شرکت سونی مشخصات کلیدی کنسول آینده خود یعنی پلیاستیشن 5 را اعلام کرد. در نطق اصلی کنفرانس مجازی Game Developers Conference 2020 شرکت سونی، مارک سرنی (Mark Cerny)؛ توسعه‌دهنده بازی و همچنین سرپرست معماری سیستم این شرکت، به‌طور مفصل در مورد قابلیت‌های جدید کنسول پلیاستیشن 5 که قرار است در تعطیلات سال جاری میلادی روانه بازارها شود، سخنرانی کرد.
پیش از ادامه خبر باید بگوییم که در این کنفرانس تصویری از این کنسول جدید نشان داده نشد، پس هنوز از طاهر پلیاستیشن 5 اطلاعاتی در دست نداریم. در این سخنرانی که مختص توسعه‌دهندگان بود، فقط در مورد ویژگی‌های فنی این کنسول صحبت شد. طراحی و سایر جنبه‌های دیگر این محصول همانند قیمت آن، با نزدیکی به تاریخ عرضه افشاء خواهند شد.
حال بیایید به بررسی اطلاعات ارزشمند این کنسول نسل نهمی بپردازیم. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های جدید کنسول پلیاستیشن 5، استفاده از حافظه SSD بوده که سرنی بیشتر صحبت‌های خود را به آن اختصاص داد.
همانند ایکس‌باکس سری ایکس، کنسول جدید سونی نیز حافظه‌های هارددیسکی را کنار گذاشته و از حافظه ذخیره‌سازی SSD بهره خواهد برد. سونی سرعت خام این حافظه را 5.5 گیگابایت بر ثانیه اعلام کرده است. با این اوصاف، سرعت حافظه ذخیره‌سازی پلیاستیشن 5، 100 برابر پلیاستیشن 4 خواهد بود.
طبیعتا چنان سرعت بالایی، مزیت‌هایی نیز به همراه دارد. این مهم باعث می‌شود تا زمان‌های بارگذاری به طرز چشمگیری کاهش یابند و همین موضوع باعث می‌شود تا بازی‌ها سریع‌تر اجرا شده، زمان بارگذاری اولیه کاهش یافته و همچنین بارگذاری مراحل بازی و مسافرت‌های سریع (fast travel) نیز با سرعت بیشتری انجام گیرد. این قابلیت به نوبه خود بدین معنا است که دیگر توسعه‌دهندگان مجبور نیستند که همانند حال حاضر جهت مخفی‌کردن بارگذاری مراحل جدید، از راه‌پله‌های طولانی، آسانسور و … استفاده کنند. حافظه‌های SSD باعث می‌شوند تا آیتم‌های بازی به سرعت بارگذاری شده، تحولات به‌صورت پیوسته (بدون مکث) انجام گیرند و در نهایت، ساخت بازی‌ها از پایه و اساس دگرگون شود.
حافظه ذخیره‌سازی سریع‌تر باعث می‌شود تا از حافظه رم این کنسول، بهتر استفاده شود. ازآنجایی‌که در پلیاستیشن 4 از هارددرایوها استفاده می‌شد، این کنسول نیز مجبور بود تا اکثر آیتم‌های بازی را در حافظه رم 8 گیگابایتی GDDR5 خود ذخیره کند که همین موضوع باعث پر شدن حافظه رم این کنسول می‌شد. ازآنجایی‌که در پلیاستیشن 5، آیتم‌ها می‌توانند به سرعت جریان یابند، پس تنها مقدار کمی از حافظه رم 16 گیگابایتی GDDR6 این کنسول، درگیر این قضیه خواهد بود.
یکی دیگر از مشکلات حافظه‌های مبتنی بر هارددرایو، تکثیر آیتم‌ها است؛ تعدادی از آیتم‌ها باید در بلوک‌های حافظه تکثیر شوند تا بدین شیوه زمان دسترسی به آیتم‌های مرحله موردنظر کاهش یابد. با بهره‌گیری از حافظه‌های فلش، مخصوصا با چنین سرعتی، دیگر این کار لازم نیست. پس از لحاظ تئوری، ازآنجایی‌که فایل‌های کمتری نیاز به تکثیرشدن دارند، اندازه فایل‌های نصبی نیز کاهش خواهد یافت.
