دانشمندان موفق شدند لحظه ی انفجار یک کوتوله ی سفید را ثبت کنند

ستاره شناسان روند انفجار یک کوتوله ی سفید و تبدیل آن به یک نو اختر را مشاهده کردند.

ستاره شناسان روند انفجار یک کوتوله ی سفید و تبدیل آن به یک نو اختر را مشاهده کردند.

زمانیکه یک ستاره منفجر می شود، دانشمندان تلاش می کنند تا تلسکوپ های خود را در آن مسیر تنظیم کنند تا شاید زاویه ای از انفجار را شاهد باشند. این یکی از روش های مناسب برای یادگیری درباره ی نتایج نو اختر یا ابر نو اختران است. با اینحال، به عنوان روشی که به مرگ ستاره ها منجر می شود نیز شناخته می شود. اما بنابر گزارشی که اخیرا توسط Nature منتشر شده، زمانیکه یک کوتوله ی سفید در سال ۲۰۰۹ در سیستم ستاره ای دوتایی V1213 Cen منفجر شد، برای اولین بار فرصتی را برای ستاره شناسان به وجود آورد تا شاهد روند آغاز تا پایان یک نو اختر کلاسیک باشند.

یک نو اختر کلاسیک (یا نوا کلاسیک) در سیستم های دوتایی و در شرایطی به وجود می آید که جاذبه ی متراکم پیرامون یک کوتوله ی سفید ، هیدروژن محیط اطراف ستاره های نزدیک را جذب کرده و در نهایت با نور سفید و تلالو حرارتی هسته ای منفجر شود. دانشمندان، سیستم دوتایی V1213 Cen را به مدت ۶ سال مورد بررسی و نظارت قرار داده و منتظر تلالو آن با انفجار های کوچک هیدروژنی بودند. نویسنده ی ارشد این مقاله به خبرنگار The Verge گفته است که این تلالو ها بیانگر هیدروژن هایی بودند که با نرخ متغیر و آهسته ای از ستاره های اطراف جذب شده اند که در نهایت به انفجار سال ۲۰۰۹ منجر شده است. برخلاف ابرنواختر های قدرتمند، این دو ستاره در نوا کلاسیک سالم باقی ماندند اما موج ارتعاشات آنها باعث شد که ستاره های اطراف درخشان تر و بزر گتر شوند.

زمانیکه تعادل میان سیستم دوتایی برقرار شد، کوتوله ی سفید روند کشیدن هیدروژن از ستاره های محیط را با نرخ سریع تری آغاز کرد. پس از آن دانشمندان به این نظریه رسیدند که این انفجار در چرخه ی زمستان خوابی و نواختر کلاسیک تکرار خواهد شد. البته پیشنهاد می کنیم که منتظر نباشید؛ دانشمندان برآورد کرده اند که این اتفاق تا یک میلیون سال دیگر رخ خواهد داد.

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: engadget


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته دانشمندان موفق شدند لحظه ی انفجار یک کوتوله ی سفید را ثبت کنند اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! – قسمت دوم

آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! – قسمت دوم

در قسمت اول از مقاله آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! تاریخچه ای کوتاه از چگونگی شکل گیری طرح های نجومی و صورت های فلکی گفتیم و انواع حرکات زمین را مورد بحث قرار دادیم. سپس بعد از بیان برخی مفاهیم اولیه، نگاه دقیق تری به دو صورت فلکی معروف، دب اکبر (خرس بزرگ، Ursa Major) و جبار (شکارچی، Orion) انداختیم.

حال در این مقاله قصد داریم نگاه دقیق ترمان به آسمان شب را حفظ کرده و اطلاعات مفیدی درباره رصد سیارات در اختیارتان قرار دهیم. سپس شهاب ها و بارش های شهابی را مورد بررسی قرار داده و در انتها با بیان ویژگی های دنباله دارها، اطلاعاتی نیز درباره رصد آن ها بیان می کنیم. پس کمربندهای خود را محکم ببنید و در دومین سفر جذاب و دیدنیمان به آسمان شب، با تکرا همراه باشید.

رصد سیارات

از لحاظ ظاهری، سیارات هم مانند ستاره ها در آسمان می درخشند؛ اما تفاوت های رصدی میان ستاره ها و سیارات وجود دارند. در نجوم قدیم به ستاره ها، ثوابت و به اجسامی که به طور پیوسته در آسمان حرکت می کردند سیارات می گفتند.

از لحاظ ظاهری، سیارات هم مانند ستاره ها در آسمان می درخشند؛ اما تفاوت های رصدی میان ستاره ها و سیارات وجود دارند. در نجوم قدیم به ستاره ها، ثوابت و به اجسامی که به طور پیوسته در آسمان حرکت می کردند سیارات می گفتند.

البته منجمان قدیم از این نکته بی اطلاع بودند که ستاره ها نیز حرکت فضایی دارند و در طول چند هزار سال مکانشان در آسمان تغییر می کند. منجمان می دانستند که سیارات با سرعت های زاویه ای متفاوتی در آسمان حرکت می کنند. به همین دلیل فلک سیاراتی با حرکت کندتر را نسب به زمین، دورتر رسم می کردند. اما امروزه می دانیم که همه سیارات به دور خورشید می گردند و هر چه سیاره ای از خورشید دورتر باشد، آهسته تر به دور آن می گردد. حرکت ظاهری سیارات نزدیک تر به ما (مانند مریخ) را با هر شب رصد به آسانی می توان با چشم غیر مسلح تشخیص داد؛ اما برای بررسی حرکت سیارات دورتر، به چند شبانه روز وقت نیاز است.

شاید شنیده باشید که یکی از تفاوت های رصدی میان ستاره ها و سیارات این است که ستاره ها چشمک می زنند (در ظاهر نورشان کم و زیاد می شود) ولی سیارات بدون چشمک می درخشند.

جو زمین همواره با آشفتگی ها و ناپایداری ها همراه است. نور ستاره ها در گذر از جو زمین، تحت تاثیر قرار می گیرند و در نتیجه ستاره ها چشمک می زنند. اما سیارات به دلیل این که به ما بسیار نزدیک ترند، مانند ستاره ها منابع نقطه ای نورانی به حساب نمی آیند؛ بلکه درباره آن ها سطح تابش کننده مطرح است. البته نور تابش شده از سیارات نیز در گذر از جو زمین تغییر می یابد؛ اما چون تابه بزرگی از نور از جو می گذرد، نمی توانیم تغییرات روشنی را به صورت چشمک زدن ببینیم.

البته در این مورد استثناهایی هم وجود دارد. برای مثال، هنگامی که سیارات در نزدیکی افق قرار می گیرند (هنگام طلوع یا غروب) نورشان از ضخامت زیادی از جو عبور می کند و آشفتگی های جوی باعث می شود که سیارات هم چمشک بزنند. البته در بخش های بالایی جو زمین، ستاره ها پیوسته و بدون چشمک می درخشند.

سیارات عطارد، زهره، مریخ، مشتری، زحل و در مواقعی نیز اورانوس، با چشم غیر مسلح دیده می شوند. البته با تغییر فاصله سیارات از زمین و خورشید، درخشندگی ظاهری آن ها نیز تغییر می کند. مدار سیارات عطارد و زهره در درون مدار زمین قرار دارد، به همین دلیل این دو سیاره همواره در نزدیکی خورشید دیده می شوند. بیشترین دوری یا فاصله زاویه ای عطارد ۲۸ درجه و زهره ۴۷ درجه از خورشید است؛ به همین دلیل این سیارات را فقط در آسمان صبحگاهی پیش از طلوع خورشید یا در آسمان شامگاهی پس از غروب خورشید می توان دید.

رصد عطارد به دلیل نزدیکی به خورشید دشوارتر است و مشاهده آن فقط در مواقعی ممکن است که به بیشترین دوری زاویه ای می رسد. رصد سیاره زهره آسان تر است. این سیاره از لحاظ ظاهری پر نور تر از تمامی ستاره های آسمان و دیگر سیارات به چشم می آید و به رنگ سفید است که در درخشان ترین حالت با قدر ۴.۵- می درخشد.

سیاراتی که از زمین به خورشید دورترند، در سراسر آسمان در کمربند منطقه البروج (Zodiac) دیده می شوند. مریخ نخستین سیاره ای است که دورتر از زمین نسبت به خورشید قرار دارد. مدار این سیاره بیضی نسبتا کشیده تری است. از این رو تغییر فاصله مریخ تا زمین و در نتیجه تغییر درخشندگی ظاهری آن زیاد است. مریخ در نزدیک ترین فاصله از زمین با قدر ۲.۸- و در دورترین حالت با قدر ۲+ می درخشد. در بهترین شرایط، مریخ با چشم غیر مسلح به صورت ستاره نارنجی رنگ پر نوری (درخشان تر از تمامی ستاره های آسمان) دیده می شود.

سیاره بعدی، مشتری است که نسبت به مریخ از ما بسیار دورتر است؛ اما چون قطر بزرگ تری دارد و نور خورشید را بیشتر بازتاب می کند، در بیشتر مواقع از مریخ پرنور تر دیده می شود. مشتری به رنگ سفید متمایل به زرد است و در درخشان ترین حالت با قدر ۲.۵- می درخشد. اگر با دوربین دوچشمی یا تلسکوپی کوچک به آن بنگرید، چهار قمر زیبای آن را به صورت ستاره های کم نوری پیرامون آن می بینید که در طول چند ساعت، تغییر مکان واضحی دارند. چون نخستین بار گالیله این اقمار را کشف کرده است، آن ها را اقمار گالیله ای می نامند. البته ممکن است بعضی مواقع، بعضی از قمرها در مقابل یا پشت سیاره مشتری باشند و دیده نشوند.

زحل، دورترین سیاره ای بود که منجمان قدیم آن را رصد کرده بودند. زحل با چشم غیر مسلح به صورت ستاره زرد رنگی از قدر صفر (کم نور تر از مشتری) دیده می شود؛ اما با تلسکوپی کوچک نیز می توان قرص سیاره و حلقه پیرامون آن را مشاهده کرد.

هرشل، اخترشناس انگلیسی در سال ۱۷۸۱ میلادی اورانوس را کشف کرد. این سیاره در شرایط عالی رصدی با چشم غیر مسلح مانند ستاره کم نوری از قدر ۵.۵ دیده می شود. اما با تلسکوپ های متوسط نیز می توان قرص سبز رنگ زیبای آن را دید.

سیارات نپتون و پلوتو هیچ کدام با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند و برای رصد آن ها به تلسکوپ نیاز است. سیاره نپتون با تلسکوپ های کوچک، مانند ستاره ای از قدر ۷.۶ به نظر می اید. پلوتو در نزدیک ترین فاصله از زمین با قدر ۱۳.۸ می درخشد و برای رصد آن به تلسکوپی پر توان نیاز است.

حتی با تلسکوپ های بزرگ نیز قرصی از ستاره ها دیده نمی شود؛ اما با تلسکوپ های کوچک و متوسط هم می توان قرص سیارات عطارد، زهره، مریخ، مشتری، زحل و شاید اورانوس را مشاهده کرد. به همین دلیل امروزه بررسی ساختارهای سطحی سیارات (بویژه گازی) با استفاده از تلسکوپ های متوسط و بزرگ، یکی از زمینه های مهم نجوم رصدی است.

