مزایای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات چیست؟

 استقلال فضای مجازی، رشد انواع خدمات به صورت بومی و داخلی در بستر فضای مجازی، شکل‌گیری کسب و کارهای نوین، امکان دسترسی مردم سراسر کشور به انواع خدمات الکترونیکی و کاهش شکاف دیجیتالی از دستاوردهای مهم توسعه شبکه ملی اطلاعات است.
 
کاهش شکاف دیجیتالی شبکه ملی اطلاعات که همواره مورد تاکید رهبر معظم انقلاب بوده، یک راهبرد اساسی برای ایجاد و تقویت فضای مجازی ایمن، سالم و بومی است تا بستر مناسبی برای شکل گیری حضور جریان‌ساز ایجاد شود.
 
شبکه ملی اطلاعات دارای سه لایه اصلی است: زیرساخت، خدمات و محتوا.
 
بر همین مبنا، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در لایه زیرساخت دارای وظیفه اساسی است. راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات از حدود ۱۵ سال قبل در دستور کار دولت قرار داشت، ولی با آغاز دولت یازدهم این مسئله به طور جدی مورد توجه قرار گرفت و با توسعه زیرساخت‌های کلیدی در بخش هسته شبکه و گسترش پوشش دسترسی پهنای باند به ویژه دسترسی پهن باند سیار، زمینه ارائه خدمات اینترنتی متعدد به کاربران شکل گرفت.
 
رشد انواع خدمات به صورت بومی و داخلی در بستر فضای مجازی و شکل گیری کسب و کارهای نوین از دستاوردهای مهم توسعه شبکه ملی اطلاعات است که امکان دسترسی مردم در سراسر کشور را به انواع خدمات الکترونیکی و در نتیجه کاهش شکاف دیجیتالی و مهمتراز آن، افزایش میزان بهره‌وری در ارایه خدمات به مردم را فراهم می‌کند.
 
شبکه ملی اطلاعات می‌تواند دستاوردهای مهمی برای کشور داشته باشد، اما از مهم‌ترین آن می‌توان به ۷۰ درصد خودکفایی در تولید تجهیزات مورد نیاز شبکه ثابت کشور، ۳۰ درصد خودکفایی در تولید تجهیزات مورد نیاز شبکه سیار کشور و ۱۰۰ درصد خودکفایی در تولید تجهیزات و سامانه‌های امنیتی مورد نیاز شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد.
 
بنابراین زمانی که شبکه ملی اطلاعات به صورت کلی در کشور استقرار پیدا کند، تاثیرات شگرفی در اقتصاد کشور به وقوع می‌پیوندد.
 
رسیدن به جایگاه اول منطقه در توسعه دولت الکترونیک، فناوری اطلاعات و شاخص سهولت کسب و کار، سهم ۱۰ درصدی اقتصاد دیجیتال از اقتصاد کشور، کسب ۱۰ درصدی از ارزش بازار بورس توسط شرکت‌های دانش بنیان، کاهش ۳۰ درصدی مراجعات مردمی به دستگاه‌های اجرایی، دسترسی ۱۰۰ درصدی خانوارها به اینترنت سیار با سرعت ۱۰ مگابیت بر ثانیه و کسب سهم ۱۰ درصدی خرده فروشی الکترونیکی از جمله مهم‌ترین نتایج استقرار کامل شبکه ملی اطلاعات در اقتصاد کشور است.
 
به گزارش ایرنا، مسئولان حوزه سیاستگذاری و اجرایی شبکه ملی اطلاعات بارها اعلام کرده‌اند که شبکه اطلاعات به معنای جدایی از اینترنت نیست. برخی گمان می‌کنند اگر شبکه ملی پا بگیرد، شاید استفاده از اینترنت (همان که به اسم اینترنت جهانی می‌شناسیم) با چالش روبه‌رو شود.
 
آن‌ها گفته‌اند اینترنت، یک سرویس روی شبکه ملی اطلاعات است و تعاملی مدیریت‌شده با آن اتخاذ خواهد شد. آن‌جایی که مدیران و قانون‌گذاران اینترنت به حق مالکیت و شهروندی مردم ایران احترام بگذارند می‌توانند به سرویس‌دهی‌شان در کشور ادامه دهند.
 
شبکه ملی اطلاعات یک راهبرد برای ایجاد فضای مجازی در دسترس، پایدار، ارزان و امن است تا کسب و کارها به راحتی و با کیفیت بتوانند توسعه پیدا کنند و خدمات با کیفیت همه جا در دسترس کاربران باشد.
 
 با اجرای شبکه ملی اطلاعات قرار بر آن نیست که محدودسازی در کشور صورت بگیرد بلکه با اجرای شبکه ملی اطلاعات یک راهبرد برای ایجاد فضای مجازی در دسترس، پایدار، ارزان و امن شکل می‌گیرد تا از این طریق کسب و کارها براحتی و با کیفیت بتوانند توسعه پیدا کنند و به نوعی خدمات باکیفیت همه جا در دسترس کاربران باشد.
 
شورای عالی فضای مجازی سال گذشته پس از برگزاری جلسات متعدد با حضور کارشناسان، طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات را ابلاغ و وظایف مربوط به هر سازمان را تشریح کرد.

اتصال روستاهای پرجمعیت خراسان جنوبی به شبکه ملی اطلاعات تا پایان دولت

 
استاندار خراسان جنوبی گفت: براساس برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ۱۰۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان تا پایان دولت دوازدهم به شبکه ملی اطلاعات متصل می‌شوند.
 
به گزارش روابط عمومی استانداری خراسان جنوبی، "حمید ملانوری" روز دوشنبه در تشریح نتایج دیدارش با "محمدجواد آذری جهرمی" وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: بنا به وعده شخص وزیر، تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان از شبکه ملی اطلاعات بهره‌مند می‌شوند.
 
وی اظهار داشت: در حال حاضر ۶۵ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان از این ظرفیت استفاده می‌کنند.
 
استاندار خراسان جنوبی از رشد ۶ برابری بهره مندی روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان از شبکه ملی اطلاعات در دولت دوازدهم خبر داد و گفت: ابتدای دولت دوازدهم، تعداد ۱۰۰ روستای بالای ۲۰ خانوار استان به شبکه ملی اطلاعات متصل بودند که این رقم در حال حاضر به ۶۰۰ روستا رسیده است.
 
وی تامین این زیرساخت مهم در مناطق روستایی را از برنامه‌های اولویت‌دار دولت عنوان کرد و افزود: با توجه به شرایط جغرافیایی خراسان جنوبی، هم‌مرزی با افغانستان و قرار گرفتن در مسیر دو کریدور اصلی کشور، ضرورت توسعه شبکه‌های مخابراتی و ارتباطی استان را دوچندان می‌کند.
 
ملانوری با تاکید بر اینکه وجود استارتاپ‌های فعال مبتنی بر فاوا از مهمترین ظرفیت‌های استان است گفت: مطالبه ما از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این است که در راستای حمایت از این استارتاپ‌ها که نقش بسیار مهمی هم در اقتصاد و اشتغال استان دارد، طرح ایجاد پارک اقتصاد دیجیتال را پشتیبانی کند.
 
وی ادامه داد: موافقت با راه‌اندازی این پارک و تامین منابع مالی مورد نیاز برای تهیه تجهیزات و امکانات آن را از وزارتخانه انتظار داریم.
 
استاندار خراسان جنوبی گفت: راه‌اندازی این پارک در  معرفی جاذبه‌های گردشگری و محصولات کشاورزی و معدنی، کمک به توسعه صنایع فرآوری، بازاریابی و ایجاد بازار فروش دائمی و در نتیجه درآمدزایی و ارتقای سطح رفاه افراد جامعه بسیار موثر است.
 
وی توسعه ارتباطات روستایی را خواستار شد و گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا و ضرورت افزایش کاربری‌های مبتنی بر ارتباطات به ویژه در بحث آموزش، زیرساخت‌های ارتباطات روستایی باید توسعه پیدا کند.
 
ملانوری به ارائه راهکار در این زمینه پرداخت که بعد از بحث و رایزنی، ارتقای ۱۱۴ سایت همراه روستایی به نسل چهارم، اجرای ۵۰ سایت نسل چهارم و اجرای ۶۰ سایت همراه روستایی مورد تایید واقع شد.
 
وی افزایش اعتبارات طرح توسعه ارتباطات روستایی استان توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را نیز مطرح کرد که با موافقت وزیر همراه شد.
 
استاندار خراسان جنوبی از وضعیت ترانزیتی جاده‌ای استان گفت و اظهار داشت: تامین زیرساخت‌های لازم به منظور برقراری ارتباط بی‌نقص برای رانندگانی که در محورهای استان تردد می‌کنند، مهمترین خدمتی است که به این بزرگواران ارائه می‌شود.
 
پیشنهاد ملانوری برای تقویت پوشش همراه جاده‌ای نیز با قول مساعد وزیر همراه شد.
 
معاون امور دولت، مجلس و استان‌ها، مجری طرح توسعه ارتباطات روستایی وزارتخانه، مدیرکل هماهنگی امور استان‌های وزارتخانه و مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات خراسان جنوبی نیز در این نشست حضور داشتند.

«شبکه ملی اطلاعات» باید سپر محافظتی فضای مجازی باشد

 معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی گفت: انتظار شورای عالی فضای مجازی از شبکه ملی اطلاعات این است که این شبکه باید به‌عنوان سپر محافظتی محتوا و خدمات فضای مجازی کشور عمل کند و فرقی هم نمی‌کند که تهدیدات و حملات از مبدأ خارجی یا داخلی باشد.
 
 «ابوالفضل روحانی» معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به شرح پیشرفت شبکه ملی اطلاعات پرداخت.
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی درباره اینکه آیا اختلاف نظرهایی که در خصوص شبکه ملی اطلاعات وجود داشت، با آخرین سند طرح کلان که سال گذشته منتشر شده از بین رفته است، گفت: پیش از تصویب این سند بین مرکز ملی و اعضای شورای عالی فضای مجازی با وزارت ارتباطات اختلاف نظر جدی در خصوص قلمرو شبکه ملی اطلاعات وجود داشت.
 
سند طرح کلان پس از چهار سال تدوین شد
 
وی افزود: تیم مدیریت آن وزارتخانه معتقد بود محتوا و خدمات بخشی از شبکه ملی است، ولی مرکز ملی به‌اتفاق سایر اعضای شورا، چنین عقیده‌ای نداشت. در نهایت و پس برگزاری جلسات کارشناسی طولانی این اختلاف نظر برطرف شد و ابعاد و اجزای شبکه ملی اطلاعات پس از ۴ سال از تصویب اولین سند، مورد توافق طرفین قرار گرفت.
 
