشته است. در ایران نیز به این موضوع توجه شده و وزیر ارتباطات بتازگی در این زمینه یادآور شده که حل مشکلاتی مانند بحران آب در گرو انقلاب چهام صنعتی و اقتصاد دیجیتال است و باید به آن توجه داشت. تلاشهای وی برای توسعه تجارت الکترونیک یکی از نشانههایی است که ایران میخواهد به طور جدی در مسیر اقتصاد دیجیتال گام بردارد.
وزیر ارتباطات میگوید دولت الکترونیک به معنی الکترونیکی کردن فرآیندها نیست
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان این که دولت الکترونیک مراجعه حضوری مردم به دستگاه ها را کاهش می دهد، گفت: مکانیزه کردن و الکترونیکی کردن فرایندهای سازمان ها و دستگاه هایی که ارباب رجوع دارند هرچند گامی روبه جلو و در کاهش فرایندهای درون سازمانی موثر است، اما دولت الکترونیکی نیست.
محمدجواد آذری جهرمی بیان داشت: اگر فهم مسوولان ارشد نظام از دولت الکترونیکی صحیح نباشد، نمی توانیم به دنبال اجرای آن برویم.
وی بیکار شدن افراد در پی الکترونیکی کردن فرایندهای درون سازمانی را عامل ایجاد فساد دانست و افزود: عمده اقدامات دستگاه ها برای الکترونیکی کردن که شامل هزینه برای احداث ساختمان، مرکز داده، کشیدن شبکه ها و راه اندازی اتوماسیون های اداری است، شکل کاریکاتور گونه ای از دولت الکترونیک محسوب می شود.
آذری جهرمی با انتقاد از راه اندازی دفاتر خدمات الکترونیکی از سوی دستگاه های مختلف و سپردن آنها به بازنشستگان برای دریافت خدماتی که به مردم ارائه می دهند، اظهار کرد: راه اندازی دفاتر خدمات الکترونیک، دولت الکترونیک نیست چون ایجاد شفافیت نمی کند.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید با ذکر مثال هایی از مشکلات موجود در فرایند تعویض پلاک خودرو و فرایند جاری شدن قانون ارث بعد از فوت که با پیوستن به دولت الکترونیکی رفع می شود، تصریح کرد: به دلیل سیلویی بودن فرایندها در دستگاه های مختلف فساد ایجاد می شود در حالی که دولت الکترونیک یعنی زنجیره خدمات که مراجعات را کم و شفافیت را زیاد می کند.
وزیر جوان کابینه دوازدهم با بیان اینکه برای جاری کردن دولت الکترونیک نخست به زیرساخت فنی احتیاج است، خاطرنشان کرد: بخش زیادی از زیرساخت های فنی ایجاد و اتصال میان دستگاه های مختلف برقرار شده است و همچنین مرکز تبادل اطلاعات فراهم است و پروتکل های لازم از سوی رییس جمهوری ابلاغ شده است؛ هرچند هنوز مباحثی چون امضای دیجیتال محل اختلاف است.
وزیر ارتباطات مشکل دوم در اجرای دولت الکترونیک را کارتل های موجود در دستگاه ها و مقاومت در مقابل تغییر دانست و گفت: برای بر طرف کردن این موانع باید برای ایجاد تغییر اراده داشت.
وی با اشاره به اینکه موضوع فساد به دلیل اشکالات موجود در فرایندها در همه دولت ها وجود دارد، افزود: تا وقتی که فرایندها تغییر نکند فساد وجود دارد و این گونه نیروهای ارزشمند را در معرض فساد قرار می دهیم.
آذری جهرمی همچنین با تقدیر از وزارت اقتصاد بخاطر انتشار یک هزار و 346 مجوز که فقط یکی از آنها اختصاص ارز دولتی است، به بروکراسی اداری در کشور اشاره کرد و ادامه داد: برای دریافت مجوز پرورش آبزیان در کشور مطابق قانون 17 استعلام وجود دارد که به طور متوسط هر استعلام سه مرحله است و این یعنی 52 مرحله دارد در حالی که برای واردات آبزیان چنین فرایندهایی وجود ندارد و دولت الکترونیکی می تواند چنین مشکلاتی را حل کند.