در پایان، ذکر این نکته ضروری است که چون مکان سیارات پیوسته در آسمان تغییر می کند. برای آگاهی از موقعیت آن ها باید به تقویم های نجومی ماهانه یا سالانه مراجعه کنید.

شهاب ها و بارش های شهابی

حتما در آسمان شب، ردهای نورانی را دیده اید که به سرعت ناپدید می شوند. این ردها را شهاب می نامند.

حتما در آسمان شب، ردهای نورانی را دیده اید که به سرعت ناپدید می شوند. این ردها را شهاب می نامند.

در عکسبرداری بلند مدت از آسمان، ستاره ها به صورت کمان های نورانی موازی هم ثبت می شوند. در حالی که شهاب ها به صورت ردهای نورانی آن ها را قطع می کنند.

ذرات ریزی که در فضای میان سیارات پراکنده اند، هنگامی که به جو زمین وارد می شوند، بر اثر اصطکاک با جو می سوزند و به صورت شهاب دیده می شوند. چون شهاب ها با سرعت حرکت می کنند، چشم ما مسیر سوختن آن ها را در جو به صورت ردی درخشان می بیند. اگر جسمی که به جو زمین وارد می شود، قطعه سنگی یا فلزی بزرگ باشد، بخشی از آن به سطح زمین برخورد می کند که به آن شهاب سنگ می گویند.

ذرات ریزی که در فضای میان سیارات پراکنده اند، هنگامی که به جو زمین وارد می شوند، بر اثر اصطکاک با جو می سوزند و به صورت شهاب دیده می شوند. چون شهاب ها با سرعت حرکت می کنند، چشم ما مسیر سوختن آن ها را در جو به صورت ردی درخشان می بیند. اگر جسمی که به جو زمین وارد می شود، قطعه سنگی یا فلزی بزرگ باشد، بخشی از آن به سطح زمین برخورد می کند که به آن شهاب سنگ می گویند.

اما علاوه بر شهاب هایی که به صورت اتفاقی در آسمان شب پدیدار می شوند، در زمان های مشخصی از سال نیز زمین از میان توده های بزرگی از ذرات ریز عبور می کند و بارش شهابی رخ می دهد.

توده های ذرات ریز عمدتا باقیمانده دنباله دارهای دوره ای هستند. دنباله دارها در نزدیکی خورشید، مقدار زیادی گاز، غبار و ذرات ریز از دست می دهند. ذرات ریز به تدریج در طول دار دنباله دار پراکنده می شوند و به دور خورشید می گردند. ممکن است زمین در مسیر حرکت فضایی خود، مدار دنباله دار را قطع کند و به درون توده ذرات وارد شود. در این صورت، بارش شهابی رخ می دهد چون ذرات تقریبا در مسیرهای موازی به جو وارد می شوند.

به نظر می رسد که شهاب ها از نقطه مشخصی از آسمان سرچشمه می گیرند. به این معنا که اگر مسیر شهاب های بارش شهابی را در جهت معکوس ادامه دهیم، به نقطه مشخصی می رسیم که آن را کانون بارش (Radiant Point) می نامند. دقیقا مانند ریل های موازی راه آهن که به نظر می رسد در دور دست یکدیگر را قطع می کنند.

به نظر می رسد که شهاب ها از نقطه مشخصی از آسمان سرچشمه می گیرند. به این معنا که اگر مسیر شهاب های بارش شهابی را در جهت معکوس ادامه دهیم، به نقطه مشخصی می رسیم که آن را کانون بارش (Radiant Point) می نامند.

کانون بارش در بارش های شهابی مختلف است و با هم تفاوت دارد. نام هر بارش شهابی از نام آن صورت فلکی که کانون بارش در آن قرار دارد گرفته می شود، مانند: بارش شهابی برساوشی (Perseids)، اسدی (Leonids)، جوزایی (Geminids) و … .

بعدی قبلی
یک شهاب سنگ طولانی و رنگارنگ برساوشی (Perseid) که سمت چپ کهکشان راه شیری در آسمان مشخص شده است.

یک شهاب سنگ طولانی و رنگارنگ برساوشی (Perseid) که سمت چپ کهکشان راه شیری در آسمان مشخص شده است.

یک شهاب سنگ در زمان اوج بارش شهابی اسدی (Leonid) در سال 2009.

یک شهاب سنگ در زمان اوج بارش شهابی اسدی (Leonid) در سال ۲۰۰۹.

این تصویر بارش شهابی جوزایی در کویر مرکزی ایران را نشان می دهد.

این تصویر بارش شهابی جوزایی در کویر مرکزی ایران را نشان می دهد.

بعدی قبلی

به طور معمول در بارش های شهابی غنی، حدود صد شهاب را در ساعت می توان مشاهده کرد؛ یعنی به طور متوسط حدود دو شهاب در دقیقه. به این ترتیب، مشخص است که براستی، بارانی از شهاب ها رخ نمی دهد؛ اما در موارد استثنایی، بارش های شهابی استثنایی نیز رخ داده اند برای مثال در بارش شهابی اسدی، گاهی تا ۱۴۰ هزار شهاب در ساعت نیز دیده شده است. در بامداد ۲۷ آبان سال ۱۳۷۸ شمسی در بارش شهابی اسدی، رصد کنندگان در ایران حدود سه هزار شهاب را در یک ساعت شمارش کردند. هر سال، زمین در حدود زمان مشخصی مسیر توده ذرات هر بارش را قطع می کند و بارش شهابی رخ می دهد. در جدول پایین، نام و زمان مهم ترین بارش های شهابی هر سال را مشاهده می کنید.

نام و زمان مهم ترین بارش های شهابی هر سال

نام و زمان مهم ترین بارش های شهابی هر سال

رصد دنباله دارها

دنباله دارها، توده هایی از یخ، غبار و ذرات ریز هستند که عمدتا در مدارهایی بیضی و کشیده به دور خورشید می گردند. اندازه هسته اصلی دنباله دارها بزرگتر از چند کیلومتر نیست. اما هنگامی که به نزدیکی خورشید می رسند، به دلیل تابش شدید خورشید، گاز و غبار آن ها جدا می شود و دنباله ای خلاق جهت تابش خورشید تشکیل می شود که ممکن است طول آن به میلیون ها کیلومتر برسد.

دنباله دارها، توده هایی از یخ، غبار و ذرات ریز هستند که عمدتا در مدارهایی بیضی و کشیده به دور خورشید می گردند. اندازه هسته اصلی دنباله دارها بزرگتر از چند کیلومتر نیست. اما هنگامی که به نزدیکی خورشید می رسند، به دلیل تابش شدید خورشید، گاز و غبار آن ها جدا می شود و دنباله ای خلاق جهت تابش خورشید تشکیل می شود که ممکن است طول آن به میلیون ها کیلومتر برسد.

هر ساله تعداد زیادی دنباله دار جدید کشف می شود. اغلب آن ها بسیار کم نورند، با دوربین دو چشمی یا تلسکوپ دیده می شوند. بندرت برخی از آن ها به حدی درخشان می شوند که به آسانی با چشم غیر مسلح نیز دیده می شوند. دنباله دارهای درخشان با چشم غیر مسلح به صورت توده ابری به نظر می آیند. گاهی حتی با چشم به آسانی می توان گیسو یعنی توده ابری سر دنباله دار و دنباله را از هم تمییز داد.

سرعت فضایی دنباله دارها بسیار زیاد است و حتی امکان دارد در نزدیکی خورشید به چند ده کیلومتر در ثانیه برسد؛ اما چون میلیون ها کیلومتر از ما فاصله دارند، با چشم غیر مسلح جابه جایی موقعیت آن ها در آسمان در خلال چند ساعت یا حتی چند روز مشخص می شود.

برخی از مردم، شهاب ها را همان دنباله دارها می دانند که البته این اشتباه است. هنگامی که دنباله داری درخشان به نزدیکی خورشید می رسد، ممکن است چندین شب و در مواقعی چندین ماه در آسمان دیده شود. هنگامی که دنباله داری از خورشید دور می شود، درخشندگی آن کاهش می یابد و دنباله آن نیز کوچک و سرانجام ناپدید می شود.

رقابت جالب توجهی میان رصد کنندگان آماتور برای کشف دنباله دارهای جدید وجود دارد؛ زیرا هر دنباله دار جدیدی به نام کاشف یا کاشفانش نامگذاری می شود.

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: کتاب مبانی نجوم


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! – قسمت دوم اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! – قسمت اول

آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! - قسمت اول

مشاهده زیبایی های آسمان، بسیاری از انسان ها را شیفته دانش نجوم ساخته است. در این مقاله قصد داریم نگاهی دقیق تر به آسمان شب داشته باشیم و اطلاعات مفیدی درباره صورت های فلکی و تاثیر حرکات زمین بر منظره آسمان شب به دست آوریم. افزون بر این، روش یافتن چندین صورت فلکی با استفاده از دو صورت فلکی راهنما را نیز بررسی خواهیم کرد. در انتها نیز (قسمت دوم) اطلاعات گوناگونی درباره رصد اجرام آسمانی و برخی پدیده های نجومی را بیان کرده ایم. پس کمربندهای خود را محکم ببنید و در این سفر جذاب و دیدنی با تکرا همراه باشید.

صورت های فلکی

هنگامی که به آسمان شب می نگیریم، ستاره های پرنور و کم نور را در کنار هم می بینیم. اگر کمی از تصوراتمان کمک بگیریم، می توانیم چندین ستاره را به یکدیگر وصل کنیم و شکل خاصی، مثلا مربع یا مثلث را برای آن مجموعه تصور کنیم.

در گذشته هم اخترشناسان باستان برای تعدادی از ستاره های کنار هم در آسمان شکل خاصی تصور می کردند. این چنین بود که آن ها، صورت های فلکی را ابداع کردند. شاید اخترشناسان چینی نخستین بار صورت های فلکی را ابداع کرده باشند. آن ها ستاره های آسمان را به صورت چهار حیوان تصور می کردند؛ البته شکل های آن ها با شکل های امروزی صورت های فلکی تفاوت داشت.

شکل های امروزی را حدود شش هزار سال پیش بابلی ها و مصری های ابداع کردند. پس از آن ها، یونانی ها از این گروه بندی ها اقتباس کردند و ۴۸ صورت فلکی را به نام شخصیت های اساطیری خود نامگذاری کردند. بطلمیوس حدود ۱۸۰۰ سال پیش در کتاب مجسطی از این صورت های فلکی نام برده است.

در نجوم دوره اسلامی اخترشناسان مسلمان نیز از این نامگذاری ها پیروی کردند. البته آن ها برای بیشتر ستاره های درخشان آسمان، نام خاصی انتخاب کردند.