روحانی تصریح کرد: با تصویب این سند نقاط توجه و تمرکز بر شبکه ملی اطلاعات کاملاً مشخص و تمام همت کارشناسان این مرکز و وزارت ارتباطات بر پیشرفت اجزا و اهداف متمرکز شده است.
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی با تأکید بر این که مرکز ملی فضای مجازی وظیفه نظارت بر تحقق اهداف شبکه ملی اطلاعات را بر عهده دارد، گفت: مرکز ملی فضای مجازی بر اساس طرح عملیاتی شبکه ملی اطلاعات می‌تواند وضعیت و میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات را تشریح و تبیین کند.
 
روحانی ادمه داد: اهداف شبکه ملی از نظر زمانی در دو بخش قابل تفکیک هستند. بخش اول اهدافی که در سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات ذکر شده و باید تا آخر امسال به سرانجام برسند. بر اساس این سه ماده، دسترسی به خدمات و محتوای داخلی تا انتهای این دولت باید از نظر اقتصادی حداقل دو برابر ارزان‌تر و از نظر فنی پنج برابر بهتر شده باشند. علاوه بر این، خدمات پرکاربرد فضای مجازی که به اسم خدمات پایه کاربردی شناخته می‌شوند نیز باید در همین دولت تعیین تکلیف شوند. زمان ‌تحقق سایر اهداف مندرج در این سند تا سال ۱۴۰۴ هست.
 
وی گفت: درباره این‌که مصادیق خدمات پایه کاربردی چه چیزهایی هستند و در این زمینه چقدر پیشرفت داشته‌ایم، افزود: موتور جستجو، پیام رسان، خدمات ابری، سیستم عامل، گذرگاه‌های ایمن داخلی و مرزی و همچنین خدمات نام و نشان‌گذاری به‌عنوان بخشی از خدمات پایه فضای مجازی تعیین شده‌اند که باید تا امسال تکمیل و عملیاتی می‌شدند.
 
میانگین میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات ۳۵ درصد است
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی در پاسخ به این سؤال که از حدود ۴۰ اقدام کلانی که در سند معماری شبکه ملی اطلاعات به وزارت ارتباطات محول شده است، چه میزان پیشرفت وجود داشته است؟ گفت: این موضوع مکرراً توسط مرکز اعلام شده که کل پیشرفت شبکه ملی اطلاعات بیشتر از ۳۰ تا ۳۵ درصد نیست. این پیشرفت در مجموع اجزای شبکه اتفاق افتاده و ممکن است در یک بخش فعالیت انجام نشده باشد ولی در بخش دیگری تا ۶۰-۷۰ درصد پیشرفت وجود داشته باشد. به‌طور کلی و میانگین در تمامی اجزا، پیشرفت شبکه ملی اطلاعات بیشتر از این مقدار نیست.
 
روحانی درباره این‌که در اسفندماه سال گذشته از رفع ایرادات شبکه ملی اطلاعات خبر داده شده بود و اینکه باید به تائید مرکز ملی فضای مجازی برسد، خبر داد تأکید کرد: به‌عنوان متولی نظارت بر شبکه ملی اطلاعات، تاکنون چنین مطلبی را به‌صورت مستقیم از طرف وزارت ارتباطات دریافت نکرده‌ایم و این موضوع را فقط از طریق رسانه‌ها شنیدیم.
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی درباره وضعیت پیشرفت در اقدامات محتوایی و خدمات فضای مجازی، عنوان داشت: همان‌طور که گفتیم مسئله محتوا و خدمات محل اختلاف مرکز ملی و مدیران وزارت ارتباطات بود که آن‌ها اعتقاد داشتند کندی پیشرفت در شبکه ملی اطلاعات به نبود محتوا برمی‌گردد. باید بگویم این حرف کارشناسانه نیست.
 
وی خاطرنشان کرد: اکنون عمده نیازهای خدماتی کاربران داخلی را خدمات داخلی تأمین می‌کند. عمده مراجعه کاربران ایرانی به فروشگاه‌های آنلاین، گردشگری آنلاین، آموزش آنلاین، سلامت الکترونیک و دیگر خدمات داخلی است. پس در بخش خدمات، هم نمونه‌های داخلی داریم و هم رجوع کاربران به آن‌ها حداکثری است.
 
وی افزود: در حوزه محتوا نیز این حرف قابل قبول نیست. مراجعه بالای کاربران فضای مجازی به اینستاگرام برای محتوای متنوعی است که توسط کاربران ایرانی تولید می‌شود. محتوای مصرفی کاربران ایرانی بیشتر فارسی است و توسط کاربران و مجموعه‌های داخلی تولید و بارگذاری می‌شود. حجم این محتوا هم از میزان مراجعه کاربران به اینستاگرام و ترافیکی که این شبکه اجتماعی از کشور ایران ارسال یا دریافت می‌کند کاملا مشخص است.
 
در حوزه سامانه‌های کاربردی برای مردم دچار کمبود هستیم
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی گفت: پس نه تنها در بخش خدمات، بلکه در تولید محتوا نیز ما کمبودی نداریم. چیزی که در کشور دچار کمبود شده، سامانه‌هایی است که بتوانند به نیاز مردم پاسخ دهند. همین فقدان خدمت قابل رقابت، موجب شده که بخش قابل توجهی از فعالیت‌های اقتصادی مردم به سکوهای خارجی مهاجرت کنند.
 
وی درباره این‌که آیا توان ایجاد نمونه‌های قوی و قابل رقابت وجود دارد یا نه گفت: این توان قطعاً وجود دارد. توان داخلی متخصصان و مهندسان داخلی در این چند سال به‌صورت شگفت‌انگیزی ارتقا پیدا کرده است. باید به این موضوع توجه داشته باشیم که دانش ایجاد پیام‌رسان باقابلیت مدیریت کاربر بالا، یک دانش عمومی و منتشر شده‌ نیست. با این حال ما شاهد پیشرفت‌های علمی و فنی در ابعاد مختلف مدیریت پیام‌رسان‌های اجتماعی هستیم.
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی اظهار داشت: آن چیزی که در این چند سال ارائه دهندگان خدمات داخلی را آزار می‌داد، فقدان زیرساخت پردازشی و ذخیره‌سازی قدرتمند در کشور بود. این بخش از شبکه ملی اطلاعات که به‌عنوان زیرساخت اطلاعاتی شناخته می‌شود تا پیش از تصویب سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات مورد توجه نبود، اما بعد از تصویب این سند اقدام قابل تقدیری در این خصوص انجام شد و پیشرفت خوبی هم داشته است و پیام‌رسان‌های منتخب برای بهره‌گیری از این خدمات به وزارت ارتباطات معرفی شده‌اند.
 
او درباره وضعیت پیام‌رسان‌ها و رشدی که داشته‌اند تصریح کرد: وضعیت پیام‌رسان‌ها در ۲ سال گذشته بسیار تغییر کرده و پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته‌اند. این رشد و دانشی که در خلال آن به دست آمده، نوید حرکت به سمت نمونه‌های پرقدرت و قابل رقابت را می‌دهد.
 
روحانی گفت: نتیجه نهایی به توان متخصصان داخلی یا وجود زیرساخت اطلاعاتی قدرتمند وابسته نیست. عوامل فرهنگی و اجتماعی بسیاری در این رشد دخیل هستند که باید ایجاد، اصلاح یا مرتفع شوند. به‌عنوان مثال، حضور کاربران در شبکه‌های اجتماعی تابعی از قابلیت تعامل و گفتگو با مسئولان است. فاکتورهای مهم دیگری مثل تنوع محتوایی پیام‌رسان‌ها و سرعت تولید محتوا در آن‌ها، دسترسی به خدمات پرکاربرد و روزمره مثل خدمات دولت الکترونیک نیز در جلب نظر کاربران ایرانی مؤثر است و باید برای آن‌ها نیز چاره اندیشی کرد.
 
شبکه ملی اطلاعات سپر محافظتی فضای مجازی کشور است
 
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی در پاسخ به این‌که امنیت فضای مجازی کشور منوط به تحقق کامل شبکه ملی اطلاعات است یا اینکه شبکه صرفاً بخشی از پازل امنیت فضای مجازی کشور است، تصریح کرد: آن انتظاری که شورای عالی فضای مجازی از شبکه ملی اطلاعات دارد و در سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات نیز تأکید و تصویب کرده، این است که شبکه ملی اطلاعات باید به‌عنوان سپر محافظتی محتوا و خدمات فضای مجازی کشور عمل کند و فرقی هم نمی‌کند که تهدیدات و حملات از مبدأ خارجی باشد یا داخلی.
 
روحانی گفت: اکنون تمامی خدمات فضای مجازی توجه ویژه به تأمین امنیت خود دارند، با این حال همچنان حملات متعدد داخلی و خارجی، خسارات زیادی را متوجه کسب و کارهای آنلاین می‌کند. ما معتقدیم رکن اصلی تأمین امنیت فضای مجازی توسط شبکه ملی اطلاعات تأمین می‌شود و تا آن نقطه مسیر طولانی در پیش داریم.
 
شبکه ملی اطلاعات به معنای جدایی از اینترنت نیست؛ اینترنت صرفا یک خدمت بر بستر شبکه ملی اطلاعات است.  شبکه ملی اطلاعات از ۱۵ سال گذشته تا الان راه پر فراز و نشیبی را برای توسعه طی کرده است اما از سال گذشته و با تأکید رهبر معظم انقلاب و رئیس‌جمهوری، توسعه آن شتاب گرفت.
 
اگر شبکه ملی اطلاعات را به عنوان زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی فضای مجازی در نظر بگیریم، خدمات کاربردی مانند دولت الکترونیک، سلامت الکترونیک، تجارت الکترونیک و نیز محتوای فضای مجازی مانند صوت و تصویر روی شبکه ملی قرار می‌گیرند.
 
«حمید فتاحی» رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت در آذر پارسال اعلام کرد: وزارت ارتباطات در حوزه زیرساخت‌های مربوط به شبکه ملی اطلاعات بین ۷۰ تا۸۰ درصد پیشرفت داشته است.  

چرا دولت در پروژه موتور جستجو شکست خورد

 
 
با گذشت سالها از شروع راه اندازی پروژه موتور جستجو شواهد نشان می‌دهد که دولت‌های یازدهم و دوازدهم اهتمام کافی برای تحقق این پروژه به خرج ندادند و جویشگر ملی راه به جایی نبرد.
 
دنیای اینترنت سرشار از اطلاعات، تصاویر، ویدئوها، پیام‌ها و بسیاری از داده‌های دیگری است که دسترسی به این اطلاعات به کمک موتورهای جستجو امکان پذیر است.
 
یک موتور جستجو با جمع آوری داده‌های موجود، امکان دسترسی راحت و هدفمند کاربران را به اطلاعات مورد نیاز فراهم می‌کند و به همین خاطر امروزه درصد بالایی از نیازهای کاربران اینترنت از طریق مراجعه به موتور جستجو پاسخ داده می‌شود.
 
هم اکنون گوگل شناخته شده ترین موتور جستجوی وب در دنیا محسوب می‌شود و از آن جهت دارای اهمیت است که این سرویس ابزاری ایده آل برای هدایت جریان ترافیک اینترنت کشورها به شمار می‌رود و قادر به جمع آوری اطلاعات ارزشمندی است.
 
