دبیر شورای عالی فضای مجازی برای حل اختلافات و کشمکش میان وزارت ارتباطات و سازمان صدا وسیما بر سر راه اندازی پروژه تلویزیون اینترنتی در کشور، میانجی گری می کند.
کشمکش میان نهادهای متولی خدمات چندرسانه ای در کشور بر سر راه اندازی «تلویزیون اینترنتی» سابقه ای چندین ساله دارد. این پروژه که در مقاطع مختلف نام هایی چون IPTV، تلویزیون تعاملی، آی پی مدیا، رسانه مهر و تلویزیون شیما نیز به خود گرفت، نزدیک به ۱۰ سال پیش بر سر زبانها افتاد. چرا که قرار بود شبکه ای ایجاد شود تا بینندگان برنامه های صدا و سیما بتوانند به انتخاب خود و در زمان های مدنظرشان، آرشیوی کامل از برنامه های متنوع تلویزیونی را از طریق اینترنت، آنهم با اینترنت کم سرعت دایل آپ، ببینند.
اما تا امروز که بسیاری از قابلیتهای اینترنت پرسرعت این امکان را به سایتهای اینترنتی داده تا این محتوا را برای کاربران فراهم کنند، تلویزیون اینترنتی به ثمر ننشسته و عملیاتی شدن آن به دلیل اختلافات رده های سازمانی برای در اختیار گرفتن مدیریت آن، در حد حدس و گمان است.
اختلاف بر سر چیست
سازمان صداوسیما به عنوان متولی حوزه صوت و تصویر معتقد است که با توجه به نوع خدماتی که قرار است بر بستر تلویزیون اینترنتی ارائه شود این سازمان متولی این پروژه در کشور است. اما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که خود را متولی زیرساخت ارتباطی کشور و طیف فرکانسی می داند معتقد است که خدمات تلویزیون اینترنتی در حوزه خدمات ارتباطی محسوب می شود و باید از وزارت ارتباطات مجوزهای لازم را دریافت کرد. در ضلع دیگر این مثلث، وزارت ارشاد به عنوان متولی حوزه محتوا قرار دارد که می گوید: اپراتورها برای ارائه خدمات در حوزه فناوری نیازمند انتقال محتوا بوده و باید مجوز آن از سوی وزارت ارشاد صادر شود.
با این وجود سه نهاد وزارت ارتباطات، صدا و سیما و وزارت ارشاد برای مجوزدهی در حوزه تلویزیون اینترنتی خود را متولی اصلی می دانند.
مشخص نبودن متولی برای تلویزیون اینترنتی تا جایی ادامه یافت که سال گذشته رئیس وقت مرکز ملی فضای مجازی از بررسی راه اندازی این پروژه از سوی مرکز ملی و آماده شدن گزارش آن برای طرح در شورای عالی فضای مجازی خبر داده بود که این طرح یکی از طرح های پشت در شورا، مانده است.
پروژه هایی فقط تعریف شد
راه اندازی تلویزیون اینترنتی ۷ سال پیش به عنوان نخستین پروژه مشترک میان صدا و سیما و شرکت مخابرات ایران که هنوز خصوصی نشده بود وارد فاز اجرایی شد. آن زمان قرار بود مخابرات زیرساختهای لازم برای ارسال اطلاعات را فراهم آورد و صدا و سیما وظیفه تولید محتوا را بر عهده داشته باشد. مشترکان هم می‌توانستند از طریق مودم و پرداخت حق اشتراک ماهانه از خدمات تلویزیون تعاملی برخوردار شوند اما به دلایلی که بعدها معلوم شد اختلافات مدیریتی بوده، این پروژه اجرایی نشد.
پس از آن شرکت مخابرات ایران، باردیگر مقدمات راه‌اندازی تلویزیون اینترنتی را به‌عنوان یکی از سرویس های ACS – خدمات ارتباطی پیشرفته – از اواخر سال ۸۸ در دستور کار قرار داد و حتی اعلام کرد کانال‌های انتقال تصویر شبکه برای ارائه این سرویس آماده شده اما به دلیل کمبود محتوا - به گفته مدیران مخابراتی- امکان ارائه این سرویس وجود نداشت.
