آذری جهرمی در دیدار با سفیر ایتالیا تأکید کرد: ضرورت همکاری ایران و ایتالیا باهدف توسعه دانش هوش مصنوعی

 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دیدار با سفیر ایتالیا در تهران بر ضرورت ایجاد ارتباط بیشتر و همکاری دانشمندان ایرانی و ایتالیایی باهدف توسعه دانش هوش مصنوعی در دو کشور تأکید کرد.
 محمدجواد آذری جهرمی، امروز در عمارت کلاه‌فرنگی میزبان جوزپه پرونه، سفیر ایتالیا در تهران بود که دو طرف در این دیدار ضمن مرور روابط دوجانبه موضوعات موردعلاقه برای همکاری‌های مشترک را بررسی کردند.
 
وزیر ارتباطات با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره روابط خوبی با ایتالیا داشته است گفت: ایتالیا تاکنون در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی در مقابل فشارهای غیرقانونی آمریکا مواضع بهتر و مستقل‌تری را در قبال جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرده است.
 
وی افزود: هم‌اکنون در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات تعدادی از شرکت‌های ایتالیایی در ایران فعال هستند و همچنان با همکاری‌های خود باوجود تحریم‌ها و تهدیدها ادامه می‌دهند که این مسئله برای ما بسیار ارزشمند است.
 
آذری جهرمی ادامه داد: ما علاقه‌مند هستیم که این رابطه بیش از این توسعه پیدا کند و باید زمینه نزدیکی بیشتر مردم و گسترش همکاری‌های اقتصادی بخش خصوصی در دو کشور را تسهیل کنیم.
 
وزیر ارتباطات با تأکید بر اینکه یکی از موضوعاتی که می‌تواند به نزدیکی بیشتر مردم و فعالان اقتصادی دو کشور منجر شود، ارتباطات و فناوری اطلاعات است گفت: جهان در حال تغییر است. اقتصاد جهان در حال حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال است و آینده جهان در این حوزه رقم می‌خورد؛ بنابراین ضروری است که ما نیز برای آینده خودمان گفت‌وگوهای را به‌منظور ایجاد همکاری‌های مشترک درزمینهٔ اقتصاد دیجیتال آغاز کنیم.
 
وی افزود: بنابراین باید تمهیداتی اندیشیده شود تا علاوه بر برگزاری رویدادهای علمی مشترک در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، امکان برقراری ارتباط بین دانشمندان ایرانی و ایتالیایی در این حوزه و به‌طور مشخص هوش مصنوعی فراهم شود.
 
آذری جهرمی ادامه داد: هوش مصنوعی موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند آینده جهان را دچار تحولات شگرفی کند و بر مباحث مختلف ازجمله پزشکی، آموزش، بانکداری، تجارت و... تأثیرگذار باشد. بر این اساس برای آنکه از این عرصه عقب نمانیم ضروری است امکان ارتباط بیشتر و همکاری دانشمندان ایرانی و ایتالیایی باهدف توسعه دانش هوش مصنوعی در دو کشور را فراهم کنیم.
 
سپس جوزپه پرونه ضمن تقدیر از وزیر ارتباطات به خاطر فعالیت‌هایش در حوزه دیپلماسی عمومی گفت: ما پیگیر فعالیت‌های روزانه شما در حوزه فناوری ارتباطات و فناوری اطلاعات هستیم چراکه معتقدیم کاری‌های که شما انجام می‌دهید موردنظر کسانی است که به آینده نگاه می‌کنند و این کارها می‌تواند آینده را رقم بزند.
 
وی افزود: ما در ایتالیا با دقت خاصی به روابط کشور خودمان با جمهوری اسلامی ایران نگاه می‌کنیم. در این برهه حساسی هم که کشور شما در آن قرارگرفته باوجود فشارها سعی کرده‌ایم که با حفظ استقلال به توسعه روابط را مدنظر قرار دهیم و همچنان کنار شما بایستیم و هیچ‌گاه عرصه را ترک نکرده‌ایم چراکه ما به آینده مناسبات دو کشور بسیار امیدواریم.
 
سفیر ایتالیا ادامه داد: از پیشنهاد شما برای گسترش روابط برای همکاری بیشتر بخش خصوصی دو کشور و ایجاد ارتباط بیشتر میان دانشمندان دو کشور برای توسعه دانش هوش مصنوعی هم استقبال می‌کنم و آمادگی خودمان را برای هر اقدامی در این زمینه اعلام می‌کنیم.
 
در ادامه این دیدار وزیر ارتباطات ضمن تشریح وضعیت اینترنت، دسترسی همگانی و برنامه‌های توسعه‌ای ارتباطات در ایران در پاسخ به سؤالات سفیر ایتالیا، توضیحات مبسوطی درباره مفهوم و اهداف شبکه ملی اطلاعات ارائه کرد.
 
آذری جهرمی با تأکید بر اینکه معنای شبکه ملی اطلاعات، ملی کردن اینترنت نیست گفت: ما مفهومی داریم تحت عنوان ژئوپلیتیک سایبری که بر اساس آن، فناوری در حال ایجاد تغییرات بزرگ در جهان است.
 
وزیر ارتباطات ادامه داد: در زمان و قرن هوش مصنوعی، کشوری که این علم را داشته باشد غنی‌تر و کشوری که این علم را نداشته باشد روز به روز فقیرتر می‌شود. بنابراین اگر این روند ادامه پیدا کند کشورهایی که برای توسعه دانش هوش مصنوعی بیشترین هزینه را کرده‌اند می‌توانند تبدیل به قدرت بلامنازع اقتصاد آینده جهان شوند.
 
آذری جهرمی با بیان اینکه کشورهای جهان برای آنکه در اقتصاد آینده سهمی داشته باشند باید اقداماتی را در دستور کار قرار دهند گفت: هوش مصنوعی یک ضعف عمده دارد و آن نیازش به داده است. بدون داده اساساً هوش مصنوعی کاربردی ندارد. وقتی آمریکایی‌ها  چینی‌ها سرویس‌های سراسری ارائه می‌دهند می‌گویند ما به دنبال گلوبالیزم هستیم. کل اطلاعات مردم دنیا را در گوگل، فیس‌بوک، آمازون، علی‌بابا و...  به اسم گلوبالیزم جمع آوری می‌کنند چرا که به این داده‌ها، برای قرن هوش مصنوعی نیاز دارد.
 
وی ادامه داد: در همین راستا اتحادیه اروپا GDPR (مقررات حفاظت از اطلاعات عمومی) را تصویب می‌کند تا دسترسی شرکت‌های آمریکایی و چینی به داده‌های اروپایی‌ها را محدود کند. در برابر این تهدید جهانی، روسیه و هند هم سیاست‌های خاص خود را پیش ‌گرفته‌اند.
 
آذری جهرمی تصریح کرد: ما هم در ایران برای آنکه در اقتصاد آینده جهان سهمی داشته باشیم سیاستی را پیش ‌گرفته‌ایم تا از داده‌های خودمان حفاظت کنیم تا هوش مصنوعی را مبتنی بر داده‌های داخلی توسعه دهیم. بر همین اساس شبکه ملی اطلاعات به‌نوعی پیش‌نیاز توسعه دانش هوش مصنوعی محسوب می‌شود و این واقعیت شبکه ملی اطلاعات است.
 
وزیر ارتباطات در خاتمه تأکید کرد: بنابراین شبکه ملی اطلاعات مکمل اینترنت است که برای حمایت از اقتصاد داخلی و همین‌طور داده‌های داخلی مورد توجه قرار گرفته است و اجرای کامل شبکه ملی اطلاعات منجر به قطع و یا محدود کردن اینترنت بین‌المللی نخواهد شد.

معاون وزیر ارتباطات: تحقق اقتصاد دیجیتال در گروه سرمایه گذاری قانونمند

 
 
معاون وزیر ارتباطات گفت: جذب سرمایه گذاری قانونمند با وجود قوانین و مقررات، هدفگذاری اهداف کلان شبکه ملی اطلاعات مبنی بر حجم ۱۰ درصدی اقتصاد دیجیتال را محقق می کند.
 