با بهره‌گیری از حافظه SSD، زمان نصب بهینه‌سازها (patch) نیز کاهش یافته و به محض دانلود می‌توان آنها را به‌سرعت اعمال کرد.
سونی همچنین سعی کرده تا سایر جنبه‌های عملکرد حافظه ذخیره‌سازی کنسول جدید خود را نیز بهبود بخشد. حتی اگر در حال حاضر یک حافظه SSD را بر روی کنسول پلیاستیشن 4 خود نصب کنید، سرعت آن به میزان 10 برابر افزایش خواهد یافت. این موضوع به این دلیل است که سایر زنجیره‌های ورودی و خروجی جهت بهره‌گیری از حافظه SSD بهینه نشده‌اند، پس در بهترین حالت پلیاستیشن 4، باید افزایش دو برابری عملکرد را انتظار داشت. در پلیاستیشن 5 تمامی چرخه حافظه از فشارزدایی، انسجام، مسیردهی، ورودی و خروجی فایل‌ها و نگاشت گرفته تا مدیریت بارگذاری‌ها، همگی جهت کار با این حافظه جدید به‌روزرسانی شده‌اند. در نتیجه شما می‌توانید از بهبود 100 برابری سرعت حافظه ذخیره‌سازی کنسول جدید خود، نهایت استفاده را ببرید.
در رابطه با ظرفیت حافظه کنسول پلیاستیشن 5، سونی پی برده که بهترین ظرفیت حافظه جهت کار با رابط کاربری 12 کانالی شخصی‌سازی شده و در عین حال کاهش هزینه‌ها، 825 گیگابایت است. کنترلر شخصی‌سازی شده حافظه فلش، به واحد شخصی‌سازی شده ورودی و خروجی این کنسول متصل شده است. در واحد ورودی و خروجی، از یک واحد فشارزدایی Kraken (استانداردی جدید و کارا است که در کنار استاندارد ZLIB پلیاستیشن 4 در کنسول پلیاستیشن 5 مورداستفاده قرار می‌گیرد)، یک کنترلر اختصاص DMA، دو پردازنده مشترک ورودی و خروجی، حافظه رم سوار بر تراشه و همچنین یک موتور انسجام استفاده شده است.
حال نوبت به حافظه قابل‌توسعه می‌رسد. برخلاف مایکروسافت، کنسول جدید سونی از درایوهای خارجی استاندارد USB و همچنین حافظه‌های M.2 SSD نیز پشتیبانی می‌کند. به‌هرحال، نکته‌ای را باید در نظر گرفت و آن اینکه، هارددرایوهای مبتنی بر USB را تنها می‌توان جهت اجرای بازی‌های پلیاستیشن 4 بر روی پلیاستیشن 5 مورداستفاده قرار داد و در نتیجه نمی‌توان آن را از قابلیت‌های اختصاصی کنسول جدید سونی دانست. این موضوع به این دلیل است که بازی‌های پلیاستیشن 5 بر اساس حافظه‌های جدید SSD توسعه داده شده و در نتیجه نمی‌توانند بر روی یک هارددیسک خارجی اجرا شوند.
در رابطه با درایوهای M.2 باید گفت که سونی در حال حاضر مشغول ارزیابی این حافظه‌ها جهت هماهنگی بیشتر با پلیاستیشن 5 است. ازآنجایی‌که حافظه‌های M.2 مبتنی بر استاندارد PCIe 3.0، از پهنای‌باند کافی جهت اجرای بازی‌های پلیاستیشن 5 برخوردار نیستند، پس نمی‌توان آنها را گزینه‌های مناسبی به شمار آورد. پس باید از حافظه‌های M.2 جدید مبتنی بر استاندارد PCIe 4.0 بهره گرفت. این حافظه‌ها در حال حاضر نسبتا کمیاب و گران‌قیمت هستند، اما باید انتظار داشت که با فراگیر شدن استفاده از آنها، قیمتشان نیز کاهش یابد.
