باید خیلی شفاف بپذیریم که وحشت ویروس کرونا به‌طور گسترده‌ای در جهان پیچیده است. تا امروز دست‌کم ۲۸۰۰ نفر در دنیا از این بیماری فوت کرده‌اند و ۸۲ هزار نفر هم به آن مبتلا شده‌اند. هر کدام از این عددها در واقع نماینده آدم‌های واقعی با خانواده و جامعه‌ای هستند که دیگر هرگز آدم‌های گذشته نخواهند شد. تجربه مرگ و قرنطینه، مرزهای وحشت و از هم‌‌گسیختگی جوامع را جابه‌جا کرده است.

 

 

 با این اوصاف است که فکر کردن به ویروس کرونا با نگرانی و دغدغه‌های انسانی و اندوه از دست دادن افراد و شرایط معلق افراد مبتلا، مترادف می‌شود.  کارشناسان معتقدند تاثیرات چشمگیر شیوع این ویروس بر اقتصاد جهانی و مخصوصا صنعت تکنولوژی، غیرقابل چشم‌پوشی است. اوایل ماه فوریه بود که شرکت‌کنندگان بزرگ کنگره جهانی موبایل یک به یک از شرکت در آن کنار کشیده و صرف‌نظر کردند تا در نهایت برگزاری این رویداد مهم صنعت ارتباطات به کلی لغو شود. بعد از آن، شرکت‌کنندگان در نمایشگاه‌های تجاری صنعت گیم یعنی PAX East و GDC هم از ترس شیوع ویروس کرونا غرفه‌‌هایشان را تحویل داده و از شرکت در آنها صرف‌نظر کردند. روز جمعه هم شرکت فیس‌بوک از لغو کنفرانس توسعه‌دهندگان F۸ خودش خبر داد؛ کنفرانسی که قرار بود در ماه می برگزار شود.  در نهایت حالا شنیده می‌شود که حتی بازی‌های المپیک توکیو هم که قرار است در ماه‌های جولای و آگوست امسال برگزار شود، در خطر لغو شدن قرار دارد.  در هر کدام از این موارد، کناره‌گیری و لغو رویدادها و برنامه‌ها هزینه‌های هنگفتی را به برگزارکنندگان تحمیل می‌کند و تنها یک مزیت دارد: جلوگیری از تجمع افراد و در نتیجه شیوع ویروس کرونا. بعضی شرکا و برگزارکنندگان با ایجاد تعادل و پاداش سعی دارند تا حد امکان از ضررهای مالی این جریان جلوگیری کنند.

 

تا پیش از لغو کنگره جهانی موبایل، مقامات شهر بارسلونا اصرار داشتند که این شهر امن است و تقریبا هم درست بود، با این حال این سوال وجود داشت که آیا این شرایط امن می‌تواند با ورود ۱۵۰ هزار نفر از سراسر دنیا و همچنین کشور چین، به این شهر هم ادامه داشته باشد.  لغو کنگره جهانی موبایل برای دنیای تکنولوژی بسیار سخت‌تر بود. صرف‌نظر از شکایت شرکت‌هایی که نتوانستند در این گردهمایی شرکت کرده و محصولات خودشان را رونمایی کنند، کنگره جهانی موبایل امسال قرار بود جشنی برای ورود رسمی شبکه ۵G به دنیا باشد تا به این ترتیب شرکت‌ها و اپراتورهای مخابراتی بزرگ از جدیدترین محصولات و سرویس‌هایشان در این حوزه رونمایی کنند. درست به همین دلیل است که با وجود تخمین‌ها و پیش‌بینی‌های مختلف درباره تاثیر چشمگیر گسترش ۵G در سال‌جاری میلادی، حالا ابعاد این تاثیرگذاری در ابهام است.   بسیاری از شرکت‌ها مجبور به لغو یا به تعویق انداختن کنفرانس‌های خبری و محدود کردن مراسم رونمایی شدند و بسیاری دیگر هم ناچار به رونمایی مجازی از محصولات و سرویس‌‌هایشان روی آوردند. کنگره جهانی موبایل همچنین فرصتی برای امضای قراردادهای همکاری متنوعی بود. بازدیدکنندگان می‌توانستند به‌صورت فیزیکی و از نزدیک با محصولات جدید آشنا شده و به‌صورت مستقیم با مدیران و مهندسان ارشد هر شرکت صحبت کنند و در نهایت به توافقات لازم برای قراردادهای همکاری برسند.  حالا شرکت‌های بزرگی مانند اریکسون، هوآوی، نوکیا، کوآلکام و سامسونگ، این فرصت طلایی را برای امضای قراردادها و تفاهم‌نامه‌هایی برای تامین زیرساخت‌های سخت‌افزاری مورد نیاز نهادها، سازمان‌ها و... از دست داده‌اند. 