امیر ناظمی  با اشاره به اهداف کلانی که مطابق مصوبه شورای عالی فضای مجازی باید بر بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه شود، اظهار داشت: شورای عالی فضای مجازی مصوب کرده است که تا سال ۱۴۰۴ سهم اقتصاد دیجیتال ایران ۱۰ درصد کل اقتصاد کشور شود، این موضوع نشان می‌دهد که در این اهداف نیز تاکید بر این است که شبکه ملی اطلاعات در تعارض با اینترنت نیست.
 
وی با بیان اینکه مطابق این مصوبه تمامی خدمات پایه ارتباطی از جمله پیام رسان ها به عنوان اقدامات مرتبط با شبکه ملی اطلاعات، در نظر گرفته شده است، افزود: اهداف مصوب برای شبکه ملی اطلاعات، بعد تکاملی این پروژه ملی است و جزئیات آن نشان می‌دهد که این شبکه، در تعارض با اینترنت نبوده، بلکه مکمل اینترنت است.
 
رئیس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به اهدافی که برای افزایش سهم اقتصاد دیجیتال از اقتصاد کل کشور با تکمیل شبکه ملی اطلاعات متصور شده است و نیز اعداد و ارقامی که مربوط به افزایش ترافیک داخلی و خارجی اینترنت است، گفت: این اهداف نشان می‌دهد که رابطه شبکه ملی اطلاعات با اینترنت قرار نیست که قطع شود و ما می‌خواهیم به جایی برسیم که بالغ بر ۶۰ درصد ترافیک دیتا در کشور تبادل شود و تنها ۴۰ درصد ترافیک خارجی باشد.
 
وی با بیان اینکه چیزی به نام اینترنت ملی در کشور پذیرفتنی نیست و مفهوم شبکه ملی اطلاعات در مصوبه جدید شورای عالی فضای مجازی، کاملاً شفاف است، افزود: شبکه ملی اطلاعات جدای از اینترنت نیست و اهداف مدنظر برای این شبکه نیز بیانگر آن است که شبکه ملی اطلاعات قرار است در ۳ رویکرد اقتصادی، حریم خصوصی و دسترسی عادلانه برای کاربران مفید واقع شود.
 
ارائه خدمات ارزان‌تر در شبکه ملی اطلاعات
 
ناظمی با بیان اینکه در رویکرد اقتصادی، شبکه ملی اطلاعات می‌تواند خدمات ارزان قیمت تری را نسبت به اینترنت برای کاربران فراهم کند، توضیح داد: برای مثال کاربران می‌توانند برای تماشای فیلم از طریق وبسایتهای داخلی، هزینه کمتری بابت قیمت دیتا پرداخت کنند. در همین حال خدمات دولتی بر بستر شبکه ملی اطلاعات با ریسک امنیتی کمتر و با اطمینان بیشتر برای حفظ حریم شخصی کاربران، قابل ارائه خواهد بود.
 
وی با اشاره به رویکرد شبکه ملی اطلاعات در دسترسی عادلانه افراد به ارتباطات، تاکید کرد: قصد این است که تمامی افراد در بخش‌های مختلف بتوانند از خدمات پایه‌ای با قیمت ارزان‌تر استفاده کنند. برای مثال کیفیت دسترسی به خدمات آموزشی یک دانش آموز در یک منطقه روستایی با دانش آموزی که در یک کلان شهر زندگی می‌کند، نباید متفاوت باشد.
 
اختلاف مفهومی بر سر تعریف شبکه ملی اطلاعات رفع شد
 
معاون وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات به رشد قابل قبولی رسیده است، در خصوص اختلافی که میان وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی بر سر مفهوم شبکه ملی اطلاعات وجود داشت نیز گفت: به نظر می‌رسد با توجه به اهداف کلانی که برای تکمیل شبکه ملی اطلاعات درنظر گرفته شده است، اختلاف مفهومی بر سر تعریف این پروژه ملی، وجود ندارد.
 
تحقق اقتصاد دیجیتال در گروه سرمایه گذاری قانونمند
 
ناظمی در پاسخ به وجود برخی نگرانی‌ها مبنی بر تضمین سرمایه گذاری در رسیدن به هدف تحقق اقتصاد دیجیتال و حفظ منافع ملی در این خصوص، تاکید کرد: به طور قطع جذب سرمایه گذاری قانونمند و در گرو قوانین و مقررات، می‌تواند هدفگذاری اهداف کلان شبکه ملی اطلاعات مبنی بر حجم ۱۰ درصدی اقتصاد دیجیتال را محقق می‌کند.
 
رئیس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به سرمایه گذاری خارجی در این حیطه گفت: اگر توانمندی جذب سرمایه گذاری خارجی در این حوزه وجود داشته باشد، می‌توانیم با قانونگذاری و تدوین قوانین و مقررات به توسعه اقتصاد کشور کمک کنیم. اگر توانمندی‌های خود را نادیده بگیریم در این حوزه موفق نخواهیم بود.
 
وی با بیان اینکه اگر ناتوانی در قوانین و مقررات برای ورود سرمایه گذاری‌های خارجی در این بخش وجود دارد، باید رفع شود، ادامه داد: جذب سرمایه گذاری خارجی توانمندی یک کشور را نشان می‌دهد و کشورهای توسعه یافته ای مانند آمریکا و آلمان نیز سرمایه گذار خارجی می‌پذیرند.
 
معاون وزیر ارتباطات افزود: در صورتی که قوانین و مقررات مدونی داشته باشیم نباید نگرانی از بابت منافع ملی داشته باشیم. کما اینکه بسیاری از سرمایه گذاری‌های خارجی در حوزه ICT طی سالهای قبل نیز نشان داده است که این حرکت، باعث رشد منافع ملی ما شده و نه تنها این شرکت‌ها، پس از رسیدن به سوددهی کشور ما را ترک نکرده اند، بلکه در پروژه‌های دیگری نیز سرمایه گذاری کرده اند.
 
وی در مورد اینکه چه میزان سرمایه گذاری نیاز است تا در سال ۱۴۰۴ به سهم ۱۰ درصد اقتصاد دیجیتال از اقتصاد کل کشور برسیم، گفت: هنوز میزان سرمایه گذاری برای رسیدن به این هدف تعیین نشده است.

وزیر ارتباطات: تکمیل اقدامات باقی‌مانده از سند شبکه ملی اطلاعات

 
 
وزیر ارتباطات از تکمیل اقدامات باقی‌مانده از سند شبکه ملی اطلاعات که در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید، طی یک و نیم سال آینده خبر داد.
 
 محمدجواد آذری جهرمی امروز یکشنبه در حاشیه مراسم رونمایی از تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات در جمع خبرنگاران گفت: دو پروژه را طی یک و نیم سال آینده با جدیت دنبال می کنیم که یکی از آنها تکمیل اقدامات باقی‌مانده از سند شبکه ملی اطلاعات است که در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده و بخش زیرساختی آن بر عهده ما گذاشته شده است.
 
وی گفت: بخش مهمی از این اقدامات پیش رفته و بخش مهمتری باقی مانده است. از آنجایی که معتقدیم «کار را که کرد؟ آن که تمام کرد»، میزان باقی مانده از این اقدام را در مدت یک و نیم سال آینده به سرانجام می رسانیم.
 
وزیر ارتباطات تصریح کرد: در این صورت ظرفیت لازم برای توسعه اقتصاد فضای مجازی و اقتصاد استارت آپی ایجاد خواهد شد و شاهد رشد و جهش کشور در فضای اقتصادی خواهیم بود.
 
وی گفت: برنامه بعدی ما تکمیل پروژه های فضایی است که آن را با جدیت پیگیری می کنیم و هم اکنون ۵ ماهواره آماده برای پرتاب داریم تا شاهد تثبیت فناوری فضایی در کشور باشیم.
 
آذری جهرمی در پاسخ به این سئوال که مشکل ماهواره ظفر ۱ آیا در پروژه ماهواره ظفر ۲ حل خواهد شد، گفت: ماهواره ظفر مشکلی نداشت و اشکالاتی در ماهواره بر سیمرغ بود که ان شاءالله برای پرتاب های بعدی برطرف خواهد شد.
 
