دسترسی کامل روستاها به پهن باند تا پایان امسال محقق می شود

نائب رئیس هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت با بیان اینکه میان تحول دیجیتال و جهش تولید همبستگی ذاتی وجود دارد،گفت: توسعه دسترسی کامل روستاها به پهن‌باند تا پایان امسال از اهداف و برنامه های مهم شرکت زیر ساخت است.
 
 
 
سجاد بنابی، نائب رئیس هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت با اشاره به اینکه زیرساخت ارتباطی، بستری برای جهش تولید است، گفت:حاصل تلاقی صنعت ICT با سایر صنایع در حوزه توسعه و تولید محصول، تولید کالای غیردیجیتال با استفاده از فرآیندها و ابزار دیجیتال است. از اثرات تحول دیجیتال بر تولید محصول در سایر صنایع می توان به بهبود کارایی زنجیره تامین بواسطه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، استفاده از اینترنت اشیا برای اخذ داده های تجربه کاربری مشتریان، تقویت طراحی محصول با کمک ربات‌ها و همچنین بازسازی، بازتعریف و گسترش فرایندهای کسب‌وکار تولیدکنندگان اشاره کرد.
 
وی افزود: از آنجایی که با شروع سال ٩٩ و سخنرانی نوروزی رهبر انقلاب، «جهش تولید» راهبرد کلان امسال کشور تعیین شده به نظر می رسد تحقق رشد نمایی در تابع تولید در کشور، نیازمند تحول در رویکردها و برنامه های پیشین است که در این رابطه با عنایت به فرمایشات مقام معظم رهبری، حیات یک ملّت وابسته به تقویت مؤلفه‌های قدرت بوده و «قوت در فضای مجازی» به عنوان یکی از مؤلفه‌های قدرت، حیاتی محسوب می شود.
 
بنابی تصریح کرد: جهش تولید، بدون تغییر خط مشی اقتصادی کشور از اقتصاد مبتنی بر منابع سرزمینی (فیزیکی) به اقتصاد دیجیتالی، قوت بخشیدن به فضای مجازی و بهره گیری حداکثری از توان فضای مجازی در حوزه توسعه محصول، تولید ناب و فرآیندهای مرتبط با آن به سختی و با نقصان عینیت خواهد یافت چرا که در عصر حاضر، میان تحول دیجیتال و جهش تولید همبستگی ذاتی وجود دارد.
 
نائب رئیس هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت اضافه کرد: اقتصاد دیجیتال، «انجام فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)» تعریف می شود که در این اقتصادِ نو، شبکه‌‌سازی دیجیتالی و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، بستری جهانی فراهم می‌آورد که در آن افراد، نهادها و بنگاه ها به تعامل با یکدیگر، برقراری ارتباط، انجام فعالیت‌های اقتصادی، همکاری و تبادل اطلاعات می‌پردازند. 
 
وی ادامه داد: فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) از طرفی ستانده حاصل از صنایع تولید کننده ICT بوده و از طرف دیگر نهاده ی مورد استفاده در صنایع استفاده کننده از ICT همچون کشاورزی، انرژی، آموزش و غیره است. 
 
بنابی خاطر نشان کرد: حاصل تلاقی صنعت ICT با سایر صنایع در حوزه توسعه و تولید محصول، تولید کالای غیردیجیتال با استفاده از فرآیندها و ابزار دیجیتال است. از اثرات تحول دیجیتال بر تولید محصول در سایر صنایع می توان به بهبود کارایی زنجیره تامین بواسطه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، استفاده از اینترنت اشیا برای اخذ داده های تجربه کاربری مشتریان، تقویت طراحی محصول با کمک ربات‌ها و همچنین بازسازی، بازتعریف و گسترش فرایندهای کسب‌وکار تولیدکنندگان اشاره کرد.
 
وی افزود: صنعت ICT ضمن ایفای نقش پیشران در تحول دیجیتال و شتاب دهی به تولید در سایر صنایع، عامل ایجاد کسب و کارهای دیجیتال و تولید محصول دیجیتال نیز محسوب می شود. به همین منظور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سند طرح کلان شبکه ملی اطلاعات مصوب شورای عالی فضای مجازی و سند ملی تحول دیجیتال کشور را در دستور کار خود قرارداده است؛ همچنین شرکت ارتباطات زیرساخت، به عنوان کلیدی ترین بازیگر نقش‌آفرین در توسعه زیرساخت ارتباطی شبکه ملی اطلاعات کشور، ایفای نقش می کند.
 
نائب رئیس هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت به تشریح مهم ترین اهداف و برنامه های این شرکت همسو با راهبرد کلان «جهش تولید» پرداخت و گفت: توسعه دسترسی به پهن‌باند با رویکرد آمایش سرزمینی و تسریع در تحقق عدالت در دسترسی کامل روستاها به پهن‌باند تا پایان امسال، هم‌نواسازی گسترش زیرساخت ارتباطی شبکه‌ی Backbone کشور همگام با پیاده‌سازی فناوری‌های G5، VDSL و FTTH توسط سایر بازیگران لایه زیرساخت ارتباطی شبکه ملی اطلاعات (لایه دسترسی) ازجمله این اهداف است البته توسعه مراکز تبادل ترافیک داده (IXP) در سطح کشور و راه اندازی مراکز داده اصلی و اقماری شبکه‌ی ملی اطلاعات به منظور جهش در تولید خدمات پایه و محتوای بومی در ارائه‌ی خدمات، پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بومی نیز در برنامه های این شرکت قراردارد.
 
وی ادامه داد: موضوعاتی مانند افزایش کیفیت تجربه‌ی مشتریان از سرویس‌های زیرساختی با نوسازی و به‌سازی تجهیزات زیرساخت ارتباطی ، التزام به بهره گیری از توان تولید محصولات و خدمات داخلی مرتبط با زیرساخت ارتباطی و ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان ، ایجاد بستر مناسب برای تأمین ارتباطات بین‌المللی از خاک ایران به سایر کشورها به عنوان بخشی از صادرات خدمات و محصولات فضای مجازی ، تداوم سیاست حمایت از تولید محتوا و خدمات بومی ، کمک به توزیع محتوای داخلی در سطح کشور با هدف افزایش کیفیت دسترسی کاربران به محتوای داخلی با ارائه‌ی مشوق‌های فنی و مالی به تولیدکنندگان محتوای بومی و تسهیل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه‌ی زیرساخت‌های ارتباطی با هدف حمایت از سرمایه‌ی ایرانی از دیگر اهداف و برنامه های شرکت ارتباطات زیر ساخت است.
بنابی در پایان گفت: از آن‌جا که پیاده‌سازی این اقدامات با همراهی و هم نوایی سایر بازیگران بخش و قوا و دستگاه‌های کشور امکان‌پذیر است وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دست همکاری به سوی همه‌ی دلسوزان کشور دراز می‌کند تا با یاری خدا بتوانیم شاهد تحقق هدف ایران قوی و آینده‌ی روشن باشیم.

وزیر ارتباطات: زیست بوم مناسب برای آموزش کودکان در فضای مجازی نداریم

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان این که شیوع کرونا در آشکارسازی خلأها و چالش های فضای مجازی کشور مؤثر بوده است گفت: با وجود دستورالعمل، قانون و سند بالا دستی ، برای آموزش کودکان در فضای مجازی ، یک زیست بوم مناسب وجود ندارد.
 
 
 محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مصاحبه با رادیو به شبکه های اجتماعی و خطرات آن اشاره کرد و گفت: این فضا برخاسته از درون انسان هاست و به همین دلیل خطا و اشتباه نیز در آن ممکن است.
 
