تغییر هیات مدیره و مدیرعامل شرکت مخابرات طی هفته گذشته گمانی‌های بسیاری در خصوص این تغییرات بوجود آورده است. برخی از این گمانه‌ها بیش از همه، به تاثیر این تغییرات برای شرکتهای اینترنتی دارای پروانه FCP و Servco اشاره دارند. شرکتهایی که پس از ۳ سال مذاکره بالاخره برخی از آنها موفق به امضاء قرارداد همکاری با مخابرات براساس مصوبه بیت‌استریم شدند؛ اما حالا دو شرکت آسیاتک و شاتل که از میان ۱۷ دارنده FCP موفق به امضاء قرارداد همکاری با مخابرات برای استفاده از زیرساخت‌های ارتباطی این شرکت شده‌اند، نگرانی‌هایی از ادامه همکاری خود با مخابرات ایران مطرح می‌کنند.
سال ۱۳۹۶ کمیسیون سازمان نتظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، به منظور رقابتی شدن بیشتر بازار اینترنت ثابت، تسهیل ارائه خدمات در حوزه ارتباطات ثابت سیمی- کابلی و از سوی دیگر ایجاد فرصت برای استفاده حداکثر از منابع و امکانات موجود در اختیار دارندگان پروانه شبکه و همچنین جلوگیری از هدر رفتن منافع و امکان توزیع و گسترش شبکه با سرعت بیشتر در تمام نقاط کشور، مصوبه ۲۶۰ که با عنوان بیت‌استریم مشهور است را به تصویب رساند.
مهمترین اتفاقی که قرار است بر مبنای این مصوبه رخ دهد، اشتراک زیرساخت‌های فیبرنوری در بخش دسترسی شرکت مخابرات ایران با شرکتهای دارندگان پروانه ارایه اینترنت FCP و Servco است. در واقع این مصوبه در تلاش است با رفع انحصار ذاتی مخابرات در این بخش از بازار، کیفیت خدمات افزایش و امکان انتخاب برای مشترکان بیش از گذشته فراهم کند.
اگرچه پیاده سازی و اجرای این مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی حدود ۳ سال طول کشید؛ اما با این حال در این بین هم تمامی شرکتهای اینترنتی شانس امضاء قرارداد با مخابرات را نداشتند. چنانکه در حال حاضر شرکت شاتل (تنها در قم و تهران) و شرکت آسیاتک (در سراسر کشور ) امکان همکاری با مخابرات و استفاده از زیرساخت‌های این شبکه برای توسعه شبکه ارتباطی خود براساس تکنولوژی‌هایی مانند VDSL را دارند.
چشم‌اندازی در مه
با وجود بسته شدن قرارداد همکاری بین مخابرات با شرکتهای آسیاتک و شاتل؛ اما مدیران این شرکتها از پیشرفت کند توسعه شبکه خود بر مبنای این همکاری می‌گویند. احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل شرکت شاتل اعلام می‌کند که از زمان امضاء قراردادهمکاری با مخابرات براساس مصوبه بیت‌استریم، تا کنون توانسته‌اند کمتر از ۱۰ هزار پورت VDSL در تهران و قم واگذار کنند.
او در مورد جزییات همکاری خود با شرکت مخابرات گفت: «درحال حاضر با تغییر سرویس ADSL برخی از مشترکن شاتل به VDSL آنها تجربه‌های بهتری را در استفاده از اینترنت باکیفیت و پرسرعت داشته‌اند. در واقع با این تغییر تکنولوژی، متوسط سرعت برخی مشترکان از ۵ تا ۶ مگابیت، با همان تجهیزات قدیمی (بدون تغییر مودم) به بالای ۲۰ مگابیت برثانیه رسیده و آن دست از مشترکانی هم که مودم VDSL خریداری کردهاند به سرعتی بین ۷۰ تا ۸۰ مگابیت برثانیه دست یافته‌اند.»
نخجوانی اعلام می‌کند در این مدت با تلاش‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موفق به عقد قرارداد همکاری با مخابرات براساس مصوبه بیت‌استریم شده‌اند؛ اما این همکاری به کندی پیش می‌رود. نخجوانی مدعی است که پس از این توافق، آمار و ارقام نشان می‌دهد درآمد مخابرات نسبت به گذشته با شروع این نوع همکاری‌ها افزایش قابل توجه‌ای داشته است.
نخجوانی دلیل اجرای کند مصوبه بیت‌استریم از سمت مخابرات را به بورکراسی در بدنه این شرکت و از سمت دیگر مشکل سرمایه‌گذاری و تامین تجهیزات شبکه از سمت مخابرات می داند.
مدیرعامل شرکت شاتل در پاسخ به این سوال که چرا شاتل براساس پروانه FCP اقدام به شبکه‌سازی برای توسعه اینترنت ثابت نمی‌کند، گفت: «در شرایط تحریم و نوسانات ارزی ایجاد شبکه توسط شاتل یک اشتباه محض است. سال ۹۶ به عنوان اولین شرکت اینترنتی سرمایه‌گذاری روی توسعه شبکه براساس FTTC را شروع و تجهیزات این شبکه را با دلاری ۳ هزارتومان آغاز کردیم؛ اما حالا قیمت دلار به ۳۰ هزار تومان رسیده است. بنابراین با این قیمت دلار ساخت شبکه جدید برای توسعه VDSL به صرفه نیست.»