راه حل نهایی برای پایان کلاهبرداری خدمات ارزش افزوده
 
وزیر ارتباطات ادامه داد: راه حل نهایی برای ساماندهی کلاهبرداری خدمات ارزش افزوده موبایلی با مرکز ملی فضای مجازی تدوین شده است و تا دو هفته آینده در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به تصویب می رسد و اجرایی خواهد شد.
 
آذری جهرمی در مورد آخرین وضعیت سامانه تست کیفیت اینترنت (نت سنج پلاس) گفت: این سامانه طی چند روز اخیر که از راه اندازی آن می گذرد باعث جنب و جوش اپراتورها برای بهبود کیفیت خدمات دهی اینترنت شده است.
 
وی افزود: تاکنون ۱۴۵ هزار کاربر از تست سرعت اینترنت در این سامانه استفاده کرده اند و تمام داده های آن به صورت شفاف در اختیار مردم قرار دارد.
 
وزیر ارتباطات درباره هوشمندسازی مدارس نیز گفت: بر مبنای تفاهمی که با وزارت آموزش و پرورش و سازمان برنامه و بودجه داریم، بخش اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات برعهده وزارت ارتباطات قرار دارد که ۷۰ درصد مدارس تاکنون به این شبکه متصل شده اند. در حوزه تجهیز مدارس، وزارت آموزش و پرورش مسئولیت دارد و سامانه های هوشمندسازی مدارس نیز در پروژه ای با حضور سازمان فناوری اطلاعات و وزارت آموزش و پرورش در حال انجام است.
 
وی در مورد آخرین اطلاعات از حمله سایبری هفته گذشته به زیرساخت های ارتباطی کشور گفت: سامانه دژفا به عنوان سپر امنیتی شبکه ملی اطلاعات موفق به دفع این حملات شد و با توجه به اینکه دولت های متخاصم در حمله سایبری به کشور برای ما کم نگذاشته و نمونه هایی از ویروس های استاکس نت و فلیم نیز از نشانه های بارز این خصومت ها است، ما آمادگی حداکثری در این حوزه داریم و برای دفع حملات طراحی شده تلاش می کنیم.

جلسه شورای عالی فضای مجازی عصر امروز برگزار می‌شود

جلسه شورای عالی فضای مجازی عصر امروز (شنبه) با حضور رئیس‌جمهور برگزار می‌شود.
 
 این جلسه با حضور رؤسای قوا و اعضای حقیقی و حقوقی شورای عالی فضای مجازی برگزار می‌شود.
 
مطابق با حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی، این شورا باید حداقل ماهانه یکبار تشکیل جلسه دهد که با توجه به موضوع در دستور کار این شورا که بررسی طرح «کلان شبکه ملی اطلاعات» است، به نظر می‌رسد تشکیل جلسات این شورا، روند سریع‌تری به خود گرفته است و با وجود اینکه پیش از این، این جلسات هر دو ماه یکبار یا ماهی یکبار برگزار می‌شد، هم‌اکنون به هر سه هفته یکبار کاهش پیدا کرده است.
 
موضوع دستور کار جلسه امروز شورای عالی فضای مجازی احتمالاً ادامه بررسی طرح «کلان شبکه ملی اطلاعات» است. این موضوع طی دو جلسه گذشته شورا نیز در دستور بررسی شورای عالی فضای مجازی قرار داشت.
 
مصوبات جلسه گذشته
 
در جلسه قبلی شورای عالی فضای مجازی، بخشی از طرح «کلان شبکه ملی اطلاعات» به تصویب رسید.
 
رضا تقی پور انوری، عضو شورای عالی فضای مجازی درباره جزئیات مصوبات این جلسه پیش از این به مهر گفته بود: در این جلسه ۳ ماده از طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات پیش رفت و به تصویب شورا رسید. این ۳ ماده شامل مقدمه طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات، خط مشی حاکم بر این شبکه و اهداف راهبردی و عملیاتی است. با توجه به اهمیت موضوع و زمان بر بودن بررسی این مفاد که هر کدام شامل چندین بند بود، در جلسات آتی نیز شورای عالی فضای مجازی به ادامه بررسی این طرح، می‌پردازد.
 
وی توضیح داد: طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات که از سوی وزارت ارتباطات به شورای عالی فضای مجازی ارائه شده است، طی یک ماه اخیر در کارگروهی متشکل از اعضای حقیقی شورا و معاونان مرکز ملی فضای مجازی مورد بررسی قرار گرفت و در جلسه روز گذشته شورا، قسمت‌هایی از آن به تصویب رسید.
 
بررسی اسناد شبکه ملی اطلاعات در جلسات آینده شورا ادامه دارد
 
تقی پور با بیان اینکه بررسی‌های کارگروه در خصوص این طرح همچنان ادامه دارد و در جلسات آتی شورای عالی فضای مجازی نیز به بحث گذاشته می‌شود، گفت: تاکنون ۴ صفحه از سند ۱۰ صفحه مربوط به سند معماری شبکه ملی اطلاعات بررسی و تصویب شد.
 
عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: الزامات شبکه ملی اطلاعات پیش از این تبیین شده بود و هم اکنون با مشخص شدن طرح کلان و چارچوب سند معماری شبکه ملی اطلاعات، اهداف راهبردی و عملیاتی در قالب تعیین وظیفه کیفی و کمی به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ خواهد شد.
 
 طبق مصوبه جلسه ۱۲ بهمن شورای عالی فضای مجازی، پوشش ۱۰۰ درصدی جمعیت کشور برای دسترسی پهن باند سیار با سرعت متوسط ۱۰ مگابیت بر ثانیه و پوشش ۸۰ درصدی دسترسی پهن باند ثابت خانوارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیت بر ثانیه از جمله اهداف شبکه ملی اطلاعات تا سال ۱۴۰۴ درنظر گرفته شده است.
 
همچنین مقرر شد حداقل ۳ قطب مرکز داده در سه استان کشور ایجاد شود تا شبکه متوازنی در سراسر کشور داشته باشیم. از سوی دیگر مقرر شد کسب و کارها از اینترنت ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه برخوردار باشند و در بخش صنعت داخلی نیز، تولید گوشی‌های ساخت داخل به ۲۰ درصد مصرف گوشی‌های کشور افزایش یابد و سالانه حدود ۵ درصد رشد خودکفایی در زمینه تجهیزات شبکه ایجاد شود.
 
در جلسه شورای عالی فضای مجازی، مقرر شد سهم اقتصاد دیجیتال و خرده‌فروشی الکترونیکی حدود ۱۰ درصد اقتصاد کشور را شامل شود و خدمات پایه کاربردی داخلی تا سال ۱۴۰۰ به طور کامل تأمین شود.

ظرفیت ۵ برابری شبکه ملی اطلاعات برای مصرف کاربران

 
 
نائب رئیس هیئت مدیره ارتباطات زیرساخت گفت: ظرفیت زیرساخت شبکه ملی اطلاعات ۵ برابر مصرف فعلی کاربران است و آمادگی ارائه این ظرفیت به ارائه‌دهندگان خدمات، طبق اهداف شورای فضای مجازی وجود دارد.
 
سجاد بنابی  با اشاره به اهداف تعیین شده در مصوبه جدید شورای عالی فضای مجازی برای رشد پایه‌ای خدمات شبکه ملی اطلاعات، شکل‌گیری ۳ قطب مرکز داده در کشور و نیز ارتقای خدمات مبتنی بر پردازش ابری، اظهار داشت: توسعه امکانات در حوزه زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات به صورت مداوم در حال افزایش است و این موضوع از جمله اهداف شبکه ملی اطلاعات است که به شرکت ارتباطات زیرساخت واگذار شده است.
 
وی گفت: با افزایش حجم ظرفیت دیتاسنترهای بومی، ایجاد قطب مراکز داده و مراکز پردازش ابری (کلاد)، زیرساختها برای افزایش کاربری در شبکه ملی اطلاعات افزایش می‌یابد. روی این بستر که توسط شرکت ارتباطات زیرساخت فراهم شده و آمادگی ارتقای آن نیز وجود دارد، امکان ارائه خدمات توسط سازمان فناوری اطلاعات و اپراتورهای ارائه دهنده خدمات فراهم است.
 