وی افزود: به نظر می رسد حضور کودکان باید در فضای مجازی، منحصر باشد و زیست بوم آنها با بزرگسالان متفاوت باشد؛ این در حالی که با وجود دستورالعمل، قانون و سند بالا دستی ، برای آموزش کودکان در فضای مجازی ، یک زیست بوم مناسب وجود ندارد.
 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با یادآوری اهمیت تولید محتوا بر اساس سبک زندگی ایرانی – اسلامی ، عنوان کرد: متأسفانه بخش زیادی از محتوایی که در دسترس کودکان قرار دارد با سبک زندگی غربی ساخته شده و با دوبله در اختیار کودکان ما قرار می گیرد . از این رو ما باید متناسب با فرهنگ کشور محتوا تولید کنیم و برای رسیدن به این هدف باید از تولیدکنندگان این حوزه حمایت کنیم.
 
وی شیوع کرونا را در آشکارسازی خلأها و چالش های فضای مجازی کشور مؤثر دانست و گفت: یکی از این مسائل که همواره از سوی اندیشمندان مورد تأکید بود و حتی ما را به دادگاه کشاند، موضوع تولید محتوا برای کودکان بود.گرچه ما مورد بازخواست قرار گرفتیم و از سوی برخی سنگ اندازی شد اما مقاومت کردیم.
 
وی با ابراز تأسف از نگاه تهدید آمیز به توسعه ارتباطات رسانه ای در کشور ، عنوان کرد: یک زاویه دید در این حوزه، ناظر به تحول قدرت ژئوپولتیک سایبری غرب بوده البته به لحاظ منطقی درست است. نبرد توسط کشورهای چین ، آمریکا و روسیه در جهت از بین بردن قدرت حاکمیت ها و ایجاد قدرت متمرکز در دنیا برنامه ریزی و سرمایه گذاری کرده است.
 
آذری جهرمی راهکار حوزه ارتباطات در رسانه را تشریح کرد و گفت: ترسیم و ندوین نقشه راه بهترین راه حل است. در همین راستا مقام معظم رهبری در دی ماه 98 بیانیه ای صادر کردند و از وزارت ارتباطات خواستند نقشه جامع توسعه فضای مجازی و رسانه ای را بر بستر شبکه ملی اطلاعات تدوین کند، برنامه و طرح معماری مربوط در شورای عالی فضای مجازی تدوین شود و در فروردین عرضه شود که به دلیل شیوع بیماری ممکن نشد.
 
وی یکی از چالش های حوزه رسانه ای در مجازی در کشور را مدیران سنتی آن دانست و گفت : نگاه ها به این فضا باید تغییر کند و شبکه ملی اطلاعات با ویژگی های خود تحولی ایجاد خواد کرد؛ چرا که شرط اولیه حضور افراد در این فضا این است که درک و برداشت کلی از آن داشته باشند.
 

توسعه ارتباطات با آزادسازی فرکانس‎ها

اینترنت این روزها تنها پناه شهروندان برای در امان ماندن از بیماری کرونا شده تا به‌واسطه آن دورکاری کرده، آموزش آنلاین ببینند یا حتی با برنامه‎های آن سرگرم شوند. اما همین افزایش میزان مصرف پهنای باند کافی بود تا دوباره معضل کندی اینترنت بیش از هر زمانی منجر به گلایه بیشتر کاربران شود. طوری‌که دوباره در توییتر گلایه از کندی اینترنت مطرح شد و این‌بار وزیر ارتباطات در پاسخ به این مخاطبان افزایش بیشتر سرعت اینترنت را منوط به اقدام صداوسیما در آزادسازی دانست.
 
 
 
 پیرو این پاسخ به کاربران توییتر، وزیر ارتباطات در لایو اینستاگرام از ارسال نامه‌ای به رئیس‌جمهور برای درخواست بازپس‌گیری فضای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز از سازمان صداوسیما خبر داد. محمدجواد آذری‌جهرمی با کنایه اینکه آزادسازی فضای فرکانسی به اندازه آزادسازی خرمشهر سخت نیست، اشاره کرد: «از ۱۸ تا ۲۸ اسفندماه ۹۸ اپراتورهای موبایل ظرفیت شبکه را افزایش دادند و هم‌اکنون ظرفیت شبکه موبایل از متوسط روزانه ۵/ ۷ پتابایت به ۲/ ۱۱ پتابایت رسیده است. با این وجود به‌دلیل افزایش میزان مصرف کاربران، در صورتی که منابع فرکانسی در اختیار داشته باشیم می‌توانیم این ظرفیت را افزایش دهیم.» 
 
لایو اینستاگرام وزیر ارتباطات باعث شد دوباره پرونده مالکیت فرکانس ۸۰۰ که از سال‌ها قبل بین وزارت ارتباطات و صداوسیما محل اختلاف است، باز شود. البته داستان این اختلاف سر درازی دارد و به سال‎های قبل برمی‎گردد به‌طوری که در سال ۹۷ این موضوع برای حل‌وفصل و تصمیم‌گیری به شورای‌عالی امنیت ملی نیز رفت. تلاش وزارت ارتباطات برای بازپس‌گیری و آزادسازی این فرکانس‌های رادیویی که پیش از این برای پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی استفاده می‌شد، پس از آن مطرح شد که اتحادیه جهانی مخابرات مقرر کرد از سال ۲۰۱۵ پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی تلویزیونی در باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز متوقف شود و این فضا، برای بهره‌برداری دیجیتالی مورد استفاده قرار گیرد. در آن زمان این مساله در یک توافق‌نامه بین‌المللی منعقد شد و براساس آن، ایران متعهد شده بود تا تاریخ ۲۷ خرداد ۹۴ تکه باندهای ۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز را آزاد کند تا امکان استفاده عادلانه از این منبع کمیاب ملی برای اپراتورهای مخابراتی کشور فراهم شود. با این حال، اکنون که نزدیک به ۵ سال از این تاریخ می‎گذرد هنوز بحث مالکیت این فرکانس‎ها که سرمایه ملی تلقی می‎شود، بلاتکلیف مانده و این درحالی بوده که طبق قانون، مدیریت طیف فرکانس با سازمان تنظیم مقررات ارتباطات است. با مطرح شدن مجدد اختلاف نظر وزارت ارتباطات و صداوسیما درباره فرکانس‎های تجاری در فضای مجازی، پای یک نهاد حاکمیتی دیگر برای حل این اختلاف به میان آمده به‌طوری‌که رسول جلیلی، عضو حقیقی شورای‌عالی فضای مجازی، در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، گفت: این موضوع و اختلاف میان دو دستگاه باید در شورای‌عالی فضای مجازی حل‌وفصل شود. در واقع وی با انتقاد به طرح این موضوع از سوی وزیر ارتباطات در شبکه‎های مجازی افزود: موضوع این است که شورای‌عالی فضای مجازی تشکیل شده تا ملاحظات مربوط به ارتقای این حوزه و فناوری‌های مرتبط با فضای مجازی را مورد بررسی قرار دهد و سیاست‌گذاری کند. پروتکل پیگیری اختلاف میان وزارت ارتباطات و سازمان صداوسیما باید به این ترتیب باشد که این موضوع به مرکز ملی فضای مجازی سپرده شود و پس از بررسی کارشناسی به رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس شورای‌عالی فضای مجازی ارجاع شود تا اختلاف میان دو دستگاه نظام، حل‌وفصل شود.
 
اظهارات این عضو حقیقی شورای‌عالی فضای مجازی برای حل این اختلاف در حالی است که به گفته معاون امور رادیویی رگولاتوری، از ۱۳ سال قبل تعاملات و مکاتبات متعددی با سازمان صداوسیما و البته دیگر سازمان‌ها و نهادهای مربوطه صورت گرفته است و اگر بگویم کتابچه‌ای از مکاتبات و پیگیری‌ها در سازمان در این رابطه درست‌شده شاید تعجب‌آور باشد ولیکن متاسفانه این‌گونه است و به‌رغم تمام آن اقدام‌ها تا این مقطع زمانی، این باند در اختیار متولی اصلی آن قرار نگرفته است.
 