سونی مشغول آزمایش این حافظه‌ها بوده و در نهایت نیز راهنمایی را جهت انتخاب حافظه همراه مناسب پلیاستیشن 5 منتشر خواهد کرد. تفاوت کنترلرهای حافظه، معماری حافظه‌های اکسترنال و همچنین استفاده از سطح دو اولویتی در مقابل سطح 6 اولویتی در حافظه‌های SSD بدین معنا است که قرار دادن یک حافظه M.2 در پلیاستیشن 5، به این آسانی نخواهد بود. بسیاری از این حافظه‌ها از استاندارد طراحی خاصی پیروی نکرده و درنتیجه شاید در شکاف داخلی SSD این کنسول نیز جای نگیرند. به همین خاطر این غول ژاپنی توصیه می‌کند که کاربران پیش از خرید حافظه اکسترنال، منتظر راهنمای خرید این شرکت در سال آتی میلادی بمانند.
پس از یک سخنرانی طولانی در رابطه با حافظه پلیاستیشن 5، سرنی سپس به سایر سخت‌افزارهای این کنسول یعنی پردازنده مرکزی (CPU) و پردازنده گرافیکی (GPU) و همچنین مشخصات آنها پرداخت.
همان‌طور که می‌دانید، کنسول جدید سونی در پردازنده مرکزی خود از 8 هسته Zen 2 و در زمینه پردازش گرافیکی نیز از معماری RDNA 2 بهره خواهد برد. هر دوی این معماری‌ها متعلق به شرکت AMD هستند. سخت‌افزار هر دو کنسول مایکروسافت و سونی به یکدیگر شباهت‌هایی دارند، اما نحوه پیکربندی آنها متفاوت بوده و همین موضوع باعث جدایی این دو کنسول از یکدیگر می‌شود.
در ایکس‌باکس سری ایکس، مایکروسافت تصمیم گرفته تا از سرعت کلاک بالا استفاده کند و همچنین آن را نیز قفل نماید. سونی در این رابطه رویه‌ای متفاوت را اتخاذ کرده است؛ در پلیاستیشن 5، توان کنسول محدود شده و فرکانس بر اساس میزان حجم کار، نوسان پیدا می‌کند. البته کنسول ژاپنی‌ها محدودیت‌هایی نیز دارد؛ نهایت سرعت کلاک پردازنده مرکزی و گرافیکی به ترتیب، 3.5 گیگاهرتز و 2.23 گیگاهرتز است. البته این‌ها نهایت توان این کنسول بوده و در مواقع عدم لزوم، کمتر نیز خواهند شد.
انتخاب توان پردازشی هدف، کار را آسان می‌کند. ازآنجایی‌که گرما نباید بر عملکرد تأثیر بگذارد، پس حتی اگر کنسول در یک محیط گرم نیز قرار بگیرد، بازهم سرعت کلاک پایین نخواهد آمد. ازآنجایی‌که توان پردازشی قفل شده است، پس سونی می‌داند که ملزومات سیستم خنک‌کنندگی این کنسول چه چیزهایی خواهند بود، درنتیجه سیستم خنک‌کنندگی پلیاستیشن 5 برای چنین شرایطی بهینه خواهد شد.
پردازنده گرافیکی پلیاستیشن 5 از 36 واحد محاسبه و همچنین 10.28 ترافلاپس توان پردازشی بهره خواهد برد. باید یادآور شویم که با توجه به تفاوت‌های معماری پردازنده گرافیکی پلیاستیشن 4 و 5، نمی‌توان هیچ‌کدام از اعداد بالا را با مشخصات کنسول فعلی سونی مقایسه کرد. همچنین باید بگوییم که عملکرد نقاط شناور پردازنده‌های گرافیکی جدید می‌تواند در سطح پایین‌تری قرار گرفته و در عین حال عملکرد بهتری نسبت به پردازنده‌های گرافیکی قدیمی‌تر داشته باشند. به‌هرحال باید اعلام کنیم که مشخصات اعلامی کنسول ژاپنی‌ها از رقیب آمریکایی خود ضعیف‌تر هستند، البته پردازنده گرافیکی هر دو کنسول در یک سطح قرار دارند. با این اوصاف، حداقل بر روی کاغذ، ایکس‌باکس سری ایکس از پلیاستیشن 5 قوی‌تر است و البته در ماه‌های آتی می‌توانیم این قضیه را بهتر موردبررسی قرار دهیم.