 

جلوگیری از برگزاری بازی‌های المپیک به خاطر شیوع کرونا، هم داستان دیگری است. تنها برای تامین زیرساخت‌های دیجیتالی رویدادهای المپیک میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری شده است و ژاپن سال‌ها برای آمادگی زمان صرف کرده است تا به‌صورت رسمی از شبکه ۵G ملی و ویدئوهایی با کیفیت ۸K درالمپیک ۲۰۲۰ رونمایی کند و در این راه فشارهای زیادی را برای رسیدن به جدول زمان‌بندی تحمل کرده است. انتظار می‌رفت که اینها و دیگر تکنولوژی‌های جدید، تنها بعضی از بزرگ‌ترین داستان‌های غیرورزشی بازی‌های المپیک باشند که به ایجاد آگاهی جهانی و دسترسی کاربران به این تکنولوژی در نیمه دوم سال‌جاری میلادی، کمک می‌کنند.  تا امروز به نظر نمی‌رسد که ویروس کرونا واقعا به بازی‌های المپیک نفوذ پیدا کند. با وجود نرخ رشد موارد ابتلا، جغرافیای شیوع و درصد بالای افرادی که از این بیماری جان سالم به در برده‌اند تا آنهایی که در برابر آن تسلیم شده‌اند، دلایلی برای این خوش‌بینی وجود دارد که شیوع کرونا تا پیش از بازی‌های المپیک کاهش پیدا کند.  وحشت از ویروس کرونا اما شرکت‌های تولیدکننده و فروشنده محصولات تکنولوژی را به‌صورت مستقیم تحت‌تاثیر خودش قرار داده است.  کارخانه‌های اپل در چین همچنان به خاطر ترس از شیوع و حتی بعد از سال نو چینی هم بازگشایی نشده‌اند و این شرکت تمام فروشگاه‌هایش در این کشور را موقتا تعطیل کرده است تا به این ترتیب درآمد فصلی آن کاهش معناداری پیدا کند. شرکت انویدیا و شرکت‌های دیگر هم شاهد کاهش درآمدشان بوده‌اند.  تا به حال درآمد شرکت‌های تکنولوژی از مناطق دیگر خارج از کشور چین با روند عادی خودش جلو رفته است. اما با شرایطی که در حال حاضر در چین وجود دارد، انتظار می‌رود به خاطر عدم فعالیت کارخانه‌های چینی، با کاهش دسترسی جهانی به محصولات تکنولوژی مواجه شویم.  هیچ جواب ساده و سرراستی برای پرسش‌های مربوط به این شرکت وجود ندارد. هیچ تصوری از شرایطی که در روزهای آینده بر دنیا، اقتصاد جهانی و صنعت تکنولوژی حاکم خواهد شد، نداریم. با این همه کاملا مشخص است که گسترش بیشتر این بیماری می‌تواند علاوه بر جان انسان، اقتصاد جهانی را هم به خطر بیندازد. شفافیت و اطلاع‌رسانی دقیق در این شرایط می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر و درست‌تر کمک کرده و روح اعتماد را در دنیا بدمد تا از این وحشت جهانی جلوگیری کند.

 همزمان با برگزاری مراسم سال نوی چینی بازار مواد غذایی تازه هم در این کشور داغ‌تر شده است. گوشت قرمز تازه ذبح شده، مرغ زنده، انواع خزندگان زنده در قفس و... در بازارهای محلی عرضه می‌شوند و مردم هم تمایل دارند طبق روال هر سال با خرید این اقلام، خود را برای جشن‌های سال نو آماده کنند. ولی در میان شلوغی‌های بازار در روزهای پایانی سال چینی، یک تهدید مرگبار زندگی مردم این کشور را تحت تأثیر قرار داده است: «ویروس کرونا». این هفته گروهی از محققان پس از بررسی‌های دقیق در یکی از بازارهای فروش اقلام گوشتی در شهر «ووهان» که احتمال وجود ویروس کرونا در آن وجود داشت را به طور کامل تعطیل کردند و افراد شاغل در آن قرنطینه شدند.