به هر حال، نقطه اختلاف میان صداوسیما و وزارت ارتباطات مربوط به مالکیت و بهره‌برداری از فرکانس رادیویی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز است که با توجه به توقف پخش برنامه‌های آنالوگ، هم اکنون بلااستفاده مانده است. درحالی‌که بنابر گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‎های مجلس، استفاده از این فرکانس‎ها می‌تواند مساحتی تا چهار برابر میزان فعلی را پوشش بدهد، استفاده از این باندهای فرکانسی در اکثر کشورهای دنیا در دستور کار قرار گرفته تا هزینه پوشش مناطق روستایی و شهری در کشورها کاهش پیدا کند. به عبارت دیگر، عدم استفاده از باندهای فرکانسی ۴ برابر هزینه به کشور تحمیل می‌کند. 
 
این درحالی است که پیش از این معاون امور رادیویی رگولاتوری با بیان اینکه یکی از الزامات تحقق فناوری نسل پنجم ارتباطات، آزادسازی باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ توسط صداوسیما است، از آغاز استفاده تجاری برخی کشورها از ۵G خبر داد. نسترن محسنی، معاون امور رادیویی رگولاتوری، در این رابطه اشاره کرد: همه مطلع‌اند که حتی برخی از کشورها استفاده تجاری از ۵G را اخیرا آغاز کرده‌اند و بسیاری دیگر از کشورها، حداقل پایلوت‌های بسیاری را در این حوزه اجرا کرده‌اند. بنابراین نمی‌خواهیم فرصتی را که یک‌بار در زمان توسعه ارتباطات همراه ۳G و ۴G می‌توانست از طریق در اختیار گرفتن این باندها و با هزینه کمتر نصیب کشور شود، به هنگام توسعه ۵G از دست دهیم. به عبارتی با در اختیار داشتن این باند، بخش ICT با کاهش یک سومی سرمایه‌گذاری در دسترسی شبکه همراه برای پوشش یک منطقه مشخص روبه‌رو خواهد بود. وی افزود: این درحالی است که زمان راه‌اندازی و توسعه ۵G سال ۲۰۲۰ تعیین‌شده است ولیکن در خبرها این روزها می‌شنویم که در برخی کشورها توسعه تجاری هم‌اینک و قبل از شروع سال جدید میلادی ۲۰۲۰ اتفاق افتاده است. در این میان، مرکز پژوهش‌های مجلس پیش از این مطابق با قانون بودجه سال ۹۹ پیشنهاد برگزاری مزایده برای اجاره این باند و تقسیم سود آن بین این دو دستگاه را مطرح کرده بود. 
 
به نحوی که پیشنهاد شد مطابق قانون برنامه ششم توسعه کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری سازمان صداوسیما نسبت به تخصیص دوباره و برگزاری مزایده اجاره باندهای فرکانسی تجاری ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز اقدام و درآمد حاصله را به خزانه دولت واریز کنند و مازاد درآمد حاصله به نسبت مساوی به سازمان صداوسیما و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اختصاص یابد. این درآمد می‌تواند برای تامین هزینه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سازمان صداوسیما و تامین منابع موردنیاز جهت کمک هزینه خرید گیرنده دیجیتال در مناطق محروم و توسعه ارتباطات روستایی توسط وزارت ارتباطات هزینه شود. 

مرور انتظارات رهبر انقلاب از فضای مجازی

 
 
انتظارات رهبر انقلاب از تقویت فضای مجازی به حدی پررنگ است که ایشان در آغاز سال ۹۹ نیز بار دیگر بر لزوم قوت و برتری فضای مجازی به عنوان یکی از ابزارهای قوی شدن تاکید کردند.
 
 رهبر انقلاب اسلامی بالغ بر ۸ سال پیش و در روز ۱۷ اسفندماه سال ۹۰، در حکمی به تاسیس شورای عالی فضای مجازی دستور دادند و پس از آن نیز بارها بر لزوم ساماندهی این فضا و توجه به مزایا و معایب فضای مجازی خطاب به مسئولان و مردم، تاکید داشتند.
 
ایشان در سالی که گذشت در اجتماعات مختلف به بیان نقطه نظرات خود در خصوص فضای مجازی پرداختند و خطاب به مسئولان وظایفی را محول کردند.
 
در فضای مجازی مردم را مأیوس نکنید
 
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری در ۴ مهرماه ۹۸ با انتقاد از برخی افراد که در سخنان خود و یا در فضای مجازی مردم را مأیوس می‌کنند، گفتند: «پرهیز از ناامید کردن مردم از مهم‌ترین کارها است، چون اگر امید نباشد هیچ کار بزرگی انجام نمی‌شود؛ البته امید به آینده یک امید کاذب نیست، بلکه آینده کشور واقعاً روشن و امیدوارکننده است.»
 
لزوم به روزرسانی ابزارها در فضای مجازی
 
معظم له در تاریخ ۲۱ مهرماه در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه امام‌حسین (ع) خطاب به ایشان گفتند: «ببینید امروز چه چیزی لازم داریم. در مورد ابزار بایستی به‌روز باشید. تنوع در ابزار هم جزو چیزهایی است که بایستی مورد توجه باشد. مسئله فضای مجازی، امروز جزو ابزارها است؛ مسئله بازی جنگ، امروز جزو ابزارها است؛ به اینها بایستی توجه کنید.»
 
با عوامل ناامن‌کننده فضای مجازی مقابله شود
 
رهبر انقلاب اسلامی در تاریخ ۸ اردیبهشت ماه در دیدار با جمعی از فرماندهان و مدیران نیروی انتظامی، نقش نیروی انتظامی را در تحقق شعار سال یعنی «رونق تولید» و همچنین تأمین امنیت فضای مجازی مهم برشمردند و خاطرنشان کردند: «نیروی انتظامی باید به‌صورت جدی با عوامل ناامن‌کننده فضای مجازی مقابله کند.»
 
ایشان با تاکید بر اینکه امروز فضای مجازی در زندگی مردم، دیگر مثل ۵ سال و یا ۱۰ سال پیش نیست، اظهار داشتند: «گسترش فضای مجازی یک گسترش بسیار وسیع و عظیمی است. این فضای مجازی منافعی دارد، امکاناتی دارد، خطراتی هم دارد، خطرات بزرگی هم دارد. اگر چنانچه این فضا برای مردم ناامن باشد، ضررش را مردم می‌برند.»
 
برنامه ریزی دشمن برای نفوذ اطلاعاتی از طریق فضای مجازی
 
ایشان در تاریخ ۱۱ اردیبهشت در دیدار معلمان و فرهنگیان با بیان اینکه امروز دشمن ما از همه اطراف مشغول تهاجم است؛ اظهار داشتند: «از لحاظ اطلاعاتی، مشغول برنامه‌ریزی‌اند که نفوذ اطلاعاتی کنند؛ از لحاظ فضای مجازی، دارند برنامه‌ریزی می‌کنند برای اینکه از این طریق به کشور ضربه بزنند. در این زمینه ملت ایران باید آرایش مناسب بگیرد، باید خودش را در همه بخشهای مختلف آماده کند.»
 
حضرت آیت الله خامنه‌ای با بیان اینکه همین دانشمندان گوناگونی که کشور را از لحاظ فناوری نانو جزو پنج کشور اول دنیا قرار دادند، در آموزش و پرورش تربیت شدند، خاطرنشان کردند: «اینکه در دنیای اینترنت، در دنیای مفاسد گوناگون اخلاقی و در دنیای ماهواره، این جور جوان را تربیت کنید، این خیلی هنر است.»
 