نائب رئیس هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت تاکید کرد: افزایش ظرفیت بستر ارتباطی شبکه ملی اطلاعات با روال مشخصی پیش می‌رود و هم اکنون زیرساخت شبکه ملی اطلاعات آماده ارائه خدمات به ۵ برابر مصرف فعلی کاربران است.
 
بنابی ادامه داد: اهداف محول شده به شرکت ارتباطات زیرساخت مطابق با مصوبه اهداف کلان شبکه ملی اطلاعات که توسط شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده، مربوط به چشم انداز سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۴ است که پیش بینی ما این است که با ظرفیت فعلی ایجاد شده، آمادگی ارائه خدمات روی این بستر زیرساختی وجود دارد.
 
وی گفت: حجم فعلی شبکه بین الملل زیرساخت نیز در حال حاضر ۲ برابر ظرفیت فعلی مصرف کاربران است و با وجود این زیرساخت‌ها، مشکلی از لحاظ ظرفیت در زیرساخت شبکه ملی و شبکه بین الملل ارتباطات کشور نخواهیم داشت.

خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات چیست؟

 
در حالی‌ که با گذشت بیش از ۱۰ سال از زمانی‌ که مفهوم شبکه ملی اطلاعات برای اولین بار مطرح شد، مهم‌ترین خدمات از پیام‌رسان تا موتور جست‌وجو هنوز تامین نشده، مقرر شده است خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات تا دو سال دیگر به‌طور کامل تأمین شود.
 
  طرح شبکه ملی اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهم‌ترین دلیل پیاده‌سازی این شبکه در آن سال‌ کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد، اما  اساس شبکه ملی از سال ۱۳۹۲ در شورای عالی فضای مجازی بازتعریف شد. در سند «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» تصویب‌شده در سال ۱۳۹۵ نیز آمده که شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی کل فضای مجازی، شبکه همه شبکه‌های کشور است.
 
همان زمان شورای عالی فضای مجازی در تشریح خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات، این خدمات را بخش غیر قابل اجتناب از این شبکه دانست که دارای جنبه‌ی راهبردی با مخاطب داخلی بالایی هستند. مرکز داده (میزبانی و ذخیره‌سازی)، خدمات نام و نشان‌گذاری، جویشگر، رایانامه، پیام‌رسان‌های ارتباطی، هاب پیام و مراکز تبادل اطلاعات و نیز اکثر خدمات رایانش ابری، از مهمترین خدمات با کیفیت شبکه ملی اطلاعات اعلام شدند.
 
انتقادها از روند توسعه شبکه ملی اطلاعات
 
 پس از گذشت مدت‌ها، وقتی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ارائه گزارش‌های خود از پیشرفت شبکه ملی اطلاعات می‌پرداخت و ادعای تحقق ۸۰ درصدی لایه زیرساخت شبکه را داشت، انتقادها از روند توسعه شبکه ملی اطلاعات، توسط ابوالحسن فیروزآبادی -رییس مرکز ملی فضای مجازی- در تیر ماه سال جاری آغاز شد که اظهار کرد ما مصوبه داریم ولی انسجام اجرایی یا زنجیره اجرایی ما کامل نیست. ما روی کاغذ ناظر شبکه ملی اطلاعات هستیم و وزارت ارتباطات مجری است.
 
همان زمان بود که از طرف شورای عالی فضای مجازی اعلام شد شبکه ملی اطلاعات طرح و معماری نهایی ندارد و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حال تهیه این معماری است تا مشخص شود چند درصد شبکه ملی اجرا شده است.  مرکز ملی فضای مجازی که ناظر بر اجرای شبکه ملی اطلاعات است، تهیه معماری نهایی این شبکه را بر عهده وزارت ارتباطات قرار داد تا میزان پیشرفت شبکه را بر مبنای این معماری تعیین کند.
 
 هرچند در واکنش به این اظهارات بارها از سوی مسوولان ارتباطی کشور مطرح شده که شبکه ملی اطلاعات در سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا تعریف شده، تکلیف وزارت ارتباطات در تکمیل لایه زیرساخت انجام و بخش‌ خدمات و محتواست که نیازمند تکمیل است و طبق مصوبات نهادهای سیاست‌گذار عالی کشور، تهیه زیرساخت برعهده وزارت ارتباطات بود و خدمات و محتوا نبود.
 
البته در مقابل، شورای عالی فضای مجازی هم اعلام کرد گزارشی که از وزارت ارتباطات برای رییس‌جمهوری و سایر مقامات عالی کشور ارسال شده و در آن اظهار کرده بودند که در تحقق شبکه ملی اطلاعات ۸۰ درصد پیشرفت داشته‌اند، کاملا مورد تایید قرار نگرفته است. یکی از مهم‌ترین انتقادات هم وجود نقص در خدمات پایه کاربردی بود که شورای عالی فضای مجازی این خدمات را زیرمجموعه زیرساخت اطلاعاتی شبکه می‌داند که تحقق آن برعهده وزارت ارتباطات بوده است.
 
از طرفی اگرچه مسوولان ارتباطی یکی از مهم‌ترین حلقه‌های مفقوده شبکه ملی اطلاعات را محتوایی می‌دانند که باید بر بستر شبکه ملی قرار بگیرد، اما شورای عالی فضای مجازی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم تحقق شبکه ملی اطلاعات را استفاده حداکثری جامعه از خدمات کاربردی از جمله پیام‌رسان خارجی می‌داند.
 
درباره زیرساخت‌ها و خدمات شبکه ملی اطلاعات نیز در سال ۱۳۹۶ عنوان شد زیرساخت ارتباطی کشور صرفا کابل و فیبر نیست و شبکه ملی اطلاعات باید به عنوان زیرساخت ارتباطی کشور خدمات پایه کاربردی همچون جویشگر، ایمیل و پیام‌رسان ملی و بومی را برای کاربران ارایه کند و صرفا بحث برقراری ارتباط در این شبکه مطرح نیست.        
 
حتی با گذشت دو سال، چندی پیش هم اعلام شد خدماتی همچون خدمات ارتباطی (ثابت و سیار، خدمات خاص برای تجارت) خدمات پایه کاربردی و پرکاربرد (موتور جست‌وجو، پیام‌رسان‌ها، مراکز نگهداری داده، سیستم عامل ، ویروس‌یاب) روی این شبکه پیش‌بینی شده است، اما هنوز سرویسی که بتواند نیازهای مردم را به خوبی و با کیفیت مناسب تامین کند در کشور وجود ندارد.
 
پس از اینکه وزارت ارتباطات، معماری شبکه ملی را به شورای عالی فضای مجازی ارائه کرد و اعلام شد این شورا با برگزاری کارگروه‌هایی در حال بررسی این معماری است، در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی، اعلام شد که اهداف شبکه ملی اطلاعات تا سال ۱۴۰۴ به تصویب رسیده است و مقرر شده خدمات پایه کاربردی داخلی تا سال ۱۴۰۰ به‌طور کامل تأمین شود، اتفاقی که با گذشت ۱۰ سال از مطرح شدن مفهوم شبکه ملی هنوز رخ نداده است.

وزارت ارتباطات اسناد مربوط به شبکه ملی اطلاعات را ارائه کرد

 
 
اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی به همراه کارشناسان مرکز ملی فضای مجازی و مسئولان وزارت ارتباطات، بررسی طرح پیشنهادی «سند معماری شبکه ملی اطلاعات» را آغاز کردند.
 
 پس از سال‌ها فراز و فرود در اجماع نظر اعضای شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات بر سر «تعریف مفهوم یکسان از شبکه ملی اطلاعات»، هفته گذشته وزارت ارتباطات طرحی را به صحن شورای عالی فضای مجازی برد که به نظر می‌رسد از نظر اعضای این شورا، قابلیت بررسی برای رسیدن به معماری کلان شبکه ملی اطلاعات را دارد.
 