به طور کل می توان گفت، راه اندازی تلویزیون اینترنتی در کشور هراز چندگاهی از سوی شرکتهای مرتبط با حوزه خدمات چندرسانه ای به طرق مختلف وعده داده می شد. برای مثال شرکت سروش رسانه با دریافت مجوز از سازمان صدا و سیما فاز اجرایی این پروژه را کلید زد. شبکه تلویزیونی «شیما» نیز یکی از پروژه هایی بود که در این راستا با مشارکت مخابرات، آغاز به کار کرد.
طبق برنامه پنجم توسعه، قرار بود تلویزیون اینترنتی تا پایان این برنامه به بیش از ۷ میلیون مخاطب در سراسر کشور سرویس دهد که در شرایط فعلی رسیدن به این هدف، ممکن به نظر نمی آید.
مصوبه ای که رگولاتوری تصویب کرد
برای ساماندهی به وضعیت تلویزیون اینترنتی، آبان ماه سال ۹۳، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مقررات حاکم بر دریافت پروانه ارائه خدمات توزیع محتوای صدا و ویدئو مبتنی بر پروتکل اینترنت (تلویزیون اینترنتی) را تصویب کرد که براساس آن متقاضیان دریافت مجوز ارائه این خدمات، باید علاوه بر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز مجوز بگیرند. این مصوبه آن زمان به عنوان فصل الخطاب معطلی چندین ساله تلویزیون اینترنتی، در کشور مطرح شد اما این پایان ماجرا نبود و نتوانست اختلافات بر سر مدیریت اجرای این پروژه را پایان دهد.
براساس این مصوبه، اپراتورها می توانند به صورت غیرانحصاری با استفاده از شبکه های ارتباطی ایجاد شده از سوی فراهم کنندگان شبکه دارای پروانه ارائه خدمات ارتباطی ثابت غیررادیویی، نسبت به توزیع محتوای صدا و ویدئوی تایید شده از سوی مراجع ذیربط در چارچوب قوانین و مقررات کشور، مبتنی بر پروتکل اینترنت و بر بستر باند پهن اقدام کنند.
کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مدت اعتبار پروانه را از زمان صدور به مدت ۱۰ سال شمسی تعیین کرد و براساس دارنده پروانه موظف شد حداکثر یکسال پس از دریافت پروانه نسبت به شروع ارائه خدمات تلویزیون اینترنتی اقدام کند.حداکثر تعرفه اشتراک ماهیانه دریافت این خدمات نیز ۲۰ هزار تومان درنظر گرفته شد.
صدور مجوز به ۵ شرکت برای ارائه خدمات تلویزیون اینترنتی
اما پس از حدود یک سال سکوت درمورد اجرای تلویزیون اینترنتی پس از مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات، مهرماه امسال قائم مقام سازمان صدا و سیما از آغاز اجرای طرح «تلویزیون اینترنتی» و اعطای مجوز به پنج اپراتور برای ارائه این خدمات در کشور خبر داد.
مهدی اخوان بهابادی اظهار داشت: در آینده نزدیک عمده ترافیک شبکه‌های ارتباطی را خدمات تصویری به خود اختصاص خواهد داد. بر این اساس صدا و سیما نیز به عنوان متولی فراگیر صوت و تصویر در کشور، تعامل و همکاری جدیدی را در قالب اجرای پروژه تلویزیون اینترنتی (IP TV) آغاز کرده است.
