دو سال پیش ناسا با اعلام خبر کشف جریانات آبی بر روی سطح سیاره مریخ، سر و صدای زیادی به‌راه انداخت. اما اخیرا مشخص شده است که شاید آژانس هوایی، دچار اشتباه شده باشد. براساس تحقیق جدیدی که از سوی موسسه زمین‌شناسی ایالات متحده اجرا شده، ویژگی‌های سطحی مریخ که ناسا تصور می‌کرد از آب مایع تشکیل شده‌اند، درعوض ممکن است جریانی از ذرات شن و ماسه باشند و این موضوع می‌تواند شانس حیات میکروبی در سیاره سرخ را کاهش دهد.
ویژگی‌های مورد بحث، خطوط تیره رنگی هستند که بهصورت پریودیک بر روی تپه‌های مریخ مشاهده می‌شوند و با عنوان خطوط شیب‌دار تکراری یا RSL شناخته شده‌اند. هنگامی‌که یکی از فضاپیماهای ناسا با نام سفینه اکتشاف مریخ، این خطوط را به شکل دقیق‌تری مورد مطالعه قرار داد، متوجه شد که RSLها از نمک‌های هیدراته شده تشکیل شده‌اند؛ بدین معنا که با مولکول‌های آب ترکیب شده‌اند. در آن زمان، ناسا تصور می‌کرد که موارد مذکور، شواهدی کافی هستند که ایجاد این خطوط عجیب و غریب توسط جریان آب مایع را اثبات می‌کنند.
اکنون هنوز مریخ دارای آب است و تنها ممکن است این آب، در مکان‌های کمتر قابل دسترس وجود داشته باشد.
اما محققان در موسسه زمین‌شناسی ایالات متحده می‌گویند که این خطوط شیب‌دار، ظاهرا مشابه با نوع خاصی از دامنه‌هایی هستند که در تپه‌های شنی روی زمین مشاهده می‌شوند. این دامنه‌ها به دلیل جریان رو به پایین ذرات خشک ماسه و بدون کمک آب ایجاد شده‌اند. این پدیده احتمالا همان چیزی است که در سیاره مریخ نیز اتفاق می‌افتد. از آن‌جا که آب مایع، عاملی کلیدی برای حیات روی زمین است، بسیاری از افراد تصور می‌کردند که این خطوط عجیب ناشی از جریان آب بوده و احتمالا به شانس زندگی در سطح مریخ کمک می‌کند. اما اکنون شاید این خطوط شیب‌دار، دیگر بهترین مکان برای جستجوی حیات نباشند.
البته هنوز هم ممکن است زندگی در مریخ وجود داشته باشد؛ اما احتمالا محققان می‌خواهند بر روی مکان‌های دیگری مانند بخش‌های زیرین سطح مریخ متمرکز شوند. تصور می‌شود که در این بخش‌ها، مقادیری آب به شکل مایع وجود دارد. مکانی که کمی گرم‌تر بوده و باقی‌ماندن آب در حالت مایع، آسان‌تر است. مایکل مایر، دانشمند ارشد برنامه اکتشاف مریخ موسسه ناسا به وب‌سایت Verge گفته است:
اکنون، هنوز هم مریخ دارای آب است و تنها شاید این ماده، در مکان‌هایی که کمتر در دسترس هستند، موجود باشد.
به‌نظر می‌رسد که RSLها به دلیل شیوه رفتار عجیب و غریب خود، شامل مقادیری آب باشند. رگه‌هایی که از تپه‌ها به سمت پایین سرازیر شده‌اند، کمی شبیه قطرات آبی هستند که به سمت پایین چکه می‌کنند. این رگه‌ها در ماه‌های گرم، ضخیم‌تر می‌شوند. زمانی‌که مریخ در فاز انجماد نسبی به سر می‌برد، دمای آن در طول تابستان می‌تواند از -9 درجه فارنهایت تجاوز نماید که این مسئله موجب سازگاری بیشتر سطح مریخ با آب خواهد شد. در واقع به‌نظر می‌رسد که آب در سیاره مریخ، شامل نوعی نمک با نام پرکلریت است که می‌تواند ماندگاری بیشتر آب در حالت مایع را در دماهای پایین‌تر، تسهیل نماید. دانشمندان بر این باور بودند که شاید تابستان‌های گرم، امکان جریان این آب‌های نمکی را فراهم می‌کند.
اما موسسه زمین‌شناسی ایالات متحده تصور می‌کند که توضیح دیگری برای چگونگی شکل‌گیری این رگه‌ها وجود دارد. محققین، اشکال 151 نمونه از RSLها را مورد مطالعه قرار دادند و متوجه شدند که تمامی آن‌ها در سرازیری‌هایی با شیب بیش از 27 درجه واقع شده‌اند. اما با کم شدن شیب سرازیری‌ها، این خطوط به تدریج محو می‌شوند. موضوعی که آب نمی‌تواند عامل آن باشد. در عوض، به عقیده کالین دانداس، نویسنده سرپرست مطالعات، به‌نظر می‌رسد که کلیه RSLهای موجود در سرازیری‌ها، شکلی مشابه با تپه‌های شنی روی زمین دارند.
علاوه‌بر این، به‌نظر می‌رسد که رگه‌های تاریک از بالای تپه‌ها خارج می‌شوند، اما احتمالا آب در چنین زوایایی، از بالای دامنه‌ها نشت نمی‌کند و در عوض، احتمالا از بخش‌هایی از دامنه که شیبی رو به پایین دارند، جریان خواهد یافت. این موضوع نشان می‌دهد که به همراه RSLها، مقادیر زیادی آب در حالت مایع وجود ندارد.
محققان هنوز هم تصور می‌کنند، آن‌چه که توسط فضاپیمای اکتشاف مریخ یافت شده، ماده‌ای جامد بوده و حاوی نمک‌های هیدراته است. اما احتمالا آن‌ها با آن‌چه که ناسا اساسا بدان فکر می‌کند، کاملا همسو نیستند. دانداس، یک محقق زمین‌شناس که با موسسه زمین‌شناسی ایالات متحده همکاری می‌کند، به وب‌سایت Verge گفته است که:
مطالعات نشان می‌دهند که به همراه RSLها، مقادیر زیادی آب، در حالت مایع وجود ندارد. ممکن است مقدار کمی آب در حالت مایع وجود داشته باشد اما این موضوع به یک مکانیزم نسبتا خشک اشاره می‌کند.
بنابراین شاید این امر بدین معنا باشد که سطح مریخ، آنقدر هم که تصور می‌کردیم، قابل سکونت نیست. اما این بدان معنی نبوده که جستجو پایان یافته است. مایر می گوید:
چیزهای زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند سیاره مریخ، حداقل دارای پتانسیلی برای حیات اولیه است و اگر این اتفاق رخ دهد، مریخ، پتانسیل حیات پنهان شده در لایه های زیرین سطح خود را خواهد داشت.
نوشته شاید در عوض آب جاری بر روی سطح مریخ، تنها ماسه غلتنده وجود داشته باشد اولین بار در پدیدار شد.