به همین دلیل است که کشورهای بسیاری به این موضوع پی برده و تلاش کرده اند تا چنین جریان کلیدی را خود در دست گیرند. این کشورها برای حفظ استقلال خود و کاهش وابستگی‌ها به موتور گوگل آمریکایی، نسبت به راه اندازی موتور جستجوی داخلی قابل رقابت با گوگل اقدام کرده اند. اقدامی که به نظر می‌رسد موفق بوده و هم اکنون شاهد نمونه‌های موفق موتورهای جستجو در کشورهایی مانند روسیه (یاندکس)، کره جنوبی (ناور) و چین (بایدو) هستیم.
 
۷ سال تلاش بدون نتیجه
 
در کشور ما نیز بیش از ۷ سال از تصمیم برای راه اندازی موتور جستجوی داخلی می‌گذرد اما این پروژه موفق نبوده و موتورهای جستجوی بومی که از سوی وزارت ارتباطات و با سیاستگذاری مرکز ملی فضای مجازی معرفی شدند، با وجود صرف سرمایه‌های کلان، نتوانستند موفق عمل کنند و به تعبیری شکست خوردند.
 
مطابق با آمارهایی که پیش از این از سوی دبیر شورای عالی فضای مجازی ارائه شده است گوگل سالانه صدها میلیارد تومان در ایران درآمد دارد و بیش از ۹۹ درصد سهم این بازار را در اختیار دارد و موتورهای جستجوی بومی که طی این سال‌ها از آنها نام برده شده نتوانستند از این بازار، سهمی داشته باشند.
 
دولت برای راه اندازی موتور جستجو اهتمام کافی به خرج نداد
 
راه اندازی جویشگر یا موتور جستجوی بومی یکی از مهمترین پروژه‌های تعریف شده از سوی وزارت ارتباطات در دولت یازدهم بود که به دلیل اهمیت آن در افزایش تولید محتوای فارسی در وب، در پروژه‌های اقتصاد مقاومتی نیز تعریف شد و پس از آن نیز این پروژه در اسناد شبکه ملی اطلاعات به عنوان یکی از خدمات پایه کاربردی، به وزارت ارتباطات تکلیف شد.
 
هم اکنون با گذشت حدود ۷ سال از شروع اولیه این طرح، شواهد نشان می‌دهد که دولت‌های یازدهم و دوازدهم اهتمام کافی برای تحقق این پروژه به خرج ندادند و پروژه‌ای که با اعتبار اولیه بالغ بر ۱۷۰ میلیارد تومان در سال ۹۳ کلید خورد و قرار بود جایگزینی بومی برای موتورهای جستجوی خارجی پرطرفدار در کشور از جمله گوگل باشد، راه به جایی نبرده است.
 
در آن زمان محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات از طرح اولیه ۳ پروژه جویشگر بومی با نام‌های مختلفی همچون پارسی جو، یوز و گرگر رونمایی کرد و طی این سال‌ها نیز نام موتورهای جستجوی مختلفی به میان آمده است؛ اما آنچه مشخص است اینکه هیچ‌یک از این پروژه‌ها نتوانسته اند در میان جستجوی کاربران ایرانی در وب، جایگاهی را از آن خود کنند.
 
آخرین اخبار از راه اندازی جویشگر بومی در کشور که بتواند اهداف مرتبط با اسناد شبکه ملی اطلاعات را محقق کند، به اسفندماه سال ۹۹ بازمی گردد که دبیر شورای عالی فضای مجازی موتور جستجویی را با حمایت یکی از اپراتورهای تلفن همراه، رونمایی کرد.
 
پس از آن نیز، پژوهشکده فناوری اطلاعات دانشگاه خواجه نصیر از ساخت موتور جستجوگر تصویری «کاوش» خبر داد که جویشگری بر اساس محتوای تصویر است و علاوه بر کلمات کلیدی و کلیدواژه متنی، می‌تواند با بارگذاری یک تصویر، سایر تصاویر مشابه را پیدا و به مخاطب نشان دهد.
 
با این حال اما هنوز مشخص نیست که این موتورهای جستجو در چه ابعادی راه اندازی شده اند و آیا می‌توانند به نیازهای کاربران ایرانی پاسخ دهند و از وابستگی کشور به موتور جستجوی گوگل بکاهند؟ یا اینکه سرنوشت سایر پروژه‌های مشابه را در پیش می‌گیرند.
 
اعمال قدرت یکجانبه گوگل در نبود استقلال فضای مجازی
 
از منظری دیگر نیز می‌توان اهمیت داشتن موتور جستجوی بومی را مورد بررسی قرار داد. به این معنی که به دلیل نبود استقلال در خدمات کاربردی فضای مجازی و وابستگی کشور به سرویس‌ها و خدمات گوگل، این کمپانی نسبت به کاربران ایرانی اعمال قدرت و رفتارهای یکجانبه دارد و هر از چند گاهی به بهانه‌های مختلف سرویس دهی خود را برای کاربران ایرانی محدود می‌کند.
 
مطابق آمار مرکز ملی فضای مجازی بیش از ۴۴ درصد از کلیه خدمات سرویس دهنده گوگل برای کشور ما مسدود است و این کمپانی به تازگی نیز ارائه برخی سرویس‌های تجاری و غیرتجاری خود را برای دسترسی کاربران ایرانی متوقف کرده است.
 
بسیاری از این سرویس‌ها پیش از این نیز توسط گوگل برای کاربران ایرانی محدود بود اما به تازگی حتی با استفاده از ابزار فیلترشکن و VPN نیز امکان دسترسی به این خدمات برای کاربران ایرانی به ویژه کسب و کارها وجود ندارد.
 
تغییر تیم مدیریتی وزارت ارتباطات اجرای پروژه را متوقف کرد
 
با این حال این سوال مطرح می‌شود که تلاش چندین ساله کشور در تولید موتورجستجوی بومی با توجه به هزینه‌هایی که صرف آن شد به کجا رسید و مرکز ملی فضای مجازی به عنوان ناظر اجرای سیاست‌های مصوب شورای عالی فضای مجازی آخرین وضعیت این پروژه را چگونه ارزیابی می‌کند؟ آیا می‌توان انتظار داشت که کشور از وابستگی به موتور جستجوی گوگل رهایی یابد و در این حوزه به حاکمیت و استقلال برسد؟
 
ابوالفضل روحانی معاون مرکز ملی فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار مهر، با تشریح تاریخچه راه اندازی موتور جستجوی بومی در کشور، می‌گوید: مقام معظم رهبری از زمان تأسیس شورای‌عالی فضای مجازی تعدادی از خدمات فضای مجازی را به عنوان خدمات دارای اولویت تعیین و مطالبه کرده‌اند که یکی از این خدمات، موتور جستجو بوده است. بر اساس مصوبه جلسه شورای‌عالی فضای مجازی در خردادماه سال ۱۳۹۳، تدوین برنامه ملی جویشگر ملی به وزارت ارتباطات واگذار می‌شود و مرکز ملی فضای مجازی نیز به عنوان ناظر تعیین می‌شود.
 
وی ادامه داد: وزارت ارتباطات در زمان مسئولیت محمود واعظی وظیفه خود را انجام می‌دهد و «سند نقشه راه توسعه جویشگر بومی» در سال ۹۵ به تصویب می‌رسد. یکی دیگر از کارهای بسیار مهمی که در زمان وزارت دکتر واعظی انجام شد تدوین و تصویب «سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» بود. در آن سند نیز موتور جستجو به عنوان یکی از اجزای شبکه ملی اطلاعات تعیین می‌شود.
 
روحانی در پاسخ به این سوال که هم اکنون وضعیت اجرای آن سند چگونه است و چه بخش‌هایی از آن عملیاتی شده، گفت: در دولت یازدهم تلاش متخصصان ما برای تولید جویشگر بومی قابل تقدیر بود. علیرغم اینکه دانش خزش (یا همان CROWLING) و جمع‌آوری محتوای فضای مجازی تا حدودی در انحصار گوگل است و سایر رقبای این شرکت فاصله بسیار زیادی با موتور جستجوی گوگل دارند، با این حال تلاش متخصصان داخلی هم در فاصله زمانی سال‌های ۹۲ تا ۹۶ بسیار ارزشمند و قابل تقدیر است.
 
وی افزود: در این بازه زمانی «شورای راهبری جویشگر بومی» در وزارت ارتباطات راه‌اندازی شده بود و نمونه‌های داخلی از حمایت‌های زیرساختی از قبیل اختصاص تجهیزات ذخیره سازی و پردازش، برخوردار شدند. اما از سال ۹۶ و با تغییر تیم مدیریتی وزارت ارتباطات اجرای «نقشه راه جویشگر بومی» به طور کامل متوقف شد و هیچ حمایتی هم از نمونه‌های داخلی صورت نمی‌گرفت.
 
توقف پروژه جویشگر بومی به معنای شکست نیست
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی اظهار داشت: ماهیت خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات به نحوی است که دیربازده هستند و تا زمان اقتصادی شدن باید مورد حمایت قرار بگیرند. این مسئله هم در مورد پیام‌رسان‌های اجتماعی و هم در موتور جستجو ظهور و بروز بیشتری دارند. حجم زیرساخت‌های پردازشی و ذخیره‌سازی مورد نیاز این خدمات بسیار بیشتر از سایر خدمات فضای مجازی است که با متوقف شدن حمایت‌های وزارت ارتباطات در دولت دوازدهم عملاً رشد و بلوغ نمونه‌های داخلی این خدمت مهم و راهبردی، متوقف شد.
 
وی گفت: اگر در چند ماه اخیر از یکی از این خدمات داخلی استفاده کرده باشید، می‌بینید که آخرین نتیجه جستجو یعنی آخرین خزشی که در اینترنت انجام شده و نتایجی که به درخواست‌ها داده می‌شود مربوط به سال ۹۵ و ۹۶ بوده است.
 
روحانی در پاسخ به این سوال که با این حساب باید موضوع موتور جستجوی داخلی را یک پروژه شکست خورده بدانیم، تاکید کرد: نه اینطور نیست و ما چنین عقیده‌ای نداریم. پروژه جویشگر بومی متوقف شده و این به معنای شکست خوردن نیست. عرض کردم که این خدمات تا زمان بازدهی اقتصادی نیاز به حمایت دارند.
 
وزارت ارتباطات اعتقادی به ایجاد موتور جستجوی بومی ندارد
 
وی گفت: بر اساس مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی در سند تبیین الزامات، خدمات راهبردی باید تا زمان بلوغ تحت حمایت وزارت ارتباطات باشند. اهمیت جویشگر بومی ایجاب می‌کرد که از نظر دانشی و زیرساختی مورد حمایت ویژه وزارت ارتباطات باشد ولی متأسفانه مسئولان آن وزارتخانه صراحتاً اعلام کردند که اعتقادی به ایجاد نمونه بومی خدمت موتور جستجو ندارند.
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه میزان اهمیت موتور جستجو در خسارات وارده به اقتصاد دیجیتال کشور در حوادث آبان ۹۸ بیشتر از هر زمان دیگری معلوم شد، افزود: اگر خاطرتان باشد در آن بازه‌ای که اینترنت محدود شده بود، شرکت‌های خدماتی آدرس سایت خودشان را برای کاربران پیامک می‌کردند. ما در آن بازه به خوبی توانستیم وابستگی خود را به اینترنت مدیریت کنیم ولی در رویت‌پذیری و دسترسی کاربران به سایت‌ها و خدمات داخلی دچار مشکل عمده بودیم.
 
