آغاز به کار سامانه پیکره‌های «ایرانداک»

 
سامانه پیکره‌های «ایرانداک» راه‌اندازی شد.
 
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، سامانه پیکره‌های ایرانداک (ساپا) در پاسخ به نیاز پژوهشگران کشور در آسان‌سازیِ فرایند پژوهش، در نشانی https://sapa.irandoc.ac.ir راه‌اندازی شده و در دسترس همه پژوهشگران کشور قرار گرفته است.
 
بسیاری از پژوهش‌های زبان‌شناسی و تصمیم‌گیری‌ها در برنامه‌ریزی زبانی، تنها با کاربرد یک پیکره زبانی شدنی هستند. پیکره مجموعه‌ای نظام‌مند، رایانه‌ای و درست از زبان است که برای بررسی‌های زبان‌شناختی به کار می‌رود. پیکره‌ها کاربردهای بسیاری را در پردازش زبان طبیعی و درک و بازشناسی گفتار، تبدیل متن به گفتار و گفتار به متن، نگارش فرهنگ‌ها، آموزش و پژوهش، ساخت پایگاه‌های داده زبانی، بررسی واژه‌های هم‌آیند در زبان‌های گوناگون، پایشگری زبان برای پیگیری و ردگیری دگرگونی‌های زبانی، ترجمه ماشینی، توسعه مفاهیم و منابع در پیوند با واژگان، نگارش و گسترش مهارت‌های نوشتاری، آموزش و یادگیری زبان با شناخت گویش‌ها و گوناگونی زبان‌ها، معناشناسی، تحلیل کلام، زبان‌شناسی اجتماعی، زبان‌شناسی حقوقی، واکاوی ژانرهای ادبی، و پژوهش‌های دستور زبان دارند.
 
بنا بر اعلام، سامانه پیکره‌های ایرانداک (ساپا) که می‌تواند از چندین پیکره پشتیبانی کند، اکنون دارای یک پیکره با نام «پیکره پژوهش‌نامه» با نزدیک به چهار میلیون و ۷۸۰ هزار واژه تخصصی و میان‌رشته در زمینه‌هایی مانند علم اطلاعات و دانش‌شناسی، فناوری اطلاعات، مدیریت دانش، زبان‌شناسی رایانشی، اصطلاح‌شناسی، و مانند آن‌هاست. این پیکره از مقاله‌های «پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات» ساخته شده است و برای پژوهش‌هایی که نیازمند بهره‌گیری از پیکره‌های تخصصی هستند، ارزش و کاربرد بسیاری دارد. هنگام بازیابی اطلاعات در پیکره پژوهش‌نامه، افزون بر نمایش واژه یا عبارتِ جست‌وجو در بافت زبان، نام مقاله‌ای که آن واژه یا عبارت در آن به کار رفته است، موضوع مقاله، پدیدآور(ان) مقاله، و فراوانی واژه یا عبارتِ جست‌وجو نیز نمایش داده می‌شوند. داده‌های این پیکره دارای برچسب اجزای واژگانی کلام (POS tag) نیز هستند که در بسیاری از پردازش‌های زبان به کار می‌روند و مقوله واژه‌ها (مانند اسم، صفت، قید، و ...) را پیدا می‌کنند.
 

وبینار استانداردسازی، ذخیره‌سازی و اشتراک داده‌های پژوهشی با پلت‌فرم Mendeley Data

 شورای تامین منابع علمی، وبینار استانداردسازی، ذخیره‌سازی و اشتراک داده‌های پژوهشی با پلت‌فرم  Mendeley   Data را برگزار می‌کند.
 
به گزارش «روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران» وبینار استانداردسازی، ذخیره‌سازی و اشتراک داده‌های پژوهشی با پلت‌فرم Mendeley Data توسط شورای تامین منابع علمی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری روز چهارشنبه 29 بهمن 1399 از ساعت 16 تا 18 برگزار می‌شود.
 
در این وبینار درباره ضرورت وجود مخازن داده‌های پژوهش، تجربه آمریکا و اروپا و توصیه‌های سیستم‌ها و انجمن‌های مرتبط با داده‌های علمی صحبت خواهد ‌شد و سپس به فعالیت‌های الزویر در این زمینه از جمله استانداردسازی‌های مرتبط، مقالات و ژورنال‌های ویژه عناصر تحقیق، مخازن داده‌های پژوهشی و ابزارهای توسعه داده شده جهت اتصال و ارتباط آنها به مقالات پرداخته خواهد ‌شد. سپس ویژگی‌های پلت‌فرم Mendeley Data جهت پشتیبانی از چرخه تحقیق و استانداردها و مجوزهای لازم برای ذخیره و اشتراک داده‌ها بررسی خواهد شد. در این بخش مجوزهای مرتبط با به اشتراک‌گذاری داده‌ها معرفی خواهد شد و محققین پس از آشنایی و استفاده از این مجوزها قادر به دریافت DOI داده، ذخیره، کنترل و توزیع داده‌ها برای استفاده مجدد به شکل خصوصی یا عمومی و سایر محققین نیز قادر به استفاده و استناددهی به داده‌ها خواهند بود. بخش Mendeley Data پوشش بیش از 25 میلیون مجموعه داده را از بیش از 2000 مخزن داده گسترش داده است و داده‌های محققین را بیش از گذشته قابل کشف و قابل استناد می‌کند. 
 