شرایط غیرقابل پیش‌بینی برای توسعه
آسیاتک یکی دیگر از شرکتهای اینترنتی است که توانست در خرداد ماه با مخابرات به توافق برای اجرای مصوبه بیت‌استریم برسد. محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک نیز از کند پیش رفتن همکاری خود با مخابرات براساس مصوبه بیت استریم میگوید و اینکه ادامه همکاری آنها با مخابرات در شرایط غیرقابل پیش‌بینی قرار دارد. آنطور که یوسفی‌زاده، به پیوست میگوید درحال‌حاضر و با توجه به همکاری آنها با مخابرات، توانسته‌اند برای حدود ۳ هزار کاربر از بین بیش از یک میلیون کاربر خود امکان اتصال به سرویس VDSL را فراهم کنند که عمده این مشترکان هم در تهران حضور دارند. براساس اظهارات یوسفی‌زاده تلاش آنها برای توسعه شبکه آسیاتک بر مبنای تکنولوژی VDSL در استان‌های دیگر کشور نیز همچنان ادامه دارد.
یوسفی‌زاده در مورد پیشرفت پروژه VDSL آسیاتک در کشور به پیوست گفت: «ما سه مدل پیشنهاد برای اجرای این پروژه تحت مصوبه بیت‌استریم با مخابرات داشتیم. یک مدل مشارکت با مخابرات بود که آسیاتک در کنار مخابرات سرمایه‌گذاری کند. به صورت آزمایشی هم قرار بود این مدل را در بوشهر پیاده سازی کنیم.» او ادامه داد: «در مدل فوق در واقع قرار بود یک سری تجهیزات را آسیاتک در اختیار مخابرات بگذارد. این مدل همکاری مورد توافق قرار نگرفت، با اینکه مدل اجرا و سرمایه‌گذاری آن هم تدوین شده بود.»
یوسفی‌زاده با اشاره به مدل دوم قرارداد آسیاتک با مخابرات توضیح داد: «در مدل دوم که قرار بود در شهرهای کرج و اصفهان اجرا شود آسیاتک برای توسعه زیرساخت‌ها در حال مذاکره با شهرداری‌های این استان‌ها است. شهرداری‌ها باید امکان کاشت کافوهای نوری جدید کنار کافوی مخابرات به آسیاتک بدهد و این موضوع هم همچنان در حال مذاکره بین ما و شهرداری است. ضمن اینکه مخابرات هم باید جانمایی کافوهای خود را به ما اعلام کند تا ما بتوانیم جای کافوهای خود را طراحی کنیم. اما این بخش هم از سمت مخابرات اطلاعاتش به ما داده نشده است.» به گفته او در شهرها کرج و اصفهان که باید کار ساخت شبکه از سمت آسیاتک انجام شود و آنها به چالش مذاکره و عقد قرارداد برای شروع پروژه برخورد کردهاند.
یوسفی‌زاده با اشاره به مدل سوم برای توسعه VDSL در کشور گفت: «مدل سوم هم بیت‌استریم نوع دو بود که روی شبکه مخابرات بتوانیم توسعه سرویس ارایه دهیم. این مدل هم در استانی مانند تهران راه‌اندازی شده است. و هم استان خراسان، اصفهان، البرز در حال انجام کارهای فنی هستیم تا بتوانیم پروژه را راه‌اندازی کنیم.»
مدیرعامل آسیاتک تاکید می‌کند که با توجه به نیاز کشور به اینترنت پرسرعت و باکیفیت باید توسعه شبکه شرکتهای اینترنتی به کمک مخابرات با سرعت بیشتری پیگیری شود. او امیدوار است که تیم جدید مخابرات نیز با توجه به این شرایط همچون قبل به همکاری خود با این شرکتها بیشتر از گذشته ادامه دهند.
ابراز نگرانی شرکتهای اینترنتی از ادامه همکاری خود براساس مصوبه بیت‌استریم با مخابرات در حالی مطرح می‌شود که محمدرضا بیدخام، مدیرکل ارتباطات و امور بین الملل شرکت مخابرات ایران در گفت‌وگو با پیوست از هرگونه اظهار نظر در خصوص تصمیمات هیات مدیره جدید برای همکاری با شرکتهای اینترنتی خودداری می‌کند؛ اما تصریح می‌کند که مخابرات مانند همیشه به همکاری خود با شرکتهای اینترنتی ادامه می‌دهد.
او در این مورد به پیوست میگوید که مخابرات تا جایی که امکانات و تجهیزات داشته، فضا برای توسعه شبکه شرکتهای اینترنتی را فراهم کرده و این تلاش برای بهبود خدمات این شرکتها که در نهایت بهبود سرویس اینترنت در کل کشور را به همراه دارد ادامه خواهد داشت.
توسعه اینترنت ثابت در کشور توسط شرکت مخابرات و شرکت های دارای پروانه اینترنت FCP همچون یک دهه گذشته و با وجود سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های مختلف وزارت ارتباطات همچنان ادامه دارد و حالا سرمایه‌گذاری بیشتر در این صنعت، رشد این بازار را بیشتراز گذشته با ابهام روبه‌رو کرده است. شرکت مخابرات ایران به عنوان بزرگترین و تنها شرکت تلکامی کشور برای توسعه شبکه اینترنت پرسرعت با تکنولوژی‌های جدید و در اختیار گذاشتن امکاناتش به دیگران، آنطور که حسین فلاح جوشقانی معاون وزیر ارتباطات میگوید به ۶هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد. سرمایه‌گذاری که تامین آن در شرایط تحریمی و نوسانات نرخ ارز، دسترسی کاربران به اینترنت باکیفیت و پرسرعت را به آروزیی دست نیافتنی تبدیل کرده است.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در سخنرانی آنلاین خود برای افتتاحیه دهمین سمپوزیوم بین‌المللی مخابرات از پژوهشگاه فناوری ارتباطات و اطلاعات خواست تا برای چالشهای پیش‌روی تحول دیجیتال کشور راه‌‌حل‌های منطقی پیدا کند.