پس از کشف مناطق نیمکره جنوبی زمین، اخترشناسان برای ستاره های آسمان نیمکره جنوبی، صورت های فلکی جدید در نظر گرفتند. البته آن ها بدون توجه به نام های اسطوره های یونانی نامگذاری شدند. امروزه اخترشناسان، کل نیمکره جنوبی و شمالی آسمان را به ۸۸ صورت فلکی تقسیم کرده اند. توجه داشته باشید که ممکن است طرح ستارگان یک صورت فلکی با نامی که برای آن گذاشته شده است، همخوانی نداشته باشد.

نامگذاری ستاره ها

در سال ۱۶۰۳ میلادی، بایر، اخترشناس آلمانی، روش جدیدی برای نامگذاری ستاره ها ابداع کرد. او به جای یک نام خاص، برای نامگذاری ستاره ها در هر صورت فلکی از الفبای یونانی استفاده کرد. در روش بایر، ۲۴ ستاره نورانی در هر صورت فلکی به ترتیب درخشندگی از آلفا (α)، بتا (β) و .. تا اُمگا (ω) نامگذاری می شوند. البته در این میان، استثناهایی هم وجود دارد. در برخی از صورت های فلکی مانند جوزا، ستاره بتا درخشان تر از آلفا-جوزا است.

حرکت ظاهری کره آسمان

می دانید که ستاره ها در فاصله  های دوری از ما قرار دارند و هنگامی که به آسمان نگاه می کنیم، درک فاصله واقعی ستاره ها با چشم ممکن نیست احساس می کنیم که همه ستاره ها چسبیده به سطح نیمکره آسمان و در بالای سر ما هستند. شکل نیمکره یا گنبدی آسمان، ناشی از وضعیت دید ما در روی کره زمین است.

در هنگام مشاهده آسمان، به نظر می رسد که ما در مرکز نیمکره یا گنبد قرار گرفته ایم. می دانید که زمین، حرکتی به دور محور خود دارد که به آن حرکت وضعی می گویند. به دلیل حرکت وضعی زمین به نظر می رسد که گنبد آسمان به همراه ستاره های چسبیده به آن حرکت می کنند. صورت ها فلکی به تدریج از مشرق طلوع و در مغرب غروب می کنند. اگر کمی دقت کنیم، متوجه می شویم که حرکت ستاره ها تصادفی نیست؛ بلکه همه آن ها به گرد محوری دوران می کنند.

این محور فرضی از دو قطب شمال و جنوب کره زمین می گذرد و امتداد شمالی آن در فضا تقریبا به سوی ستاره قطبی است. با در نظر گرفتن حرکت وضعی زمین، ستاره قطبی که تقریبا در جهت شمال محور زمین (قطب شمال آسمانی) قرار گرفته است، در آسمان جابه جایی کمی دارد و می توان گفت که تقریبا ثابت است.

از دید ما در نیمکره شمالی زمین به نظر می رسد که همه ستاره ها به دور ستاره قطبی می گردند. ستاره هایی که در محدوده مشخصی در اطراف ستاره قطبی قرار گرفته اند، دور قطبی یا پیراقطبی می نامند.

این محور فرضی از دو قطب شمال و جنوب کره زمین می گذرد و امتداد شمالی آن در فضا تقریبا به سوی ستاره قطبی است. با در نظر گرفتن حرکت وضعی زمین، ستاره قطبی که تقریبا در جهت شمال محور زمین (قطب شمال آسمانی) قرار گرفته است، در آسمان جابه جایی کمی دارد و می توان گفت که تقریبا ثابت است. از دید ما در نیمکره شمالی زمین به نظر می رسد که همه ستاره ها به دور ستاره قطبی می گردند. ستاره هایی که در محدوده مشخصی در اطراف ستاره قطبی قرار گرفته اند، دور قطبی یا پیراقطبی می نامند.

ارتفاع ستاره قطبی (یعنی زاویه ای که خط وصل کننده چشم ما به ستاره قطبی با صفحه افق می سازد) با زاویه عرض جغرافیایی مکان رصد برابر است. مشخص است که ناظر در قطب شمال با عرض جغرافیای ۹۰ درجه ستاره قطبی را بالای سر یا به عبارت دیگر با ارتفاع ۹۰ درجه می بیند؛ اما در استوا با عرض صفر درجه، ستاره قطبی در امتداد افق قرار می گیرد.

در عکس برداری بلند مدت از آسمان، ستاره های ردهایی به دور قطب شمال و جنوب آسمان به جا می گذارند. در تصویر، ستاره قطبی نزدیک به قطب شمال آسمانی قرار دارد.

در عکس برداری بلند مدت از آسمان، ستاره های ردهایی به دور قطب شمال و جنوب آسمان به جا می گذارند. در تصویر، ستاره قطبی نزدیک به قطب شمال آسمانی قرار دارد.

حرکت وضعی زمین و موقعیت ناظر

می دانید که حرکت ظاهری گنبد آسمان به دلیل حرکت وضعی زمین است. زمین به دور محور خود از مغرب به مشرق می گردد و ستاره ها از مشرق طلوع و در مغرب غروب می کنند. مدت زمان یک دور حرکت وضعی زمین ۲۳ ساعت و ۵۶ دقیقه است که به آن یک روز نجومی می گویند.

با آزمایش ساده ای می توان به این مدت زمان پی برد. زمان گذر ستاره ای مشخص را از بالای دودکش خانه یا هر شاخص دیگری ثبت کنید. شب بعد دوباره رصد خود را تکرار کنید و نتیجه آن را با عدد قبل مقایسه کنید.

مشخص اس که روز نجومی، ۴ دقیقه کوتاه تر از روز خورشیدی است؛ زیرا به دلیل انتقالی، موقعیت زمین در مدارش نسبت به خورشید در هر شبانه روز حدود ۱ درجه تغییر می کند؛ اما این تغییر موقعیت نسبت به ستاره های دور دست هیچ اهمیتی ندارد.

حرکت انتقالی زمین و تغییر منظره آسمان

حرکت وضعی زمین بر تغییر منظره آسمان شب اثری آشکار دارد اما اثر حرکت انتقالی زمین در کوتاه مدت نامحسوس است. زمین در گردش خود به دور خورشید، در هر شبانه روز تقریبا یک درجه جابه جا می شود. در نتیجه به نظر می رسد که ستاره ها در هر شب، یک درجه به سوی مغرب جابه جا می شوند. از لحاظ مشاهده ای، این مساله باعث می شود که ستاره ها هر شب نسبت به شب قبل چهار دقیقه زودتر طلوع کنند.

با توجه به شکل پایین، با گذر زمین از یک سوی مدارش به سوی دیگر در طی شش ماه، منظره آسمان شب به طور کلی تغییر می کند. برای مثال، صورت های فلکی ای که امشب در ساعت مشخصی برای ما قابل مشاهده اند، شش ماه بعد در آسمان روز قرار می گیرند و در نتیجه مشاهده آن ها ممکن نیست.

با حرکت انتقالی زمین، موقعیت خورشید نیز در آسمان در هر شبانه روز یک درجه تغییر می کند. این جابه جای در مسیر تصویر صفحه مداری زمین در آسمان یا دایره البروج صورت می گیرد. مسیر دایره البروج از دوازده صورت فلکی مشهور حمل (Aries)، ثور (Taurus)، جوزا (Gemini)، سرطان (Cancer)، اسد (Leo)، سنبله (دوشیزه، Virgo)، میزان (Libra)، عقرب (Scorpius)، قوس (Sagittarius)، جدی (Capricornus)، دلو (Aquarius) و حوت (Pisces) می گذرد.

با حرکت انتقالی زمین، موقعیت خورشید نیز در آسمان در هر شبانه روز یک درجه تغییر می کند. این جابه جای در مسیر تصویر صفحه مداری زمین در آسمان یا دایره البروج صورت می گیرد. مسیر دایره البروج از دوازده صورت فلکی مشهور حمل (Aries)، ثور (Taurus)، جوزا (Gemini)، سرطان (Cancer)، اسد (Leo)، سنبله (دوشیزه، Virgo)، میزان (Libra)، عقرب (Scorpius)، قوس (Sagittarius)، جدی (Capricornus)، دلو (Aquarius) و حوت (Pisces) می گذرد.

دوازده صورت فلکی مشهور – حمل (Aries)، ثور (Taurus)، جوزا (Gemini)، سرطان (Cancer)، اسد (Leo)، سنبله (دوشیزه، Virgo)، میزان (Libra)، عقرب (Scorpius)، قوس (Sagittarius)، جدی (Capricornus)، دلو (Aquarius) و حوت (Pisces)

خورشید در حرکت ظاهری خود در خلال یک سال، از این صورت های فلکی گذر می کند. این دوازده صورت فلکی به برج های فلکی نیز معروف هستند و منجمان قدیم نیز آن ها را می شناختند.

کمربندی را که پهنای آن ۸ درجه در هر سوی دایره البروج است و دایره البروج در مرکزش قرار دارد، منطقه البروج می گویند. تمام سیارات منظومه شمسی به جز پلوتو با زاویه کمی نسبت به صفحه مداری زمین (دایره البروج) دور خورشید می چرخند و مسیر حرکت ظاهری همه آن ها در کمربند منطقه البروج است.

حرکت تقدیمی

علاوه بر دو حرکت وضعی و انتقالی، زمین حرکت دیگری به نام تقدیمی دارد. حرکت تقدیمی (Axial Precession) حرکتی است که راستای محور شمال – جنوب زمین در فضا انجام می شود. محور زمین در فضا، حرکتی دایره ای مانند محور فرفره دارد که ۲۶ هزار سال طول می کشد تا یک دور آن کامل شود.

علاوه بر دو حرکت وضعی و انتقالی، زمین حرکت دیگری به نام تقدیمی دارد. حرکت تقدیمی (Axial Precession) حرکتی است که راستای محور شمال – جنوب زمین در فضا انجام می شود. محور زمین در فضا، حرکتی دایره ای مانند محور فرفره دارد که 26 هزار سال طول می کشد تا یک دور آن کامل شود.

حرکت تقدیمی (Axial Precession) زمین

با حرکت تقدیمی، موقعیت ستاره ها و مکان قطب شمال و جنوب سماوی تغییر می کند. اکنون ستاره قطبی نزدیک به مکان قطب شمال سماوی است؛ اما حدود چهار هزار سال پیش، ستاره ثعبان (Thuban) در صورت فلکی تنین (اژدها، Draco)، این موقعیت را داشته است. در آینده ای دور نیز ستاره قطبی موقعیت امروزی را نخواهد داشت. به هر حال، اثر حرکت تقدیمی بسیار کند است.

چون منظره آسمان به دلیل حرکت وضعی زمین تغییر می کند، برای یافتن صورت ها فلکی باید بدانید که در چه زمانی به کدام بخش از آسمان نگاه کنید. در نجوم، یکی از راه ها برای یافتن ستاره ها و صورت ها فلکی، استفاده از دستگاه مختصات افقی یا سمت و ارتفاع است.

سمت

مطابق شکل پایین، سمت (Azimuth)، اندازه گیری زاویه ای در سطح افق است. به دایره هایی که از سمت الراس (بالای سر، Zenith) عبور می کنند و بر صفحه افق عمود می شوند، دایره عمودی (نصف النهار، Meridian) می گویند.

