طبق آخرین آمار ارایه شده از سوی سازمان تنظیم مقررات ارتباطات، بیش از 72 میلیون و 941 نفر در ایران از اینترنت پهن باند استفاده می‌کنند و ضریب نفوذ این فناوری به حدود 89 درصد رسیده است.
برمبنای این آمار، تعداد مشترکان اینترنت پهن باند به ۷۲ میلیون و ۹۴۱ هزار و ۸۷۷ نفر رسیده است که از این تعداد، ۱۲ میلیون و ۸۸۸ هزار و ۵۰ نفر مشترک اینترنت ثابت (ADSL) و ۶۰ میلیون و ۵۳ هزار و ۸۲۷ نفر کاربر اینترنت پرسرعت موبایل هستند.
بررسی نشان می دهد که ضریب نفوذ اینترنت در ایران به مدد توسعه موبایل پهن باند به ۸۸.۸۶ درصد رسیده است. براین اساس ضریب نفوذ اینترنت پهن باند ثابت ۱۵.۷۰ درصد و ضریب نفوذ اینترنت موبایل ۷۳.۱۶ درصد عنوان شده است.
در این زمینه آمارها نشان می دهد که نفوذ اینترنت پهن باند ثابت (ADSL) در کشور به صورت خطی رو به رشد بوده اما نفوذ اینترنت موبایل با شیب صعودی به سرعت در حال حرکت است.
از لحاظ فناوری های دسترسی به اینترنت نیز، اینترنت موبایل و فناوری های 3G و 4G با ۸۲ درصد دربرگیری در رده نخست قرار دارد. آمارها نشان می دهد که پس از فناوری نسل سوم و چهارم موبایل، ۱۲ درصد کاربران به اینترنت ADSL دسترسی دارند و ۳ درصد به اینترنت وای فای و ۲ درصد از طریق TDLTE به اینترنت وصل می شوند.
رشد پهنای باند اینترنت داخلی
مطابق احکام برنامه ششم توسعه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف به توسعه و تکمیل شبکه ملی اطلاعات امن و پایدار است که در برنامه ارایه شده به مجلس شورای اسلامی نیز این امر قرار داده شده بود. به همین منظور افزایش ظرفیت پهنای باند شبکه IP داخل کشور به ۷ هزار و ۷۸۷ گیگابیت با هدف پوشش نیازهای اپراتورهای ثابت و همراه ارایه دهنده سرویس های مبتنی بر IP ، صورت پذیرفته است.
تا سال گذشته، هفت درگاه ارتباطات بین الملل به طور مجزا و مستقل وجود داشت که قطعی یکی از آن ها موجب از دست رفتن ارتباطات برخی از کشور می شد. بر این اساس در یک سال گذشته، شرکت ارتباطات زیرساخت با طراحی و اجرای پروژه IGW ، شبکه Ring مجزا ایجاد کرد تا علاوه بر جلوگیری از این قبیل قطعی‌ها، موجب افزایش ظرفیت، بهبود کیفیت و پایداری نیز شود.
تمام شهرها تحت پوشش نسل چهارم موبایل
در جهت گسترش پوشش خدمات عمومی اجباری، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با همکاری اپراتورها و مجریان طرح خدمات عمومی اجباری ( USO ) ، پیگیر این طرح است. به نحوی که تا قبل از آغاز دولت دوازدهم، در زمینه پوشش کامل نسل سوم و چهارم تلفن همراه شهرهای کشور، تعداد ۱۰۷ شهر تحت پوشش نسل سوم و ۷۱۰ شهر تحت پوشش نسل چهارم قرار داشتند اما هم اکنون در این بازه یک ساله تمامی شهرهای کشور تحت پوشش سراسری نسل های سوم و چهارم تلفن همراه قرار گرفته اند.
در حوزه توسعه شبکه و دسترسی شهری، همچنین تعداد سایت های نسل سوم از ۲۶ هزار به ۳۳ هزار و ۸۰۰ سایت و تعداد سایت‌های نسل چهارم از ۱۴ هزار به ۲۷ هزار سایت، در این مدت افزایش یافته است. این پیشرفت به همراه افزایش درصد ضریب نفوذ تلفن همراه به ۱۱۰.۳۲ درصد در این بازه یک ساله، نشان از گسترش ارتباطات و فناوری اطلاعات در میان مردم دارد.
۳۱ هزار روستای ایرانی صاحب LTE هستند
همچنین در زمینه توسعه شبکه و دسترسی روستایی که با هدف تحقق عدالت اجتماعی و توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات در روستاها و مناطق محروم کشورصورت می گیرد، با تغییر مدل برنامه ریزی و اجرای ارایه خدمات USO و بکارگیری حداکثری توان بخش خصوصی و اپراتورها، ۳۱ هزار و ۸۸۶ روستا به اینترنت پرسرعت تجهیز شده است.
هم اکنون از میان ۳۹ هزار و ۴۶۵ روستای بالای بیست خانوار، ۲۱ هزار و ۲۶۳ روستا و از میان ۲۲ هزار و ۸۱۹ روستای کمتر از بیست خانوار، ۱۰ هزار و ۶۲۳ روستا اینترنت پرسرعت دارند. درهمین حال بیش از ۴۲ هزار روستا به شبکه سیار دسترسی دارند و بیش از ۳۱ هزار روستا از دسترسی به شبکه LTE برخوردار شده اند.