قائم مقام سازمان صدا و سیما در امور فناوری و رسانه های نوین تاکید کرد: با دریافت این مجوز از سوی سازمان صدا و سیما، شرکتهای ارائه‌دهنده این خدمات نیازی به دریافت مجوز از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و نیز وزارت ارشاد برای ارائه این خدمات ندارند. طبیعتاً شرکت‌هایی که مجوز این خدمات را دریافت کرده‌اند اما خود به صورت مستقل دارای شبکه ارتباطی نیستند باید در قالب قرارداد همکاری با بخش ارتباطی کشور، از ظرفیت‌های اپراتورهای ارتباطی کشور برای ارائه خدمات و تامین نیازها بهره ببرند.
به گفته وی شرکت‌ها مقدمات فنی لازم را برای ارائه خدمات تلویزیون اینترنتی آغاز کرده‌اند و در چند ماه آینده شاهد بهره‌برداری رسمی از این پروژه خواهیم بود.
وزیر ارتباطات واکنش نشان داد
پس از این اظهارات، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به صدور مجوز ارائه خدمات تلویزیون اینترنتی در کشور توسط سازمان صدا و سیما واکنش نشان داد و گفت: آنچه که مربوط به پخش برنامه‌های تلویزیونی و محتوا است مربوط به سازمان صدا و سیما می‌شود و این سازمان تنها می‌تواند رگولاتور محتوای برنامه‌های تولید شده خود باشد.
محمود واعظی در مورد واگذاری مجوز ارائه خدمات تلویزیون اینترنتی توسط سازمان صدا و سیما به ۵ اپراتور در کشور، گفت: ارائه خدمات آی پی تی وی، آی پی مدیا و ویدئوی درخواستی به دلیل وابستگی به شبکه‌های ارتباطی باید با مجوز وزارت ارتباطات انجام شود. قانون موضوع پخش برنامه‌ها و ارتباطات را در دو تعریف کاملا استاندارد ارائه کرده است و بر اساس این قانون تنها پخش برنامه‌های تلویزیونی و محتوای برنامه‌ها در اختیار سازمان صدا و سیما است و اگر این موضوع بخواهد وارد شبکه ارتباطات کشور شود باید از ضوابط این وزارتخانه پیروی کند.
وی تصریح کرد: فضای فرکانسی کشور در مالکیت حاکمیت است و بر اساس قانون اختیار بهره‌برداری از این فضای فرکانسی در اختیار سازمان‌هایی قرار گرفته است و این سازمان‌ها به هیچ عنوان حق واگذاری این فضای فرکانسی را به شخص ثالث ندارند.
میانجی گری فیروزآبادی برای حل اختلاف تلویزیون اینترنتی
هم اکنون با رونق اینترنت پرسرعت، شبکه های بسیاری با ارائه برنامه های زنده و امکان دانلود برنامه های منتخب، سعی در ایجاد فضایی دارند که قرار بود روزی شبکه تلویزیون اینترنتی و یا تلویزیون تعاملی باشد. همانطور که روزی قرار بود سرویس تماس تصویری بر روی موبایل از طریق سیم کارت ممکن شود اما آنقدر تدوین پیوست فرهنگی آن درمیان متولیان این بخش، دست به دست چرخید تا اپلیکیشن های خارجی بر روی گوشی های موبایل طراحی شدند که نیاز به تماس تصویری بر روی سیم کارت را به صفر رساند.
با این وجود و برای دچار نشدن به سرگدشت پیوست فرهنگی موبایل و راه اندازی تماس تصویری موبایل، سیدابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی از برنامه های مدنظر برای حل مشکل چندین ساله تلویزیون اینترنتی در کشور خبر می دهد.
وی در گفتگو با مهر، تاکید کرد: این مشکل به زودی حل می شود.
فیروزآبادی گفت: برای حل این مشکل، از صدا و سیما و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خواسته ایم در جلسه مشترک حضور پیدا کنند.
دبیر شورای عالی فضای مجازی گغت: دو طرف را برای بیان مشکلات و راهکار حل این موضوع دعوت کرده ایم که به مرکز ملی فضای مجازی بیایند و در قالب جلسه مشترک به جمع بندی نهایی برای راه اندازی تلویزیون اینترنتی در کشور برسیم.