وزیر جوان دولت تدبیر و امید با بیان اینکه مطابق برنامه ششم توسعه باید در پایان این برنامه 30 رتبه شاخص دولت الکترونیکی را افزایش دهیم، تصریح کرد: این در حالیست که در سال نخست توانستیم شاخص ها را با توسعه دسترسی ها 20 رتبه ارتقا دهیم.
آذری جهرمی شبکه ملی اطلاعات را دارای سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا دانست و افزود: خدمات در واقع همین اقدامات شرکت های خصوصی و استارت آپ هایی است که در حال حاضر به ارائه خدماتی چون حمل و نقل، تهیه غذا و تبلیغات مشغول هستند و بعضی از آنها با دستگاه های سنتی تعارض دارند.
وی ادامه داد: دستگاه های متعددی متولی محتوا در کشور هستند و بودجه می گیرند اما هیچ گزارشی از عملکرد خود ارائه نمی دهند.
کارپوشه ایرانیان چیست؟!
در راستای افزایش بهرهوری و برای سهولت مردم در پیگیری مطالبات یکپارچه مردمی از دستگاههای دولتی و نهادهای عمومی، سامانه ملی کارپوشه ایرانیان ایجاد و به بهرهبرداری رسیده است.
مهندس شهلا اصولی، مدیرکل دفتر پایشونظارت بر پیادهسازی دولتالکترونیک در گفتوگو با واحد خبر روابط عمومی سازمان فناوری اطلاعات ایران، ضمن بیان این مطلب اظهار داشت: در سالهای گذشته ، دستگاههای اجرای برای فراهم شدن زمینه پیگیری الکترونیکی درخواستهای مراجعان ، پرتال هایی مختص به خود برای پاسخگویی به مردم طراحی کردهاند.
وی افزود: در همین راستا مردم برای پیگیری هریک از درخواستهای خود در سازمانهای مختلف نظیر شهرداری، مالیات و سایر دستگاهها مجبور به ثبتنام در این پرتال بوده و باید به مدیریت حجم انبوه نام کاربری و کلمه عبور مختص هر سایت اقدام میکردند.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، هزینههای موازی از سوی هر دستگاه برای راهاندازی پرتالی جهت پاسخگویی به مردم صورت میگرفت که موجب هدر رفت بودجه کشور بهواسطه این نوع از هزینه کرد بودجه شد.
مهندس اصولی با اشاره به آییننامه ماده 8 قانون دسترسی آزاد به اطلاعات تصریح کرد: بر اساس قانون، سامانه کارپوشه ایرانیان باهدف ارائه پاسخ از سوی همه دستگاهها به پیگیریهای مردم تنها از طریق یک درگاه و همچنین تسریع در پاسخگویی به مردم، حذف کاغذ، افزایش بهرهوری و صرفهجویی در منابع، طراحی و پیادهسازی شده است.
وی ادامه داد: دریافت پاسخ و پیگیری خدمات درخواستی از دستگاهها هم بهصورت حضوری و یا الکترونیکی و همچنین دریافت قبوض مختلف نظیر تلفن، تلفن همراه، آب، برق، گاز و غیره صادره برای هر فرد بهصورت یکجا ازجمله قابلیتهای پیشبینیشده در این سامانه است.
مدیرکل دفتر پایشونظارت بر پیادهسازی دولتالکترونیک در خصوص نحوه فعال شدن کارپوشه برای هرفرد اظهار داشت: این سامانه از طریق درگاه اینترنتی به نشانی https://inbox.iran.gov.ir و همچنین نرمافزار موبایلی دولت همراه در اختیار متقاضیان قرار دارد.
وی تأکید کرد: همچنین مخاطبانی که ابزار و یا دانش فناوری اطلاعات لازم برای بهرهگیری از این خدمات را ندارند میتوانند از طریق دفاتر پستی، دفاتر خدمات پیشخوان دولت و یا دفاتر ارتباطات و فناوری اطلاعات روستایی، خدمات آن را دریافت کنند.
مهندس اصولی بابیان این مطلب که یکی از مزایای این کارپوشه مطلع شدن از دریافت پاسخ و یا نامه جدید از دستگاهها از طریق سامانه پیامکی است تشریح کرد: در این کارپوشه تنها نامههای اداری معمول درج میشود و مکاتبات محرمانه در این سامانه وارد نخواهد شد.