وی گفت: در گزارشات مختلف میزان ضرر ناشی از قطع اینترنت تا چندهزار میلیارد هم تخمین زده شده بود. خوب این میزان از ضرر دقیقاً به فقدان خدمات راهبردی در شبکه ارتباطی کشور مربوط می‌شد. به نظر همین حجم از خسارت پاسخ خیلی خوبی برای رد ادعای عدم نیاز به جویشگر بومی است.
 
تفکرات اشتباه وزارت ارتباطات در پروژه جویشگر بومی
 
روحانی در خصوص اینکه دلایل وزارت ارتباطات برای این موضوع چیست و مرکز ملی فضایی مجازی چه پیگیری‌هایی در این خصوص انجام داده است، گفت: اولین دلیل وزارت ارتباطات این بود که جویشگر نیاز به کاربر دارد و ما برای داشتن یک جویشگر بومی باید حداقل ۵۰۰ میلیون کاربر داشته باشیم. ما در پاسخ برای آقایان توضیح دادیم که در دیگر کشورها با جمعیتی کمتر از جمعیت کاربران ایرانی هم راه‌اندازی جویشگر بومی موفق بوده است. در برخی از کشورها هم با جمعیت کاربری کمتر از یکصد میلیون نفر راه‌اندازی جویشگر موفقیت‌آمیز بوده است. به غیر از این، جمعیت فارس‌زبانان جهان به قدری است که ما از زبان فارسی به عنوان مزیت رقابتی با جویشگرهای خارجی استفاده کنیم.
 
وی اضافه کرد: دومین دلیل تعجب‌برانگیز مسئولان وزارت ارتباطات این بود که ایجاد جویشگر بومی مانع از دسترسی کاربران خارجی به محتوای فارسی می‌شود. این تفکر هم اشتباه بود و هم خطرناک. قطعاً وجود یک موتور جستجوی اختصاصی و توانمند برای زبان فارسی و محتوای عظیم و غنی شیعی، رویت‌پذیری و دسترس‌پذیری محتوای فارسی را بهبود می‌بخشید. علاوه بر این، این نگاه که ایجاد موتور جستجوی بومی معادل مسدودسازی نمونه‌های مشابه خارجی انگاشته می‌شد اصلاً قابل درک و پذیرش نبود.
 
روحانی ادامه داد: قطعاً اگر موتور جستجوی بومی بتواند محتوای دیگر زبان‌ها را خزش کند و درخواست‌های مربوطه را پاسخ دهد، برای ما موجب افتخار است ولی به هیچ وجه چنین تکلیفی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده و نخواهد شد. طبیعتاً با چنین دیدی و با علم به اینکه بخش مهمی از محتوای مورد نیاز کاربران ایرانی به زبان غیرفارسی است، مخصوصاً در جامعه پژوهشگر، هیچ وقت مسئله گذر از جویشگرهای خارجی طرح نبوده و نخواهد بود.
 
پیگیری‌ها نتیجه‌ای نداشت
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی در پاسخ به این سوال که الان وضعیت پروژه موتور جستجوی بومی چگونه است و آیا همچنان موضوع جویشگر بومی در دستور کار وزارت ارتباطات نیست؟ اینطور می‌گوید: پیگیری‌ها و مطالبه ما از وزارت ارتباطات برای توجه به زیست‌بوم جویشگر داخلی تا سال ۹۸ هیچ نتیجه‌ای نداشت. در دستوری که مقام معظم رهبری برای تکمیل شبکه ملی اطلاعات صادر فرمودند، تلاش برای راه‌اندازی موتور جستجو مجدداً مورد مطالبه قرار گرفت.
 
وی ادامه داد: در سال ۹۹ راه‌اندازی موتور جستجوی داخلی در دستور کار یکی از اپراتورهای موبایل قرار گرفت و در انتهای سال نسخه عملیاتی این موتور جستجو رونمایی شد. وزارت ارتباطات هم قصد داشت نمونه‌های سابقا متوقف‌شده را احیا کند که تاکنون گزارشی از برنامه مورد نظر و موفقیت‌های حاصله برای ما ارسال نشده است.
 
روحانی در مورد اینکه تکلیف موتور جستجو در کشور به کجا خواهد رسید و چه کاری باید کرد؟ گفت: مهمترین عامل برای موفقیت موتور جستجو، تجاری‌سازی و اقتصادی‌شدن این خدمت است. ما باید نگاه اکوسیستمی به جویشگر داشته باشیم و الا تلاش‌ها و حمایت‌ها بی‌نتیجه می‌ماند.
 
عقب ماندگی جدی شبکه ملی اطلاعات در جویشگر بومی
 
وی خاطرنشان کرد: رشد جزیره‌ای خدمات زیست‌بوم جویشگر، مثل خدمت ترجمه، ایمیل، فضای ذخیره‌سازی، مرورگر و امثالهم، هم درآمدزایی این خدمات را با چالش مواجه می‌کند و هم مانع از ایجاد یک جویشگر داخلی می‌شود. ما باید مجموعه این خدمات را با هم یکپارچه و همگرا کنیم. تغییر نگرش بخش خصوصی به مقوله تجمیع هم، لازمه این یکپارچه‌سازی است. توسعه دهندگان اجزای زیست‌بوم جویشگر باید به این دید برسند که در صورت مشارکت و تجمیع هم شاهد پایداری درآمدهایشان خواهند بود و هم افزایش درآمد خواهند داشت. باید موتور جستجو داخلی از مزایای سرزمینی استفاده کرده و خدماتی که مبتنی بر خدمات محلی و سرزمینی است را با کیفیت بهتر ارائه کند.
 
روحانی گفت: با توجه به مجموعه صحبت‌هایی که عرض شد، ما در حال حاضر وابستگی مطلق به موتورهای جستجوی خارجی داریم و شبکه ملی اطلاعات در این بخش عقب‌ماندگی جدی دارد.

ارتقای ضریب نفوذ اینترنت به ۹۹.۵۳ درصد، بخشی از تحول هشت ساله در قم

 
 
زیرساخت‌های فناوری اطلاعات قم طی هشت سال گذشته با شتاب فراوان روند توسعه خود را طی کرده است، رشد ۹۰ برابری پهنای باند، ارتقای ضریب نفوذ اینترنت استان به ۹۹.۵۳ درصد، اتصال تمام روستاهای و مدارس استان به شبکه ملی اطلاعات تنها بخشی از تحولی است که دولت تدبیر و امید در این استان رقم زد.
 
 اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ یعنی چند ماه پس از تشکیل دولت تدبیر و امید، محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات با سفر به قم در جلسه مدیران استان در استانداری، در پاسخ به مطالبه مراجع عظام تقلید و علمای این استان به منظور تقویت فضای مجازی جهت گسترش فعالیت های حوزه های علمیه در مکتب اهل بیت(ع)، وعده داد که پهنای باند اینترنت در قم به منظور ترویج علوم دینی و معارف اسلامی افزایش می یابد.
 
وزیر وقت ارتباطات در آن جلسه وعده داد که  پهنای باند استان قم از حدود ۴ گیگابیت بر ثانیه به ۴۸ گیگابیت در ثانیه افزایش یابد ولی حالا با گذشت حدود هفت سال از این وعده، نه تنها این وعده محقق شد بلکه پهنای باند قم به ۳۶۰ گیگابیت بر ثانیه هم اکنون بیش از هفت و نیم برابر از وعده دولت به مردم قم بوده است.
 
زیرساخت‌های ارتباطی استان در دولت تدبیر و امید با شتاب چشمگیری مواجه بوده است، برخورداری یک‌میلیون و ۳۶۴ هزار قمی از اینترنت پهن باند ثابت و سیار و همچنین اتصال تمامی مدارس از جمله ۱۵۹ مدرسه روستایی و ۶۲۲ مدرسه شهری به شبکه ملی اطلاعات ازجمله دستاوردهای مهم فاوا در قم است.
 
در کنار احداث و ارتقای ایستگاه‌های مخابراتی در مناطق شهری و روستایی، فیبر درون‌شهری این استان در دولت تدبیر وامید به ۵۷۰ کیلومتر افزایش یافته ضمن اینکه در این دولت اجرای ۸۰ کیلومتر فیبر نوری نیز در سطح روستاهای استان به بهره برداری رسیده است. پهنای باند اینترنت استان در ابتدای دولت تدبیر و امید در سال ۹۲ حدود ۲ گیگابیت برثانیه بود که این پهنا هم‌اکنون با رشد ۹۰ برابری به ۳۶۰ گیگابیت بر ثانیه افزایش یافته‌است.
 
 این زیرساخت های مهم و ظرفیت های مناسب ارتباطی ایجاد شده در استان موجب شد تا با شیوع کرونا و غیرحضوری شدن فعالیت بسیاری از ادارات،‌ دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی و کسب و کارها و افزایش چشمگیر مصرف اینترنت در استان، شبکه دیتای استان به خوبی توان پاسخگویی به این افزایش مصرف را نشان داد.
 
استان قم در ضریب نفوذ اینترنت پهن باند سیار، حائز رتبه دوم کشوری است و در خصوص شاخص پوشش جمعیتی تلفن همراه ، رتبه اول کشوری را کسب کرده‌است.
 
هم اکنون بیش از یک میلیون و ۳۶۴ هزار مشترک اپراتورهای مختلف تلفن همراه در این استان به پهنای باند سیار دسترسی دارند، با توسعه سایت‌های فعال شبکه توسط اپراتورهای تلفن همراه، هم اکنون ۸۲۸ هزار مشترک همراه اول، ۴۸۴ هزار مشترک ایرانسل و ۵۲ هزار مشترک رایتل به پهنای باند سیار دسترسی دارند.
 
زیرساخت های فناوری اطلاعات قم از میانگین کشوری بالاتر است
 
استاندار قم با اشاره به زیرساخت های مهم فناوری ارتباطات و اطلاعات در این استان گفت: این استان با دارا بودن زیرساخت های فناوری ارتباطات در مقایسه با میانگین کشوری از سهم بالاتری برخوردار است و این زیرساخت ها، شرایطی فراهم کرده است تا از نظر تولیدات محتوایی به درصد بالایی نائل شویم.
 
بهرام سرمست، با تاکید بر ضرورت به روزرسانی و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی اظهار داشت: با همه پیشرفته ای انجام شده در این زمینه، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی پایان ناپذیر است و بی وقفه همگام با توسعه تکنولوژی  فناوری اطلاعات، به روز رسانی و توسعه آن در دستور کار استان است.
 