طرح کلان شبکه ملی اطلاعات روی میز شورا
 
پس از آخرین ضرب‌الاجلی که حدود یک ماه قبل شورای عالی فضای مجازی به وزارت ارتباطات داد، بالاخره این وزارتخانه طرح کلان شبکه ملی اطلاعات را روی میز شورای عالی فضای مجازی گذاشت.
 
اعضای شورای عالی فضای مجازی که در سال ۹۲ سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات را به تصویب رسانده‌اند، معتقدند که وزارت ارتباطات در عمل به تکالیف خود تنها زیرساخت‌های ارتباطی شبکه ملی اطلاعات را محقق کرده و درصد پیشرفت زیرساخت‌های اطلاعاتی این شبکه که شامل مراکز داده، نرم افزارها و خدمات پایه‌ای مانند نقشه، پیام‌رسان، موتور جست‌وجو و مسیریاب است، مورد قبول نیست.
 
این ادعا در زمان قطع اینترنت در آبان ماه و بروز مشکلاتی در حوزه اطلاع رسانی، شبکه‌های اجتماعی و رسانه به اثبات رسید و مشخص شد که موتورهای جستجوی بومی و پیام‌رسان‌ها توان پوشش ملی را نداشته و نیاز به حمایت و تصمیم‌گیری در این زمینه وجود دارد.
 
از این رو در جلسه ۲۳ آذرماه شورای عالی فضای مجازی با حضور رئیس جمهور، موضوع برداشت وزارت ارتباطات مبنی بر تحقق ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات، به بحث گذاشته شد و مورد اصلاح قرار گرفت. در این جلسه به وزارت ارتباطات ۳ هفته مهلت داده شد تا طرح تکمیلی شبکه ملی اطلاعات را بر مبنای آنچه که نظر شورای عالی فضای مجازی است، ارائه کند تا این طرح ظرف ۲ ماه به تصویب شورای عالی فضای مجازی برسد.
 
ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی پس از جلسه ۲۳ آذرماه گفته بود که «برآورد مرکز ملی فضای مجازی نسبت به پیشرفت ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات که از سوی وزارت ارتباطات گزارش شده، کمتر از این مقدار است و پس از بررسی جزئیات کاملی از بخش‌های مختلف شبکه ملی اطلاعات در حوزه‌های مختلف زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی، خدمات پایه کاربردی، امنیت و تعرفه‌ها در این شورا، وزارت ارتباطات مشکلات این شبکه را در حوزه‌های مختلف از جمله تعرفه، پیام‌رسان‌ها و موتور جست‌وجو پذیرفته است.»
 
وی با اشاره به محورهای مورد بحث در جلسه شورای عالی فضای مجازی از جمله وابستگی ۹۸ درصدی کشور به موتور جستجوی گوگل و وجود انحصار در استفاده از برخی سرویس‌های فضای مجازی، گفت: «وزیر ارتباطات قول داده که طرح تکمیلی کلان شبکه ملی اطلاعات را ظرف ۳ هفته برای ارائه به شورا، آماده کند.»
 
طرح کلان شبکه ملی اطلاعات موافقت همه اعضا را جلب نکرد
 
پس از پایان مهلت ۳ هفته‌ای شورای عالی فضای مجازی به وزارت ارتباطات، این وزارتخانه در تاریخ ۲۱ دی ماه طرح تکمیلی اجرای شبکه ملی اطلاعات را به این شورا ارائه داد.
 
در این خصوص محمدحسن انتظاری عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در گفتگو با مهر، اعلام کرد که این طرح مورد تأیید همه اعضای شورای عالی فضای مجازی نبود و به همین دلیل مقرر شد کارگروهی، تقسیم وظایف در اجرای صحیح شبکه ملی اطلاعات را برعهده بگیرد.
 
وی توضیح داد: در این جلسه مطابق با آنچه که در جلسه قبلی شورای عالی فضای مجازی مقرر شده بود، وزارت ارتباطات طرحی را مبنی بر طرح کلان شبکه ملی اطلاعات ارائه داد که اعضای شورای عالی فضای مجازی نظرات خود را در مورد آن اعلام کردند و قرار شد برای بررسی دقیق‌تر موضوع، کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود.
 
 
انتظاری تاکید کرد: طرحی که از سوی وزارت ارتباطات در این جلسه تحت عنوان طرح کلان ارائه شد، ابعاد مختلفی داشت که اعضای شورا روی آن نظر داشتند؛ پیشنهاد وزارت ارتباطات در این طرح مربوط به در اختیار گرفتن مسئولیت تمامی لایه‌های خدمات و محتوای شبکه ملی اطلاعات بود که مورد تأیید اعضا قرار نگرفت. چرا که مطابق با مصوبات قبلی شورای عالی فضای مجازی، تکمیل و مسئولیت ۳ لایه زیرساخت ارتباطی، زیرساخت اطلاعاتی و خدمات پایه کاربردی، برعهده وزارت ارتباطات قرار دارد و سایر موارد که در طرح کلان از سوی این وزارتخانه پیشنهاد شد، مورد توافق همه اعضا قرار نگرفت.
 
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه برای روشن شدن ابعاد این تقسیم کار، مقرر شد کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود، اضافه کرد: طرح کلان شبکه ملی اطلاعات که از سوی وزارت ارتباطات ارائه شده مدل مفهومی از کل فضای مجازی است و به نظر می‌رسد با توجه به مباحث مطرح شده در این جلسه، وزارت ارتباطات باید طرح زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را از کل مدل مفهومی فضای مجازی جدا و در قالب یک سند مستقل ارائه دهد.
 
انتظاری با اشاره به مشاهده پیشرفت در اجرای طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، افزود: اگرچه انتظار می‌رفت در این جلسه، طرح نهایی زیرساخت شبکه ملی اطلاعات تصویب شود اما با این وجود به نظر می‌رسد، این طرح در حال پیشرفت است. در عین حال باید منتظر نتیجه کار کارگروه و جلسه آینده شورای فضای مجازی بمانیم تا میزان پیشرفت کار مشخص شود. به همین دلیل قرار است کارگروه تشکیل شده، گزارش موضوع را نهایی و در جلسه آینده شورای عالی فضای مجازی ارائه کند.
 
وزارت ارتباطات مفهوم شبکه ملی اطلاعات را بازسازی کرد
 
این در حالی است که امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، معتقد است که طی سال‌های گذشته، وقتی وزارت ارتباطات بخش اجرایی پروژه شبکه ملی اطلاعات را به عهده گرفت به بازسازی مفهوم شبکه ملی اطلاعات پرداخت.
 
وی در نشست «شبکه ملی اطلاعات و محدودیت اینترنت؛ دو روی سکه» در سومین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی، با بیان اینکه ذات شبکه اینترنت مبتنی بر تعامل، تأثیر پذیری و تأثیرگذاری گره‌ها (نودها) با هم است و در شبکه ملی اطلاعات نیز نودها در داخل باهم ارتباط قوی دارند و دیگران هم به تناسب نیاز خود از بخشی از آن استفاده می‌کنند، گفته است: «اما این بخش از گراف، قابل حذف شدن از گراف جهانی نیست.»
 
معاون وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه طی سال‌های گذشته، وقتی وزارت ارتباطات بخش اجرایی پروژه شبکه ملی اطلاعات را به عهده گرفت به بازسازی مفهوم شبکه ملی اطلاعات پرداخت، گفت: پس از بازسازی حس کردیم این مفهوم باید بازطراحی و معماری شود و به سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا تفکیک شد. این تقسیم بندی مورد نقد افرادی در مرکز ملی فضای مجازی قرار گرفته است. از این منتقدان حتی یک برگ سند هم پیدا نمی‌کنید و صرفاً به طرح نظرهای اتوپیایی می‌پردازند.
 
وی با تاکید بر اینکه این شبکه بر اساس وظایفی که به وزارت ارتباطات واگذار شده در حال کار است و کلیات سند این شبکه نیز در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده است، افزود: اما برای دیدن نتایج بهتر در کنار دولت، نهادهای دیگر هم باید از کسب‌وکارهای داخلی در جهت تقویت شبکه ملی اطلاعات حمایت کنند و داده خود را در اختیار آنها قرار دهند.
 