چرا دولت الکترونیک برای کاربران قابل احساس نیست
«ارزیابی دور سوم خدمات الکترونیکی ۹۳ دستگاه نشان میهد که در مجموع ۳۸.۹۵ درصد خدمات این دستگاهها الکترونیکی شده است» این بخشی از اظهارات عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات است. او در نشستی که به بهانه اعلام ارزیابیهای دور سوم الکترونیکی شدن خدمات دستگاهها برگزار شد به بهبود و بلوغ وضعیت ۹۳ دستگاه در الکترونیکی شدن نسبت به یک سال اخیر اشاره کرد و افزود: تمام دستگاههای دولتی بهصورت دائمی در حال پیشرفت ارائه خدمات خود هستند.
اعلام پیشرفت در خدمات الکترونیکی دستگاههای دولتی در حالی مطرح میشود که هنوز بسیاری از کاربران در مراجعه به بسیاری از سازمانهای پر رفت و آمد مانند سازمان تأمین اجتماعی، سازمان امور مالیاتی، سازمان ثبت و... درگیر کاغذبازیهای همیشگی و سپری کردن طبقات مختلف برای انجام یک کار ساده هستند. برخورد سلیقهای سازمانها در ارائه خدمات و یکپارچه نشدن خدمات بین دستگاهها از جمله عواملی است که براساس اعلام وزارت ارتباطات باعث شده با وجود تمام سیاستگذاری و فراهم کردن زیرساختهای ارتباطی اجرای پیوسته دولت الکترونیکی برای کاربران نهایی قابل احساس نباشد.
جایگاه دولت الکترونیک ایران در جهان
آخرین آمار ارزیابی جایگاه دولت الکترونیک ایران درجهان نشان میدهد که ایران برای رسیدن به وضعیت مطلوب در این زمینه هنوز باید اقدامات جدی تری انجام دهد. دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (UNDESA) هرساله وضعیت دولت الکترونیک کشورها را در مقایسه با یکدیگر مورد ارزیابی قرار میدهد که نتایج بهدستآمده دربرگیرنده اطلاعاتی است که ظرفیت و توانایی یک دولت را در بهکارگیری جامعه اطلاعاتی نشان میدهد.
براساس این گزارش آماری، ایران در شاخص توسعه دولت الکترونیک (EGDI) در سال 2016 در جایگاه ۱۰۶ در بین ۱۹۳ کشور جهان قرار گرفته است. این درحالی است که کشورمان از نظر شاخص EGDI در سال 2012 در مقام ۱۰۰ جهان قرار داشت. در این بخش رتبه نخست جهانی در اختیار انگلستان با 0.9193 امتیاز است و رتبه اول منطقه نیز با 0.8915امتیاز به کره جنوبی تعلق دارد. امتیاز ایران در این بخش 0.4649 بوده که نشان دهنده فاصله زیاد آن با کشورهای برتر در این خصوص است. در آخرین گزارش این سازمان (۲۰۱۶) برای ارزیابی شاخص توسعه دولت الکترونیک در کشورها ۴ زیرشاخص «خدمات آنلاین(OSI)»، «زیرساختهای مخابراتی(TII)» و «سرمایه انسانی(HCI)» مورد بررسی قرار گرفته است.
جایگاه نه چندان مناسب ایران در اجرای دولت الکترونیک جهان در حالی رخ داده که در چند سال اخیر و مخصوصاً از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم و حالا نیز دولت دوازدهم تلاشهای جدی و مستمری برای به اجرا گذاشتن دولت الکترونیک در کشور انجام شده است. در همین زمینه نیز بالاخره بعد از سالها، فاز اول دولت همراه در هفته جهانی ارتباطات با ارائه ۵۵ خدمت افتتاح شد؛ پروژهای که به گفته دبیرخانه شورای عالی فناوری اطلاعات بهعنوان یکی از نهادهای اصلی پیگیری اجرای دولت الکترونیک در کشور میتواند نقش بسزایی در بهبود جایگاه ایران در جهان در بخش ارائه خدمات الکترونیکی به کاربران نهایی داشته باشد.
ارزیابیهای دورهای خدمات الکترونیکی دولت
در کنار اجرای دولت همراه و دریافت خدمات الکترونیکی دستگاهها با تلاشهای دولت یازدهم و دوازدهم حالا ۹۳ دستگاه خدمات الکترونیکی خود را در اختیار جامعه قرار دادهاند که متخصصان و عموم جامعه با مراجعه به سامانه payesh.iran.gov.ir میتوانند در جریان ارزیابیهای صورت گرفته روی خدمات این ۹۳ دستگاه قرار گرفته و در خصوص آن نظراتشان را ارائه کنند. البته به گفته سازمان فناوری اطلاعات این خدمات هنوز کامل نیست و ۹۳ دستگاه دولتی بهصورت پیوسته در حال اضافه کردن و بهروزرسانی خدمات خود روی سامانههایشان هستند.
