با شروع به کار مجلس یازدهم موضوع فیلترینگ اینستاگرام داغ شد و طرح این موضوع موجب نگرانی همه فعالانی شد که بر بستر این شبکه اجتماعی کسب و کار راه‌اندازی کرده‌اند و حالا با زمزمه فیلترینگ به نوعی کسب و کار خود را در خطر می‌بینند. در همین راستا به سراغ کارشناسان و فعالان حوزه کسب و کار در فضای مجازی رفتیم تا نظر آنها را در خصوص فیلتر اینستاگرام جویا شویم.

نظارت به جای فیلتر

«هر ابزاری حتی خود اینترنت می‌تواند دارای کارکرد دوگانه باشد. یعنی می‌توان از آن به‌عنوان ابزاری مثبت و در جهت تأمین منافع کسب و کارها و جامعه استفاده کرد یا آنکه در جهت عکس؛ پس به‌طور ذاتی هیچ یک از این ابزارها از جمله شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، ابزارهای غیرمفیدی نیستند.»

فرشاد وکیل‌زاده دبیر کسب و کارهای مجازی با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: در حال حاضر در تمام دنیا از شبکه‌های اجتماعی که نفوذ بالایی در بین مردم دارند، به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم جهت برقراری ارتباط مستقیم با مشتریان استفاده می کنند و کسب و کارها برای سرمایه‌گذاری در این بسترها بودجه بالایی را اختصاص می‌دهند.وی افزود: علاوه بر آن به‌دلیل وجود شبکه‌های اجتماعی و امکان به اشتراک گذاشته شدن نظرات و دیدگاه‌های مشتریان، شرکت‌ها نسبت به ارتقای سرویس دهی و پاسخگویی به مشتریان اقدام کرده و رقابت در این بخش موجب ارتقای سطح خدمات و رضایت مشتریان شده است.

این فعال استارتاپی با اشاره به اینکه شبکه‌های اجتماعی به‌طور بالقوه می‌توانند بسیار مؤثر و تأثیرگذار باشند، گفت: ولی متأسفانه چون بر این فضا نظارتی صورت نمی‌گیرد در حوزه کسب و کارها نیز مشکلات فراوانی مانند عرضه انواع کالای تقلبی، غیرمجاز و قاچاق، انواع کلاهبرداری وجود دارد از سوی دیگر این دسته از کسب و کارها بیمه و مالیات هم نمی‌پردازند و از این‌رو به کسب و کارهای قانونمدار اینترنتی بشدت آسیب می رسانند که جا دارد بر این فضا نظارت بیشتری صورت بگیرد.

مجید حصارکی کارشناس حوزه فناوری اطلاعات نیز معتقد است افرادی که به بهانه داشتن دغدغه‌های فرهنگی به‌دنبال فیلترینگ، بخصوص فیلتر شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام هستند مشکلات بزرگتری مانند تعطیلی کسب و کار ده‌ها هزار نفر بر این بستر را از یاد برده‌اند و تنها به‌دلیل تخلف 4 درصد و وجود محتوای غیراخلاقی به‌دنبال فیلترینگ این شبکه اجتماعی هستند.

حصارکی به «ایران» گفت: وجود شبکه‌های اجتماعی، محلی برای کسب درآمد ده‌ها هزار نفر از مردم در این شرایط خاص اقتصادی است و فیلترینگ یعنی قطع درآمد آنها و ضرر و زیان‌های زیاد اقتصادی به این بخش از جامعه.وی افزود: از سوی دیگر اکنون دانش‌آموزان به‌دلیل آموزش آنلاین و مجازی بیش از پیش در این فضا بوده و خواهند بود بنابراین با فیلترینگ دانش‌آموز 7 ساله نیز با فیلترشکن به فضای مجازی وارد خواهد شد و اینجاست که به سایت هایی دسترسی خواهد داشت که پیش از این امکانش وجود نداشت.حصارکی با بیان اینکه باید بپذیریم دنیای امروز دنیایی نیست که بتوان با حذف رقیب یا فیلتر یا مسدود‌سازی جلوی نشر اطلاعات و فعالیت‌های درست در این فضا را گرفت، گفت: کاملاً روشن است که هر محدودسازی باعث می‌شود مقاومت مردم نسبت به موضوعی که منع شده‌اند افزایش یافته و در نهایت نارضایتی اجتماعی بالا برود.این کارشناس فناوری اطلاعات راهکار دسترسی نداشتن به محتوای نامناسب و غیراخلاقی در این فضا را آموزش و تولید محتوای باکیفیت عنوان کرد و افزود: با آموزش و تولید محتوای باکیفیت است که می‌توان مسیر درست را به کاربر نشان داد. با فیلترینگ تنها زمینه را برای دسترسی به محتواهای غیراخلاقی بیشتر از قبل مهیا و عملاً با دست خود اقتصاد کسب و کارهای دراین بستر را نابود می‌کنیم.

نگرانی کسب و کارها

اما کسانی که بر بستر اینستاگرام کسب و کاری راه انداخته‌اند درباره بحث فیلترینگ این شبکه اجتماعی چه می‌گویند. علی بابایی فعال حوزه تبلیغات در اینستاگرام است. وی به «ایران» گفت: مدت زمانی است که از بستر اینستاگرام استفاده می‌کنم و کار ما تبلیغ در این محیط برای کسب و کارهاست. خیلی از کسب و کارها در این محیط فعال هستند و بواسطه کار تبلیغاتی که برای آنها انجام می‌دهیم، متوجه می‌شویم که خیلی از افرادی که در این محیط فعالیت می‌کنند در خانه هستند و حتی سرپرست خانوارند.