این ویروس که با نام علمی  2019-nCov شناخه می‌شود از اعضای خانواده «ویروس سارس» است که حدود 17 سال دستکم 800 نفر را به‌کام مرگ کشاند. ویروس جدید احتمالاً از حیوانات وارد بدن انسان شده است و دانشمندان هم‌اکنون مطالعات گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند تا از نحوه گسترش و جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر آن را مشخص کنند.

 

هوشی مصنوعی سدی مقابل کرونا

پزشکان و دانشمندان حوزه سلامت تلاش‌های گسترده‌ای را در سراسر جهان آغاز کرده‌اند تا هرگونه روش احتمالی برای جلوگیری از انتشار این بیماری را به‌کار گیرند. «دانیل استریکر» محقق علوم پزشکی در دانشگاه گلاسکو می‌گوید که هوش مصنوعی تنها روشی است که می‌تواند در این زمینه به‌کار گرفته شود. او توضیح داد: «هوش مصنوعی می‌تواند اطلاعات مربوط مسافرت و حرکت هر یک از افراد را به‌طور دقیق اعلام کند و از سوابق پروازهای هوایی گرفته تا اطلاعات رفت و آمد درون شهری را ارائه دهد. با هوش مصنوعی حتی می‌توانید رد پای الکترونیکی افراد در گوگل را هم زیر نظر بگیرید».

به‌عنوان مثال، شرکت «وولکان» که توسط «پائول آلن» یکی از مدیران اسبق مایکروسافت در شهر سیاتل امریکا راه‌اندازی شده است از جمله مراکزی محسوب می‌شود که به‌کمک هوش مصنوعی تمامی داده‌های حرکتی مربوط به انسان‌ها را جمع‌آوری کرد تا نحوه شیوع بیماری اِبولا به‌طور دقیق مشخص شود و امکان جلوگیری از انتشار آن فراهم آید. در بخش دیگر دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد با استفاده از داده‌های شبکه ملی تلفن همراه تحقیقات گسترده‌ای را در کشور بنگلادش دنبال می‌کند تا به موجب آن افراد در هنگام مسافرت به سراسر این کشور ردیابی شوند و نحوه شیوع بیماری‌ها توسط هر یک از آنها به طور دقیق مشخص شود. همچنین، دانشگاه جانز هاپکینز هنگام شیوع بیماری‌های همه‌گیر از شبکه اجتماعی توئیتر برای جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت لحظه به لحظه و در آن واحد استفاده می‌کند.

این یک اقدام بسیار مهم و عملی است و البته پیش‌بینی سلامت جهانی بواسطه هوش مصنوعی پیشینه گسترده‌ای دارد. بد نیست بدانید اوایل سال 2008 میلادی گوگل سرویس ویژه‌ای راه‌اندازی کرد که با استفاده از کلیدواژه‌های جست‌وجو شده توسط کاربران نحوه شیوع بیماری آنفلوانزا در سراسر جهان را دنبال می‌کرد. این اتفاق باعث شد در سال 2009 میلادی دو هفته پیش از آنکه بیماری آنفلوانزای خوکی در امریکا گسترش یابد، گوگل این اتفاق را به مقامات بهداشتی هشدار دهد و زمانی که بیماری وارد ایالات متحده شد، با برنامه‌ریزی صحیح دولت توانست آن را ریشه‌کن کند.

«مِیسون مارکس» از استادان دانشگاه گونزاگا در واشنگتن می‌گوید بسیاری از شرکت‌های فناوری «داده‌های پزشکی فوری» را با همین هدف مورد استفاده قرار می‌دهند. این شرکت‌ها به کمک فناوری هوش مصنوعی تمامی رفتارهای مرتبط با یک بیماری را که می‌تواند به‌صورت آشکار سلامت مردم را به خطر بیندازد زیر نظر می‌گیرند و سپس در مورد آن تصمیم‌گیری می‌کنن د. خرید از خرده فروشی‌ها، الگوهای مربوط به جست‌وجوی اینترنتی، محتوای کلی پیام‌های رد و بدل شده و... از جمله کلان داده‌هایی محسوب می‌شوند که در این زمینه ارزش بسیار زیادی دارند.

