رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات ارتباطات معتقد است که استفاده از باند فرکانسی ۷۰۰ مگاهرتز برای توسعه شبکه موبایل در زمان کوتاه قابل اجرا نیست و نمی تواند مشکل فعلی کندی اینترنت را رفع کند.
موضوع مورد مناقشه وزارت ارتباطات و سازمان صدا و سیما بر سر مالکیت باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز این روزها بار دیگر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است و دلیل آن نیز این است که وزیر ارتباطات در توئیتی دلیل کندی سرعت اینترنت کاربران موبایل را نبود فضای فرکانسی عنوان کرده است.
وزیر ارتباطات معتقد است که در شرایط فعلی بحران کرونا، می‌تواند با در اختیار داشتن باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز از این فضا برای توسعه ظرفیت موبایل و رفع کندی سرعت اینترنت استفاده کند اما کارشناسان معتقدند که استفاده از این باند فرکانسی برای توسعه ظرفیت شبکه موبایل، زمان بر بوده و نیازمند سرمایه گذاری است.
ماجرای فرکانس ۷۰۰ و ۸۰۰ چیست
نقطه اختلاف میان صدا و سیما و وزارت ارتباطات مربوط به مالکیت و بهره‌برداری از فرکانس رادیویی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز به چندین سال قبل برمی گردد. چرا که این باندهای فرکانسی زمانی برای پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی استفاده می‌شد و هم اکنون با تغییر پخش برنامه‌های تلویزیونی به دیجیتال، این باندهای فرکانسی بلااستفاده مانده است.
در این میان وزارت ارتباطات مالکیت این سرمایه ملی را مطابق قانون و مقررات مدیریت طیف فرکانس، از آن خود می‌داند اما سازمان صدا و سیما نیز حاضر نیست این فضای فرکانسی را بازگرداند.
این درحالی است که اتحادیه جهانی مخابرات مقرر کرده که از سال ۲۰۱۵ پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی تلویزیونی در باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز متوقف و این فضا، برای بهره برداری دیجیتالی مورد استفاده قرار گیرد.
با این وجود با توجه به اینکه باندهای با فرکانس پایین (زیر یک گیگاهرتز) دارای برد زیادی هستند این فضا دارای ارزش بالایی محسوب می‌شود و وزارت ارتباطات معتقد است که از این باندهای فرکانسی می‌تواند برای توسعه شبکه‌های تلفن همراه استفاده کند.
اما موضوع این است که در شرایطی که کاربران اینترنت در هفته‌های اخیر با مشکل افت کیفیت و کندی سرعت اینترنت خانگی به دلیل افزایش مصرف در دوران کرونا مواجه بوده و هستند، وزیر ارتباطات بار دیگر مناقشه میان صدا و سیما و وزارتخانه خود را بر سر آزادسازی و مالکیت این فضای فرکانسی مطرح کرده و معتقد است که این موضوع می‌تواند به بهبود کیفیت اینترنت در دوران بحران کرونا کمک کند.
محمدجواد آذری جهرمی در پاسخ به مطالبه کاربران از کیفیت اینترنت در توئیتر نوشت: شبکه موبایل، فرکانس لازم دارد و فعلاً در اختیار سازمان صدا و سیما است و تا فرکانس آزاد نشود، ظرفیت بالا نمی‌رود.
وی حتی با ارسال نامهای به رئیس جمهور و ستاد ملی مقابله با کرونا، از دولت خواسته تا برای حل این اختلاف قدیمی پا پیش بگذارند تا بتواند با دراختیار گرفتن باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ برای ظرفیت سازی توسعه شبکه موبایل در شرایط کنونی استفاده کند.
وزیر ارتباطات با بیان اینکه مطمئن هستم آزادسازی فضای فرکانسی به اندازه آزادسازی خرمشهر سخت نیست، گفت: درصورتی که این منابع فرکانسی از سوی صدا وسیما در اختیار ما قرار گیرد، کیفیت اینترنت موبایل چند برابر بهبود می‌یابد.
ابهاماتی که برای طرح مشکل فضای فرکانسی مطرح می‌شود
با توجه به اینکه بازپس گیری باند فرکانسی در شرایط فعلی موضوع اختلاف وزارت ارتباطات و سازمان صدا و سیما است، کارشناسان هدف آذری جهرمی را از طرح این موضوع مورد انتقاد قرار داده اند.