مطابق شکل پایین، سمت (Azimuth)، اندازه گیری زاویه ای در سطح افق است. به دایره هایی که از سمت الراس (بالای سر، Zenith) عبور می کنند و بر صفحه افق عمود می شوند، دایره عمودی (نصف النهار، Meridian) می گویند.

سمت (Azimuth)، سمت الراس (بالای سر، Zenith) و دایره عمودی (نصف النهار، Meridian)

برای ناظر در هر جایی، فقط یک دایره عمودی وجود دارد که از سمت الراس و قطب شمال یا جنوب سماوی عبور می کند. محل تماس این دایره عمودی با صفحه افق، جهت شمال و جنوب جغرافیایی را نشان می دهد. سمت در سطح افق از جهت شمال به سوی مشرق اندازه گیری می شود. بر این اساس، سمت جهت شمال، ۰، مشرق ۹۰، جنوب ۱۸۰ و مغرب ۲۷۰ درجه است. زاویه سمت بین ۰ تا ۳۶۰ درجه تغییر می کند.

ارتفاع

زاویه ای است میان صفحه افق و خطی که چشم ما را به جسم مورد نظر وصل می کند. بر این اساس، ارتفاع (Altitude) سطح افق صفر درجه و نقطه سمت الراس (بالای سر) ۹۰ درجه است؛ یعنی بیش ترین ارتفاع را دارد.

با مشخص بودن سمت و ارتفاع هر جسم می توان موقعیت آن را در نیمکره آسمان بالای سرمان تعیین کنیم. البته دستگاه مختصات سمت و ارتفاع نیز با مشکلاتی همراه است:

  • اول این که به دلیل حرکت وضعی زمین، سمت و ارتفاع هر جسم آسمانی پیوسته در حال تغییر است و زمان رصد اهمیت دارد.
  • دیگر این که در یک زمان مشخص، در مکان هایی با طول و عرض جغرافیایی متفاوت، سمت و ارتفاع یک جسم متفاوت است.

رصد با چشم غیر مسلح

شناخت صورت های فلکی

شناختن صورت های فلکی، یکی از فعالیت های جالب توجه و ضروری برای دوستداران رصدهای نجومی است. در این میان، صورت های فلکی مشخصی به صورت راهنما کاربرد دارند. این صورت های فلکی از ستاره های پرنوری تشکیل شده اند که با استفاده از طرح ستاره های آن ها، می توانید چند صورت فلکی دیگر را نیز بیابید. دو صورت فلکی دب اکبر (خرس بزرگ، Ursa Major) و جبار (شکارچی، Orion) چنین ویژگی هایی دارند.

در ادامه روش یافتن این صورت های فلکی و چند صورت فلکی دیگر را بیان می کنیم. در زمان های یاد شده، رو به سمت افقی که مشخص شده است، بایستید و دست خود را به اندازه ای که آدمک نشان می دهد، بلند کنید تا آن صورت های فلکی را بیابید. به دلیل حرکت انتقالی، موقعیت صورت های فلکی تغییر می کند. به ازای هر یک ماه بعد از تاریخ یاد شده، دو ساعت زودتر و هر یک ماه پیش از آن تاریخ، دو ساعت دیرتر، دو صورت فلکی را در همان موقعیتی که نشان داده شده است، می بینید.

ستاره های درخشان تر هر صورت فلکی با دایره های سفید بزرگ تری نشان داده می شوند و با خط هایی فرضی به هم وصل می شوند تا طرح آن صورت در ذهن بهتر بماند. ممکن است این طرح ها در کتاب های مختلف اندکی با هم متفاوت باشند.

دب اکبر (خرس بزرگ)

دب اکبر، یکی از معروف ترین صورت های فلکی نیمکره شمالی آسمان است. مهم ترین بخش طرح این صورت فلکی از هفت ستاره تشکیل شده است که شکلی شبیه آبگردان یا ملاقه دارد. این هفت ستاره، همگی از قدر دو هستند و به آسانی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده اند.

دو ستاره سر کاسه ملاقه را دبه (Dubhe) و مراق (Merak) می نامند. اگر خط وصل کننده این دو ستاره را به اندازه پنج برابر جدایی دو ستاره ادامه دهید، به ستاره قطبی از قدر دوم در صورت فلکی دب اصغر (خرس کوچک، Ursa Minor) می رسید. همان طور که پیش تر گفتیم، این ستاره در نزدیکی قطب شمال سماوی قرار گرفته است و به آسانی با چشم غیر مسلح دیده می شود. با استفاده از ستاره قطبی می توان جهت شمال جغرافیایی را با دقت خوبی تعیین کرد.

دب اکبر (خرس بزرگ، Ursa Major) - ستاره های دبه (Dubhe)، مراق (Merak) و سایر ستاره های آن در این شکل به وضوح قابل مشاهده اند.

صورت فلکی دب اکبر (خرس بزرگ، Ursa Major) – ستاره های دبه (Dubhe)، مراق (Merak) و سایر ستاره های آن در این شکل به وضوح قابل مشاهده اند.

اگر ستاره دسته سوم ملاقه دب اکبر را به ستاره قطبی وصل کنید و به اندازه فاصله میان آن ها ادامه دهید، به صورت فلکی ذات الکرسی (خداوند کرسی، Cassiopeia) می رسید. این صورت فلکی کوچک و زیبا از پنج ستاره درخشان تر تشکیل شده است که طرحی شبیه حرف انگلیسی “M” یا “W” دارد.

جبار (شکارچی)

شاید هیچ صورت فلکی دیگری در آسمان به اندازه جبار از ستاره های درخشان تشکیل نشده باشد. صورت فلکی جبار از دو ستاره قدر اول به نام های رجل الجبار (Rigel) یا بتا-جبار (به رنگ آبی) و ابط الجوزا (Betelgeuse) یا آلفا-جبار (به رنگ نارنجی) و چندین ستاره قدر دوم تشکیل شده است. بتا ۹۰۰ سال نوری و آلفا-جبار ۳۱۰ سال نوری از ماه فاصله دارند. در میانه فصل زمستان، ستاره های این صورت فلکی در حدود ساعت ۹ شب در افق جنوبی به زیبایی می درخشند. طرح ستاره های جبار کمک می کنند تا با استفاده از آن ها چندین صورت فلکی دیگر را نیز بیابیم.

صورت فلکی جبار (شکارچی، Orion) - ستاره های رجل الجبار (بتا-جبار، Rigel) و ابط الجوزا (آلفا-جبار، Betelgeuse) و سایر ستاره های آن در این شکل به وضوح قابل مشاهده اند.

صورت فلکی جبار (شکارچی، Orion) – ستاره های رجل الجبار (بتا-جبار، Rigel) و ابط الجوزا (آلفا-جبار، Betelgeuse) و سایر ستاره های آن در این شکل به وضوح قابل مشاهده اند.

اگر سه ستاره میانی این صورت فلکی را که به کمربند شکارچی (Orion’s Belt) معروف است، به سوی افق جنوبی ادامه دهیم، به درخشان ترین ستاره آسمان (از لحاظ ظاهری) به نام شعرای یمانی (شباهنگ، Sirius) در صورت فلکی کلب اکبر (سگ بزرگ، Canis Major) می رسیم. این ستاره از قدر ظاهری -۱.۵ است و به رنگ سفید متمایل به آبی می درخشد. شعرای یمانی یکی از ستاره های نزدیک به ما به حساب می آید و ۸.۶ سال نوری از ما فاصله دارد.

با ادامه کمربند شکارچی به سوی شمال، می توان صورت فلکی ثور (گاو) را یافت. درخشان ترین ستاره صورت فلکی ثور، دبران (Aldebaran) نام دارد. این ستاره نارنجی رنگ از ما ۶۸ سال نوری فاصله دارد. طرح کلی صورت فلکی ثور شبیه عدد ۷ است. اگر ستاره رجل الجبار را به ابط الجوزا وصل کنیم و به سوی شمال ادامه دهیم، به صورت فلکی جوزا (دو پیکر) می رسیم.

در این صورت فلکی، دو ستاره قدر اول کاستور (Castor) و پولوکس (Pollux) کنار هم قرار دارند. ستاره رجل الجبار را به صورت فلکی ثور وصل کنید و ادامه دهید، به صورت ارابه ران (Auriga) می رسید. ستاره های این صورت فلکی طرح پنج ضلعی زیبایی را تشکیل می دهند. ستاره قدر اول عیوق (سروش، Capella) در یکی از راس های شمالی پنج ضلعی قرار گرفته است. عیوق، ستاره ای سفید متمایل به زرد است که ۴۲ سال نوری از ما فاصله دارد.

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: کتاب مبانی نجوم


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! – قسمت اول اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

برخورد ستاره های دنباله دار با زمین چه عواقبی را به همراه خواهد داشت؟

عبور اجرام آسمانی داغ از اتمسفر ما منظره ی جالبی را به وجود می آورد، با اینحال برخورد ستاره های دنباله دار و یا شهاب سنگ ها با زمین می تواند عواقب فاجعه باری را به همراه داشته باشد.

عبور اجرام آسمانی داغ از اتمسفر ما منظره ی جالبی را به وجود می آورد، با اینحال برخورد ستاره های دنباله دار و یا شهاب سنگ ها با زمین می تواند عواقب فاجعه باری را به همراه داشته باشد.

چند روز پیش شاهد بارش شهاب سنگی Delta Aquarid بودیم. بارش شهابی برساوشی (Perseid) نیز به زودی در راه است و تا چند هفته ی آینده، شاهد منظره ی زیبای شلیک ستاره ها در آسمان شب خواهیم بود؛ اما همانطور که در بالا اشاره شد، این زیبایی خالی از خطر نیست.

البته لازم به ذکر است که نباید نگران باشید؛ ناسا همیشه در حال بررسی اجرام آسمانی و احتمال برخورد آنها با زمین است. این آژانس به این نتیجه رسیده که احتمال برخورد ستاره ی دنباله دار یا شهاب سنگ با زمین بسیار اندک است. با اینحال، تصور و داستان پردازی درباره ی آن همیشه جالب خواهد بود؛ اگر یکی از این اجرام کیهانی باستانی، یخی یا سنگی با زمین برخورد کند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

شهاب سنگ معروف سویفت تاتل به عرض ۱۶ مایل (نمونه شهاب سنگ قدیمی بارش برساوشی)، با سرعت ۳۶ مایل در ثانیه (۵۷.۹ کیلومتر) یعنی ۱۵۰ برابر بیشتر از سرعت صوت، در فضا حرکت می کند.

دونالد یومانز، دانشمند محقق ارشد در آزمایشگاه Jet Propulsion ناسا به خبرنگار LiveScience گفته است که اگر یک شهاب سنگ با این ابعاد با زمین برخورد کند، انرژی تاثیر آن، ۳۰۰ برابر بیشتر از برخورد شهاب سنگی است که موجب انقراض دایناسورها شده بود.