در طرح توسعه مناطق روستایی و محروم وتحقق دسترسی همگانی برای روستاها سال گذشته جمعا تنها چند هزار مشترک وجود داشت اما با افزایش تعداد مشترکین رومینگ برقرار شده در روستاها، ۷.۵ میلیون مشترک سرویس می گیرند و امکان دسترسی پرسرعت برای ۵۴ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار و امکان دسترسی ۳۶ هزار روستا با شبکه سیمی و wll مخابرات، فراهم شده است.
آیا اینترنت همراه ایران ارزان‌تر از بقیه کشورهای دنیا است؟
هرچند بهره مندی مردم ایران از اینترنت روز به روز بیشتر می شود اما هر روز شاهد افزایش تدریجی قیمت بسته‌های اینترنت همراه اول و ایرانسل هستیم و به گفته برخی از مسوولان تعرفه اینترنت ایران نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا ارزان تر است.
حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در واکنش به نارضایتی کاربران اینترنت همراه از افزایش قیمت‌ها گفته است: «رویکرد این افزایش قیمت ۲۰ الی ۳۰ درصدی در بسته‌های روزانه و هفتگی، سوق دادن مردم در استفاده از بسته‌های بلندمدت بوده است.»
برای بررسی این ادعا می‌بایست قیمت بسته‌های مشابه اینترنت همراه در کشورهای مختلف را با یکدیگر مقایسه کنیم. برای نمونه، قیمت اینترنت یک ماهه با حجم یک گیگابایت در ایرانسل ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان، همراه اول ۱۰ هزار و ۴۰۰ تومان و در رایتل ۹۰ هزار تومان (بدون مالیات) است. اگر قیمت روزِ دلار آمریکا را حدود ۱۴هزار تومان فرض کنیم، متوسط اینترنت همراه با حجم یک گیگابایت در ایران چیزی در حدود ۷۰ سنت محاسبه می‌شود.
قیمت اینترنت همراه در کدام کشورها کمتر است؟
سایت وب فاندیشن (Web Foundation) گزارشی از قیمت سرویس مشابه در ۶۰ کشور با درآمد کم یا متوسط منتشر کرده است که اطلاعاتی از ایران در این لیست موجود نیست. کمترین قیمت در آخرین گزارش این سایت که ماه گذشته منتشر شده مربوط به مصر با قیمت حدود ۸۴ سنت آمریکا برای یک گیگابایت اینترنت همراه است. با توجه به این آمار که سال ۲۰۱۷ منتشر شده است، و با در نظر گرفتن ارزش ریال در آن تاریخ، احتمالا ایران کمترین قیمت اینترنت همراه را نداشته است، اما در حال حاضر و با کاهش شدید ارزش ریال، ایران می‌تواند مقام ارزان‌ترین سرویس اینترنت همراه را داشته باشد.
این در حالی است که برخی گزارش‌های رسانه‌ای حکایت از آن دارند که قیمت بسته‌های اینترنت همراه از سوی برخی اپراتورهای خارجی ارزان‌تر از قیمت بسته‌های مشابه ارایه شده از سوی اپراتورهای ایرانی است. ایران‌اینترنشنال در گزارشی که به تازگی در همین مورد منتشر کرد، نوشت:
اپراتور Jio از جمله اپراتورهای کشور هند است که خدمات اینترنتی خود را با قیمت ارزانی به مشترکانش ارایه می‌دهد. هزینه بسته ۴۲ گیگابایتی یک ماهه این اپراتور تنها ۲ دلار قیمت دارد؛ به عبارتی ۰.۰۴۸ دلار به ازای هر گیگابایت. در ایران، اپراتور ایرانسل حداکثر ۱۰ گیگابایت به ازای یک ماه را در بسته‌های خود تعریف کرده است که با توجه نرخ دلار این روزها، هر گیگابایت آن برای مشترک ۰.۲۱ دلار هزینه دارد.
مقایسه این آمار با سایر کشورها نشان می‌دهد که ایران در کنار کشورهای قبرس، اسلواکی و امارات متحده عربی چهل و چهارمین کشوری است که به نسبت درآمدهای عمومی اینترنت ارزان در اختیار مردم قرار می‌دهد. در صورت در نظر گرفتن افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی اخیر در قیمت‌ها، رتبه ایران تا حدود ۶۰ پایین خواهد آمد.
در رده‌بندی کشورهایی که به نسبت درآمدهای عمومی اینترنت ارزان در اختیار شهروندان خود قرار می‌دهند، اتریش، دانمارک، لوکزامبورگ (با ۰/۱ درصد از سرانه درآمد ملی) استرالیا، لیختنشتاین، نروژ، قطر و سوئد (با ۰/۲ درصد از سرانه درآمد ملی) و فرانسه و آلمان (با ۰/۳ درصد از سرانه درآمد ملی) در صدر قرار دارند.