تقوا در فضای مجازی از نیازهای جامعه است
 
رهبر انقلاب در ۲۵ تیرماه در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور تقوا در فضای مجازی را از نیازهای جامعه دانستند و افزودند: «یکی از گرفتاری‌های امروز ما، رواج دروغ، تهمت، شایعه و مسائلی از این قبیل در فضای مجازی است که باید در خطبه‌های نماز جمعه، لزوم رعایت تقوا در فضای مجازی تبیین شود.»
 
مقام معظم رهبری همچنین در ۲۰ مردادماه ۹۸ در دیدار با اعضای هیئت دولت، از رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت خواستند از فروع و از حواشی، به جد پرهیز کنند.
 
ایشان تاکید کردند: «در غالب دوران‌ها ما زیاد دچارحواشی و فروع بوده‌ایم. امّا حالا با پدید آمدن فضای مجازی و این حواشی‌ای که در فضای مجازی و مانند اینها هست، بیشتر هم این فروع و این حواشی و امثال اینها زیاد می‌شود؛ از آنها هرچه ممکن است پرهیز کنید.»
 
تقویت شبکه ملی اطلاعات
 
از سوی دیگر در آذرماه سال ۹۸ حسن روحانی، رئیس جمهور اعلام کرد که مقام معظم رهبری دستوری در خصوص تقویت شبکه ملی اطلاعات صادره کرده اند که این دستور در شورای عالی فضای مجازی پیگیری خواهد شد.
 
وی گفت: «بنا بر دستور مقام معظم رهبری دولت قصد دارد شبکه ملی اطلاعات را تا حدی تقویت کند که مردم برای رفع نیازمندی‌های خود نیازی به خارج نداشته باشند.»
 
تأکید مجدد در روزهای آغازین سال ۹۹
 
رهبر معظم انقلاب امسال نیز در نخستین روزهای سال ۹۹ در سخنان زنده و تلویزیونی، قوت و برتری در فضای مجازی را از جمله ابزارهای قوی شدن برشمردند.
 
واکنش‌های فضای مجازی به اظهارات رهبر انقلاب
 
اظهارات رهبر انقلاب با واکنش‌های بسیاری در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی روبرو بود.
 
برای مثال سجاد بنابی نائب رئیس هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت در توئیتر در برداشت خود از اظهارات رهبر انقلاب نوشت: «فضای مجازی امروز حاکم بر زندگی مردم دنیا است و قوت در این زمینه حیاتی است. اما هنوز عده‌ای هستند که به دنبال محدودسازی در دسترسی به فضایی هستند که باید در آن قوت داشت.»
 
از سوی دیگر برخی دیگر از کاربران از اظهارات مقام معظم رهبری برداشت متفاوتی داشته و اینطور نوشته اند که «منظور از قوت در فضای مجازی، وابستگی به زیرساخت و فناوری بیگانه نیست. بلکه داشتن زیرساخت بومی قدرتمند و تاثیرگذار در جهان است و نیز مالکیت حداقل یک رسانه جهانی تا بتوانیم حرف بزنیم و آنها پیام‌های ما را بنا به انتخاب‌شان حذف نکنند.»
 
در همین حال برخی کاربران معتقدند که «نباید قوت در فضای مجازی را مساوی ولنگاری و رها کردن فضای مجازی دانست.»

هشدار کارگروه ویژه فضای مجازی به شایعه‌سازان درباره کرونا

 
 
کارگروه ویژه فضای مجازی که از سوی ستاد ملی مدیریت و مقابله با کرونا تشکیل شده، اطلاعیه شماره ۱ خود را صادر کرد.
 
 این اطلاعیه به شرح زیر است:"
پس از شیوع ویروس کرونا در کشور بخش بزرگی از فعالان و کاربران فضای مجازی از قابلیتهای ارتباطی، اطلاع رسانی، بانک های اطلاعاتی، آموزش، اشتغال و کسب و کار از راه دور و پر کردن اوقات فراغت به نحو احسن استفاده کرده اند که این موضوع در مدیریت مقابله با فراگیری این ویروس نقش موثری داشته و نیازمند تقویت بیشتر است. بی شک موفقیت های فراوان حاصل شده در این مدت مرهون ارتقاء همدلی و همکاری در سراسر کشور و مشارکت و فرهنگ عمومی مردم عزیز است و در همین راستا از نقش و سهم عموم رسانه ها و فعالین فضای مجازی در مقابله با کرونا تشکر می شود.
 
متاسفانه در همین مدت حجم قابل توجهی از محتواهای آسیب ­رسان اعم از اخبار کذب و خلاف واقع، آمارهای مبهم و متناقض، آموزش ­های پزشکی ناصحیح و غیرعلمی، توهین­ ها و انتساب­ های دروغ، تبلیغات داروهای تقلبی و القای کمبود کالاهای اساسی، نیز در فضای مجازی تولید و نشر شده و از طریق محتواهای غیرعلمی و بزرگ نمایی یا غلط‌ اندازی موجب مواردی از اخلال در نظام پزشکی، ایجاد هراس و اضطراب و تشویش در جامعه و همچنین آسیب­ هایی به سلامت آحاد مردم شده است. لذا به منظور رفع دغدغه و پاسخ به مطالبه مردم برای ساماندهی این فضا، کارگروه ویژه فضای مجازی از سوی ستاد ملی مدیریت و مقابله با کرونا تشکیل گردید.
 
با توجه به اهمیت اطلاع­ رسانی و آگاهی رسانی صحیح، دقیق، گسترده، تخصصی و مسئولانه و به­ هنگام در جامعه، پس از بررسی­ های کارشناسی کارگروه ویژه مقرر کرد اقدامات ذیل صورت گیرد:
 
 
۱- موارد ۵ گانه ذیل به سبب اهمیت ویژه در اولویت رسیدگی این کارگروه بوده و محتوای مربوطه بصورت مستمر بررسی خواهد شد:
 
 
*آمار کذب یا تایید نشده پزشکی (تعداد مبتلایان، مراجعه­ کنندگان به مراکز درمانی، افراد بستری شده، فوت شدگان، تدفین و ...)
 
*انتشار اخبار و دستورالمل­ های تایید نشده پزشکی
 
*نشر محتواهای سازمانی از قبیل صوت و فیلم جلسات و انتشار نامه ­های داخلی
 
*اختلال یا تضعیف تصمیمات ستاد ملی و کمیته ­های زیرمجموعه و مسئولان مربوطه آن
 
*فضاسازی در زمینه کمبود کالاهای اساسی و برهم ­زدن آرامش بازار
 
۲- تولیدکنندگان، نشر دهندگان و بازنشردهندگان نسبت به محتوا مسئولیت داشته و لازم است صحت­ سنجی از منابع معتبر ذی­ربط صورت پذیرفته و از نشر مطالبی که توسط افراد غیرمسئول و غیرذی­ربط تولید می­شود اجتناب کنند. بازنشر از رسانه­ ها، چهره­ ها و مسئولین غیر ذی­ربط رافع مسئولیت حقوقی و یا کیفری در قبال محتوا نخواهد بود. کمیته اطلاع ­رسانی و مدیریت جو روانی ستاد ملی مقابله با کرونا مستقر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه ستاد ملی مقابله با کرونا مستقر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مرجع اخبار کرونایی (مندرج در بند یک) هستند.
 
 
۳- دستگاه­ های مسئول در خصوص اخبار و آمار خلاف واقع منتشره در فضای مجازی، ضمن اطلاع­ رسانی به ­هنگام و تبیین موضوع نسبت به انتشار تکذیبیه اقدام کرده و درخواست رسیدگی به محتواهای کذب را به منظور رسیدگی و اعمال محدودیت­ های اداری و صنفی به این کارگروه منعکس کنند.
 
 
۴- مراجع قضایی و ضابطین عام و خاص و همچنین متولیان رسیدگی به تخلفات اداری و صنفی ضمن اطلاع ­رسانی­ های مورد نیاز، از طریق ساز و کارهای رسیدگی فوری نسبت به شناسایی، رسیدگی و برخورد قاطع با اقدامات مجرمانه و متخلفانه اقدام خواهند کرد.
 