وی، با اشاره به اهمیت توسعه زیرساخت‌های ارتباطی استان و پایداری آن، ادامه داد: افزایش پهنای باند موجب افزایش پایداری ارتباطات فراگیر در قم، بهبود شرایط توسعه کسب و کار در بستر اینترنت و همچنین تقویت بنیان‌های ارتباطی استان را فراهم می‌کند.
 
سرمست، با اشاره به پیگیری های انجام شده برای احداث شهرک فناوری اطلاعات در این استان گفت: این شهرک به عنوان یکی از زیرساخت های مهم توسعه کسب و کارهای این حوزه از اولویت های استان است که با آماده سازی زیرساخت های این شهرک برای واگذاری، شاهد شکل گیری یک الگوی بی نظیر در کشور خواهیم بود.
 
قم رتبه دوم ظریب نفوذ اینترنت پهن باند کشور
 
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات قم نیز با بیان اینکه ضریب نفوذ اینترنت پهن باند استان ۱۱۳ درصد است گفت: قم در شاخص ضریب نفوذ مشترکان اینترنت پهن باند سیار بعد از تهران با مقدار ۹۹.۵۳ درصد در رتبه دوم قرار دارد.
 
جواد غلامپور ادامه داد: تعداد مشترکان پهنای باند ثابت در قم ۱۸۷ هزار و ۵۵۶ تَن و تعداد مشترکان پهن باند سیار نیز یک میلیون و ۳۹۱ هزار و ۴۴۳ تَن می‌باشد ضمن اینکه ظرفیت پهن باند استان به ۳۶۰ گیگابیت برثانیه افزایش یافته است.
 
وی تصریح کرد: مجموع مشترکان تلفن همراه، ۲ میلیون و ۱۴۷ هزار و ۶۷۰ تَن می‌باشد و ضریب نفوذ مشترکان سیار ۱۵۳.۶۲ درصد و بالاتر از میانگین کشوری است.
 
غلامپور با اعلام اینکه ۱۲۱.۵۷ درصد از جاده‌های  قم دارای پوشش مناسب مکالمه تلفن همراه هستند گفت: تمام ۱۳۱روستای بالای ۲۰ خانوار استان نیز دارای سرویس اینترنت پرسرعت نسل سوم یا چهارم و یا ثابت هستند و تمامی روستاها هم دارای پوشش ارتباطی صوت است.
 
غلامپور با تاکید بر اجرای طرح پروژه هوشمندسازی مدارس شهری و روستایی درقم افزود: تمام مدارس قم شامل ۷۳۰ مدرسه شهری و روستایی به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت پرسرعت متصل شدند که با این اقدام تمام مدارس روستاهای فاقد ارتباطات ثابت به شبکه ملی اطلاعات اتصال پیدا کردند.
 
روستاهای قم از شبکه پایدار ارتباطی برخوردار شدند
 
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات قم در ادامه با تاکید بر اینکه تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان به اینترنت پرسرعت متصل شده اند، افزود: با توسعه زیرساخت‌های ارتباطی ایجاد شده، هم اکنون روستاهای استان از شبکه پایدار ارتباطی برخوردار است.
 
غلامپور با اشاره به اجرای گام اول توسعه فیبرنوری روستایی در این استان، افزود: اجرای ۱۰۴ کیلومتر فیبرنوری روستایی درسطح استان،‌ زمینه برای افزایش سایت‌های تلفن همراه و ارتقای تکنولوژی آنها از نسل دوم به نسل  سوم و چهارم و پایدار سازی شبکه ارتباطی در سال جاری محقق شد.
 
وی با تاکید بر اینکه اولین گام در ایجاد عدالت ارتباطی، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در سطح روستاهاست، ادامه داد: قم از جمله استانهای پیشرو کشور در ایجاد  پوشش ارتباطی پایدار و پرسرعت با توسعه زیر ساخت های ارتباطی  در روستاها به شمار می‌رود.
 
غلامپور، ادامه داد: ارتقای ۳۰ سایت تلفن همراه به تکنولوژی‌های نسل سوم و چهارم و همچنین توسعه شبکه پهن باند و تلفن همراه روستایی در هفت روستا از جمله اقدام‌های صورت گرفته برای بهبود وضعیت ارتباطات در سطح روستاهای قم در سال‌جاری است.
 
افتتاح پنجمین سایت نسل پنجم تلفن همراه کشور در قم
 
اواخر اسفندماه سال ۹۹ و درآستانه سالروز میلاد با سعادت حضرت امام حسین (ع)، نخستین سایت نسل پنجم تلفن همراه قم و پنجمین سایت شبکه ۵G همراه اول به عنوان سریع ترین شبکه اینترنتی کشور، طی آیینی با حضور رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه و استاندار به بهره برداری رسید تا جلوه دیگری از توسعه در زیرساخت های فناوری اطلاعات در این استان رقم بخورد.
 
مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول) در این آیین حرکت به سمت تکنولوژی های ارتباطی جدیدتر به دلیل افزایش تقاضا در بازار را امری اجتناب ناپذیر توصیف کرد و افزود: چند سال قبل داشتن سرویس نسل سوم تلفن همراه برای خیلی از افراد خوشحال کننده بود ولی الان اگر نسل چهارم نباشد یک نقص تلقی می شود به همین دلیل به سمت نسل پنجم تلفن همراه حرکت کردیم.
 
مهدی اخوان بهابادی در ادامه تصریح کرد: کارهای مربوط به نسل پنجم سه سال است که در همراه اول در حال انجام است که امسال توانستیم به صورت تجاری وارد مرحله بهره برداری شویم و در حال اقدام های مطالعاتی نسل ششم هستیم.
 
درفناوری نسل پنجم تلفن همراه دریافت یک فیلم که با تکنولوژی های قبلی ۲ ساعت به زمان احتیاج داشت تنها در یک یا دو دقیقه صورت می‌گیرد.همراه اول که از سال ۱۳۹۵ ورود به فناوری ۵G را آغاز کرده و با استفاده از توان داخلی شامل تیم های فنی اپراتور و شرکت های ایرانی، فرآیند بومی سازی این فناوری (نسل پنجم) را پیش برده، دهم اسفندماه و همزمان با بهره برداری از نخستین سایت ۵G تهران و سومین سایت این اپراتور در کشور توانست بالاترین رکورد سرعت اینترنت ایران را به ثبت رساند.
 
فعال شدن پورت VDSL برای مشترکان قم
 
محمدجواد آذری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اسنفدماه ۹۸، از انجام عملیات ارتقای اینترنت خانگی از ADSL به VDSL و رسیدن به سرعت ۴ برابری در تهران و قم خبر داد و تصریح کرد که بر اساس آن ۲۵ هزار پورت اینترنت VDSL در شهر تهران و ۶ هزار پورت اینترنت VDSL در قم به عنوان نسل جدید اینترنت خانگی به جای سرویس ADSL فعال می شود.
 
 این وعده نیز به سرعت جامعه عمل به خود گرفت به گونه ای که فروردین ماه ۹۹ این سرویس جدید در قم راه اندازی شد.
 
مدیرعامل شرکت مخابرات استان قم در این رابطه با اشاره به راه‌اندازی سرویس جدید اینترنت پرسرعت VDSL در این استان از عصر  شانزدهم فروردین‌ماه سال ۹۹ گفت: در این سرویس کاربران قادر خواهند بود با سرعت ۴۰ تا ۱۰۰ مگابیت در ثانیه (بر اساس فاصله مشترک تا مرکز مخابراتی) برای دریافت اطلاعات  و بین ۲۰ تا۵۰ مگابیت در ثانیه برای ارسال اطلاعات اقدام نمایند.
 
سید اسدالله دهناد افزود: حداکثر سرعت دانلود اطلاعات در سرویسADSL  ، هشت مگابیت در ثانیه و سرعت آپلود اطلاعات از کاربر به اینترنت ۸۰۰ کیلوبیت در ثانیه است به همین جهت سرویس  VDSLخدمات بسیار بهتری را به مشترکان ارائه می‌کند.
 
وی با اشاره به این‌که ۱۲۸ روستای استان از ADSL بهره‌مند هستند خاطرنشان کرد، واگذاری VDSL به روستاها نیز در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر خواهد شد.
 
دهناد با اشاره به این‌که هم‌اینک حدود ۱۰۰ هزار کاربر مشترک اینترنت پرسرعت مخابرات در قم وجود دارد گفت : واگذاری سرویس VDSL به مشترکینی که امکان فنی دارند در اسرع وقت انجام می‌شود.
 
اینترنت VDSL مخفف Very-high-bitrate Digital Subscriber Line و نسل جدیدی از فناوری DSL بر روی بسترهای کابل‌های شبکه است.
 
اولین تفاوت ADSL با VDSL این است که اولی از خطوط تلفن ثابت شهری برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کند در حالی که VDSL بر بسترهای کابل است و نیاز به کابل‌کشی و نصب کابل شبکه جداگانه از مرکز مخابرات تا در منزل را دارد.
 
سرعت دانلود روی اینترنت VDSL نزدیک به ۴ برابر سرعت دانلود ADSL است و به مرز ۳۰۰ مگابیت بر ثانیه (برخی استاندارد +VDSL۲) می‌رسد. سرعت آپلود VDSL نیز ۱۰ برابر ADSL می‌شود و به مرز ۱۰۰ مگابیت می‌رسد. VDSL از کابل‌های مسی استفاده می‌کند و باندهای فرکانسی آن از ۱۲ کیلوهرتز تا ۳۵ کیلوهرتز است.

ارتقای ضریب نفوذ اینترنت به ۹۹.۵۳ درصد، بخشی از تحول هشت ساله در قم

 
 
زیرساخت‌های فناوری اطلاعات قم طی هشت سال گذشته با شتاب فراوان روند توسعه خود را طی کرده است، رشد ۹۰ برابری پهنای باند، ارتقای ضریب نفوذ اینترنت استان به ۹۹.۵۳ درصد، اتصال تمام روستاهای و مدارس استان به شبکه ملی اطلاعات تنها بخشی از تحولی است که دولت تدبیر و امید در این استان رقم زد.
 
 اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ یعنی چند ماه پس از تشکیل دولت تدبیر و امید، محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات با سفر به قم در جلسه مدیران استان در استانداری، در پاسخ به مطالبه مراجع عظام تقلید و علمای این استان به منظور تقویت فضای مجازی جهت گسترش فعالیت های حوزه های علمیه در مکتب اهل بیت(ع)، وعده داد که پهنای باند اینترنت در قم به منظور ترویج علوم دینی و معارف اسلامی افزایش می یابد.
 
وزیر وقت ارتباطات در آن جلسه وعده داد که  پهنای باند استان قم از حدود ۴ گیگابیت بر ثانیه به ۴۸ گیگابیت در ثانیه افزایش یابد ولی حالا با گذشت حدود هفت سال از این وعده، نه تنها این وعده محقق شد بلکه پهنای باند قم به ۳۶۰ گیگابیت بر ثانیه هم اکنون بیش از هفت و نیم برابر از وعده دولت به مردم قم بوده است.
 