سونی همچنین در مورد سازگاری با عناوین پیشین (backwards compatibility) نیز صحبت‌هایی را به میان آورد. تمامی بازی‌های پلیاستیشن 4 بر روی پلیاستیشن 5 نیز قابل اجرا بوده و همچنین اجرا آنها توسعه‌دهندگان را چندان به زحمت نمی‌اندازد و حتی می‌تواند کار آنها را نیز آسان‌تر نماید. توسعه‌دهندگانی که بازی‌های انحصاری را برای پلیاستیشن 5 توسعه می‌دهند، می‌توانند از قابلیت‌های جدید این کنسول همانند موتور هندسه محیطی به همراه پشتیبانی از سیستم سایه‌زنی قدیمی و همچنین رهگیری پرتوی تسریع‌شده بهره جویند و یا اینکه از متدهای توسعه متعلق به پلیاستیشن 4 استفاده کنند.
در رابطه با فناوری رهگیری پرتو باید بگوییم که کنسول جدید سونی از این فناوری به‌عنوان بخشی از معماری RDNA 2 به‌صورت کامل پشتیبانی کرده و برخلاف کارت‌های گرافیک شرکت انویدیا، در این فرآیند از سخت‌افزاری اختصاصی استفاده نشده و همان واحدهای محاسبه‌گر مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این اوصاف، می‌توان رهگیری پرتو را در زمینه صدا، روشنایی محیط، سایه‌ها و نیز انعکاس‌ها اعمال کرد و یا اینکه همانند بازی‌های Minecraft RTX و Quake II RTX، رهگیری مسیر را به کلی در بازی‌ها پیاده نمود. سرنی می‌گوید که آنها قصد دارند تا امورات مربوط به انعکاس‌ها را به‌گونه‌ای پیاده کنند که کمترین تأثیر را بر عملکرد داشته باشد. هم‌اکنون می‌توان رویه مایکروسافت در این زمینه را نیز مشاهده کرد. با این اوصاف، رهگیری پرتو را می‌توان قابلیت مهمی در کنسول‌های نسل آینده به شمار آورد.
سرنی همچنین به‌صورت مختصر در مورد منبع تغذیه و شیوه طراحی این کنسول جهت دوری از صدای زیاد فن‌ها نیز صحبت‌هایی را مطرح کرد. این را نیز می‌توان یکی دیگر از عملکردهای مرتبط با قابلیت فرکانس متغیر دانست. هنگام اجرای بازی‌هایی همانند God of War بر روی پلیاستیشن 4، فن این کنسول صدای زیادی تولید می‌کند.
آخرین مشخصه‌‌ای که سرنی در مورد آن صحبت کرد، صدا بود؛ مخصوصا صدای سه‌بعدی. پلیاستیشن 5 از صدای سه‌بعدی تسریع‌شده به همراه پردازنده مشترک مخصوصی به نام Tempest 3D Audio Engine بهره می‌برد. این ویژگی طراحی شده تا صدای سه‌بعدی واقعی را برای کاربران به ارمغان آورده و در عین حال نیز منبع دقیق صداها را در یک محیط سه‌یعدی نشان دهد. به‌جای تکیه بر فناوری‌های موجود همانند Dolby Atmos که به گفته سونی فقط با سخت‌افزارهای اختصاصی کار کرده و همچنین محدودیت‌هایی نیز دارند، Tempest صدای سه‌بعدی سازگار با انواع سیستم‌های صدا را به ارمغان آورده و اولویت فعلی آن نیز، هدفون‌ها هستند. بهینه‌سازی برای تلویزیون‌ها و سیستم‌های صدای فراگیر نیز در آینده عرضه خواهد شد.