لارم به ذکر است که اندازه ی ستاره ی دنباله دار و یا شهاب سنگ تنها فاکتوری نیست که در هنگام برخورد باید در نظر داشت؛ تاثیر برخورد ستاره ی دنباله دار بسیار مخرب است، اما نباید آثار جانبی آن را دست کم گرفت که از میان آنها می توان به گازهایی اشاره کرد که وارد اتمسفر می شوند. LiveScience در این باره می نویسد: “دی اکسید گوگرد در مرحله ی اول موجب خنکی شده و در نهایت، دی اکسید کربن در دراز مدت به گرم شدن کره ی زمین منجر می شود. رویدادی مشابه این آب و هوای زمین را به شکل چشمگیری تغییر خواهد داد و در نهایت انقراض های گروهی را در سراسر جهان به همراه خواهد داشت.”

برخورد ستاره های دنباله دار با زمین لزوما نشان دهنده ی انقراض و پایان زندگی انسان ها نیست. اگر یکی از این ستاره های دنباله دار در آب اقیانوس ها فرود بیاید، زلزله و تسونامی را به همراه خواهد داشت و اثرات اتمسفری آن به کمک اقیانوس ها، کمتر خواهد شد. با توجه به اینکه ۷۰ درصد سطح زمین را آب فرا گرفته، احتمال وقوع این فاجعه نیز چندان زیاد نیست.

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: businessinsider


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته برخورد ستاره های دنباله دار با زمین چه عواقبی را به همراه خواهد داشت؟ اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

آشنایی بیشتر با مبانی نجوم ؛ سوال و جواب های رایجی که هر منجم آماتور باید بداند

 

آشنایی بیشتر با مبانی نجوم ؛ سوال و جواب های رایجی که هر منجم آماتور باید بداند

در این مقاله قصد داریم سوال های رایج و متداول علم نجوم و ستاره شناسی را مطرح کرده و جواب هر کدام از آن ها را بیان کنیم. این سوال و جواب ها، پایه و اساس علم نجوم بوده و انتظار می رود هر منجم آماتوری درباره این مفاهیم اطلاعات کاملی داشته باشید. اگر شما هم از جمله علاقه مندان نجوم و ستاره شناسی هستید، مطالعه این مقاله را از دست نداده و در ادامه با تکرا همراه باشید.

۱. آیا ستارگان واقعا ثابت هستند؟

خیر! ستارگان با سرعت های بسیار زیاد حرکت می کنند؛ ولی چون از ما بسیار دورند، ما متوجه حرکت آن ها نمی شویم. توجه داشته باشیم، اگر در طول شب ستارگان جای خود را در آسمان از مشرق به مغرب تغییر می دهند، به دلیل حرکت چرخشی زمین به دور محور خود است.

۲. چگونه می توان متوجه شد که سیارات حرکت می کنند؟

سیارات در آسمان، شب ها به خوبی دیده می شوند؛ ولی مانند ستارگان چشمک نمی زنند. اگر یک سیاره را بین چند ستاره در یک شب در نظر بگیرید، پس از یک هفته متوجه می شوید که جای این نقطه نورانی (سیاره) اندکی در بین ستارگان اطراف جا به جا شده است. علت این جابه جایی هم حرکت خود سیارات است و چون به ما خیلی نزدیک هستند (نسبت به ستارگان)، ما جابه جایی آن ها را متوجه می شویم.

۳. بیشترین سرعت فضاپیماها در فضا چقدر است؟

معمولا فضاپیماها با همان سرعتی که در فضا رها می شوند و به کمک موشک خود نیروی جاذبه زمین را خنثی می کنند، در فضا به حرکت در می آیند و در نزدیکی سیارات به سرعتشان افزوده می شود. فضاپیماها معمولا بالاتر از ۵۰ هزار کیلومتر در ساعت سرعت دارند؛ به طوری که می توانند در کمتر از یک ساعت، یک دور به دور زمین بچرخند.

۴. چرا سیارات چشمک نمی زنند؟

برخلاف ستارگان که نورشان سوسو می زند، نور سیارات ثابت به نظر می رسد؛ گرچه در نزدیکی افق، نور سیارات هم دچار نوسان می شود. ستارگان چون از ما بسیار دور هستند، تنها یک شعاع نوری به سوی زمین می فرستند. این تک شعاع نوری در هنگام عبور از جو قطع و وصل می شود و لحظه ای نور ستاره به چشم ما نمی رسد و به نظر چشمک می زند. لیکن سیارات چون به ما خیلی نزدیک هستند، همچون یک قرص نورانی هستند که دسته های نور به سوی زمین گسیل می کنند و دسته نور در برخورد با جو زمین دچار گسستگی نمی شود و نورشان ثابت به نظر می آید.

۵. در آسمانِ سیارات، خورشید و ستارگان چگونه دیده می شوند؟

در سیارات نزدیک به خورشید، به علت همین نزدیکی، قرص خورشید بسیار بزرگتر از سطح زمین رویت می شود، به همین علت هم درجه حرارت بسیار بالاست. مثلا در عطارد حرارت در روز ۳۵۰ و در زهره حدود ۴۰۰ درجه سانتیگراد است. ولی در میان بقیه سیارات بعد از زمین، قرص خورشید کوچکتر می شوند و در سیاره پلوتو خورشید در حد یک دکمه کوچک است و نور کمی به اطراف می افشاند. در سیاراتی که جو ندارند، شب ها ستارگان به خوبی می درخشند و بدون چشمک زدن به نظر می آیند. در برخی سیارات مانند مریخ، آسمان از شفافیت کمتری برخوردار است. البته از آسمانِ زمین، صورت های فلکی خاصی دیده می شود؛ ولی در سیارات دور دست، به طور ناچیزی طرح صورت های فلکی متفاوت است.

۶. چرا ستاره ها به رنگ های مختلف دیده می شوند؟

چون دمای سطحی ستاره ها مختلف است. ستاره های داغ به رنگ سفید متمایل به آبی و ستاره های با حرارت کمتر به رنگ نارنجی و قرمز دیده می شوند.

۷. آیا هرچه بزرگنمایی تلسکوپی بیشتر باشد، ابزار بهتری است؟

خیر! بزرگنمایی تلسکوپ در رصدهای مختلف بسته به نیاز با تغییر عدسی چشمی کم و زیاد می شود. مهم ترین عامل در تلسکوپ ها، قطر عدسی شیئی یا آینه اصلی تلسکوپ است. هر چه قطر عدسی یا آینه بزرگ تر باشد، توان جمع آوری نور تلسکوپ بیشتر می شود و با آن ها می توان اجرام کم نورتری را مشاهده کرد.

۸. آیا برای آغاز یادگیری نجوم باید تلسکوپ خرید؟

خیر! اصلا خرید تلسکوپ برای کسی که اطلاعات پایه ای در نجوم ندارد، لازم نیست و حتی در بسیاری از موارد زیانبار است! در آغاز کار باید مبانی نجوم را از کتاب های پایه ای بیاموزید. سپس می توانید رصدهایی مانند: شناخت صورت های فلکی، یافتن سیارات در آسمان و … را با چشم غیر مسلح آغاز کنید. در مرحله بعد می توانید با استفاده از دوربین دوچشمی و نقشه آسمان، رصدهای دقیق تری انجام دهید. پس از چند سال رصد کردن و کسب تجربه لازم، می توان با تلسکوپ رصدهای دیگر را انجام داد.

۹. آیا منظومه های سیاره ای مانند منظومه شمسی، به دور ستاره های دیگر می گردند؟

بله! تا به حال بیش از ده ها منظومه سیاره ای دیگر کشف شده است. اخترشناسان عقیده دارند که احتمالا از هر پنج ستاره، یکی از آن ها منظومه سیاره ای دارد. به هر حال، آشکارسازی منظومه های سیاره ای جدید آسان نیست و به بررسی های دقیق تری نیاز دارد.

۱۰. اخترشناسان چگونه تعداد ستاره های کهکشان ما را شمارش کرده اند؟

اخترشناسان تعداد ستاره ها را در فضای مشخصی نزدیک به خورشید شمارش کرده اند. سپس با در نظر گرفتن حجم کل کهکشان ما و تغییر پراکندگی ستاره ها در بخش های مختلف کهکشان، برآوردی تقریبی از تعداد کل ستاره های کهکشان به دست آورده اند.

۱۱. فضاپیماهایی که برای بررسی سیارات فرستاده می شوند، پس از انجام ماموریت چه سرنوشتی دارند؟

بسته به نوع ماموریت فرق می کند. برخی از فضاپیماها چس از انجام ماموریت، به سطح سیاره یا قمر مورد نظر برخورد می کنند و متلاشی می شوند؛ یا اینکه پس از فرود بر سطح سیاره و انجام ماموریت، در همان نقطه باقی می مانند. برخی دیگر از منظومه شمسی خارج و به فضای میان ستاره ای وارد می شوند. اخیرا ناسا در پی طراحی فضاپیماهایی است که پس از انجام ماموریت نمونه برداری از جسم مورد نظر (مثلا یک دنباله دار) دوباره به زمین بازگردند. هم اکنون هم نمونه هایی از این نوع فضاپیماها ساخته و آزمایش شده اند.

۱۲. آیا شراره های خورشیدی برای انسان مضرند؟

پرتوهای پر انرژی که از شراره های خورشیدی سرچشمه می گیرند برای فضانوردان خطرناکند؛ اما خوشبختانه جو زمین مانند سپری ما را در مقابل این پرتوها حفظ می کند.

۱۳. چرا ماه در نزدیکی افق، بزرگ تر به نظر می رسد؟

واقعیت این است که ماه در نزدیکی افق (نسبت به موقعی که ارتفاع زیادی در آسمان دارد) بزرگ تر نیست؛ اما به دلایل ناشناخته ای به نظر می سد که ماه بزرگ تر است؛ احتمالا این مساله ناشی از خطای چشم است. برخی درباره علت آن می گویند که در نزدیکی افق، چشم ما ماه را با مناظر مختلف زمینی مانند درختان، خانه ها و … مقایسه می کند؛ اما زمانی که ماه از افق ارتفاع می گیرد، این مناظر برای مقایسه وجود ندارند. به همین دلیل ماه در نزدیکی افق بزرگ تر بزرگ تر به نظر می رسد.

۱۴. تا به حال چند گونه ماهواره ساخته شده است؟

برخی از مهم ترین گونه های ماهواره های عبارتند از: هواشناسی، مخابراتی، نظامی، نجومی و شناسایی منابع زمین.

۱۵. چگونه می توان تلسکوپی ساده ساخت؟

امروزه بسیاری از علاقه مندان نجوم، گرایش به ساخت تلسکوپ به ویژه گونه بازتابی یا آینه ای دارند؛ چون ساخت تلسکوپ های بازتابی آسان تر و کم هزینه تر از تلسکوپ های شکستی است. برای این منظور باید اطلاعات پایه را در این زمینه از کتاب ها یا مجلات به دست آورید.

۱۶. آیا ستاره شناسان می توانند زمان انفجار ابرنواختری را پیش بینی کنند؟

خیر! هنوز اطلاعات ستاره شناسان درباره انفجارهای ابرنواختری کامل نیست. در حال حاضر می دانیم که ابرغول های سرخ یا شاید آبی دچار انفجار ابرنواختری می شوند، اما پیش از انفجار، چنین ستاره هایی دقیقا چگونه دیده می شوند و در چه زمان منفجر می شوند؟ این پرسشی است که نمی توان به آن پاسخ دقیق داد.

