هوشمندسازی شهرها و ایجاد شهرالکترونیک که به‌عنوان پیش نیاز تحول دیجیتال مطرح است به توسعه زیرساخت فیبرنوری و اینترنت ثابت نیاز دارد، موضوعی که به گفته کارشناسان فناوری اطلاعات هنوز راهی طولانی برای تحقق آن در پیش است.
تار نوری یا فیبر نوری رشته باریک و بلندی از یک ماده شفاف مثل شیشه (سیلیکا) یا پلاستیک است که می‌تواند نوری را که از یک سرش به آن وارد شده، از سر دیگر خارج کند.
فیبر نوری داری پهنای باند بسیار بالاتر از کابل‌های معمولی است، با فیبر نوری می توان داده‌های تصویر، صوت و داده‌های دیگر را به راحتی با پهنای باند بالا تا ۱۰ گیگابیت بر ثانیه و بالاتر انتقال داد.
امروزه مخابرات فیبر نوری، به دلیل پهنای باند وسیع تر در مقایسه با کابل های مسی و تاخیر کمتر در مقایسه با مخابرات ماهواره‌ای از مهمترین ابزار انتقال اطلاعات محسوب می‌شود.
*شهر هوشمند چه شهری است
فناوری شهرهوشمند به معنای استفاده از ظرفیت‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات برای جمع آوری اطلاعات و مدیریت این اطلاعات است که به کمک فناوری اطلاعات و منابع موجود، رفاه و حقوق شهروندی بیشتری برای شهروندان رقم می زند.
شهر هوشمند باید دارای معیارهای اصلی زندگی هوشمند همچون اقتصاد هوشمند، حمل و نقل، محیط و در نهایت مردم هوشمند باشد.
بهره گیری از ظرفیت های ارتباطی و فناوری اطلاعات در شهرهای هوشمند امکان هایی را در اختیار انسان قرار می دهد که به واسطه آنها زندگی در این نوع شهرها به ساده ترین شکل ممکن صورت می گیرد.
کشورهای پیشرو در به خدمت گرفتن فناوری های هوشمند اکنون به مرحله ای رسیده اند که شهروندانشان دیگر به مراجعات مکرر برای دریافت خدمت هرچند کوچک نیازی نداشته و چنین خدماتی را در منازل خود دریافت و نیازهای خود را برآورده می کنند.
توسعه فناوری‌های هوشمند به سرعت در جهان درحال افزایش است و شهرهای هوشمند در رقابتی تنگاتنگ به دنبال افزایش استفاده بیشتر از این فناوری‌ها هستند.
برخی رسانه ها در ماه های اخیر فهرستی از هوشمندترین شهرهای جهان در سال 2018 را منتشر کردند که نشان می‌دهد کدام یک از شهرها و کشورها بیشتر برای توسعه زیرساختهای لازم برای هوشمندسازی تلاش کرده‌اند.
وب سایت تخصصی «شهرهای هوشمند»* یک پایگاه شناخته شده جهانی است و به تازگی پیشگامان در عرصه شهرهای هوشمند در جهان را معرفی کرده که در آن نام شهرها و کشورهای توسعه یافته و پیشرفته ای مانند لندن در انگلستان، سنگاپور در سنگاپور، سئول در کره جنوبی، نیویورک در آمریکا، هلسینکی در فنلاند، مونترال در کانادا، بوستون در ایالات متحده آمریکا، ملبورن در استرالیا، بارسلونا در اسپانیا و شانگهای در چین آمده است .
این فهرست به خوبی نشان می‌دهد که این شهرها چقدر برای هوشمندسازی و ارائه خدمات نوینی همچون اینترنت اشیا و شهرهای هوشمند تلاش و برنامه ریزی کرده‌اند.
25 شهر هوشمند برتر جهان براساس شاخص‌هایی نظیر ساختمان هوشمند، جمع‌آوری هوشمند زباله، حفظ محیط زیست، دیجیتالی شدن همه امور دولت و کارهای اداری، دسترسی کامل، راحت و همگانی به اینترنت نسل چهار (4G LTE) فراوانی دسترسی به اینترنت وای.فای، استفاده همه گیر از گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های الکترونیکی، استانداردهای زندگی، پارکینگ هوشمند، انرژی پاک، توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی برقی و الکتریکی، سرعت بالای اینترنت و حمل‌ونقل عمومی هوشمند رتبه بندی کرده است.
شهرهوشمند در بخش حمل و نقل با بکارگیری انواع ابزارهای هوشمند ترددهای روان و راحت را برای شهروندان رقم می زند و آلودگی های ناشی از مصرف بی رویه سوخت را به نحو مطلوب مدیریت می کند.
فناوری ها در شهر هوشمند نیاز به اعمال محدودیت های ترافیکی را از بین خواهد برد.
شهر هوشمند یکی از اصلی ترین پیش نیازها برای تحقق تحول دیجیتال و اقتصاد دیجیتال است که «محمد جواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات یکی از اهداف امسال را رسیدن به ایران دیجیتال دانسته است.
وی معتقد است نباید در برابر تحول دیجیتال که اجتناب ناپذیر است منفعلانه عمل کرد.
این مسوول نوزدهم شهریور ماه تعلل در تحول دیجیتال را آسیب زا برشمرد و گفت: اگر در این بخش موضع منفعلانه داشته باشیم به سرنوشت فضای رسانه ای کنونی مبتلا می شویم.
وی ادامه داد: در گذشته به جای برخورد فعالانه با توسعه شبکه های اجتماعی به رویکرد محدودسازی روی آوریم که آسیب زا شده است.
آذری جهرمی تصریح کرد: اگر آن زمان درباره شبکه های اجتماعی تدبیر درست و بموقع اتخاذ می شد اکنون با این چالش ها روبرو نمی شدیم.