زیرساخت‌های ارتباطی استان در دولت تدبیر و امید با شتاب چشمگیری مواجه بوده است، برخورداری یک‌میلیون و ۳۶۴ هزار قمی از اینترنت پهن باند ثابت و سیار و همچنین اتصال تمامی مدارس از جمله ۱۵۹ مدرسه روستایی و ۶۲۲ مدرسه شهری به شبکه ملی اطلاعات ازجمله دستاوردهای مهم فاوا در قم است.
 
در کنار احداث و ارتقای ایستگاه‌های مخابراتی در مناطق شهری و روستایی، فیبر درون‌شهری این استان در دولت تدبیر وامید به ۵۷۰ کیلومتر افزایش یافته ضمن اینکه در این دولت اجرای ۸۰ کیلومتر فیبر نوری نیز در سطح روستاهای استان به بهره برداری رسیده است. پهنای باند اینترنت استان در ابتدای دولت تدبیر و امید در سال ۹۲ حدود ۲ گیگابیت برثانیه بود که این پهنا هم‌اکنون با رشد ۹۰ برابری به ۳۶۰ گیگابیت بر ثانیه افزایش یافته‌است.
 
 این زیرساخت های مهم و ظرفیت های مناسب ارتباطی ایجاد شده در استان موجب شد تا با شیوع کرونا و غیرحضوری شدن فعالیت بسیاری از ادارات،‌ دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی و کسب و کارها و افزایش چشمگیر مصرف اینترنت در استان، شبکه دیتای استان به خوبی توان پاسخگویی به این افزایش مصرف را نشان داد.
 
استان قم در ضریب نفوذ اینترنت پهن باند سیار، حائز رتبه دوم کشوری است و در خصوص شاخص پوشش جمعیتی تلفن همراه ، رتبه اول کشوری را کسب کرده‌است.
 
هم اکنون بیش از یک میلیون و ۳۶۴ هزار مشترک اپراتورهای مختلف تلفن همراه در این استان به پهنای باند سیار دسترسی دارند، با توسعه سایت‌های فعال شبکه توسط اپراتورهای تلفن همراه، هم اکنون ۸۲۸ هزار مشترک همراه اول، ۴۸۴ هزار مشترک ایرانسل و ۵۲ هزار مشترک رایتل به پهنای باند سیار دسترسی دارند.
 
زیرساخت های فناوری اطلاعات قم از میانگین کشوری بالاتر است
 
استاندار قم با اشاره به زیرساخت های مهم فناوری ارتباطات و اطلاعات در این استان گفت: این استان با دارا بودن زیرساخت های فناوری ارتباطات در مقایسه با میانگین کشوری از سهم بالاتری برخوردار است و این زیرساخت ها، شرایطی فراهم کرده است تا از نظر تولیدات محتوایی به درصد بالایی نائل شویم.
 
بهرام سرمست، با تاکید بر ضرورت به روزرسانی و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی اظهار داشت: با همه پیشرفته ای انجام شده در این زمینه، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی پایان ناپذیر است و بی وقفه همگام با توسعه تکنولوژی  فناوری اطلاعات، به روز رسانی و توسعه آن در دستور کار استان است.
 
وی، با اشاره به اهمیت توسعه زیرساخت‌های ارتباطی استان و پایداری آن، ادامه داد: افزایش پهنای باند موجب افزایش پایداری ارتباطات فراگیر در قم، بهبود شرایط توسعه کسب و کار در بستر اینترنت و همچنین تقویت بنیان‌های ارتباطی استان را فراهم می‌کند.
 
سرمست، با اشاره به پیگیری های انجام شده برای احداث شهرک فناوری اطلاعات در این استان گفت: این شهرک به عنوان یکی از زیرساخت های مهم توسعه کسب و کارهای این حوزه از اولویت های استان است که با آماده سازی زیرساخت های این شهرک برای واگذاری، شاهد شکل گیری یک الگوی بی نظیر در کشور خواهیم بود.
 
قم رتبه دوم ظریب نفوذ اینترنت پهن باند کشور
 
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات قم نیز با بیان اینکه ضریب نفوذ اینترنت پهن باند استان ۱۱۳ درصد است گفت: قم در شاخص ضریب نفوذ مشترکان اینترنت پهن باند سیار بعد از تهران با مقدار ۹۹.۵۳ درصد در رتبه دوم قرار دارد.
 
جواد غلامپور ادامه داد: تعداد مشترکان پهنای باند ثابت در قم ۱۸۷ هزار و ۵۵۶ تَن و تعداد مشترکان پهن باند سیار نیز یک میلیون و ۳۹۱ هزار و ۴۴۳ تَن می‌باشد ضمن اینکه ظرفیت پهن باند استان به ۳۶۰ گیگابیت برثانیه افزایش یافته است.
 
وی تصریح کرد: مجموع مشترکان تلفن همراه، ۲ میلیون و ۱۴۷ هزار و ۶۷۰ تَن می‌باشد و ضریب نفوذ مشترکان سیار ۱۵۳.۶۲ درصد و بالاتر از میانگین کشوری است.
 
غلامپور با اعلام اینکه ۱۲۱.۵۷ درصد از جاده‌های  قم دارای پوشش مناسب مکالمه تلفن همراه هستند گفت: تمام ۱۳۱روستای بالای ۲۰ خانوار استان نیز دارای سرویس اینترنت پرسرعت نسل سوم یا چهارم و یا ثابت هستند و تمامی روستاها هم دارای پوشش ارتباطی صوت است.
 
غلامپور با تاکید بر اجرای طرح پروژه هوشمندسازی مدارس شهری و روستایی درقم افزود: تمام مدارس قم شامل ۷۳۰ مدرسه شهری و روستایی به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت پرسرعت متصل شدند که با این اقدام تمام مدارس روستاهای فاقد ارتباطات ثابت به شبکه ملی اطلاعات اتصال پیدا کردند.
 
روستاهای قم از شبکه پایدار ارتباطی برخوردار شدند
 
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات قم در ادامه با تاکید بر اینکه تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان به اینترنت پرسرعت متصل شده اند، افزود: با توسعه زیرساخت‌های ارتباطی ایجاد شده، هم اکنون روستاهای استان از شبکه پایدار ارتباطی برخوردار است.
 
غلامپور با اشاره به اجرای گام اول توسعه فیبرنوری روستایی در این استان، افزود: اجرای ۱۰۴ کیلومتر فیبرنوری روستایی درسطح استان،‌ زمینه برای افزایش سایت‌های تلفن همراه و ارتقای تکنولوژی آنها از نسل دوم به نسل  سوم و چهارم و پایدار سازی شبکه ارتباطی در سال جاری محقق شد.
 
وی با تاکید بر اینکه اولین گام در ایجاد عدالت ارتباطی، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در سطح روستاهاست، ادامه داد: قم از جمله استانهای پیشرو کشور در ایجاد  پوشش ارتباطی پایدار و پرسرعت با توسعه زیر ساخت های ارتباطی  در روستاها به شمار می‌رود.
 
غلامپور، ادامه داد: ارتقای ۳۰ سایت تلفن همراه به تکنولوژی‌های نسل سوم و چهارم و همچنین توسعه شبکه پهن باند و تلفن همراه روستایی در هفت روستا از جمله اقدام‌های صورت گرفته برای بهبود وضعیت ارتباطات در سطح روستاهای قم در سال‌جاری است.
 
افتتاح پنجمین سایت نسل پنجم تلفن همراه کشور در قم
 
اواخر اسفندماه سال ۹۹ و درآستانه سالروز میلاد با سعادت حضرت امام حسین (ع)، نخستین سایت نسل پنجم تلفن همراه قم و پنجمین سایت شبکه ۵G همراه اول به عنوان سریع ترین شبکه اینترنتی کشور، طی آیینی با حضور رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه و استاندار به بهره برداری رسید تا جلوه دیگری از توسعه در زیرساخت های فناوری اطلاعات در این استان رقم بخورد.
 
مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول) در این آیین حرکت به سمت تکنولوژی های ارتباطی جدیدتر به دلیل افزایش تقاضا در بازار را امری اجتناب ناپذیر توصیف کرد و افزود: چند سال قبل داشتن سرویس نسل سوم تلفن همراه برای خیلی از افراد خوشحال کننده بود ولی الان اگر نسل چهارم نباشد یک نقص تلقی می شود به همین دلیل به سمت نسل پنجم تلفن همراه حرکت کردیم.
 
مهدی اخوان بهابادی در ادامه تصریح کرد: کارهای مربوط به نسل پنجم سه سال است که در همراه اول در حال انجام است که امسال توانستیم به صورت تجاری وارد مرحله بهره برداری شویم و در حال اقدام های مطالعاتی نسل ششم هستیم.
 
درفناوری نسل پنجم تلفن همراه دریافت یک فیلم که با تکنولوژی های قبلی ۲ ساعت به زمان احتیاج داشت تنها در یک یا دو دقیقه صورت می‌گیرد.همراه اول که از سال ۱۳۹۵ ورود به فناوری ۵G را آغاز کرده و با استفاده از توان داخلی شامل تیم های فنی اپراتور و شرکت های ایرانی، فرآیند بومی سازی این فناوری (نسل پنجم) را پیش برده، دهم اسفندماه و همزمان با بهره برداری از نخستین سایت ۵G تهران و سومین سایت این اپراتور در کشور توانست بالاترین رکورد سرعت اینترنت ایران را به ثبت رساند.
 
فعال شدن پورت VDSL برای مشترکان قم
 
محمدجواد آذری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اسنفدماه ۹۸، از انجام عملیات ارتقای اینترنت خانگی از ADSL به VDSL و رسیدن به سرعت ۴ برابری در تهران و قم خبر داد و تصریح کرد که بر اساس آن ۲۵ هزار پورت اینترنت VDSL در شهر تهران و ۶ هزار پورت اینترنت VDSL در قم به عنوان نسل جدید اینترنت خانگی به جای سرویس ADSL فعال می شود.
 
 این وعده نیز به سرعت جامعه عمل به خود گرفت به گونه ای که فروردین ماه ۹۹ این سرویس جدید در قم راه اندازی شد.
 
مدیرعامل شرکت مخابرات استان قم در این رابطه با اشاره به راه‌اندازی سرویس جدید اینترنت پرسرعت VDSL در این استان از عصر  شانزدهم فروردین‌ماه سال ۹۹ گفت: در این سرویس کاربران قادر خواهند بود با سرعت ۴۰ تا ۱۰۰ مگابیت در ثانیه (بر اساس فاصله مشترک تا مرکز مخابراتی) برای دریافت اطلاعات  و بین ۲۰ تا۵۰ مگابیت در ثانیه برای ارسال اطلاعات اقدام نمایند.
 
سید اسدالله دهناد افزود: حداکثر سرعت دانلود اطلاعات در سرویسADSL  ، هشت مگابیت در ثانیه و سرعت آپلود اطلاعات از کاربر به اینترنت ۸۰۰ کیلوبیت در ثانیه است به همین جهت سرویس  VDSLخدمات بسیار بهتری را به مشترکان ارائه می‌کند.
 