۱۷. در عالم چه تعداد کهکشان وجود دارد؟

تصویربرداری های دقیق تلکسوپ فضایی هابل نشان داد که در هر درجه مربع از آسمان، دو تا سه میلیون کهکشان دیده می شود. کل آسمان ۴۲۰۰۰ درجه مربع است. بنابراین در عالم قابل مشاهده برای ما دست کم ۸۰ میلیارد کهکشان وجود دارد. البته احتمالا تعداد کل کهکشان ها بیشتر از این است؛ چون به ازای هر کهکشان درخشان، چندین کهکشان کم نور وجود دارد.

۱۸. آیا می توانیم ماهواره ها و شاتل ها را از سطح زمین با چشم غیر مسلح مشاهده کنیم؟

بله! ماهواه ها و شاتل ها از دید ما مانند ستاره هایی به نظر می رسند که به سرعت در پهنه آسمان حرکت می کنند. آن ها فقط هنگامی دیده می شوند که نور خورشید را به سوی ما بازمی تابند. به همین دلیل بهترین وقت دیدن آن ها، یک یا دو ساعت پس از غروب یا پیش از طلوع خورشید است. مقدار درخشندگی ماهواره ها یا شاتل ها به اندازه آن ها و مقدار نوری است که بازتاب می کنند.

۱۹. دورترین جسم شناخته شده در عالم چیست؟

اخترنماها (کوازار)، دورترین اجرام شناخته شده در عالم هستند که به نظر می رسد گونه های بسیار پر انرژی و اولیه کهکشان ها باشند. آن ها از ما میلیاردها سال نوری فاصله دارند. دورترین اخترنمای شناخته شده حدود ۱۴ میلیارد سال نوری از ما فاصله دارد.

۲۰. آیا بشقاب پرنده ها وجود دارند؟

با وجود علاقه زیادی که مردم به موضوع بشقاب های پرند و موجودات غیر زمینی دارند، تقریبا ۹۰ درصد از تمام بشقاب های پرنده ای که دیده و گزارش شده اند، اشیا و پدیده های درون جوی مانند هواپیما، قطعات به جا مانده از موشک ها – که به جو زمین وارد شده بودند – یا پدیده های نجومی مانند سیارات و ستارگان پر نور، شهاب ها و حتی ماه بوده اند. در حال حاضر ممکن است برخی از پدیده های مشاهده شده با دلایل علمی توجیه پذیر نباشند؛ اما نباید آن ها را فضاپیماهای موجودات فضایی در نظر گرفت. تا به حال هیچ گونه مدرکی مبنی بر سفر موجودات فضایی به زمین (و حتی وجود حیات) به دست نیامده است. تمامی خبرهایی از این دست، جنجال های تبلیغاتی نشریات تجاری و فیلم های تخیلی است. البته امروزه، زیست اخترشناسان درباره حیات برون زمین به صورت علمی پژوهش می کنند و بسیاری احتمال می دهند که حیات به صورت های ابتدایی و حتی پیشرفته تر در سیاراتی به دور ستاره های دیگر شکل گرفته باشد؛ اما این با جنجال های خبری درباره بشقاب پرنده های متفاوت است، اما همچنان هم دانشمندان درباره وجود موجودات فضایی در حال مطالعه و تحقیق هستند.

۲۱. فضانوردان در فضا چه می کنند؟

بخش عمده ای از وقت آن ها صرف آزمایش های علمی می شود که از پیش برنامه ریزی شده است. همچنین فضانوردان وضعیت شاتل یا ایستگاه فضایی را پیوسته کنترل می کنند و گزارش های لازم به زمین فرستاده می شود.

۲۲. آیا تاکنون فضاپیماهایی از محدوده منظومه شمسی خارج شده اند؟

بله! فضاپیماهای پایونیر ۱۰ و ۱۱ و ویجر ۱ و ۲ از محدوده منظومه شمسی خارج شده اند. فضاپیمای ویجر ۱ اکنون بیش از ۱۱ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله داد (فاصله متوسط پلوتو ا خورشید حدود ۶ میلیارد کیلومتر است). فضاپیماهای ویجر ۱ و ۲ با سرعت ۳۵ کیلومتر در ثانیه یا حدود ۷ واحد نجومی در سال از زمین دور می شوند.

۲۳. آیا با تلسکوپ فضایی هابل می توان صورت یک انسان را در سطح زمین دید؟

تلسکوپ فضایی هابل در ارتفاع ۲۰۰ کیلومتری زمین قادر است جزئیاتی به اندازه ۴ سانتیمتر را در سطح زمین تفکیک کند. بنابراین، از لحاظ تئوری باید بتوان با آن بخش های مختلف صورت یک انسان را تشخیص داد؛ اما عملا به دلیل آشفتگی های جوی، توان تفکیک کمتر از این اندازه است.

۲۴. برای سفر انسان به مریخ، چه امکاناتی لازم است و این سفر چه مدت طول می کشد؟

برای این سفر، فضاپیما باید دستگاه های گوناگونی برای حفظ حیات انسان داشته باشد؛ دستگاه هایی برای تامین اکسیژن، غذا و … همچنین بدن انسان در شرایط طولانی بی وزنی دچار مشکلاتی می شود که برای آن باید راه حل هایی پیدا کرد. در فضای میان سیاره ای، ذرات پر انرژی خورشید نیز برای فضانوردان خطرناک است از این رو باید فضاپیما سپرهای محافظی در برابر این تابش های زیانبار داشته باشد. همچنین امکان ارتباط پیوسته فضانوردان با زمین برقرار باشد.

بر اساس برآوردها و محاسبات انجام شده، کوتاه ترین زمان برای سفر به مریخ حدود ۲۲۰ روز است. بنابراین رفت و برگشت آن ها دست کم ۴۴۰ روز، یعنی بیش از یک سال طول می کشد.

۲۵. اگر خورشید به غول سرخ تبدیل شود، آیا زمین همچنان مسکونی خواهد بود؟

در چهار میلیارد سال آینده به موازات افزایش بسیار آرام درخشندگی خورشید، وضعیت زمین به مقدار اندکی تغییر خواهد کرد. سپس هنگامی که خورشید به سرعت از ستاره ای معمولی به یک غول سرخ تبدیل می شود، دمای زمین به شدت زیاد می شود. در مرحله غول سرخی، قطر خورشید صد برابر اندازه کنونی و درخشندگی آن هزار برابر بیشتر از حالا می شود. در این صورت، کره زمین غیر قابل سکونت خواهد شد. آب اقیانوس های زمین در اثر جوشیدن در جو، پراکنده خواهند شد و سطح خشک و سوخته زمین به جا خواهد ماند.

۲۶. آیا می توان از روی موقعیت ستاره ها و سیارات، آینده را پیشگویی کرد؟

در نجوم باستان، بسیاری از منجمان به طالع بینی مشغول بودند؛ یعنی از روی موقعیت ستاره ها و سیارات، آینده را پیشگویی می کردند. در گذشته، این کار بیشتر مورد توجه پادشاهان بود. واقعیت این است که طالع بینی ریشه علمی نداشته است و ندارد. امروزه می دانیم که هر ستاره ای از ما فاصله مشخصی دارد و فاصله بیان آن ها نیز ممکن است ده ها یا حتی صدها سال نوری باشد. در نتیجه، شکل صورت ها فلکی تنها طرحی ظاهری در دید ماست. اگر ما در منظومه ای سیاره ای پیرامون ستاره ای دیگر زندگی می کردیم، صوررت ها فلکی را با طرح دیگری می دیدیم. از سوی دیگر، حتی سیارات (که به ما نزدیک ترند) نیز عملا اثری بر ما ندارند. برای مثال، محاسبات نشان می دهند که اثر گرانشی (جاذبه ای) سیارات بر ما، از جاذبه هواپیمایی که از بالای سرمان عبور می کند (که بسیار بسیار کم است)، بسیار بسیار کمتر است!

۲۷. اگر فضانوردان بدون تجهیزات مخصوص از فضاپیما خارج شوند، چه روی می دهد؟

ساده ترین موضوعی که به ذهن می رسد، این است که در فضای خارج از جو زمین، فضانورد بدون اکسیژن می میرد؛ اما حتی اگر فضانورد ذخیره اکسیژن لازم را داشته باشد، ولی از لباس مخصوص استفاده نکند، سرنوشت بسیار شومی در انتظار اوست. با کاهش فشار جو، مایعات در دماهای پایین تری به جوش می آیند و سریع تبخیر می شوند. در ارتفاعی که فضانوردان کار می کنند، فشار جو تقریبا صفر است. به همین دلیل اگر لباس مخصوص به تن نداشته باشند، آب موجود در بافت های بدن آن ها، در مدت چند ثانیه به سرعت تبخیر می شود و فقط جسم خشک و بی جانشان باقی می ماند.

۲۸. آیا در آینده ممکن است انسان بر سطح سیارات گازی فرود بیاید؟

حتی با پیشرفت فناوری نیز فرود انسان بر سیارات گازی ممکن نیست. چون آن ها مانند سیارات خاکی، سطح جامدی ندارند. هر جسمی که به سیاره ای گازی نزدیک شوند، از بخش های بالایی جو آن ها می گذرد و هر چه به عمق فرو رو، با فشار خرد کننده گازها از بین می رود.

۲۹. آیا در نجوم، کشف کردن چیزی آسان است؟

بله! اخترشناسان در هر ماه هزاران جسم جدید را در آسمان کشف می کنند؛ اما تنها شمار اندکی از آن ها به آن اندازه اهمیت دارند که مورد توجه اخترشناسان قرار گیرند و درباره آن ها مقاله یا کتاب منتشر شود.

۳۰. درخشان ترین ستاره شناخته شده در کهکشان ما چه نام دارد؟

در کهکشان ما، ستاره دجاجه (OB2 # 12) درخشان ترین ستاره شناخته شده است. قدر مطلق این ستاره در حدود -۱۰ است؛ یعنی بیش از ۸۰۰ هزار برابر خورشید درخشندگی دارد.

۳۱. آیا کهکشان ما در فضا حرکت می کند؟

بله، کهکشان ما به همراه چند کهکشان دیگر؛ مجموعه ای از کهکشان ها را به نام گروه محلی تشکیل می دهند. همه کهکشان های گروه محلی به سوی خوشه ای بزرگ تر از کهکشان ها در صورت فلکی سنبله حرکت می کنند.

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: کتاب مبانی نجوم


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته آشنایی بیشتر با مبانی نجوم ؛ سوال و جواب های رایجی که هر منجم آماتور باید بداند اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

ماهواره ی جدید ناسا سیاره های هم اندازه ی زمین را کشف خواهد کرد

ماهواره ی جدید ناسا با هدف کشف سیاره های هم اندازه ی زمین به فضا ارسال خواهد شد.

ماهواره ی جدید ناسا با هدف کشف سیاره های هم اندازه ی زمین به فضا ارسال خواهد شد.