معاون وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد: بر اساس سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، مصوب شورای عالی فضای مجازی، چهار سرویس خدمات پایه که عبارت بودند از خدمات ابری، نقشه، موتور جست‌وجو و پیام‌رسان، تعریف شد اما سرویس‌های موتور جست‌وجو و پیام‌رسان به دلایل مختلف و به رغم حمایت‌های میلیاردی و اختصاص پهنای باند رایگان، نتوانستند نظر کاربران را تأمین کنند.
 
 
بررسی معماری شبکه ملی اطلاعات با حضور موافقان و مخالفان
 
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که مخالفان و موافقان طرح پیشنهادی وزارت ارتباطات برای تعریف کلان شبکه ملی اطلاعات، در کارگروهی گردهم آمده‌اند، تا معماری این شبکه را به تصویب نهایی برسانند.
 
در این زمینه عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی از برگزاری نخستین جلسه کارگروه بررسی «طرح معماری شبکه ملی اطلاعات» که از سوی وزارت ارتباطات به این شورا پیشنهاد شده است، خبر داد.
 
رضا تقی‌پور انوری در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: مطابق با مهلتی که از سوی شورای عالی فضای مجازی برای ارائه طرح کلان شبکه ملی اطلاعات به وزارت ارتباطات داده شده بود، این وزارتخانه در مهلت مقرر، این طرح را در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی (۲۱ دی ماه ۹۸) ارائه کرد.
 
وی با بیان اینکه طرح شبکه ملی اطلاعات در قالب دو سند «معماری شبکه» و «طرح کلان» از سوی وزارت ارتباطات در صحن شورای عالی فضای مجازی ارائه شد، افزود: با توجه به اینکه بررسی این اسناد تدوین شده در شورای عالی فضای مجازی نیازمند زمان بود، این شورا با ایجاد کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی موافقت کرد تا طرح شبکه ملی اطلاعات مورد بررسی قرار گیرد.
 
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه این کارگروه با حضور برخی اعضای حقیقی شورا، معاونان مرکز ملی فضای مجازی و نمایندگان وزارت ارتباطات تشکیل شده است، گفت: نخستین جلسه این کارگروه برای بررسی سند معماری شبکه ملی اطلاعات عصر روز شنبه ۲۸ دی ماه برگزار شد.
 
تقی‌پور انوری اضافه کرد: قرار است این کارگروه در جلسات متعددی طرح ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات را بررسی کند و پس از توافق نهایی نتیجه آن در جلسه آتی شورای عالی فضای مجازی، تصمیم‌گیری شود.
 
وی گفت: در جلسه نخست کارگروه، ایرادات نسخه اولیه معماری شبکه ملی اطلاعات بررسی و برخی از موارد، تکمیل شد و قرار است این کارگروه در جلسات آینده به جمع بندی نهایی از این طرح، برسد.
 
به گفته عضو شورای عالی فضای مجازی، ارائه خدمات پایه کاربردی مبتنی بر شبکه ملی اطلاعات، به عنوان یکی از تکالیف وزارت ارتباطات نیز در طرح کلان شبکه ملی اطلاعات آمده است که نحوه نگارش آن در دستور بررسی قرار دارد.

ضرورت مشارکت بخش خصوصی در توسعه خدمات شبکه ملی اطلاعات

مجمع عمومی طرح های تملک دارایی های تملک دارایی های سرمایه ای سازمان فناوری اطلاعات برگزار شد.
 مجمع عمومی طرح های تملک دارایی های سرمایه ای سازمان فناوری اطلاعات با حضور نمایندگان وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت و سازمان برنامه بودجه کشور و به ریاست سیروس موثقی معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات صبح امروز برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، امیر ناظمی رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران گزارشی از عملکرد و وضعیت این سازمان در محورهای چهار گانه وظایف سازمان فناوری اطلاعات ارائه کرد.
وی در این گزارش به محورهای، دولت هوشمند(الکترونیکی شدن سازمان ها، تبادل ملی اطلاعات و طرح های کلان ملی)، امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات(خدمات پیشگیرانه و خدمات واکنشی)، کسب و کارهای نوپا( آیین نامه های مربوطه برای کسب و کارهای نوپا، صندوق پژوهش و نوآوری و سامانه ایران نوآفرین) و شبکه ملی اطلاعات( ابر ایران با استفاده از ظرفیت مرکز داده و نظام پایش شاخص های فناوری اطلاعات) اشاره کرد.
در ادامه این جلسه موثقی نایب رییس مجمع، به استفاده از ظرفیت توسعه ای سازمان و مشارکت بخش غیر دولتی به ویژه در توسعه خدمات شبکه ملی اطلاعات تاکید کرد.
وی افزود: با اجرای فرآیندهای ایجادی و ابزارهای در اختیار سازمان، کسب و کارهای نوپا بتوانند در تمام خدمات مبتنی بر شبکه فعال تر شده و با صرف هزینه های کمتر، خدمات موثر و بهینه تری را به مردم ارائه کنند.
در این جلسه پس از استماع گزارش حسابرسی توسط نماینده سازمان حسابرسی، صورت های مالی طرح های تملک دارایی های سرمایه ای منتهی به اسفندماه سال ۹۷ سازمان فناوری اطلاعات مورد تصویب قرار گرفت.

با سوبسید و فیلترینگ شبکه ملی اطلاعات توسعه پیدا نمی‌کند

 
راه‌اندازی و اجرای «شبکه ملی اطلاعات» هنوز یکی از پرمناقشه‌ترین موضوعات در میان نهادهای حاکمیتی است. دولت معتقد است ۸۰ درصد از پروژه شبکه ملی اطلاعات را پیش برده است و منتقدان حاکمیتی از جمله مرکز ملی فضای مجازی براین باور هستند در پیشرفت این پروژه عقب‌ماندگی وجود دارد و اگر این شبکه راه‌ افتاده پس چرا هنوز ۹۵ درصد جست‌وجوی فضای مجازی از طریق گوگل انجام می‌شود و بیش از ۹۰ درصد پیام‌ها هنوز از طریق تلگرام فیلتر شده یا واتس‌اپ رد و بدل می‌شود.
این اختلاف نظر به خصوص پس از قطعی سراسری اینترنت نمود بیشتری هم پیدا کرده و در نشست‌ها و محافل گوناگون بارها این موضوع مورد بحث قرار گرفته که اگر شبکه ملی اطلاعات به درستی کار می‌کرد تا این اندازه به کسب‌وکارهای آنلاین در زمان این قطعی خسارت وارد می‌شد؟
 
 یکی از نشست‌هایی که به این موضوعات پرداخت، نشست «شبکه ملی اطلاعات و محدودیت اینترنت؛ دو روی سکه» بود که امروز (‌۲۶ دی) در سومین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی برگزار شد. در این نشست نماینده مرکز ملی فضای مجازی به عنوان بازو حکمرانی در فضای مجازی هرچند با وجود دعوت در مراسم حضور نیافت؛ یاسر جلالی، دستیار ویژه سازمان تبلیغات اسلامی و کیوان جامه‌بزرگ، معاون توسعه راهبردی و امور شرکت‌های فناپ معتقد بودند که هنوز تعریف مشخصی از شبکه ملی اطلاعات ارائه نشده است و بدون شفافیت این شبکه کارآیی خاصی ندارد.
در مقابل اما امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات به عنوان نماینده‌ای از دولت تاکید داشت که این شبکه براساس وظایفی که به وزارت ارتباطات واگذار شده در حال کار است؛ اما برای دیدن نتایج بهتر در کنار دولت نهادهای دیگر هم باید از کسب‌وکارها داخلی در جهت تقویت شبکه ملی اطلاعات حمایت کنند و داده خود را در اختیار آنها قرار دهند. ناظمی در این نشست تاکید کرد که با وام‌های میلیاردی و فیلترینگ رقیب سرویس بومی و شبکه ملی اطلاعات رشد نخواهد کرد.
 