برخی معتقدند که آذری جهرمی کم‌کاری وزارتخانه اش در تخصیص درست منابع و تجهیزات و در تأمین سرعت اینترنت را به دوش فرکانس‌های در اختیار صداوسیما می‌اندازد و به دلیل آنکه مردم از شبکه باکیفیت و ارزان وای‌فایِ خانگی محروم هستند تلاش دارد تا مردم را مجبور به خرید اینترنت گران موبایل کند.
این موضوع نیز از سوی کارشناسان مطرح می‌شود که افت سرعت شبکه اینترنت موبایل و ثابت عللی درون وزارتی دارد که می‌توان به عواملی چون عدم به‌روزرسانی تجهیزات میان لایه‌ای شبکه و ضعف ساختار شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و با وجودی که اینترنت ارزان خانگی معیار پیشرفت و توان ارتباطی یک کشور محسوب می‌شود، به دلیل ضعف‌های موجود مردم مجبور به استفاده از اینترنت موبایل با هزینه گران شبکه موبایلی هستند.
در این میان این موضوع نیز از سوی کارشناسان مطرح شده که اولویت استفاده فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ به خاطر پوشش بالا در خدمات عمومی رایگان از جمله خدمات نظامی، امداد و خبررسانی است و اصرار رسانه‌ای وزیر ارتباطات این شائبه را به وجود می‌آورد که وی به دنبال فرافکنی و عدم تمکین به بازسازی زیرساختهای حیاتی ارتباطی است.
کارشناسان تاکید دارند که حتی اگر این فرکانس‌ها در اختیار وزارت ارتباطات هم قرار گیرد، از باب خرید تجهیزات، استقرار آن و راه‌اندازی، نزدیک به ۱ یا ۲ سال زمان می‌برد و استفاده ویژه از این فضای فرکانسی در شرایط اضطرار کرونا که از سوی وزیر ارتباطات مطرح می‌شود، تعجب برانگیز است.
باند فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ باند طلایی محسوب می‌شوند
در این راستا مسعود داوری نژاد رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات در گفتگو با خبرنگار مهر، به برخی از این ابهامات پاسخ داد و ضرورت آزادسازی این فضای فرکانسی را برای توسعه شبکه ارتباطی کشور، تشریح کرد.
وی در پاسخ به ارتباط حل مشکل افت کیفیت اینترنت موبایل و نبود فضای فرکانسی اعلام شده از سوی وزیر ارتباطات، گفت: توسعه شبکه موبایل روی فناوری ۵G نیازمند باند فرکانسی ارزان قیمت است و با توجه به اینکه باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز به دلیل برد پایین، باند طلایی محسوب می‌شوند، می‌توان از این فضا برای توسعه این فناوری استفاده کرد و تجهیزات آن نیز با قیمت ارزان‌تری خواهد بود.
داوری نژاد با اشاره به اینکه در گذشته این فرکانس‌های رادیویی برای پخش تلویزیون آنالوگ کاربرد داشت ادامه داد: اما از زمانی که تلویزیون دیجیتال آمد و باندهای فرکانسی تغییر یافت، این فضای فرکانسی باید به دولت تحویل داده می‌شد.
رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات گفت: هم اکنون مناقشه و دعوا در مورد این فضای فرکانسی بر سر خرید و فروش آن است و این درحالی است که از نظر قانونی مالکیت فرکانس در اختیار دولت است.
بیشترین استفاده از فرکانس ۷۰۰ در دنیا برای توسعه موبایل است
وی در پاسخ به این سوال که کارشناسان معتقدند که سازمان صداوسیما که از این رِنج فرکانس برای شبکه آنالوگ استفاده می‌کرد، در آینده نزدیک می‌تواند برای توسعه شبکه HD استفاده کند، گفت: پخش HD زمینی هم اکنون از سوی سازمان صدا و سیما در حال انجام است و روی ماهواره نیز به راحتی ماهواره HD قابل اجاره است که به مراتب ارزان‌تر از فرکانس رادیویی است.