۵- به کاربران و فعالان فضای مجازی توصیه می­ شود با هوشیاری نسبت به فعالیت­ های بیگانگان در حوزه رسانه و فضای مجازی، از اخلال آنها در نظام سلامت کشور ممانعت کنند."

رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی با ساترا به تفاهم رسیدند

سال ۹۸ یکی از سخت‌ترین سال‌ها برای کسب‌وکارهای اینترنتی بود. قطع سراسری اینترنت در آبان ماه بسیاری از آنها را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرد و درحالی که این گروه تلاش می‌کردند تا از مشکلاتی که این قطعی سراسری برایشان به وجود آورده قد راست کنند، اجرای رمز دوم پویا دوباره آنها را به یک چالش پیچیده دیگر دعوت کرد، در نهایت هم شیوع ویروس کرونا در ماه پایانی این سال آخرین ضربه را بر پیکر ضعیف آنها زد. در یک ماه گذشته بیشتر از هر زمان دیگری خبر تعدیل نیروهای شرکت‌های استارت‌آپی شنیده شده و کسب‌وکارهای استارت‌آپی نام آشنا که کسی حتی نمی‌توانست حدس بزند، ترمز ادامه فعالیت را کشیده و خبر از توقف کسب‌وکارشان را داده‌اند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این اتفاقات تلخ برای جامعه استارت‌آپی کشور تا ماه‌ آینده در سال جدید نیز ادامه خواهد داشت. البته سال ۹۸ برای همه کسب‌وکارهای اینترنتی وحشتناک نبود و برخی از کسب‌وکارها در این بین جان سالم به در برده و توانسته‌اند بسیاری از مشکلات قدیمی خود با نهادهای قانون‌گذار نیز حل کنند یا با افزایش میزان کاربر روبه رو شوند؛ سرویس‌های اشتراک ویدئو آنلاین، پخش آنلاین ویدئو و در واقع آنچه به نام رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر از آنها یاد می‌شود از جمله این کسب‌وکارها بوده‌اند.
 
 برخی از این سرویس‌ها در روزهای قطع اینترنت (برای بیش از یک هفته روی اینترنت ثابت و بیش از ۱۰ روز روی اینترنت همراه ) برای اینکه کاربران تنها به اینترانت یا اینترنت داخلی دسترسی داشتند توانستند رکورد مصرف بشکنند و رشد دوبرابری داشته باشند. رشد مصرف و بازدید از این سرویس‌ها در روزهای کرونا زده ایران به دلیل خانه‌نشینی و دورکاری بسیاری، آنطور که آمارهای منتشر شده برخی از این شرکت‌ها نشان می‌دهد نیز ادامه داشته است. اما سال ۹۸ تغییراتی را هم برای شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه تولید و اشتراک محتوای ویدئو آنلاین به دنبال داشت و آن هم به تفاهم رسیدنشان با سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) پشت درهای بسته بود؛ سازمانی وابسته به صداوسیما که به دلیل وابستگی‌‌اش به این مجموعه در سال‌های گذشته تمامی بازیگران بزرگ این حوزه از گرفتن مجوز از آن برای فعالیت سر باز زده بودند. در نهایت سد مقاومت این گروه در سال گذشته شکسته شد و حالا قرار است تمامی این فعالان زیر پرچم قانون‌گذاری ساترا به فعالیت خود ادامه دهند.
 
دریافت مجوز تنها از یک مسیر
پاییز سال ۹۸ سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر که با نام ساترا شناخته می‌شود به صورت رسمی و برای اولین بار بعد از سال ۱۳۹۴ که تشکیل آن به رئیس جمهوری به عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی ابلاغ شد، در یک نشست خبری حضور جدی خود برای تنظیم‌گری در بازار صوت و تصویر فراگیر را اعلام کرد. در این نشست خبری رئیس این سازمان با جدیت اعلام کرد که تمامی محتوای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی شامل پلتفرم‌های اشتراک فیلم و VODها باید از ساترا مجوز بگیرند.
 
در نهایت هم فعالان بزرگ این حوزه مانند آپارات، نماوا،‌ فیلیمو و … که به عنوان منتقدان اصلی دریافت مجوز از این سازمان شناخته می‌شدند، یک به یک و در سکوت خبری از این سازمان مجوز فعالیت دریافت کردند؛ سرویس‌هایی که در سال‌های گذشته به دلیل انحصار ایجاد شده از سمت صدا‌وسیما در حوزه صوت و تصویر فراگیر نگران گرفتن مجوز فعالیت از سازمانی قانون‌گذار بودند که زیر نظر این مجموعه قرار دارد. اما رئیس ساترا در گفت‌وگویی که پیش از شروع سال ۹۹ با پیوست داشت اعلام می‌کند که دیگر سرویس‌های فعال در حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجای از آن زمانها و انتقاد نسبت به این سازمان فاصله گرفته‌اند و با توجه به تغییرات و شفاف‌سازی در سیاست‌گذاری‌های ساترا،‌ این سرویس‌ها در فرایند گفت‌وگو با آنها متوجه شده‌اند که ساترا نه به دنبال ایجاد انحصار که تنها به دنبال قانون‌گذاری مشخص در حوزه صوت‌و تصویر فراگیر فضای مجازی است و تلاش می‌کند که رقابت در این حوزه را به سمت سالم خود پیش ببرد.
 
 
صادق امامیان، رئیس ساترا می‌گوید که این سازمان به دنبال ایجاد انحصار در حوزه صوت‌وتصویر فراگیر در فضای مجازی نیست و تنها به دنبال قانون‌گذاری مشخص در حوزه صوت‌و تصویر فراگیر فضای مجازی است.
 
صادق امامیان در مورد روند دریافت مجوزها سرویس‌های VOD و اشتراک ویدئو در سال ۹۸ به پیوست می‌گوید: «بیش از ۱۰۰مجوز در این زمینه صادر شده و این آمار پیوسته در حال افزایش است. تمام مجوزها براساس روال مشخص اهدا شده و جزییات آن در سایت ساترا نیز قابل مشاهده است. هر رسانه‌ای که به ما مراجعه و در خواست مجوز دارد در کمتر از یک ماه مسیر دریافت مجوز خود را طی می‌کند.» امامیان تاکید می‌کند که در این زمینه اینکه چه تعداد کسب‌وکار فعال در این حوزه مجوز بگیرند مهم نیست چرا که آنچه مهم است این موضوع است که در کشور صنعت رسانه‌ای قوی و ساختاریافته شکل بگیرد.
 
اما ارائه مجوز از سمت ساترا به رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و در واقع رسمی شدن فعالیت این سازمان در سال گذشته بدون حاشیه هم نبوده است. درست در روزهایی که ساترا با برگزاری نشست خبری از حضور جدی خود برای نظارت در این حوزه خبر داد، رئیس قوه‌قضائیه در بخشنامه‌ای به مراجع قضایی سراسر کشور اعلام کرد که فعالیت در حوزه صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی  تنها با مجوز صدا و سیما امکان‌پذیر است. همین نامه هم کافی بود تا رئیس جمهوری نسبت به آن واکنش نشان دهد و با ارسال نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه تاکید کند که «اینگونه امور مرتبط با شورای عالی فضای مجازی است.» در نهایت هم دیوان عدالت اداری در برابر این بایدها و نبایدها بین رئیس قوه قضائیه و رئیس جمهوری رای نهایی را اعلام و خبر داد انتشار و پخش برنامه‌های صوت و تصویر فراگیر منحصراً در صلاحیت رسانه ملی است.
 