در بخش دیگری از وبینار بروزرسانی‌های جدید کتابخانه آنلاین و نرم‌افزار استناددهی مندلی و ویژگی‌های جدید آن از جمله استنادهی با افزونه مرورگر، استناددهی با افزونه WORD بدون نیاز به نصب نرم افزار و سازمان‌دهی هایلایت‌ها و یاداشت‌نویسی‌های PDF در یک محیط واحد به نام Notebook، ارائه خواهد شد. با استفاده از این سیستم همگام‌سازی بی‌درنگ کتابخانه در اکانت آنلاین و همه دستگاه‌ها از جمله موبایل، تبلت و دسکتاپ امکان‌پذیر است و تاخیری نخواهد داشت.
 
در پایان وبینار با آشنایی با برنامه ابتکاری بین‌پلت‌فرمی ویرایشگر استایل‌های استنادی Mendeley که یک برنامه منبع باز است و یکی از جنبه‌های پیشرفته Mendeley در نظر گرفته می‌شود، به پایان خواهد رسید. Mendeley دسترسی به حدود 7000 استایل استنادی را که از قبل وجود دارد فراهم می‌کند اما ممکن است بخواهید یک استایل را تغییر دهید تا نیازهای شما را برآورده کند که با استفاده از ابزار قدرتمند ویرایشگر استایل‌های Mendeley قادر خواهید بود تا به سرعت و به راحتی استایل‌های مورد نظر را تغییر دهید. 
 
گفتنی است ثبت نام در این وبینار در پیوند https://mooc-org.ut.ac.ir/course/view.php?id=1219 شدنی است و برای افرادی که در وبینار ثبت نام کنند و حضور داشته باشند گواهی صادر خواهد شد.

مشارکت ایرانیان در دانش جهان ـ سال ۲۰۱۵ میلادی منتشر شد

پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در سامانة «دانش ایران (دا)»، گزارش سنجه‌های ارزیابی انتشارات علمی ایران در سال 2015 میلادی را منتشر کرده است.
 
به گزارش پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، این اثر داده‌های دو نمایة جهانی «وب آو ساینس (واس)» و «اسکوپوس» را تحلیل می‌کند. «دانش ایران» برای نخستین بار هم‌پوشانی این دو پایگاه را روشن و آمار درستِ انتشارات علمی ایران را در جهان گزارش می‌کند. نام مؤسسه‌های ایرانی در این سامانه، یک‌دست و نگارش گوناگون نام آن‌ها شناسایی و انتشاراتشان درهم شده‌اند. افزون بر این، در «دانش ایران» همکاری ملی مؤسسه‌های ایرانی نیز تحلیل و گزارش شده است. آمار انتشارات علمی بر پایة وابستگی‌های گوناگون سازمانی (همانند وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری؛ وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ و...) نیز در «دانش ایران» در دسترس است.
 
بر پایة داده‌های این سامانه، جایگاه ایران در بیشتر سنجه‌ها در سال 2015 میلادی بهبود یافته است. شمار انتشارات ایران در «واس» از 31.488 اثر در سال 2014 به 41.989 اثر در سال 2015 میلادی رسیده است. پژوهشگران ایرانی در «اسکوپوس» نیز 45.415 اثر دارند. شمار آثار ایرانیان در این دو پایگاه پس از کنارگذاشتن همپوشانی‌ها 54.193 اثر است. بیشتر انتشارات ایرانیان در سال 2015 میلادی در «واس» در زمینة علوم تجربی و زمین‌شناسی و در «اسکوپوس» در زمینة علوم فیزیک است. مؤسسه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری کلیدی‌ترین بازیگران در انتشار آثار بوده و در پدیدآوری پیرامون 66 درصد از انتشارات ایران (27.696 رکورد) نقش داشته‌اند.
 