«اثر تحول دیجیتال بر آینده کشور بسیار زیاد است؛ بنابراین تصمیم گرفته شد در این بخش فعالانه حضور داشته باشیم و از ظرفیت های داخلی و جوانان استفاده کنیم».
اما رسیدن به تحول دیجیتال و شهر هوشمند نیاز به زیرساختی به نام توسعه فیبر نوری دارد که اکنون کشورمان در این بخش با مشکل مواجه است.
*توسعه زیرساخت اینترنت ثابت؛ نیاز ایجاد شهر هوشمند
توسعه اینترنت به عنوان یکی از اصلی ترین پیش نیازهای ایجاد شهر های هوشمند در جهان به شمار می رود موضوعی که گرچه تلاش های زیادی برای توسعه آن شده است اما همچنان در بخش ثابت با مشکلات دست و پنجه نرم می کند.
در همین پیوند یک کارشناس فناوری اطلاعات در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: هوشمندسازی و استفاده از ظرفیت‌های بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از مهم ترین عامل‌های پیشرفت اقتصادی کشورهاست این هوشمندسازی در هر شکلی باشد نیازمند زیرساختهای سخت‌افزاری و نرم افزاری است.
«حامد قاسمی نراقی» ادامه داد: یکی از مهمترین زیرساختهای مورد نیاز برای تحقق شهرهوشمند به عنوان رابط میان بقیه زیرساخت‌ها و ابزارها، اینترنت و ارتباط شبکه ای است.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم شهرهوشمند به بهترین نحو شکل بگیرد باید اینترنت ثابت یا شبکه ارتباطی ثابت را گسترش داده و به روزرسانی فناوری در این بخش داشته باشیم و در بخش ارتباطات ثابت برای هوشمندسازی توسعه فیبرنوری و استفاده از فناوری‌ها و شبکه‌های مبتنی بر آن، در دنیا مورد توجه قرار دارد.
قاسمی نراقی خاطرنشان ساخت: شبکه‌های فیبرنوری و فناوری‌های آن در کشورهای خاورمیانه به ویژه کشورهای خلیج فارس پیاده‌سازی شده اما در کشورمان به خصوص در چند سال گذشته خلاف جریان جهانی توسعه اینترنت حرکت شده است و فیبرنوری به عنوان اولویت اصلی در دستور کار دولت و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار ندارد.
این کارشناس فناوری اطلاعات گفت: اینترنت همراه پایداری شبکه کمتری نسبت به اینترنت ثابت دارد و نیزدر اینترنت ثابت بهتر می‌توان پهنای باند موجود را مدیریت کرده و برای کاربران پهنای باند ماندگارتری را فراهم کرد به همین خاطر اینترنت ثابت یکی از الزام های تشکیل شهر هوشمند و توسعه هوشمندسازی در کشورها است.
به گفته وی، اینترنت همراه در چهار سال اخیر در حالی به عنوان مهمترین بحث توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور شناخته شده و یارانه‌های مهم دولتی را به خود اختصاص داده است که توسعه اینترنت ثابت در حاشیه قرار گرفته و شرکت‌های ارتباطات ثابت با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کند.
*مدیران مخابرات چه می گویند
مدیرعامل شرکت مخابرات ایران ششم مردادماه امسال گفت: توسعه فیبر نوری با هدف استفاده بهتر مردم از امکانات طراحی شده است.
«سید مجید صدری» افزود: هدفگذاری امسال ایجاد 300 هزار پورت جدید است و تلاش می شود تا 2.5 میلیون پورت در کشور ظرفیت ارتقا داده شود.
صدری ادامه داد: اکنون حدود 18 هزار پورت فیبر نوری در تهران واگذار شده و خدمات ارائه می دهد.
هنگام بهره برداری از پروژه شبکه دسترسی بر پایه تار نوری مدیرعامل وقت شرکت مخابرات ایران گفت کشور ما وارد عصر گیگابایت شده است اما با گذشت یک سال نه تنها سرعت اینترنت به حد مطلوبی نرسیده است، بلکه بسیاری از مناطق شهر تهران همچنان در انتظار دریافت خدمات مطلوب ثابت به سر می برند و حتی برخی کاربران نسبت به اینترنت ارائه شده از سوی مخابرات ناراضی اند.
کارشناس فناوری اطلاعات خاطرنشان ساخت:برای تحقق واقعی شهر هوشمد باید بدانیم که استفاده از شبکه ثابت مبتنی بر فیبرنوی در همه لایه‌ها مورد نیاز است و تا زمانی که نتوان این زیرساخت را در کشورمان فراهم کرد، نمی‌توان شاهد پیاده سازی شهر هوشمند در کشور بود.
وی تاکید کرد:اگر بخواهیم شهر هوشمند واقعی و بر اساس استارنداردهای جهانی حرکت کنیم باید به سمت توسعه اینترنت ثابت حرکت کنیم.
* کلام آخر
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات چندی پیش اعلام کرد به دلیل گرانی نرخ ارز، پروژه های ارتباطات ثابت به خصوص توسعه فیبرنوری با نداشتن توجیه اقتصادی روبرو شده که بر همین اساس برنامه ای تدوین و به ستاد اقتصاد مقاومتی ارسال شده است، ضمن آنکه از توان مجلس شورای اسلامی نیز استفاده می شود.
بخشی از فواید شهرهای هوشمند کاهش ترددهای غیرضروری، بهبود وضع آلودگی هوا، افزایش رفاه عمومی است.
از این رو به نظر می رسد اکنون وظیفه متولیان امر است تا برای تحقق شهرهوشمند به برطرف کردن موانع آن از جمله توسعه فیبر نوری اقدام کرده و شهروندان را در رسیدن به حقوق خود یاری رسانند.