ماموریت کپلر برای بررسی ستاره ها و کهکشان هایی که در فاصله ی هزاران سال نوری قرار دارند برنامه ریزی شده تا سیارات خارج از منظومه ی شمسی را کشف کند. اما ماهواره ی جدید ناسا نگاه خود را به منظومه هایی می دوزد که در نزدیکی زمین قرار دارند. ماهواره ی Transiting Exoplanet Survey Satellite یا به اختصار TESS، به نظارت بر ستاره ها و سایه هایی که توسط سیاره های در حال گذر به وجود می آید، می پردازد. ماهواره ی جدید ناسا برنامه ریزی شده تا سیاره های هم اندازه ی زمین را مورد بررسی قرار دهد و مدت زمان چرخش آنها به دور ستاره شان را محاسبه کند. دانشمندان برای بررسی وجود حیات در سیارات دیگر به این داده ها نیاز دارند. زمین و سیارات مشابه آن کوچک هستند، به همین دلیل ماهواره ی TESS به مشاهده ی ستاره های کوتوله ی روشن و کوچکی می پردازد که تنها صد ها سال نوری با زمین فاصله دارند.

انتظار می رود که ماهواره ی جدید ناسا در سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸، کار خود را آغاز کند و طی ماموریت دو ساله ی خود، ۲۰۰.۰۰۰ ستاره را مورد بررسی قرار خواهد داد. این ماهواره می تواند اجرام آسمانی و پدیده های کیهانی را نیز تشخیص دهد؛ به همین دلیل آژانس فضایی ناسا قصد دارد از این ماهواره برای مشاهده ی ابر نواختران، ستاره های دوتایی و سیاهچاله های عظیم نیز استفاده کند.

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: engadget


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته ماهواره ی جدید ناسا سیاره های هم اندازه ی زمین را کشف خواهد کرد اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

درک نحوه ی شکل گیری کهکشان راه شیری به کمک هاله ی چرخان پیرامون آن

هاله ی چرخانی که پیرامون کهکشان راه شیری را فرا گرفته به دانشمندان کمک می کند که درک درستی از نحوه ی شکل گیری این کهکشان داشته باشند.

هاله ی چرخانی که پیرامون کهکشان راه شیری را فرا گرفته به دانشمندان کمک می کند که درک درستی از نحوه ی شکل گیری این کهکشان داشته باشند.

خارج از منظومه ی شمسی ما، میلیارد ها سیاره، ستاره، ماه سنگ و منظومه ی شمسی وجود دارد؛ در ورای تمام اینها، هاله ای از مواد گازی داغ و بسیار گسترده وجود دارد؛ این هاله وسعتی به اندازه ی صدها تا هزاران سال نوری را پوشانده است و می تواند پاسخ به سوالی را در خود جای داده باشد که دانشمندان به دنبال آن هستند؛ چرا میزان مواد موجود در کهکشان راه شیری به اندازه ای نیست که دانشمندان تخمین زده اند؟

در حال حاضر، دانشمندان اطلاعات جدیدی را درباره ی این لایه ی گازی به دست آورده اند، ضریب سرعت چرخش این هاله تقریبا با سرعت چرخش ما برابر است.

معمولا تصور می شود که این هاله ثابت است؛ محققان دانشگاه میشیگان توانستند با اندازه گیری تغییرات طول موج نور، محرک بودن آن را به اثبات برسانند. آنها دریافتند که برخلاف باورهای رایج، این هاله در همان مسیر حرکت دیسک ستاره ای می چرخد و سرعتی معادل ۴۰۰.۰۰۰ مایل بر ساعت دارد. ادموند هاجز کلاک، دانشمند، دستیار و محقق در دانشگاه میشیگان در این باره می گوید: “این کاملا برخلاف انتظارات است. مردم بر این باور هستند که دیسک کهکشان راه شیری می چرخد در حالیکه  مخزن گازی گسترده ی آن ثابت است؛ اما این باور کاملا اشتباه است.”

لازم به ذکر است که این کشف تنها یک مساله جالب توجه نیست؛ هاجز کلاک معتقد است که این چرخش می تواند سرنخ هایی را درباره ی نحوه ی شکل گیری کهکشان راه شیری در اختیار دانشمندان قرار دهد: “این مساله به ما می گوید که این اتمسفر داغ، در واقع منبع اصلی بسیاری از مواد موجود در دیسک است.”

دانشمندان با استفاده از این اطلاعات جدید در می یابند که چگونه این ماده از هاله ی خارجی به هسته ی کهکشان راه شیری راه یافته است. این داده همچنین می تواند به پیش بینی آینده ی این کهکشان نیز کمک کند؛ اگرچه به سالها تحقیق و تفحص نیاز دارد. پروفسور جوئل برگمن از دانشگاه میشیگان می گوید: “ما می توانیم از این کشف برای درک چیزهای بیشتری استفاده کنیم. چرخش این هاله موضوع بزرگ طیف سنج های پرتو ایکس در آینده خواهد بود.”

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: engadget


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته درک نحوه ی شکل گیری کهکشان راه شیری به کمک هاله ی چرخان پیرامون آن اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

دلیل ناسا برای ارسال ترتیب سنج DNA به فضا چه بوده است؟

آژانس فضایی ناسا اخیرا یک ترتیب سنج DNA را به ایستگاه فضایی بین المللی ارسال کرده که خود را برای اجرای اولین ترتیب سنجی DNA آماده می کند.

آژانس فضایی ناسا اخیرا یک ترتیب سنج DNA را به ایستگاه فضایی بین المللی ارسال کرده که خود را برای اجرای اولین ترتیب سنجی DNA آماده می کند.

موشک SpaceX Dragon، در ۱۸ جولای راه اندازی شده و محموله ای را با خود حمل می کرده است؛ این محموله در ۲۰ جولای به محل مورد نظر رسیده و شرایطی را برای فضانوردان فراهم می کند تا بتوانند در همان ایستگاه فضایی بین المللی به ترتیب سنجی DNA بپردازند. به طور معمول، فضانوردان مستقر در ایستگاه، باید نمونه ها را به زمین ارسال کنند تا ردیف DNA آنها مشخص شود؛ این پروسه بسیار زمان بر بوده است.

اما فضانوردان و خدمه ی ایستگاه فضایی به زودی قادر خواهند بود تا DNA خود را در همان محل، ترتیب سنجی کرده و با ابزارهای کوچکی (the Biomolecule Sequencer) که برای جاذبه ی صفر طراحی شده، سلامت خود و وجود میکروب ها را تحت کنترل و نظارت قرار دهند. به گفته ی ناسا: “این روند می تواند به تشخیص حیات های مختلف در سایر نقاط منظومه شمسی نیز کمک کند.”

این ابزار تنها یکی از چندین آیتمی است که ۲۵۰ آزمایش علمی در طول سفر های ۴۸ و ۴۸ را آسان تر خواهد کرد. ماموریت سفرهای ۴۸ و ۴۸ از ۶ جولای ۲۰۱۶ تا ۳۰ اکتبر ۲۰۱۶ ادامه خواهد داشت. ناسا همچنین مبدل حرارتی تغییر فاز را نیز به فضا ارسال کرده است؛ این تکنولوژی می تواند دمای فضاپیماهای آینده و نوع جدیدی از سلول های خورشیدی سه بعدی را کنترل کند.

ایستگاه فضایی بین المللی ISS همچنین اولین آداپتور متصل بین المللی برای فضاپیماهای تجاری را دریافت کرده است.

مدیر برنامه ی آژانس فضایی ناسا، کرک شیرمن در این باره می گوید: “هر پرواز مجدد تجاری به ایستگاه فضایی یک رویداد مهم است. همه چیز، از علم گرفته تا سخت افزار های یدکی و لوازم مورد نیاز فضانوردان، برای اجرای ماموریت های ما ضروری است. با این تجهیزات است که می توان آزمایش های بزرگ را انجام داد که شاید هرگز امکان انجام آن در فضا وجود نداشته است و آداپتور متصل بین المللی برای آینده ی خدمه ی فضاپیماهای آمریکایی حیاتی است. ما از موفقیت پرواز و فرود موشک دراگون واقعا خوشحالیم.”

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: cnet


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته دلیل ناسا برای ارسال ترتیب سنج DNA به فضا چه بوده است؟ اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

کشف دو سیاره ی قابل سکونت توسط تلسکوپ هابل

داده های جمع آوری شده توسط تلسکوپ هابل منجر به کشف دو سیاره ی قابل سکونت در نزدیکی زمین شده است.

داده های جمع آوری شده توسط تلسکوپ هابل منجر به کشف دو سیاره ی قابل سکونت در نزدیکی زمین شده است.

دانشمندان MIT و دانشگاه Liege در حال مطالعه و بررسی سیستم سیاره ای بودند که به دور ستاره ی TRAPPIST-1 گردش می کند؛ این بررسی ها منجر به کشف دو سیاره ی سنگی و شبیه به زمین شد که احتمال مسکونی بودن آن وجود دارد. این دو سیاره ی قابل سکونت ، تنها ۴۰ سال نوری با زمین فاصله دارند. بنابر مقاله ای که امروز در ژورنال Nature منتشر شده، اتمسفر سیاره های TRAPPIST-1b و TRAPPIST–۱c همانند اتمسفر زمین، زهره و مریخ متراکم و فشرده است.

این تیم تحقیقاتی به سرپرستی دکتر جولین د ویت از دانشگاه MIT با استفاده از تلسکوپ هابل و نشانه گرفتن آن در مسیر ستاره ی TRAPPIST–۱ و درست در لحظه ای که هر دو سیاره در حال عبور از روبروی آن بودند، موفق به کشف این دوسیاره شدند. این تیم با استفاده از طیف نگار تلسکوپ هابل توانست تغییرات نور در حال عبور از سیاره را مشاهده کند. با توجه به اینکه طول موج نور چندان متفاوت نبود، دانشمندان توانستند تشخیص دهند که اتمسفر این دو سیاره ی قابل سکونت ، پر نور، بزرگ و پف کرده نیست. (اتمسفر سیاره ی مشتری به این شکل است)

جولین د ویت به خبرگزاری MIT News گفت: “ما به طور قطع اعلام می کنیم که این دو سیاره، سنگی هستند. اما سوال اینجاست که اتمسفر آنها چگونه است؟ یکی از سناریو های امکان پذیر، اتمسفری مشابه سیاره ی زهره است که به اندازه ی کافی روشن بوده و از ابرهای ضخیم و اتمسفری غنی از دی اکسید کربن برخوردار است. این احتمال نیز وجود دارد که اتمسفر آن همانند زمین از نیتروژن و اکسیژن غنی باشد و یا حتی مانند مریخ از اتمسفری خالی برخوردار باشد. گام بعدی، بررسی تمام سناریو هایی است که درباره ی این سیاره های سنگی وجود دارد.”