پیرامون 21 درصد از انتشارات ایرانیان در هر دو پایگاه با همکاری پژوهشگران خارجی به رشتة نگارش در آمده‌اند و 58 درصد آثار نیز دستاورد همکاری ملی مؤسسه‌های ایرانی هستند. پیرامون 20 درصد از انتشارات ایرانیان در سال 2015 هیچ استنادی نگرفته‌اند. کم‌تر از یک درصد از انتشارات ایران در یک درصد نخست نشریه‌های باکیفیت و کم‌تر از نُه درصد آن‌ها در 10 درصد نخست نشریه‌های باکیفیت منتشر شده‌اند.
 
سنجه‌های ارزیابی انتشارات علمی ایران در «دانش ایران: مشارکت ایرانیان در دانش جهان سال 2015» گزارش شده‌اند که نسخة الکترونیکی تمام‌متن آن http://da.irandoc.ac.ir/upload/publications/IranKnowledge-2015.pdf در دسترس است.

آزمایشگاه طراحی سیاست علم و فناوری آغاز به کار کرد

آزمایشگاه «طراحی سیاست علم و فناوری» در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران آغاز به کار کرد.
 
 به نقل از پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، چهارمین آزمایشگاه ایرانداک با عنوان «طراحی سیاست علم و فناوری» با رویکردی میان‌رشته در پی بررسی، تحلیل، شبیه‌سازی، و بهبود سیاست‌ها با دیدگاه سیستمی است.
 
هدف کلیدی این آزمایشگاه دستیابی به بینش ژرف‌تر درباره چگونگی کارکرد سیاست‌­های علم و فناوری در سایه روابط پیچیده علت و معلولی میان آن‌ها است.
 
این آزمایشگاه با فراهم‌آوری خدمات پژوهشی و مشاوره­ ای برای سیاستگذاران علم و فناوری، پیش از اینکه سیاست‌ها به سندهای رسمی بدل شوند با آزمون آن‌ها در فضای مجازی (شبیه‌سازی) از هدررفت منابع پیشگیری می‌کند و زیان‌های ناخواسته را کاهش می دهد.

پاسخ «ایرانداک» به خبر هک پایگاه اطلاعاتی

 
 
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات با بررسی ادعای مربوط به هک پایگاه اطلاعاتی این پژوهشگاه، اعلام کرد که هیچ نشانه ای از هک و یا نشت اطلاعات از سامانه های فعلی این پژوهشگاه مشاهده نشده است.
 
  فعالان امنیت سایبری عصر روز گذشته از افشای پایگاه اطلاعات هویتی کاربران برخی سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و خصوصی خبر دادند که این اطلاعات در فضای مجازی در حال خرید و فروش است.
 
برای مثال گفته شده است که اطلاعات ۹۵۰ هزار کاربر پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و اطلاعات کامل سازمان امور دانشجویان وزارت علوم به دلیل هک پایگاههای اطلاعاتی شان در فضای مجازی خرید و فروش می شود.
 
در پی پیگیری از پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در خصوص جزئیات افشای این اطلاعات، روابط عمومی این پژوهشگاه به این موضوع اینگونه پاسخ داد: «در روز جمعه ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ از طرف مرکز ماهر مطلع شدیم که کاربر ناشناسی به صورت غیرقانونی ادعای در اختیار داشتن پایگاه داده «ایرنداک» و فروش آن را در یک سایت قرار داده است.»
 
«کارشناسان پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) بلافاصله پس از آگاهی از موضوع، بررسی خود در این زمینه را آغاز کردند و نتایج بررسی اولیه نشان می‌دهد که دو نمونه داده‌ گذاشته شده در این سایت مربوط به سامانه ثبت قدیمی ایرنداک است که از سال ۱۳۹۵ غیر فعال بوده و مدتی بعد نیز آرشیو شده است.»
 
این پژوهشگاه اعلام کرد: «این ادعا از سوی کارشناسان فنی و مراجع مرتبط در دست بررسی است و تاکنون هیچ نشانه‌ای که بیانگر هک سامانه‌ها یا نشت اطلاعات از سامانه‌های پژوهشگاه باشد، مشاهده نشده است. گفتنی است بیشتر داده‌های ثبت شده در ایرانداک، بر پایه قوانین و مقررات در دسترس همگان است و تنها شمار اندکی از این داده‌ها منتشر نمی‌شوند.»
 
« با این حال ایرنداک خود را در برابر حفظ داده‌های کاربران مسئول می‌داند و این موضوع نیز در مراجع قانونی در دست بررسی بیشتر و پیگیری است. هم اکنون همه سامانه‌ها و پایگاه‌های ایرانداک در حال خدمت‌رسانی هستند و بخش فنی ایرانداک همه توان خود را به کار می‌گیرد تا از مخاطرات احتمالی پیشگیری شود.»