وی افزود: ما به‌عنوان یک شهروند مخالف فیلتر اینستاگرام هستیم و در پاسخ به کسانی که می‌گویند در این بستر هنجارشکنی صورت می‌گیرد باید گفت کسانی که هنجارشکن هستند فرقی نمی‌کند در چه محیطی هستند چرا که در هر صورت کار خود را انجام می‌دهند.

آوا رضایی فروشنده صنایع دستی بر بستر اینستاگرام است. صنایع دست ساخته ای که بیشتر کار خود اوست. او نیز معتقد است خیلی‌ها مانند او در کنار خانواده و فرزندان شان هستند وهم از طریق فضای مجازی مانند اینستاگرام کارهای دست خود را می‌فروشند و امرار معاش می‌کنند.

رضایی به «ایران» گفت: شبکه اجتماعی اینستاگرام به درآمدزایی‌ام کمک کرده است و واقعاً از اینکه برخی می‌گویند می‌خواهند این بستر را فیلتر کنند، بسیار نگرانم چون پیش از اینکه در اینستاگرام فعال باشیم در تلگرام کارهای خود را به مشتریان می‌فروختیم و با فیلتر آن مشتریان خود را از دست دادیم و بعد در اینستاگرام متمرکز شدیم. در این فضا راحت به مشتریان خود دسترسی داریم و محصولاتمان را معرفی  می کنیم و به فروش می‌رسانیم.

وی افزود: خیلی‌ها مانند من در این بستر کسب و کاری راه انداخته‌اند. یکی شیرینی پزی دارد دیگری لباس کودک ارائه می‌دهد و حتی خیلی از مغازه داران و شرکت‌ها و فروشگاه‌ها در این مکان محصولات و اجناس خود را تبلیغ می‌کنند و می‌فروشند و با پست به دست مشتریان می‌رسانند.رضایی درباره اینکه عده‌ای می‌گویند که شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام باعث سست شدن بنیان خانواده‌ها و از هم پاشیدگی یا حتی محل هنجارشکنی‌ها و بی‌اخلاقی‌ها شده است، گفت: این موضوع ربطی به شبکه‌های اجتماعی ندارد. وقتی زندگی فردی دارای تنش است و مشکل دارد بدون شبکه‌های اجتماعی هم از هم می‌پاشد از سوی دیگر وقتی کودک و نوجوانی با محتوای نامناسب در این فضا مواجه می‌شود به خانواده او ارتباط دارد که فرزندش را از مشکلات این فضا آگاه نکرده است.

وی افزود: خانواده باید خودش این محیط را برای فرزندانش فیلتر کند. می‌توانیم با آگاهی دادن به فرزندانمان اجازه ندهیم از فضاهای نامناسب و غیراخلاقی استفاده کنند. به هر حال در فضای بیرونی هم خطرات زیادی در کمین بچه‌ها است. آیا والدین اجازه می‌دهند فرزندان شان به هر جایی بروند و با هر کسی مراوده کنند. فضای مجازی نیز دقیقاً همین گونه است. کسی که یاد بگیرد از این فضا بدرستی استفاده کند، خلاف نخواهد کرد و فردی که حتی در محیط بیرونی به‌دنبال خلاف و بی‌اخلاقی است در فضای مجازی نیز به‌دنبال بی‌اخلاقی می‌رود.

الهام نادری در اینستاگرام، پیج گلدوزی دارد که به همراه مادر و خواهرش تابلوهای زیبایی را دوخته و در معرض فروش می‌گذارند. نادری به «ایران» گفت: اگر اینستاگرام را هم فیلتر کنند مردم مانند تلگرام با فیلترشکن از این فضا استفاده می‌کنند بنابراین فیلترینگ فایده‌ای ندارد.وی درباره اینکه عده‌ای در این فضا بی‌اخلاقی می‌کنند نیز گفت: همیشه عده ای از این افراد در جامعه وجود دارند و از هر فضایی برای هنجارشکنی استفاده می‌کنند. موضوع مهم این است که اکثر مردم از این فضاها استفاده درستی می‌کنند. بجز کسب و کارها صفحات خوب ورزشی، اخبار، سرگرمی، گردشگری و... وجود دارد که بسیار هم مفید هستند و کسی که دنبال محتوای خوب باشد آنها را براحتی پیدا می‌کند.

اصغر دلنواز استاد زبان در دانشگاه است و در اینستاگرام صفحه‌ای را راه‌اندازی کرده و در حال آموزش نکات زبان انگلیسی به مخاطبان و کاربران خود است. دلنواز به «ایران» گفت: مردم از شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی استفاده‌های مختلفی می‌کنند از ارتباطات تا کسب و کار. به نظرم آنگونه که برخی اعلام می‌کنند از این فضاها استفاده نادرستی می‌شود، حرف درست و منطقی نیست. اتفاقاً تعداد کمی هستند که به‌دنبال بی‌اخلاقی‌اند و اکثریت از این فضاها استفاده درستی می‌کنند.وی افزود: کسی که بخواهد کار خلافی انجام دهد با فیلترینگ هم به‌دنبال راهی برای انجام کارهای خود می‌گردد، بنابراین فیلترینگ چاره کار نیست و تنها باعث می‌شود عده‌ای که بر این بستر کسب و کار خود را راه‌اندازی کرده‌اند صدمه ببینند و دقیقاً اتفاقی که با فیلتر تلگرام برای این کسب و کارها افتاد، دوباره روی دهد.

وی گفت: اتفاقاً به نظرم فیلتر کردن خطرناک‌تر است چون الان امکان ورود به هر فضایی امکان ندارد ولی اگر فیلتر شود دسترسی به صفحات خلاف اخلاقی که خود شبکه اجتماعی اینستاگرام فیلترکرده است نیز میسر می‌شود و اتفاقاً آن موقع است که دیگر نمی‌توان بر عملکرد فرزندان نظارت کرد.