بهگفته رضا باقری اصل، عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات، دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات موظف است به طور مستمر در دورههای 3 ماهه کیفیت وبگاهها و خدمات الکترونیکی دستگاههای اجرایی که شناسه آنها به تأیید سازمان اداری استخدامی رسیده است را ارزیابی و نتایج را اعلام کند. تاکنون دو دوره از این ارزیابیها انجام شد و دور سوم آن نیز چند روز پیش با اعلام نتایج آن به پایان رسید.
شاخصهای مورد بررسی در مرحله سوم شامل حضور در وب، تعاملی، تراکنشی، یکپارچگی و مشارکتی بوده است که براساس اعلام عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات تمامی این شاخصها براساس روندهای استاندارد بینالمللی مانند مدل سازمان ملل، مدلهای بلوغ مرحلهای، مطالعات دولت الکترونیک در اروپا و تجربیات ۱۰ کشور در حال توسعه در حوزه دولت الکترونیک استخراج شده است. باقری اصل در توضیح روند ارزیابی خدمات الکترونیکی دستگاهها در سه دورهگذشته میگوید:«در مرحله اول ۹۰ شاخص، در مرحله دوم ۷۲ شاخص و در مرحله سوم ۶۲ شاخص ارزیابی شدهاند. هدف مرحله اول و دوم ارتقای وضعیت حضور در وب و هدف مرحله سوم ارتقای وضعیت حضور در وب و یکپارچگی بوده است.»
براساس اظهارات او در نتیجه این ارزیابیها مشخص شد که در انتهای سال ۹۵ با ارزیابی ۶۰ دستگاه دولت الکترونیک به میزان ۱۹.۳ درصد محقق شده؛ در پایان شهریور ۹۶ با ارزیابی ۸۳ دستگاه، میزان تحقق دولت الکترونیک ۲۸ درصد بوده و در انتهای سال ۹۶ با ارزیابی ۹۳ دستگاه دولت الکترونیک در کشور به میزان ۳۸.۹۵ درصد محقق شده است.
معرفی دستگاههای برتر
براساس ارزیابیهای دور سوم خدمات الکترونیکی دستگاهها، به ترتیب بیمه مرکزی، وزارت اقتصاد، گمرک، سازمان ملی استاندارد، شرکت بازرگانی دولتی ایران، سازمان جمعآوری و فروش املاک تملیکی، سازمان امور مالیاتی، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، شرکت مدیریت منابع آب و سازمان آموزش فنی و حرفهای 10 دستگاه برتر در کسب امتیاز هستند. اما ۱۰ دستگاهی که در رتبه انتهایی جدول ارزیابی قرار گرفتهاند سازمان انتقال خون، بنیاد ملی بازیهای رایانهای، سازمان پزشکی قانونی کشور، جهاد دانشگاهی، نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، نهضت سواد آموزی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان مدارس غیردولتی و مشارکتهای مردمی و خانواده، شرکت تولید نیروی برق حرارتی، سازمان فضایی ایران و انستیتو پاستور ایران هستند. به گفته باقری اصل 10 دستگاهی که بیشترین رشد را داشتهاند پیگیریها در سطح وزیر انجام شده است که نشان از نیاز به توجه به این موضوع در سطوح کلان مدیریتی دستگاهها دارد.
اما در بین ۹۳ دستگاه، ۵ دستگاه هم بودهاند که با وجود تمامی مصوبههای دولت و تأکید بر اجرای سریع دولت الکترونیک در کشور همکاری لازم با دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات جهت ارزیابی خدمات الکترونیکیشان را نداشتهاند.