معاون وزیر ارتباطات در دولت هشتم تاکید کرد: این موضوع که گفته می‌شود از فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ بخواهند برای پخش HD استفاده کنند به هیچوجه اظهارنظر کارشناسی نیست. چرا که این باند فرکانسی بسیار ارزشمند است و در دنیا نیز بیشترین استفاده آن برای توسعه شبکه‌های موبایل است. در زمانی که همه کشورها در حال حرکت به سمت ۵G هستند، این باندهای فرکانسی ارزان قیمت، بسیار کاربردی هستند.
داوری نژاد با بیان اینکه اختلاف وزارت ارتباطات و سازمان صدا و سیما سابقه چندین ساله دارد، ادامه داد: حتی سالها پیش سازمان صدا و سیما از ارائه آدرس و موقعیت جغرافیایی ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی برای ثبت در اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) به وزارت ارتباطات خودداری کرد و این موضوع باعث شد که ما برای در اختیار گرفتن ظرفیت دیجیتال از ITU و توسعه باندهای فرکانسی در زمان توزیع تکه باندهای دیجیتال، با مشکل مواجه شویم؛ در آن زمان این مشکل با وساطت لاریجانی رئیس وقت سازمان صدا و سیما تا حدودی حل شد.
وی گفت: رفتار فعلی صدا و سیما دنباله همان سیاست قدیمی است و حق با وزارت ارتباطات است تا از این باندفرکانسی مطابق با رفتار دنیا و مصالح توسعه شبکه تلفن همراه استفاده کنند؛ نه اینکه سازمان صداوسیما خودش بخواهد این فضا را به فروش بگذارد.
آزادسازی فرکانس ۷۰۰ به اضطرار کرونا نمی‌رسد
رئیس اسبق رگولاتوری در پاسخ به اینکه گفته می‌شود اولویت استفاده فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ به خاطر پوشش بالا در خدمات عمومی رایگان از جمله خدمات نظامی و امدادی است، گفت: این فرکانس با توجه به توسعه شبکه‌های موبایل برای فناوری‌های اینترنت اشیا و خودروهای خودران کاربرد دارد و به دلیل آنکه نسل آینده ارتباطات از نظر سرعت با نسل فعلی متفاوت خواهد بود، با افزایش تعداد سلول‌های شبکه و اختصاص فضای فرکانسی می‌توان از فناوری ۵G بهره برد.
داوری نژاد در مورد اینکه کارشناسان تاکید دارند که حتی این فرکانس‌ها اگر در اختیار وزارت ارتباطات هم قرار گیرد، از باب خرید تجهیزات، استقرار و راه‌اندازی، حدود ۲ سال زمان می‌برد، افزود: بله، تحقق ۵G در کشور نیازمند سرمایه گذاری و طراحی شبکه است.
این کارشناس با تاکید بر اینکه کیفیت فعلی اینترنت به موضوع فرکانس ۷۰۰ و ۸۰۰ ربطی ندارد، گفت: چرا که کیفیت در داخل کشور نیازمند تأمین تجهیزات است و شبکه انتقال باید جواب بدهد، اما هم اکنون ظرفیت توسعه در کشور وجود ندارد. اینترنت به تنهایی به کار نمی‌آید وقتی ظرفیت توسعه داخلی وجود ندارد. در این شرایط حتی ۱۰۰۰ گیگ اینترنت رایگان نیز کاربردی نخواهد داشت. چرا که طی این چند سال بیشتر از تجهیزات مخابراتی فعلی، نتوانسته اند ظرفتیتی ایجاد کنند.
وی افزود: وزارت ارتباطات با طرح موضوع بازپس گیری فضای فرکانسی در شرایط بحران کرونا و بهبود سریع کیفیت اینترنت موبایل در صورت تحقق این امر، به نفع خود استفاده برده است. چرا که این موضوع از نظر فنی چیزی نیست که به سرعت قابل استفاده باشد و برای آنکه ۵G در حد کاربر نهایی در کشور تجاری سازی شود به سرمایه گذاری و زمان نیاز است.
رئیس اسبق رگولاتوری ادامه داد: با وجودی که گفته می‌شود کرونا در کمتر از دوماه دیگر برطرف می‌شود، این فضای فرکانسی حتی با بازپس گیری هم، برای این اضطرار کاربردی نخواهد داشت. از نظر فنی، طرح موضوع تبدیل این فضای فرکانسی به ظرفیت توسعه موبایل در این مدت زمان کم، اصلاً کارشناسی نیست.