حیات، به شکلی که ما در زمین آن را می شناسیم، در سیستم جدید بسیار دشوار خواهد بود؛ حتی اگر این دو سیاره قابل سکونت باشند. چرا که این دو سیاره با فاصله ی نزدیکی از ستاره ی خود گردش می کنند. گرمای این ستاره بسیار کمتر از خورشید ماست، اما پرتو های زیادی را در طیف مادون قرمز متساعد می کند. گردش این دو سیاره ی قابل سکونت به دور ستاره ی TRAPPIST-1، ۱.۵ و ۲.۴ روز طول می کشد. علاوه بر این، دو سیاره ی جدید چرخش مشخصی دارند، این بدان معناست که از نیمه ی شب و نیمه ی روز برخوردارند. از طرف دیگر، محققان ناسا معتقدند که سیاره ی c در منطقه ی سکونت ستاره قرار دارد که در واقع، دمای آن برای آب مایع مناسب است.

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: engadget


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته کشف دو سیاره ی قابل سکونت توسط تلسکوپ هابل اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

پرتاب موشک فالکون ۹ به مقصد ایستگاه فضایی بین المللی با محموله ای حیاتی!

پرتاب موشک فالکون 9 به مقصد ایستگاه فضایی بین المللی با محموله ای حیاتی!

امروز صبح، موشک فالکون ۹ از کیپ کاناورال، فلوریدا، با بیش از ۲ تن بار، راهی ایستگاه فضایی بین المللی می شود.

موشک فالکون ۹ که ساخته دستان توانمند مهندسان و متخصصان کمپانی هوافضای SpaceX است، در شامگاهان روز ۱۸ جولای راس ساعت ۱۲ و ۴۵ دقیقه بامداد به وقت تابستانی شرقی (ET)، یا راس ساعت ۹ و ۱۵ دقیقه به وقت ایران، با محموله ای ۲۳۰۰ کیلوگرمی (۵۰۰۰ پوند)، راهی ایستگاه فضایی بین المللی می شود.

کمپانی SpaceX که شدیدا به فرود موشک ها و استفاده مجدد از آن ها علاقه مند است، طبق معمول قصد دارد فالکون ۹ را نیز پس از پرتاب، به سلامت به زمین بنشاند؛ اما برخلاف ۶ پرتاب قبلی که این کمپانی موشک هایش را بر روی یک سکوی شناور در آب های نیلگون اقیانوس می نشاند، این بار یک محل فرود زمینی برای نشاندن فالکون ۹ انتخاب کرده است. این محل فرود (محل فرود شماره ۱ یا همان Landing Zone 1)، منطقه ای در اراضی SpaceX در شهر کیپ کاناورال است.

شایان ذکر است که اسپیس ایکس، پیش از این نیز تلاش هایی مبنی بر فرود موشک هایش بر روی خشکی صورت داده بود و فرود فالکون ۹ بر روی محل فرود شماره ۱، دومین تلاش آن ها در همین راستاست. اولین بار، سال ۲۰۱۵ در ماه دسامبر بود؛ یکی از موشک های فالکون ۹ اسپیس ایکس، به منظور ارسال ماهواره شرکت ارتباطاتی Orbcomm به مدار نزدیک زمین (LEO)، به هوا برخواسته بود. بنابراین فرود این موشک بر روی زمین که در همین محل فرود شماره ۱ صورت پذیرفت، اولین فرود یکی از موشک های کمپانی هوافضای اسپیس ایکس بر روی خشکی بود.

براساس گفته های Hans Koenigsmann، نائب رئیس بخش قابلیت اطمینان پرواز SpaceX، اگر سختی فرود امشب، کمی آسان تر از فرود صورت گرفته در ماه دسامبر گذشته نباشد، دست کم با آن برابری می کند. Koenigsmann دیروز نیز در کنفرانس مطبوعاتی ناسا اذعان داشت: “این فرود بخت و اقبال بهتری نسبت به فرود قبلی خواهد داشت اما با این حال همه چیز شبیه به همان فرود است.”

فرود این موشک تنها مدت زمان اندکی پس از مرحله جداسازی (حدودا ۲.۵ دقیقه پس از پرتاب) برنامه ریزی شده است. این دقیقا زمانی است که اولین بخش یعنی همان قسمتی از راکت که بیشترین حجم سوخت و موتورها را به همراه دارد، از قسمت فوقانی جدا می شود. موتورهای این بخش پس از جداسازی، در طی یک فرایند سوخت رسانی سه مرحله ای دوباره روشن شده تا بتواند به سلامت به محل فرود مشخص شده بازگردد.

موشک فالکون 9 اسپیس ایکس پس از پرتاب برای ارسال ماهواره Orbcomm به مدار نزدیک زمین، بر روی زمین فرود آمد.

موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس پس از پرتاب برای ارسال ماهواره Orbcomm به مدار نزدیک زمین، بر روی زمین فرود آمد.

.

اسپیس ایکس بسته به نوع ماموریت راکت های فالکون ۹ اش تصمیم می گیرد که آن ها باید چگونه بر زمین فرود آیند. موشک هایی که باید با سرعت بسیار زیادی شتاب بگیرند (مثل موشک هایی که قصد ارسال محموله های سنگین را داشته و یا می خواهند به مدارهای بالاتری از زمین ارسال شوند)، در حین بلند شدن اولیه سوخت زیادی مصرف کرده و سوخت کافی برای فرود بر روی زمین در اختیار نخواهند داشت.

در این هنگام، به دلیل اینکه فرود بر روی سکوهای شناور نسبت به فرود بر روی خشکی به سوخت کمتری احتیاج دارد، بنابراین سکوهای شناور در اقیانوس بهترین انتخاب برای آن هاست. حال با توجه به گفته های Koenigsmann به نظر می رسد SpaceX اطمینان دارد که سوخت این موشک به منظور فرود بر روی خشکی کافی خواهد بود.

در ادامه و در حالی که اولین بخش مقدمات فرود خود را آماده می کند، بخش دوم، کپسول باری دراگون (Dragon) را به اعماق فضا برده و آن را به مدار می رساند. سپس دراگون ۲ روز در فضا معلق خواهند ماند تا در روز چهارشنبه به ایستگاه فضایی بین المللی متصل شود.

دراگون یک فضاپیمای تجاری قابل استفاده مجدد ساخت شرکت اسپیس ایکس با قابلیت حمل 6000 کلیوگرم است

دراگون یک فضاپیمای تجاری قابل استفاده مجدد ساخت شرکت اسپیس ایکس با قابلیت حمل ۶۰۰۰ کلیوگرم است.

.

رسیدن این محموله به ایستگاه فضایی بین المللی (ISS)، تعداد محموله هایی که در چند روز اخیر با موفق به ISS ارسال شده اند را به عدد ۲ خواهد رساند؛ اولین محموله، پرتاب موفقیت آمیز فضاپیمای باری روسی با نام پروگرس (Progress) در روز شنبه بود که قرار است دو شنبه بعد از ظهر به وقت محلی (بامداد روز سه شنبه به وقت ایران)، به ISS متصل گردد.

فضاپیمای باری روسی با نام پروگرس (Progress)

فضاپیمای باری روسی با نام پروگرس (Progress)

.

دراگون قرار است غذا، تجهیزات و آزمایشات علمی را به ISS حمل کند؛ از جمله حیاتی ترین محموله های ارسالی این فضاپیما می توان به یک قطعه مهم که با عنوان آداپتور متصل بین المللی یا International Docking Adapter) IDA) شناخته می شود، اشاره کرد.

آداپتور متصل بین المللی یا IDA یک حلقه فلزی با قطر ۱۶۰ سانتی متر (۶۴ اینچ) بوده که نهایتا قرار است به محوطه بیرونی ISS متصل گردد. IDA به فضاپیماهای آینده ساخته شده توسط اسپیس ایکس یا بوئینگ اجازه می دهد تا به صورت خودکار به ایستگاه فضایی بین المللی متصل شوند. این فضاپیماها قرار است فضانوردان ناسا را به ایستگاه فضایی برده و یا از آن به زمین باز گردانند که بدون IDA، هیچ راهی برای اتصال آن ها به ایستگاه فضایی وجود ندارد.

آداپتور متصل بین المللی یا IDA یک حلقه فلزی با قطر 160 سانتی متر (64 اینچ) بوده که نهایتا قرار است به محوطه بیرونی ISS متصل گردد. IDA به فضاپیماهای آینده ساخته شده توسط اسپیس ایکس یا بوئینگ اجازه می دهد تا به صورت خودکار به ایستگاه فضایی بین المللی متصل شوند. این فضاپیماها قرار است فضانوردان ناسا را به ایستگاه فضایی برده و یا از آن به زمین باز گردانند که بدون IDA، هیچ راهی برای اتصال آن ها به ایستگاه فضایی وجود ندارد.

آداپتور متصل بین المللی یا International Docking Adapter) IDA)

.

این امر بسیار مهم است چراکه IDA می تواند این گونه جابه جایی ها را به ISS ممکن سازد. البته انتظار می رفت این آداپتور پیش از این به ایستگاه فضایی بین المللی متصل شده باشد. اما اولین آداپتور متصل، سال گذشته با انفجار موشک فالکون ۹ در حین برخاستن، نابود شد. آن شکست بیش از یک سال پیش و در ماموریت دیگری از تجدید تدارکات باری SpaceX اتفاق افتاد و همین موضوع فشار بیشتری را به این کمپانی متحمل می کند تا مطمئن باشد که اینبار همه چیز به درستی انجام خواهد شد.

پرتاب موشک فالکون ۹ راس ساعت ۱۲ و ۴۵ دقیقه بامداد روز ۱۸ جولای به وقت محلی یا ۹ و ۱۵ دقیقه صبح روز ۲۸ تیر ماه (امروز) به وقت ایران صورت می گیرد. پخش زنده SpaceX نیز از ۲۰ دقیقه جلوتر یعنی ساعت ۸ و ۵۵ دقیقه آغاز خواهد شد (با مراجعه به این لینک می توانید شاهد پخش زنده پرتاب موشک فالکون ۹ به مقصد ایستگاه فضایی بین المللی باشید).

تاکنون به نظر همه چیز به خوبی پیش رفته است. اسپیس ایکس موتورهای این موشک را در روز شنبه آزمایش کرده و تمامی سیستم ها آماده یک پرتاب موفقیت آمیزند. همچنین براساس اظهارات پایگاه نیروی هوایی پاتریک، شرایط آب و هوایی نیز به احتمال ۹۰ درصد مطلوب خواهد بود.

اگر بنا به هر دلیلی، موشک فالکون ۹ نتوانست امروز به سمت ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب شود، یک تاریخ ثانویه نیز برای پرتاب این موشک برنامه ریزی شده که حوالی نیمه شب سه شنبه / بامداد روز چهارشنبه خواهد بود.

حال باید دید که آیا اینبار راکت فالکون ۹ می تواند آداپتور متصل بین المللی (IDA) را صحیح و سالم به ایستگاه فضایی بین المللی برساند یا خیر؟ نظر شما در این باره چیست؟

.

با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.

.

منبع: theverge


عصر تکنولوژی، تکرا

نوشته پرتاب موشک فالکون ۹ به مقصد ایستگاه فضایی بین المللی با محموله ای حیاتی! اولین بار در عصر تکنولوژی - تکرا پدیدار شد.