شهلا اصولی، مدیرکل دفترپایش ونظارت بر پیادهسازی دولتالکترونیکی سازمان فناوری اطلاعات در خصوص ۵ دستگاهی که همکاری با این دفتر برای ارزیابی سامانههای خود را نداشتهاند میگوید: «متأسفانه به دلایل مختلف تا کنون۵ دستگاه این اجازه را به ما ندادهاند تا به سامانههایشان دسترسی کامل داشته و خدمات الکترونیکیشان را ارزیابی کنیم. اما ما بهعنوان یک کاربر معمولی توانستیم این ۵ دستگاه را ارزیابی و نتایج بررسی خدماتشان را اعلام کنیم.» آموزش و پرورش، معاونت علمی ریاست جمهوری، نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان سنجش و سازمان بازنشستگی ۵ دستگاهی هستند که در این خصوص همکاری لازم را نداشتهاند.
اما نکته جالب در این ارزیابیها نبود نام هیچ کدام از زیرمجموعههای وزارت ارتباطات در بین ۱۰ دستگاه برتر از نظر ارائه خدمات الکترونیکی است. براساس ارزیابی دور سوم خدمات الکترونیکی دستگاهها، رتبه سازمان فناوری اطلاعات ایران۲۳، سازمان تنظیم مقررات ارتباطات ۱۹، ستاد وزارت ارتباطات۴۸، مرکز تحقیقات مخابرات ۵۴، پست بانک ۸۱ و سازمان فضایی ایران ۹۲ را کسب کردهاند.
رضا باقری اصل در توضیح این موضوع میگوید: «ارزیابی سازمان فناوری اطلاعات بهعنوان متولی این طرح با سختگیریهای بیشتری انجام شد و پیشرفتهای اخیر ما نیز در این ارزیابی مورد توجه قرار نگرفته است. با این حال براساس مصوبه اخیر هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات این سازمان باید تا پایان سال در بین ۱۰ سازمان برتر در ارائه خدمات الکترونیکی قرار بگیرد.» او همچنین وعده داد زیر مجموعههای دیگر وزارت ارتباطات نیز در دورههای بعدی با بهبود و راهاندازی سرویسهای جدید خود در جایگاه بهتری قرار خواهند گرفت.
کاربران ناراضی از خدمات
با وجود تمامی آمارهای ارائه شده از سوی سازمان فناوری اطلاعات در خصوص پیادهسازی دولت الکترونیکی در کشور و بهبود پلهای ۹۳ دستگاه در این زمینه اما همچنان کاربران در دریافت خدمات الکترونیکی سازمانهای مختلف با مشکل مواجه هستند و در آخر بسیاری از کارها به همان شیوه سنتی و تلف شدن وقتشان در بین طبقات مختلف این سازمانها سپری میشود.
باقری اصل در پاسخ به چرایی عدم رضایت کامل مراجعهکنندگان از خدمات الکترونیکی دستگاههای دولتی اعلام میکند:«متأسفانه مشاهده شده که در برخی از این سازمانها تمایلی به الکترونیکی کردن جامع خدمات وجود ندارد و همین امر باعث شده در برخی از آنها صرفاً بخش کوچکی از خدمات ماهیت الکترونیکی پیدا کنند و همین امر در نهایت سبب نارضایتی کاربران شده است.
از سوی دیگر هم برخی از سازمانها به صورت سلیقهای رفتار میکنند و برای مثال میگویند امکان ارائه سرویس آنلاین ندارند چون سیستمشان قطع است و این درحالی است که سیستم وصل و در حال کار است.» او تأکید میکند که سازمان فناوری اطلاعات در تلاش برای رفع این کاستیهاست هر چند در این زمینه دستورات جدی از سوی مدیران ارشد میتواند بسیار کارساز باشد چنانچه با همکاری خوب وزیر ارشاد در دور سوم ارزیابی ارائه خدمات الکترونیکی این وزارتخانه بهبود قابل توجهی در ارائه خدمات الکترونیکی داشته است
باقری اصل همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا در سامانه ارزیابی خدمات الکترونیکی دستگاهها امکان ثبت رضایتمندی کاربران از خدمات دریافتی دستگاه نیز وجود دارد میافزاید: «در سرویس دولت همراه امکان ارزیابی خدمات از سوی کاربران وجود دارد که این به بهبود خدمات دستگاهها کمک شایانی میکند از سوی دیگر در مصوبه ضوابط فنی و اجرایی دولت الکترونیکی مصوب سال ۹۳ تأکید شده که امکان ارزیابی یا رضایت مردم نسبت به خدمات دستگاهها باید توسط خود دستگاهها اعلام شود ما هم در تلاشیم که این اتفاق رخ دهد.»