مارکس در این خصوص می‌گوید: «شما می‌توانید پزشکی باشید که تمام زندگی خود را وقف معالجه بیماران کرده باشید و به این اطلاعات توجهی نکنید. ولی هوش مصنوعی کمک می‌کند تعداد بیشتری از بیماران را به‌صورت دقیق‌تر و کاربردی‌تر درمان کنید».

در یک مطالعه جدید مطالبی که به‌صورت عمومی توسط کاربران شبکه اجتماعی فیس‌بوک منتشر شده بود توسط هوش مصنوعی مورد تحلیل قرار گرفت و کارشناسان در پایان متوجه شدند اطلاعاتی که کاربران از این طریق به اشتراک گذاشتند به میزان قابل ملاحظه ای وضعیت سلامت آنها را مشخص می‌کرد و حتی در بسیاری از موارد پیش‌بینی اعتیاد به مواد مخدر یا بروز بیماری دیابت هم در این افراد صورت گرفت.

 

اتحاد شرکت‌های فناوری مقابل کرونا

گسترش سریع ویروس کرونا در نقاط مختلف جهان باعث شده است که شرکت‌های بزرگ فناوری از جمله فیس بوک، گوگل و توئیتر هم برای مقابله با این اتفاق همه‌گیر دست به کار شوند و ابزارهای مختلف خود را برای جلوگیری از شیوع بیماری به کار گیرند. این سه شرکت بزرگ در زمینه جلوگیری از شیوع این قبیل بیماری‌ها سابقه طولانی دارند و در اتفاقات مشابه قبلی اقداماتی از قبیل انتشار گسترده اخبار درست، عکس‌ها و ویدئوها، اطلاع‌‌رسانی و... را انجام داده‌اند و همچنین در برخی موارد اپلیکیشن‌هایی را برای دسترسی به مراکز ارائه خدمات واکسیناسیون در اختیار کاربران محلی گذاشته‌اند. اما هم‌اکنون شرایط بسیار متفاوت است و بیماری همه گیر کرونا که تاکنون هزاران چینی به آن مبتلا شده‌اند با سرعت زیاد در حال پخش شدن است.

فیس بوک از مدت‌ها قبل تلاش‌های فراوان کرده است تا جلوی انتشار اخبار دروغین را بگیرد و هم‌اکنون یک تیم تخصصی تشکیل شده است تا کلیه اخبار مرتبط با بیماری کرونا با صحت و درستی کامل از کانال فیس‌بوک عبور کند. این شبکه اجتماعی همچنین با راه‌اندازی سرویس ویژه، آخرین اطلاعات مربوط به نحوه انتشار ویروس کرونا را به‌صورت لحظه به لحظه در اختیار کارشناسان قرار می‌دهد و به آنها کمک می‌کند.

لازم به ذکر است تنها در یک هفته گذشته هفت سازمان ویژه که با فیس‌بوک همکاری می‌کنند 9 مورد فرد مبتلا به ویروس کرونا را شناسایی کردند تا هرچه سریع‌تر قرنطینه شوند.

در این میان توئیتر نیز از هفته گذشته فعالیت گسترده‌ای را آغاز کرد تا تمام مطالبی که با هشتگ کرونا منتشر می‌شود را تحلیل کند. این پروژه با همکاری سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا دنبال می‌شود و همچنین پورتال ویدئویی یوتیوب وابسته به شرکت گوگل هم الگوریتم‌های جدیدی را به کار می‌گیرد تا تمامی محتوای منتشر شده در این رابطه رصد شود. این سایت اینترنتی هم با فیلترهای دقیق می‌کوشد جلوی انتشار هرگونه محتوای نادرست در مورد این ویروس را بگیرد.

باید توجه کرد که این ویروس با سرعت بسیار زیاد در حال انتشار است و کارشناسان به کمک هوش مصنوعی و قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی می‌کوشند سریع‌تر از اتفاقات مشابه قبلی به مردم کمک کنند. باید دید همکاری گسترده متخصصان حوزه سلامت و فناوری تا چه اندازه می‌تواند مردم را مقابل «ویروس کرونا» مقاوم کند.