به شعور مخاطب توهین نکنیم
در ابتدای این نشست امیر ناظمی، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات به فعالیت وزارت ارتباطات در مورد شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و گفت: «وقتی وزارت ارتباطات بخش اجرایی پروژه شبکه ملی اطلاعات را به عهده گرفت به بازسازی مفهوم شبکه‌ ملی اطلاعات پرداخت. پس از بازسازی حس کردیم این مفهوم باید بازطراحی و معماری شود به همین خاطر ۳ لایه را از هم تفکیک کردیم؛ زیرساخت، خدمات و لایه سوم محتوا. این تقسیم‌بندی مورد نقد بسیاری از افراد در مرکز ملی فضای مجازی قرار گرفت.» براساس اظهارات ناظمی پیوسته به آنها انتقاد شده که نباید این تقسیم‌بندی سه گانه را انجام دهند و این در حالی است که در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی در مورد شبکه ملی اطلاعات کلیات سند این شبکه به تصویب رسیده است.
به گفته ناظمی، وزارت ارتباطات براساس سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، ۴ سرویس خدمات پایه را باید ارائه کند؛ خدمات ابری، نقشه، موتور جست‌وجو و پیام‌رسان. او در ادامه در مورد سرنوشت هرکدام از این سرویس‌ها بیان کرد: «۲ سرویس موتور جست‌وجو و پیامرسان با یک روش اجرا شدند و ۲ سرویس دیگر با روش دیگر. حال پیام‌رسان بومی و موتور جست‌وجو نمی‌توانند با رقیبان خارجی رقابت کنند. اما نقشه و خدمات ابری ما قابل مقایسه با رقیبان خارجی هستند. حال این سوال مطرح می‌شود که چرا دو سرویس فعالیت‌ می‌کند و در اجرایی شدن دو سرویس دیگرناموفق بودیم.»
ناظمی دلیل عدم موفقیت دو سرویس پیام‌رسان و موتور جست‌وجو را اینگونه توضیح داد: «چند اتفاق برای پیام‌رسان و موتور جست‌وجو افتاد؛ اول اینکه یک نهاد خصوصی واقعی آن‌ها را اجرایی نکرد؛ بلکه نهاد خصولتی وارد این ماجرا شد. دوم روش حاکمیت در قبال این دو سرویس این بود که سرویس‌های خارجی را فیلتر کنند تا مردم از سرویس داخلی استفاده کنند، به این سرویس‌ها پهنای باند و ۵ میلیارد تومان وام سوبسید دادیم. نتیجه این روش چه بود؟ یک شکست مفتضحانه.»
او همچنین بیان کرد: «متولی این دو سرویس هم که شکست خوردند، افرادی بودند که همواره علیه ما صحبت می‌کردند. ما همواره متهم به غربگرایی هستیم. متهم به این هستیم که مفهوم استقلال را نمی‌فهمیم و نمی‌خواهیم شبکه ملی اطلاعات داشته باشیم.»
 
یک نهاد خصوصی واقعی پروژه پیام‌رسان و جست‌وجوگری بومی  را اجرایی نکرد؛ بلکه نهاد خصولتی وارد این ماجرا شد. همچنین روش حاکمیت در قبال این دو سرویس این بود که سرویس‌های خارجی را فیلتر کنند تا مردم از سرویس داخلی استفاده کنند، به این سرویس‌ها پهنای باند و ۵ میلیارد تومان وام سوبسید دادیم، نتیجه این روش چه بود؟ یک شکست مفتضحانه
امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات
 
رئیس سازمان فناوری اطلاعات در مورد سرنوشت دو سرویس خدمات ابری و نقشه هم توضیح داد: «در یک سال و نیم گذشته مجموع کاربران دو نقشه به بیش از کاربران «ویز» رسیدند. در مورد CDN هم ابر آروان و زس ۲ شرکتی هستند که بسیار خوب عمل کردند. به خاطر داریم در جشن ابرآروان آنها خود را با سرویس‌های ابری جهانی مقایسه کرد و از دو سرویس خارجی کیفیت بهتری داشت.»
او با بیان اینکه همواره منتقدان می‌پرسند که چرا ما رقیب خارجی را فیلتر نمی‌کنیم، گفت: «من در پاسخ به این سوال می‌گویم به همان دلایلی که فیلتر نکردن باعث شد سرویس‌های نقشه و ابری موفقی داشته باشیم. مهم‌ترین دلیل آن است که به شعور مردم توهین نکردیم، آزادی انتخاب مردم را محدود نکردیم. مردم انتخاب می‌کردند که کدام سرویس را انتخاب کنند.» ناظمی ادامه داد: «ما سوبسید و یارانه بی‌مورد به این سرویس‌ها عرضه نکردیم تا در بازار رقابت حذف شوند. اتفاقا در بازار رقابتی با رقیب خارجی خود جنگیدند و توانستند در همین بازار سرویس با کیفیت ارائه کنند.»
 
او همچنین به سیاست‌های وزارت ارتباطات در مورد نقشه‌ها اشاره کرد و گفت: «ما داده در اختیار سرویس‌ها قرار دادیم. زمانی ما خیلی با نهادها بحث کردیم تا به این نقشه‌ها داده بدهند و با مخالفت روبرو می‌شدیم؛ اما ابتدا سال که سیل آمد بالاخره داده‌ها را در اختیار این سرویس‌ها قرار دادند و در طول آن مدت به خوبی کاربر جذب کردند. چون مردم می‌توانستند با این نقشه مناطق آبگرفته را مشاهده کنند.»
 
او در صحبت‌های خود به توقف صدور کارت سوخت توسط اپلکیشین دولت همراه اشاره و بیان کرد: «نیروی انتظامی پروژه صدور کارت سوخت را به خاطر تعرفه ۱۰ هزاری اجازه نداد در بستر الکترونیکی ارائه شود و بعد از مدتی متوقف کردند. به خاطر ۱۰ هزارتومان مردم باید در صف بایستند. هیچ‌وقت هم هیچ‌کس پاسخگو نبود. چرا وقتی در ۳ دقیقه در اپلکیشن دولت همراه می‌توانستیم کارت صادر کنیم، این فعالیت متوقف شد؟»
 
 معماری شفاف برای شبکه ملی اطلاعات
در ادامه این نشست یاسر جلالی، دستیار ویژه سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به اینکه شبکه ملی اطلاعات هنوز مفهوم و ساختار مشخصی ندارد،بیان کرد: «ما مدام در مورد شبکه ملی اطلاعات بحث نظری می‌کنیم یا توصیفی سلیقه‌ای از این شبکه داریم؛ اما تمام تعریف‌ها زمانی دقیق می‌شوند که سندی ارائه شود. سندی مانند سند معماری کلان که به تازگی کلیات آن تصویب شد.»
او ادامه داد: «من به آقایان فتاحی (رئیس شرکت زیرساخت) و جهرمی (وزیر ارتباطات) هم گفتم که بهتر است این سند در معرض نقد و نظر مردم و نخبگان قرار بگیرد و حول و حوش این سند صحبت شود. هم‌اکنون هنوز دولت و بخش خصوصی تکلیف خود را نمی‌داند. کاربر نمی‌داند که اگر از سرویسی استفاده کند، یک ماه دیگر هم چنین سرویس موجود است یا سرمایه‌گذاران نمی‌دانند این بازار تا سال آینده باثبات است یا خیر.»
 