امامیان در پاسخ به تناقض‌های ایجاد شده بر سر ارائه مجوز از سمت این سازمان بین قوه‌ قضائیه و رئیس جمهوری توضیح داد: «در این زمینه تناقضی وجود ندارد در سال‌های پیش وزارت ارشاد مجوزهای لازم در این زمینه را صادر می‌کرد اما در نهایت با دستور رهبری به شورای مجازی و تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه ساترا تشکیل و مجوز دهی در این زمینه به این سازمان سپرده شد.» او تاکید می‌کند که همه چیز در این زمینه از نظر قانونی مشخص است و قانون مسیر نهایی را در این خصوص نشان داده است.
اما امامیان در پاسخ به این سوال پیوست که پس چرا با وجود مشخص بودن قانون در این زمینه چنین نامه‌هایی بین قوه‌قضائیه و رئیس جمهوری ردل وبدل شده است اعلام کرد: «من در جریان بحث‌های به وجود آمده بین قوا نیستم. ممکن است اختلاف نظرهایی در سطح حاکمیت در این زمینه وجود داشه باشد که نمی‌دانم؛ اما ما به این اختلاف‌نظرها ورود پیدا نمی‌کنیم ولی چیزی که می‌دانم این است که قانون وظایف هر نهاد در زمینه صوت‌وتصویر فراگیر در فضای مجازی را مشخص کرده است.» امامیان می‌گوید در این زمینه بین آنها و سایر نهادهای دولتی مشکلی وجود ندارد و آنها به همکاری همه بخش‌ها در حال انجام وظایف لازم برای تنظیم‌گری در حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی هستند.
 
نگرانی از تغییر کیفیت
از زمان رسمی شدن ارائه مجوز ساترا به VODها و سرویس‌های اشتراک ویدئو که حالا سهم قابل توجه‌ای از میزان مصرف پهنای باند کشور را در اختیار دارند و توانسته‌اند با تولید و یا اشتراک ویدئوها، ‌سریال‌ها و فیلم‌ها به نوعی به انحصار همیشگی صداوسیما در تولید محتوای ویدیویی پایان دهند، بسیاری این نگرانی را مطرح می‌کنند که رفتن این سرویس‌ها به زیر چتر ساترا یعنی تغییر در کیفیت محتوای تولید شده در این سرویس‌ها و نزدیک شدن کیفیت آن به کیفیت برنامه‌های صدا‌وسیما.
 
در برابر این نگرانی اما امامیان تاکید می‌کند که این نگرانی‌ها بی‌مورد است. آنطور که او توضیح می‌دهد قرار نیست ساترا با ارائه مجوز به این فعالان تغییری هم در تولیدات محتوایی آنها داشته باشد و یا آنها را مجبور به تولید محتوای خاصی کند. امامیان در این مورد به پیوست می‌گوید: «مقررات محتوایی در همه کشورها وجود دارد و همه سرویس‌ها باید این مقررات را اجرا کنند. در کشور ما هم چنین مقررات وجود دارد که تا کنون هم این سرویس‌ها آن را رعایت می‌کردند؛ اما این به معنی آن نیست که قرار است با ارائه مجوز به این سرویس‌ها ما فعالان این حوزه را مجبور به تولید محتوایی خاص خلاف محتوایی که تا به حال آن را تولید می‌کردند، کنیم.»
 
او در ادامه اعلام کرد: «مقرراتی که برای رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی وجود دارد با مقررات آنتن متفاوت است و این تفاوت در همه دنیا بین رسانه‌های خصوصی و عمومی وجود دارد.» به باور او توقع از یک رسانه عمومی با رسانه خصوصی روی اینترنت متفاوت است و ساترا در زمینه مقرار‌ت‌گذاری برای رسانه‌های خصوصی تنها ناظر مکانیزم‌هایی است که تا کنون این رسانه‌ها برای اجرای قانون‌ها در این زمینه روی سرویس‌های خود پیاده‌سازی کرده‌اند. رئیس ساترا با اعلام اینکه در یک سال گذشته و تعاملات آنها با فعالان صوت و تصویر فراگیر هم نشان می‌دهد که قرار نیست صداوسیما از طریق ساترا روی تولیدات این فعالان نظارت داشته باشد اعلام کرد: «ما به رسانه‌های خصوصی فعال در این حوزه اعتماد کامل داریم و تنها تلاشمان در این زمینه این است که رسانه‌های خصوصی در این زمینه توانمند شوند. ما قرار نیست به تک‌تک محتوای تولید شده یا به اشتراک‌گذاری شده در این پلتفرم‌ها ورود پیدا کنیم مگر که شکایتی در این زمینه وجود داشته باشد.
 
ساترا حداقل در ۶ ماه گذشته تمام تلاش خود برای جلب اعتماد رسانه‌ها را به خود به کار بسته و سعی کرده با امضاء تفاهم‌نامه با بخش‌های مختلف از جمله فرابورس یا سازمان‌های دولتی مانند سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از تمام ابزارهای خود برای رشد و قانونمند شدن صنعت صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی را به کار بگیرد. تفاهم‌نامه‌هایی که برخی را نگران گسترش سریع دست اندازی‌های ساترا به بخش‌های مختلف می‌کند و از نظر برخی دیگر تمام این گام‌ها حساب شده و نیازمند برای توسعه این بازار است. با این حال باید منتظر ماند و دید که در سال ۹۹ قرار است چه تحولاتی با سیاست‌گذاری‌های ساترا در این حوزه رقم بخورد.

پرونده هنوز باز است …

شبکه ملی اطلاعات یکی از مهم‌ترین طرح‌های مربوط به وزارت ارتباطات است و اگرچه به دلیل کاستی‌ها در زمینه خدمات پایه کاربردی مانند پیام‌رسان و موتور جست‌وجو هنوز به‌ صورت کامل ستون‌هایش در حوزه ارتباطات گذاشته نشده، اما با قطعی اجباری اینترنت، از عهده برقراری ارتباطات کشور برآمد.
 
طرح شبکه ملی اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهم‌ترین دلیل پیاده‌سازی این شبکه در آن سال‌ کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد، اما در سال‌های بعد عملا اجرای این طرح با کندی صورت گرفت تا این‌که در دوره وزارت محمود واعظی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم، اجرای این طرح پیگیری و در نهایت در اواخر همان دولت فازهای اول، دوم و سوم آن افتتاح و رونمایی شد.
 
در سند «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» که سایت مرکز ملی فضای مجازی منتشر کرده، آمده که شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی کل فضای مجازی، شبکه همه شبکه‌های کشور است. شبکه ملی اطلاعات متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی، شبکه‌ای حفاظت‌ شده نسبت به اینترنت و شبکه‌ای با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم است.
 
به همین دلیل در روزهای قطعی اینترنت که از شنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۸ آغاز شد و حدودا دو هفته ادامه داشت، اگرچه اتصال کاربران در ایران با شبکه جهانی اینترنت قطع شده بود، اما سایت‌های داخلی و کسب‌وکارهای آنلاین فعال در حوزه تاکسی اینترنتی، خدمات فروش، خدمات بانکی و اپ‌استورهای ایرانی به واسطه بهره‌گیری از زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات و استفاده از سرورهای داخلی، قادر به ادامه فعالیت و ارائه خدمت به کاربران خود بودند.
 
این موضوع موجب شد در حالی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفته‌هایش همواره از دسترسی آزاد به اینترنت حمایت می‌کند، قطعی اینترنت به دستور شورای امنیت را فرصتی برای ادعای وزارت ارتباطات در زمینه سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات و ارائه خدمات پایه‌ای مورد نیاز کشور بر مبنای این شبکه بداند و اظهار کند که قطع اینترنت در سراسر کشور فرصتی بود که ادعاهای وزارت ارتباطات در زمینه سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات ثابت شود و مشخص شد که با استفاده از شبکه ملی اطلاعات خدمات پایه وجود دارد.
 