وی با اشاره به این‌که ۱۲۸ روستای استان از ADSL بهره‌مند هستند خاطرنشان کرد، واگذاری VDSL به روستاها نیز در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر خواهد شد.
 
دهناد با اشاره به این‌که هم‌اینک حدود ۱۰۰ هزار کاربر مشترک اینترنت پرسرعت مخابرات در قم وجود دارد گفت : واگذاری سرویس VDSL به مشترکینی که امکان فنی دارند در اسرع وقت انجام می‌شود.
 
اینترنت VDSL مخفف Very-high-bitrate Digital Subscriber Line و نسل جدیدی از فناوری DSL بر روی بسترهای کابل‌های شبکه است.
 
اولین تفاوت ADSL با VDSL این است که اولی از خطوط تلفن ثابت شهری برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کند در حالی که VDSL بر بسترهای کابل است و نیاز به کابل‌کشی و نصب کابل شبکه جداگانه از مرکز مخابرات تا در منزل را دارد.
 
سرعت دانلود روی اینترنت VDSL نزدیک به ۴ برابر سرعت دانلود ADSL است و به مرز ۳۰۰ مگابیت بر ثانیه (برخی استاندارد +VDSL۲) می‌رسد. سرعت آپلود VDSL نیز ۱۰ برابر ADSL می‌شود و به مرز ۱۰۰ مگابیت می‌رسد. VDSL از کابل‌های مسی استفاده می‌کند و باندهای فرکانسی آن از ۱۲ کیلوهرتز تا ۳۵ کیلوهرتز است.

میزان تحقق «جهش تولید» در تجهیزات ارتباطی

 
مسئول کمیته بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات با بیان اینکه صنعت ارتباطات در تولید تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری به خودباوری رسیده است، گفت: شعار «جهش تولید» در این بخش محقق شد.
 
علی اصغر انصاری با اشاره به اینکه بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات در سال ۹۹ که به نام «جهش تولید» نامگذاری شده بود، در دستور کار قرار گرفت، اظهار داشت: صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حوزه‌هایی مانند سخت افزار، نرم افزار، سولوشن (راه حل) و بخش‌های اکتیو و پسیو در تولید به خودباوری رسیده و اپراتورها، بانک‌ها و دستگاه‌های دولتی مصرف کننده این تجهیزات نیز به این باوری رسیده‌اند که از تولید داخل استفاده کنند.
 
وی با بیان اینکه بخش‌های تحقیق و توسعه در شرکت‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف در حال شکل گیری است تا کیفیت محصولات داخلی مورد بررسی قرار گیرد و در صورت نیاز از محصولات داخلی استفاده شود، ادامه داد: در این زمینه نیاز است که اپراتورها و دستگاه‌های اجرایی مصرف کننده تجهیزات ICT ، برای ۲ سال آینده نیازمندی‌های خود را برای تجهیزات و توسعه شبکه به تولیدکنندگان اعلام کنند.
 
مسئول کمیته بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات گفت: تحقق شعار «جهش تولید» در سالی که گذشت با یک کار جهادی و با همکاری مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات، وزارت صمت، اپراتورها، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و سندیکای صنعت مخابرات ایران صورت گرفت. البته نقاط ضعف‌هایی نیز وجود داشت اما از آنجایی که همه دست اندرکاران به تولید ملی باور دارند، بسیاری از مشکلات رفع شده است.
 
وی با اشاره به برگزاری ۲ دوره نمایشگاه دستاوردهای بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات در سال ۹۹، ادامه داد: این نمایشگاه نیز سبب تسریع در روند تولید بومی شد. به نحوی که مصرف کننده و تولیدکننده توانستند نیازمندی‌ها و توانمندی‌های متقابل را شناسایی کنند. از این رو مقرر شده است که هر ۴ ماه یکبار نمایشگاه دستاوردهای تجهیزات بومی را در پژوهشگاه ICT برگزار کنیم تا بتوانیم از برنامه‌ها و تولیدات جدید تولیدکنندگان داخلی مطلع شویم.
 
انصاری با اشاره به تولید تجهیزات زیرساخت ارتباطی و زیرساخت اطلاعاتی در کشور که قابلیت استفاده در شبکه ملی اطلاعات را دارند، افزود: البته هیچ زمان نمی‌توان ادعا کرد که صفر تا صد تمامی تجهیزات را در داخل کشور تولید کنیم. کما اینکه حتی چین هم تمامی تجهیزات مخابراتی شبکه خود را در داخل کشورش تولید نمی‌کند. از این رو هدف از تولید تجهیزات در داخل کشور، ایجاد اشتغال و استفاده از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های کشور به عنوان یک مزیت است.
 
وی تاکید کرد: تجهیزاتی که هم اکنون توانایی تولید آن در داخل کشور وجود دارد، برای استفاده در شبکه ملی اطلاعات کارآیی داشته و قابل مقایسه و رقابت پذیر با نمونه خارجی است. برای مثال در سیستم انتقال نوری، تجهیزات بومی ما رقابت پذیر با نمونه خارجی است و در زمینه تولید روتر و مسیریاب نیز پیشرفت‌های خوبی حاصل شده است.
 
به گفته انصاری، شعار «جهش تولید» نقشه راه و راهبردی برای فعال کردن بخش تولید در حوزه ICT و رشد و توسعه این حوزه بوده که در سال ۹۹ تا حد زیادی از آن محقق شده است.

میزان تحقق «جهش تولید» در تجهیزات ارتباطی

 
مسئول کمیته بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات با بیان اینکه صنعت ارتباطات در تولید تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری به خودباوری رسیده است، گفت: شعار «جهش تولید» در این بخش محقق شد.
 
علی اصغر انصاری با اشاره به اینکه بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات در سال ۹۹ که به نام «جهش تولید» نامگذاری شده بود، در دستور کار قرار گرفت، اظهار داشت: صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حوزه‌هایی مانند سخت افزار، نرم افزار، سولوشن (راه حل) و بخش‌های اکتیو و پسیو در تولید به خودباوری رسیده و اپراتورها، بانک‌ها و دستگاه‌های دولتی مصرف کننده این تجهیزات نیز به این باوری رسیده‌اند که از تولید داخل استفاده کنند.
 
وی با بیان اینکه بخش‌های تحقیق و توسعه در شرکت‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف در حال شکل گیری است تا کیفیت محصولات داخلی مورد بررسی قرار گیرد و در صورت نیاز از محصولات داخلی استفاده شود، ادامه داد: در این زمینه نیاز است که اپراتورها و دستگاه‌های اجرایی مصرف کننده تجهیزات ICT ، برای ۲ سال آینده نیازمندی‌های خود را برای تجهیزات و توسعه شبکه به تولیدکنندگان اعلام کنند.
 
مسئول کمیته بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات گفت: تحقق شعار «جهش تولید» در سالی که گذشت با یک کار جهادی و با همکاری مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات، وزارت صمت، اپراتورها، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و سندیکای صنعت مخابرات ایران صورت گرفت. البته نقاط ضعف‌هایی نیز وجود داشت اما از آنجایی که همه دست اندرکاران به تولید ملی باور دارند، بسیاری از مشکلات رفع شده است.
 
وی با اشاره به برگزاری ۲ دوره نمایشگاه دستاوردهای بومی سازی تجهیزات شبکه ملی اطلاعات در سال ۹۹، ادامه داد: این نمایشگاه نیز سبب تسریع در روند تولید بومی شد. به نحوی که مصرف کننده و تولیدکننده توانستند نیازمندی‌ها و توانمندی‌های متقابل را شناسایی کنند. از این رو مقرر شده است که هر ۴ ماه یکبار نمایشگاه دستاوردهای تجهیزات بومی را در پژوهشگاه ICT برگزار کنیم تا بتوانیم از برنامه‌ها و تولیدات جدید تولیدکنندگان داخلی مطلع شویم.
 
انصاری با اشاره به تولید تجهیزات زیرساخت ارتباطی و زیرساخت اطلاعاتی در کشور که قابلیت استفاده در شبکه ملی اطلاعات را دارند، افزود: البته هیچ زمان نمی‌توان ادعا کرد که صفر تا صد تمامی تجهیزات را در داخل کشور تولید کنیم. کما اینکه حتی چین هم تمامی تجهیزات مخابراتی شبکه خود را در داخل کشورش تولید نمی‌کند. از این رو هدف از تولید تجهیزات در داخل کشور، ایجاد اشتغال و استفاده از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های کشور به عنوان یک مزیت است.
 
وی تاکید کرد: تجهیزاتی که هم اکنون توانایی تولید آن در داخل کشور وجود دارد، برای استفاده در شبکه ملی اطلاعات کارآیی داشته و قابل مقایسه و رقابت پذیر با نمونه خارجی است. برای مثال در سیستم انتقال نوری، تجهیزات بومی ما رقابت پذیر با نمونه خارجی است و در زمینه تولید روتر و مسیریاب نیز پیشرفت‌های خوبی حاصل شده است.
 
به گفته انصاری، شعار «جهش تولید» نقشه راه و راهبردی برای فعال کردن بخش تولید در حوزه ICT و رشد و توسعه این حوزه بوده که در سال ۹۹ تا حد زیادی از آن محقق شده است.

۷۰ درصد مطالبات رهبری درباره فضای مجازی محقق نشد

 
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه مباحث سیاسی فرآیند توسعه شبکه ملی اطلاعات را مختل کرده است، گفت: ۷۰ درصد از مطالبات مقام معظم رهبری از فضای مجازی هنوز محقق نشده است.
 
به گزارش مرکز ملی فضای مجازی، ابوالفضل روحانی در پاسخ به این سوال که چرا اقداماتی که در حوزه شبکه ملی اطلاعات انجام گرفته در جامعه ملموس نیست؟ توضیح داد و گفت: ملموس بودن شبکه ملی اطلاعات را باید در دو بخش از نگاه مردم و از نگاه حاکمیت تفکیک کرد. از نظر مردم، دغدغه این است که به لحاظ بحث اقتصادی دسترسی که به اینترنت دارند برایشان ارزان قیمت با کیفیت خوب و سرعت بالا باشد و موضوعاتی مانند صیانت از کودکان و منع اخبار جعلی را دربگیرد. این موضوعات زمانی از لحاظ مردم ملموس می‌شود که کل این بسته و کل این قابلیت‌ها با هم اجرا شود.
 
وی گفت: متأسفانه در رابطه با شبکه ملی اطلاعات همواره افت و خیزهایی داشته‌ایم. بعضی از قسمت‌ها شاید کم‌کاری شده، شاید هم آنقدری که بایسته و شایسته بود این اقدام انجام نشده است. به همین دلیل این کم کاری نمود پیدا کرده است. مثلاً در رابطه با بعضی از این مواردی که به عنوان مطالبات مردمی ذکر شد، دستور رهبر انقلاب در سال ۹۰ صادر شده بود، ولی در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ تصویب شده اند. این فاصله هفت هشت ساله فاصله‌ای است که مردم مطالبه این را داشتند که این امکانات را داشته باشند.
 