ما مدام در مورد شبکه ملی اطلاعات بحث نظری می‌کنیم یا توصیفی سلیقه‌ای از این شبکه داریم؛ اما تمام تعریف‌ها زمانی دقیق می‌شوند که سندی ارائه شود. سندی مانند سند معماری کلان که به تازگی کلیات آن تصویب شد
یاسر جلالی، دستیار ویژه سازمان تبلیغات اسلامی
 
جلالی با اشاره به اینکه این سند در کلیات سند خوبی است؛ اما در جزئیات ایراد دارد، بیان کرد: «حیف است که مردم و نخبگان روی این سند نظر ندهند. من می‌ترسم که این سند که وزارت ارتباطات تهیه کرده است، توسط شورا تصویب شود و بعد دوباره این موضوع مطرح شود که شبکه ملی اطلاعات چیست و مفهوم و ساختار آن اشتباه باشد.»
جلالی که با تعریف شبکه ملی اطلاعات مورد نظر وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مخالف بود در این مورد گفت: «براساس تعریف این نهادها ۳ لایحه زیرساخت، خدمات و محتوا تفکیک می‌شود. در صورتی که در دوره همگرایی این سه لایه چگونه می‌توانیم به صورت مستقل از این سه لایه صحبت کنیم و محتوا را مستقل از خدمات در نظر بگیریم؟ سرویسی داریم که ترکیبی از این سه لایه است. شبکه ملی اطلاعات را موجود واحد ببینیم. از زوایای مختلف می‌توان به زیرساخت، خدمات ،کاربر نگاه کنیم اما نباید تفکیک کنیم.»
در این نشست کیوان جامه بزرگ، معاون توسعه راهبردی و امور شرکت‌های فناپ به عنوان نماینده بخش خصوصی اعتقاد داشت که برداشت متفاوتی از کارکرد اینترنت و شبکه ملی اطلاعات وجود دارد. او همچنین تاکید کرد: «تعریف اولیه شبکه ملی اطلاعات بیشتر به بحث زیرساختی، شبکه و فنی آن پرداخته است و کمترین موضوعی که به آن اشاره شده است محتوا و کاربردهای آن است. نگاه خیالی به شبکه ملی اطلاعات دارند که قرار است شبکه مستقل از شبکه جهانی بسازیم که عمدتا به بیراهه می‌رود.»
به گفته جامه‌بزرگ بخش خصوصی بالاخره راه خود را پیدا و سرویس ارائه می‌دهد اما فعالان این بخش در فضایی که هنوز در ابلاغ سیاست‌ها از سوی حاکمیت اختلاف‌نظر وجود دارد نمی‌توانند رشد کنند.

طرح کلان شبکه ملی اطلاعات رای نیاورد/کارگروه تقسیم وظایف تشکیل شد

 
طرح کلان شبکه ملی اطلاعات که توسط وزارت ارتباطات در شورای عالی فضای مجازی ارائه شد به تایید اعضا نرسید و مقرر شد کارگروهی، تقسیم وظایف در اجرای صحیح شبکه ملی اطلاعات را برعهده بگیرد.
 
محمدحسن انتظاری عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی  در خصوص جزئیات جلسه شامگاه شنبه ۲۱ دی ماه این شورا با بیان این خبر گفت: در این جلسه مطابق با آنچه که در جلسه قبلی شورای عالی فضای مجازی مقرر شده بود، وزارت ارتباطات طرحی را مبنی بر طرح کلان شبکه ملی اطلاعات ارائه داد که اعضای شورای عالی فضای مجازی نظرات خود را در مورد آن اعلام کردند و قرار شد برای بررسی دقیق‌تر موضوع، کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود.
 
وی با بیان اینکه جلسه عصر شنبه مصوبه خاصی در خصوص شبکه ملی اطلاعات نداشت، در مورد طرح ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات در این جلسه گفت: طرحی که از سوی وزارت ارتباطات در این جلسه تحت عنوان طرح کلان ارائه شد، ابعاد مختلفی داشت که اعضای شورا روی آن نظر داشتند؛ پیشنهاد وزارت ارتباطات در این طرح مربوط به در اختیار گرفتن مسئولیت تمامی لایه‌های خدمات و محتوای شبکه ملی اطلاعات بود که مورد تأیید اعضا قرار نگرفت.
 
انتظاری افزود: مطابق با مصوبات قبلی شورای عالی فضای مجازی، تکمیل و مسئولیت ۳ لایه زیرساخت ارتباطی، زیرساخت اطلاعاتی و خدمات پایه کاربردی، برعهده وزارت ارتباطات قرار دارد و سایر موارد که در طرح کلان از سوی این وزارتخانه پیشنهاد شد، مورد توافق قرار نگرفت. بر این اساس مقرر شد کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل و مدیریت کل طرح شبکه ملی اطلاعات که شامل تمام ابعاد فضای مجازی می‌شود را برعهده گیرد. براین اساس نظارت و راهبری ۳ لایه زیرساختی شبکه ملی اطلاعات توسط مرکز ملی فضای مجازی پیش می‌رود و تقسیم کار در این خصوص شکل می‌گیرد.
 
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه برای روشن شدن ابعاد این تقسیم کار، مقرر شد این کارگروه در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود، اضافه کرد: در طرح ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات، تعریف این وزارتخانه از شبکه ملی اطلاعات، لایه‌های خدمات و محتوا را نیز در بر می‌گرفت اما تاکید اعضا بر این بود که مطابق با مصوبات قبلی شورای عالی فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت فضای مجازی کشور است و وزارت ارتباطات تنها در خصوص لایه‌های زیرساختی این شبکه باید مسئولیت بپذیرد.
 
وی با تاکید بر اینکه برای تقسیم وظایف سایر لایه‌های فضای مجازی کشور از جمله خدمات و محتوا و دقت در انجام امور، کارگروهی که باید در ذیل مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود، تقسیم وظایف را انجام خواهد داد، گفت: با این وجود، از نظر ما هنوز طرح کلان شبکه ملی اطلاعات ارائه نشده است و وزارت ارتباطات تنها مدل مفهومی از کل فضای مجازی را ارائه کرد که مورد موافقت اعضا برای محول کردن مدیریت آن به وزارت ارتباطات قرار نگرفت.
 
انتظاری با اشاره به اینکه وزارت ارتباطات برای ارائه این مدل مفهومی، زحمات زیادی کشیده بود، خاطرنشان کرد: این طرح برای کل فضای مجازی و تحت عنوان طراحی کلان شبکه ملی اطلاعات ارائه شد اما شورای عالی فضای مجازی از این وزارتخانه خواسته بود که تنها طراحی کلان زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را ارائه کند که از این منظر شاهد تفاوت‌هایی بودیم.
 
عضو شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: به نظر می‌رسد با توجه به مباحث مطرح شده در این جلسه، وزارت ارتباطات باید طرح زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را از کل مدل مفهومی فضای مجازی جدا کرده و در قالب یک سند مستقل به شورای عالی فضای مجازی مجدداً ارائه دهد.
 
وی با بیان اینکه در این جلسه هر یک از اعضای شورای عالی فضای مجازی از ابعاد مختلف به موضوع شبکه ملی اطلاعات پرداختند، گفت: طراحی کلان مدنظر شورای عالی فضای مجازی در شبکه ملی اطلاعات، طرحی جزئی‌تر از معماری شبکه ملی اطلاعات است و اعضای شورا بر این موضوع توافق داشتند که طرحی که از سوی وزارت ارتباطات ارائه شده است، طرح کلان شبکه ملی اطلاعات نیست.
 
انتظاری با اشاره به مشاهده پیشرفت در اجرای طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، افزود: اگرچه انتظار می‌رفت در این جلسه، طرح نهایی زیرساخت شبکه ملی اطلاعات تصویب شود اما با این وجود به نظر می‌رسد، این طرح در حال پیشرفت است. در عین حال باید منتظر نتیجه کار کارگروه و جلسه آینده شورای فضای مجازی بمانیم تا میزان پیشرفت کار مشخص شود. به همین دلیل قرار است کارگروه تشکیل شده، گزارش موضوع را نهایی و در جلسه آینده شورای عالی فضای مجازی ارائه کند.
 
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه تعبیر وزارت از شبکه ملی اطلاعات، تمام فضای مجازی کشور است که این تعبیر با مصوبات شورای عالی فضای مجازی یکسان نیست، گفت: ما معتقدیم فضای مجازی کشور شامل همه بخش‌های خدماتی، محتوایی و زیرساختی می‌شود که زیرساخت آن تحت عنوان شبکه ملی اطلاعات، در ۳ لایه باید طراحی شود و پیاده سازی آن برعهده وزارت ارتباطات است. اگر این وزارتخانه این تعبیر درست را بپذیرد، می‌تواند بهتر کار را جلو ببرد.