هرچند با وجود آمادگی نسبی در لایه شبکه و زیرساخت و برقراری خدمات پایه، این اتفاق افتاد که کمبود در لایه خدمات و محتوا، منجر به خسارات گسترده به کسب‌وکارها از جمله وجود اختلال در خدمات کسب‌وکارهای بالغ‌تر به دلیل عدم آمادگی سرویس‌دهندگان متوسط و کوچک، ایجاد هزینه‌های مالی و انسانی چند برابری برای کسب‌وکارها یا کاهش شدید جریان ورودی مشتریان کسب‌وکارها شد.
 
اما در آخرین روزهای سال که شرایط ورود ویروس کرونا به کشور حاکم بود و البته این روند هنوز هم ادامه دارد، سید ابوالحسن فیروزآبادی - دبیر شورای عالی و رئیس مرکزملی فضای مجازی کشور- به نقش شبکه ملی اطلاعات اشاره و اظهار کرد که مردم با برقراری ارتباطات و تعاملات خود بر بستر شبکه ملی اطلاعات و بهره‌مندی از فرصت‌های فضای مجازی برای مقابله و کنترل ویروس جهانی کرونا نشان دادند که می‌توان از این فضا برای کاهش ارتباط مستقیم و تعامل چهره‌به‌چهره انسان‌ها برای رفع نیازهای فردی استفاده بهینه کرد.
 
از طرفی یکی از مواردی که شورای عالی فضای مجازی به‌عنوان ناظر بر روند پیشرفت شبکه ملی اطلاعات به آن اعتقاد داشت، این بود که در حوزه‌هایی مانند پیام‌رسان و موتور جست‌وجو، رسانه و شبکه اجتماعی مشکلاتی وجود دارد و بین وزارت ارتباطات و شورا درباره خدمات پایه، اتفاق نظر وجود ندارد، به همین دلیل وزارت ارتباطات مکلف به ارائه معماری نهایی خود به شورا شد.
 
از این رو کلیات سند معماری و طرح کلان شبکه ملی در شورای عالی فضای مجازی مورد بحث قرار گرفت، اما در حالی که مقرر شده بود جزئیات سند معماری شبکه ملی توسط کارگروهی تخصصی در مرکز ملی نهایی و در آخرین جلسه شورا ارائه و تصویب شود، به دلیل تشکیل نشدن جلسه شورای عالی فضای مجازی در اسفند ۱۳۹۸، این موضوع به سال ۱۳۹۹موکول شد تا پروژه بررسی و تکمیل شبکه ملی اطلاعات وارد پانزدهمین سال خود شود.

انتقاد از پویشهای غیرعلمی در فضای مجازی/مسؤولان درشرایط فعلی شیوع کرونا به این روند رسیدگی کنند

رئیس شاخه دانشجویی انجمن ایمنی زیستی ایران با انتقاد نسبت به برخی کمپین‌های غیر علمی در فضای مجازی، گفت: برخی از این کمپین‌ها اطلاعات نادرستی را در اختیار مردم می‌گذارند که لازم است مسؤولان در شرایط فعلی شیوع ویروس کرونا به این روند رسیدگی کنند.
 
ارائه اطلاعات نادرست، ترمز پیشرفت و توسعه علمی کشور
 
علیرضا علیزاده با اشاره به برخی اقدامات برای ایجاد هراس مردم از فناوری، گفت: برخی افراد در روزگاری واکسن‌ها را حاوی ژن لااُبالی‌گری  مذهبی معرفی کردند و مردم را از واکسیناسیون اطفال بر حذر می‌داشتند، روزی آب زمزم را مسموم معرفی می‌کنند، روز دیگر کتاب پزشکی معروفی را آتش می‌زنند و اکنون نیز روغن بنفشه را برای مقابله با ویروس کرونا تجویز می‌کنند.
 
وی با بیان اینکه توجه به این بی‌احتیاطی‌ها حتی ما را از اصل دین خارج می‌کند، اظهار کرد: دین مبین اسلام انسان را بارها و بارها به اندیشیدن و تفکر دعوت کرده‌ است.
 
علیزاده خاطر نشان کرد: امروز با گسترش علوم و تخصصی‌شدن رشته‌های دانشگاهی هر فرد به شرط داشتن علم کافی می‌تواند فقط در رشته تخصصی خود اظهار نظر کند، ولی امروزه شاهد اظهار نظر برخی افراد در همه علوم هستیم، به گونه‌ای که متاسفانه با شیوع ویروس کرونا، این افراد گویا در علوم پزشکی نیز صاحب نظر شده‌اند.
 
رئیس شاخه دانشجویی انجمن ایمنی زیستی ایران با طرح این سوال که چطور عده‌ای به خود اجازه می‌دهند در خصوص علوم مختلف نظامی، علوم انسانی، پزشکی، کشاورزی و ... اظهار نظر کنند و خود را کارشناس و استاد بدانند و چطور  امکان دارد صدا و سیمای کشور جولانگاه این قبیل افراد باشند، از مسوولان درخواست کرد تا این رویه غلط اصلاح شود.
 
علیزاده به پویش‌های ایجاد شده در فضای مجازی برای مبارزه مردمی با کرونا و نه به تراریخته، افزود: عده‌ای کمپین‌های تقلبی و پویش‌های غیر علمی به راه انداخته‌ و در این کمپین‌ها فقط به بحث‌های غیرعلمی و توهین و تهدید چهره‌های برتر علوم مختلف در کشور می‌پردازند.
 
رئیس شاخه‌ دانشجویی انجمن ایمنی‌زیستی ایران ضمن تبریک پیشاپیش سال جدید و نوروز باستانی اظهار کرد: آرزو دارم سال جدید سالی سرشار از سلامتی، رونق و نعمت و شادی برای مردم ایران باشد. البته که ویروس منحوس کرونا شیرینی عید را با به کام مرگ کشیدن تعدادی از پزشکان و پرستاران و هموطنان عزیزمان به کام همه ایرانیان تلخ کرده است و لازم می‌دانم به تمام خانواده‌های عزادار مراتب تسلیت خود را اعلام کرده و از خداوند متعال برای آنها صبری جزیل مسئلت دارم.

فرهنگ و آموزش فضای مجازی باید در جامعه اصلاح شود

 
دبیر شورای عالی فضای مجازی بر لزوم اصلاح فرهنگ و آموزش فضای مجازی و بالابردن سواد رسانه ای آحاد مردم با استفاده از توان حداکثری و خلاقانه و نوآورانه فعالان فضای مجازی تاکید کرد.
 
 به نقل از شورای عالی فضای مجازی، ابوالحسن فیروزآبادی با اشاره به ۱۷ اسفندماه سالروز تاسیس شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی کشور، گفت: دنیای امروز، دنیای ارتباطات بی مرز و گستره از روابط میان ملت ها و جوامع است که فضای مجازی این زیست بوم دوم جاری در تمامی زوایای زندگی بشر، با فرصت ها و امکانات بالقوه و بالفعل خود توانسته سبک زندگی افراد را در عصر حاضر دچار تحول شگرف کرده و آینده جدیدی را برای آنها رقم بزند.
 
وی ادامه داد: در عصر حاضر و شرایط کنونی نظام حکمرانی جهانی، باید با ترسیم مدل ارتباطی نوین با سایر ملل جهان به ویژه کشورهای منطقه و جهان اسلام و سهم برابر و عادلانه در راهبری آن، نگرشی جدید در این فضا مبتنی بر صلح، امنیت پایدار، اعتماد سازی، به دور از تهدیدات و آسیب ها با به رسمیت شناختن دولت ها برای استفاده بهینه از این فضای جهان شمول ایجاد کند.
 
دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به نهمین سال تاسیس شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی کشور در ۱۷ اسفند ماه ۹۰ به دستور خردمندانه مقام معظم رهبری برای ایجاد نقطه کانونی سیاستگذاری ، تصمیم گیری و راهبری در این فضا و آغاز گام دوم انقلاب اسلامی، اظهار امیداوری کرد که بتوانیم با همت و تلاش تمامی فعالان و ذی نفعان این حوزه در کشور نیز، شاهد رشد و توسعه هر چه سریعتر شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی کشور، برای ایجاد ارتباطات امن و پایدار ایران اسلامی و همچنین ارزش آفرینی برای اقتصاد کشور به منظور تاثیر مثبت در شاخص های اقتصاد ملی و اشتغال باشیم.
 
وی گفت: همچنین با درک اهمیت حقوق شهروندی، حفظ حریم خصوصی، مالکیت معنوی برای مقابله با محتوای آسیب رسان در فضای مجازی بالاخص در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها می توان گام های بلندی در مسیر گسترش عدالت، تحقق یک فضای مجازی اخلاق مدار، ایمن و مفید برای تعالی و توسعه جامعه اسلامی – ایرانی برداریم.
 
فیروزآبادی تاکید کرد: بر این باورم که اصلاح فرهنگ و آموزش فضای مجازی با بالا بردن سواد رسانه ای آحاد مردم، اهرم پیشبرد اهداف ما در این مسیر برای پاسخگویی حداکثری نیاز داخلی به خدمات، محتوای فرهنگی مناسب و شکل گیری عقلانیت فردی برای تمیز بهترین ها خواهد بود تا با استفاده از توان حداکثری و حضور خلاقانه و نوآورانه فعالان فضای مجازی کشور در عرصه نرم افزار و سخت افزار بتوانیم تهدیدهای این فضا را نیز به فرصت بدل کنیم.
 
وی گفت: همچنین با همت بازیگران ملی در راستای ایجاد مزیت های رقابتی برای عرضه خدمات محتوای اسلامی – ایرانی و صیانت از هویت ملی مان در فضای مجازی تلاش کنیم.

ضرورت تعامل با مراکز پژوهشی برای تقویت حقوق بین‌الملل فضای مجازی

 
معاون اقتصادی و تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی خواستار تعامل با دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و نخبگان حقوقی داخل کشور برای تقویت بنیان های حقوق بین الملل فضای مجازی شد.
 
سید هادی سجادی با اشاره نامگذاری ایام این هفته به مناسبت ۱۷ اسفندماه سالروز تاسیس شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی به دستور رهبر معظم انقلاب، درباره شعار چهارمین روز هفته فضای مجازی مبنی بر « فضای مجازی و ارتباط با ملت ها» و ضرورت تقویت بنیان‌های حقوق بین‌الملل فضای مجازی در کشور، توضیح داد.
 
وی گفت: ماهیت فرامرزی فضای مجازی، بروز چالش‌ها و مناقشات میان کشورها در فضای مجازی از جمله نقض حاکمیت ملی، حملات سایبری، گسترش جرائم سایبری بین‌المللی و نیز ضرورت تدوین هنجارها و قواعد ناظر بر روابط و رفتارها در فضای مجازی، امروز بیش از گذشته توسط بسیاری از کشورها مطرح شده و بیش از دو دهه است که جریان‌هایی برای شکل‌دهی به این هنجارها و قواعد در مجامع و سازمان‌های بین‌المللی به‌ویژه سازمان ملل تلاش می‌ کند.
 
معاون تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی ادامه داد: اکنون با شتاب گرفتن روند شکل‌گیری هنجارها در عرصه بین‌المللی، نیازمند رصد جریان‌های هنجارسازی و مشارکت فعال در این زمینه هستیم و نقش‌آفرینی مؤثر در روند شکل‌گیری هنجارهای بین‌المللی فضای مجازی، بر اساس رویکرد مبتنی بر مصالح ملی، مستلزم تدوین سیاست‌ها و مواضع کشور با بهره‌گیری از رویکرد دانش‌بنیان است.
 
سجادی گفت: اتخاذ این رویکرد، مستلزم تقویت بنیان‌های نظری و عملی حقوق بین‌الملل فضای مجازی در کشور و مطالعه و بررسی روندهای موجود و تولید دانش در موضوعات و مفاهیم جدید حقوقی متناسب با اقتضائات عصر دیجیتال است.  
 
وی تاکید کرد: در این راستا مرکز ملی فضای مجازی، با توجه به رسالت آینده‌پژوهی و تدوین سیاست‌ها در حوزه‌های مختلف فضای مجازی و مشارکت فعال در شکل‌گیری قوانین و قواعد بین‌المللی با رویکرد عادلانه و اخلاق مدار، نیازمند تقویت تعامل با دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و نخبگان حقوقی در داخل کشور است.
 
سجادی افزود: در این جهت ما در معاونت امور اقتصادی و تنظیم مقررات مرکز ملی از تمامی صاحب‌نظران این حوزه دعوت می‌کنیم که در این فرآیند مشارکت کرده و نهاد سیاستگذار فضای مجازی کشور را یاری کنند.
 
وی گفت: پس از ظهور فضای مجازی به‌عنوان زیست‌بوم جدید و در هم تنیده با همه ابعاد حیات بشری بر بستر شبکه‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی، قلمروی جدیدی تحت عنوان حقوق فضای مجازی یا حقوق سایبری در حال شکل‌گیری است. حقوق سایبری، مجموعه قواعد و مقرراتی که مسائل مرتبط با کاربران، اطلاعات، محتوا و خدمات در فضای مجازی را تنظیم کرده و موضوعات ناشی از سامانه‌های مخابراتی و ارتباطات رایانه‌ها و شبکه‌ها را در راستای صیانت از حاکمیت ملی و حمایت از حقوق اشخاص قانونمند می‌کند. 
 
معاون اقتصادی و تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به اینکه دولتها، شرکت‌های فراملی و افراد از جمله اشخاص کنشگر حقوق بین‌الملل هستند، گفت: از جمله منابع و ابزار منابع اصلی در حقوق بین‌الملل، شامل معاهدات، عرف، اصول کلی حقوقی، اعمال یک‌جانبه دولت‌ها و مصوبات سازمان‌های بین‌الملل می شود.
 
سجادی با بیان اینکه حقوق فضای مجازی یا حقوق سایبری به ۲ دسته حقوق داخلی و حقوق بین‌الملل تقسیم می‌شود، ادامه داد: از حیث بین‌المللی مباحثی مانند حاکمیت و صلاحیت در فضای سایبری و نحوه اعمال حقوق بین‌الملل بر فضای مجازی مطرح می‌شود و جرائم سایبری سازمان‌یافته بین‌المللی، حملات سایبری و همکاری‌های بین‌المللی برای تأمین امنیت فضای سایبری از جمله موضوعاتی هستند که در این حوزه دیده می شود.
 
وی با اشاره به نحوه اعمال حقوق بین‌الملل در فضای مجازی نیز با اشاره به رویکرد ضرورت تسری حقوق بین‌الملل موجود بر فضای مجازی و نفی ضرورت تدوین هرگونه قوانین و کنوانسیون جهانی در این حوزه که از سوی برخی کشورها مطرح می شود، گفت: رویکرد دیگری نیز در این زمینه وجود دارد و کشورهای موافق آن معتقدند که با توجه به اینکه فضای مجازی عرصه جدیدی است، ما نیازمند تدوین چارچوب حقوقی جدید متناسب با اقتضائات و مسائل آن یا تنظیم مجدد و بازنگری آن برای اعمال در فضای سایبری هستیم.
 
معاون مرکز ملی فضای مجازی خاطرنشان کرد: ازاین‌رو حقوق بین‌الملل موجود، از بسندگی لازم برای اعمال برخوردار نیست و این رویکرد بر تدوین ابزارهای حقوقی الزام‌آور برای قاعده‌مند کردن فضای مجازی تأکید دارد.