روحانی افزود: از نگاه حاکمیتی نیز باید گفت که علت اصلی ملموس نبودن اقدامات شبکه ملی اطلاعات، اهتمام ضعیفی بوده که در رابطه با اجرای این شبکه اتفاق افتاده است. یعنی از زمانی که رهبر انقلاب دستور دادند تا زمانی که این اوامر در دستورکار قرار بگیرند و به حد قابل قبولی در اجرایی شدن برسد حدود هشت سال طول کشید. برای تحقق اثر مورد انتظار حاکمیت، تمام اجزای این پروژه باید تکمیل شود اما در این هشت سال رشد و توسعه شبکه ملی اطلاعات متوازن و متناسب با نیازها نبوده است.
 
وی با بیان اینکه مرکز ملی فضای مجازی اواخر سال ۱۳۹۲ برنامه‌های وزارت ارتباطات را در رابطه با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات مطالبه کرد اما متأسفانه علی‌رغم پیگیری‌هایی که از سمت مرکز می‌شد این قضیه به صورت فرسایشی جلو می‌رفت، درباره اعلام پیشرفت ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات توسط وزیر ارتباطات گفت: وزیر ارتباطات در اردیبهشت ۱۳۹۸ گزارشی را مبنی بر اینکه طبق این اسناد و مدارک ۸۰ درصد شبکه ملی اطلاعات انجام شده برای مقام معظم رهبری و رئیس جمهور ارسال کرد. در حالی که ما روی این موضوع بحث داشتیم، چون هنوز سند معماری کلان و اسناد بالادستی تبیین نشده بود و اندازه‌گیری میزان پیشرفت حاصل شده، آن هم اینکه بگوییم ۸۰ درصد کار انجام شده، حداقل برای ناظر قابل انجام نبوده است.
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی اضافه کرد: با این حال تمامی اسناد و مدارک ادعایی وزارت ارتباطات توسط تیم کارشناسی مرکز ملی مطالعه شد و نظر کارشناسی این بود که با توجه به فقدان سند معماری مرجع و برنامه توسعه مشخص و قابل سنجش، در ارتباط با درصد پیشرفت نمی‌توان نفیا یا اثباتا نظری داد. چون ابتدا باید مشخص شود که چه کاری باید انجام بدهیم، چه برنامه‌ای داریم بعد ببینیم آیا انجام شده اند یا خیر.
 
وی تصریح کرد: برای اعلام نظر مرکز ملی در خصوص گزارش پیشرفت ۸۰ درصدی تقریباً دو ماه کار کارشناسی سنگینی انجام شد. آن گزارش پیشرفت و این پاسخ منجر به ابلاغیه رهبر معظم انقلاب در دوازدهم آذر ماه ۱۳۹۸ شد. در آن ابلاغیه پنج ماده‌ای مقام معظم رهبری وزارت ارتباطات را مکلف کرده بودند که ظرف ۲ ماه معماری و طرح توسعه عملیاتی شبکه ملی اطلاعات را تدوین کند و پس از تأیید ناظر یعنی مرکز ملی، عملیات اجرایی آغاز شود. بعد از این ابلاغیه خوشبختانه کار با یک اراده و عزم بیشتری و یک سرعت قابل قبولی پیش رفت.
 
معاون فناوری مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه یکی از لایه‌های شبکه ملی اطلاعات، لایه محتوایی است، درباره رضایت از محتوای تولید شده در فضای مجازی گفت: لایه محتوا و خدمات بخشی از شبکه ملی اطلاعات نیست بلکه روی شبکه ملی اطلاعات قرار دارند و از ویژگی‌های این شبکه بهره می‌برند. دوم اینکه موضوع مسئولیت ما در مرکز ملی فضای مجازی مباحث فناورانه و شبکه ملی اطلاعات است، لذا از نظر تخصصی اجازه اظهار نظر در این خصوص را نداریم. اما هرچقدر که رهبر انقلاب در خصوص شبکه ملی اطلاعات تاکید و مطالبه داشته‌اند، در رابطه با بحث محتوا هم تاکید دارند. یکی از مطالباتی که ایشان داشتند در رابطه با این بود که دستگاه تولید محتوا را تقویت کنید و ما شبکه ملی اطلاعات را به عنوان مهمترین ابزار تقویت محتوا و تولیدکنندگان محتوا می‌شناسیم.
 
وی با اشاره به گلایه رهبر انقلاب از مدیریت ول در فضای مجازی گفت: به نظر من این گله‌مندی به حقی هست که رهبر انقلاب از ما دارند و ما باید به عنوان مسؤلین نظام جمهوری اسلامی یک خلوتی با خودمان بکنیم و ببینیم که کجاها کم‌کاری کردیم و جبران این قضیه را بکنیم.
 
معاون فناوری مرکز ملی فضای مجازی درباره اینکه فضای مجازی امروز کشور چقدر با نظر رهبر معظم انقلاب مطابقت دارد، گفت: در حوزه مسئولیتی خودم عرض می‌کنم که اگر مصوبات شورای‌عالی فضای مجازی، طرح‌هایی که برای توسعه شبکه ملی اطلاعات تدوین شده و میزان پیشرفتی که در طی این سال‌ها اتفاق افتاده است را به عنوان مطالبات مقام معظم رهبری از ما در نظر بگیریم، باید عرض کنم که تاکنون حدود ۳۰-۳۵ درصد از کارها انجام شده و به صورت استقرایی می‌توانیم بگوییم که ۶۵ تا ۷۰ درصد از مطالبه‌ای که رهبر انقلاب داشتند هنوز انجام نشده است. در رابطه با بحث محتوایی هم مقام معظم رهبری مطالباتی را از ما داشتند که این حوزه رها نشود، قوانین و مقررات مختص خودش را داشته باشد. این‌ها مطالباتی است که رهبر انقلاب دارند و من با توجه به صحبتی که ایشان اول فروردین داشتند احساس می‌کنم ما هنوز باید کارهای مختلفی را انجام بدهیم تا بتوانیم نظر مساعد ایشان را جلب کنیم.
 
وی گفت: اعتقاد من این است که متأسفانه در رابطه با بحث شبکه ملی اطلاعات مباحث سیاسی وارد شده و فرآیند توسعه این زیرساخت ملی را مختل کرده است. صادقانه بگویم در بعضی از موارد کار از منظر کارشناسی و کار علمی و نخبگی نهایی می‌شود، ولی در سنگلاخ‌های سیاسی یا بهتر بگویم سیاسی بازی و سیاسی‌کاری می‌افتد.

فراخوان توسعه شبکه‌های اختصاصی در شبکه ملی اطلاعات منتشر شد

 
سازمان فناوری اطلاعات ایران در راستای تقویت و توسعه شبکه‌های اختصاصی و شناسایی سکوهای بومی نرم افزار محور (SD-WAN) در شبکه ملی اطلاعات، فراخوانی منتشر کرد.
 
 فراخوان شناسایی شرکت‌های دارای سکوی بومی شبکه گسترده نرم افزار محور (SD-WAN) توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران منتشر شد.
 
این فراخوان به استناد قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و در اجرای مفاد مندرج در اساسنامه سازمان فناوری اطلاعات ایران و نیز مصوبات شورای عالی فضای مجازی در خصوص شبکه‌های اختصاصی دستگاه‌ها منتشر شده است.
 
مطابق با این فراخوان سازمان فناوری اطلاعات ایران در نظر دارد با استناد به بندهای ۳۱،۲۶،۲۲،۲۱،۳ ماده ۷ اساسنامه خود و سایر قوانین و مقررات بالادستی تقنینی مربوط در حوزه تخصصی فناوری اطلاعات، در راستای همگامی با فناوری‌های مرتبط به روز رسانی شده، نسبت به شناسایی شرکت‌های داخلی که توانایی تولید و توسعه سکوی شبکه گسترده نرم افزار محور (SD-WAN) برای توسعه و تقویت شبکه‌های اختصاصی در شبکه ملی اطلاعات دارند، اقدام کند.
 
توانایی مدنظر برای شناسایی این شرکت‌ها شامل موارد زیر است:
 
- سازگاری با انواع اتصالات شبکه عبارتند از MPLS، LTE/۵G، ADSL/VDSL و غیره
 
- رابط گرافیکی برای مدیریت یکپارچه شبکه گسترده (WAN)
 
- امکان پیکربندی انتها به انتها (End to End)، قالب‌سازی(Configuration Template) و خودکارسازی (Automation) مستقیم گره‌های لبه از طریق مدیریت مرکزی
 
- امکان تعریف توپولوژی‌های مختلف به ازای هر VPN
 
- مانیتورینگ دستگاه‌های لبه و ارائه گزارش‌های آماری از وضعیت برنامه‌های کاربردی
 
- امکان multi-tenancy کنسول مدیریتی برای مدیریت شبکه‌های مختلف روگستر (Overlay)
 
- امکان استفاده از کلیه مسیرهای ارتباطی موجود (Multi-Link Aggregation) و انتخاب مسیر پویا و توانایی برقراری تعادل در چندین اتصال شبکه
 
- استفاده بهینه از مسیرهای شبکه برای کاهش هزینه‌ها و افزایش گذردهی تونل‌های شبکه (WAN Optimization)
 
- نظارت بر عملکرد برنامه‌ها بر روی لینک‌های ارتباطی و انتخاب بهترین مسیر بر اساس نیازمندی‌های برنامه‌های کاربردی (Application Visibility & Application-aware routing)
 
- مسیریابی متمرکز و پویا با استفاده از معماری SDN و به روزرسانی شدن مسیرها در لبه به ازایِ هر توپولوژی و VPN
 
- استفاده از ZTP (Zero Touch Provisioning) در دستگاه‌های لبه برای ایجاد اتصال امن و خودکار به شبکه
 
- تعریف توافقنامه‌های سطح سرویس مختلف به ازای هر برنامه از طریق اندازه‌گیری کیفیت مسیر و مدیریت پهنای باند
 
- اتصال امن سایت به سایت (Site to Site) بین لبه‌های شبکه
 
- پشتیبانی از اتصال به سرویس‌های Third Party
 
- تعریف سیاست‌های امنیتی سازمان به‌صورت متمرکز و یکپارچه
 
- End to End Segmentation روی شبکه روگستر (Overlay)
 
در این فراخوان به منظور تحقق نیازمندی‌ها در خصوص موضوع SD-WAN از کلیه شرکت‌هایی که طبق قوانین و مقررات جاری کشور مجاز به انجام فعالیت‌های فنی در حوزه شبکه و نرم افزار هستند و دانش، تجهیزات و راه‌حل‌های بومی در این ارتباط دارند، دعوت به همکاری شده است.
 
این فراخوان برای شناسایی اولیه در خصوص توانمندی بخش خصوصی کشور منتشر شده و تا ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ زمان داده شده است که متقاضیان مدارک و مستندات خود را به معاونت دولت الکترونیکی سازمان فناوری اطلاعات ایران ارائه دهند.