فناوری Tempest از HRTF (عملکرد انتقال مربوط به سر) استفاده کرده و صدا را بر اساس موقعیت و شکل گوش‌های شما تولید می‌کند. ازآنجایی‌که نمی‌توان این سیستم را برای تمامی اشخاص شخصی‌سازی کرد، پس 5 گزینه از پیش آماده در اختیار کاربران قرار گرفته و شما می‌توانید تنظیمات متناسب با خود را انتخاب کنید. سرنی همچنین اظهار کرد که سونی مشغول بررسی ایده‌ای است که طی آن، کاربران تصاویر و یا ویدیویی‌هایی از سر خود را به این شرکت فرستاده و سپس سونی نیز پروفایل‌های HRTF اختصاصی هر کاربر را به وی تحویل می‌دهد. علیرغم این مسائل، سونی همچنان ادعا می‌کند که فناوری Tempest 3D Audio تحولی عظیم را در صداگذاری بازی‌های ویدیویی به وجود خواهد آورد.
موارد بالا تمامی مشخصه‌هایی بودند که سونی در بیانیه خود به آنها اشاره کرد. همان‌طور که پیشتر نیز اشاره کردیم، هنوز اطلاعاتی در رابطه با طراحی ظاهری و قیمت‌گذاری این کنسول در دسترس نیست. به‌هرحال، در زمینه مشخصات داخلی سخت‌افزاری، اطلاعات زیادی در دسترس بوده و به همین دلیل می‌توان مقایسه‌های زیادی را میان کنسول‌های آینده شرکت مایکروسافت و سونی ترتیب داد.
هیچ شکی نیست که بر روی کاغذ، ایکس‌باکس سری ایکس از همتای ژاپنی خود قدرتمندتر است. با اینکه هنوز نمی‌دانیم در سری ایکس کنسول‌های ردموندی‌ها چه محصولات دیگری جای خواهند گرفت، اما تا‌به‌حال حداقل بر روی کاغذ، کنسول پرچمدار آمریکایی‌ها نسبت به نماینده سرزمین آفتاب، قدرتمندتر ظاهر شده است. همین موضوع باعث می‌شود تا انتظار داشته باشیم که ایکس‌باکس سری ایکس نسبت به پلیاستیشن 5 از قیمت بالاتری نیز برخوردار باشد. فارغ از قیمت این دو کنسول، اگر درنهایت ببینیم که هر دو از یک قیمت برخوردار هستند، آنگاه این موضوع می‌تواند شوکه‌کننده باشد.
علیرغم تفاوت‌های سخت‌افزاری، احتمالا تجربه گیم‌پلی هر دو کنسول به یکدیگر بسیار نزدیک خواهد بود. شاید ایکس‌باکس سری ایکس بتواند فریم‌های بیشتری را نسبت به رقیب ژاپنی خود ارائه دهد، اما این را نیز باید در نظر گرفت که پلیاستیشن 5 نیز یک کنسول بسیار قدرتمند بوده و سخت‌افزاری بسیار نزدیک به محصول شرکت مایکروسافت دارد. قطعا حافظه داخلی سریع‌تر و همچنین حافظه‌های اکسترنال به‌ظاهر ارزان نیز می‌توانند بر تجربه کاربران محصول آینده سونی تأثیر بگذارند. در زمینه پشتیبانی از بازی‌های قدیمی باید بگوییم که برنده این جدال نیز نماینده مایکروسافت است؛ پلیاستیشن 5 تنها از بازی‌های پلی استیشن 4 پشتیبانی می‌کند و این در حالی است که ایکس‌باکس سری ایکس از تمامی بازی‌های ایکس‌باکس وان، ایکس‌باکس 360 و همچنین برخی از عناوین کنسول اولیه ایکس‌باکس پشتیبانی به عمل می‌آورد.
موارد ذکرشده در بالا، تمامی اطلاعاتی بود که ما در اختیار داشتیم. خوشبختانه شیوع ویروس کرونا بر تاریخ عرضه این دو کنسول تأثیری نگذاشته و بازی‌بازان می‌توانند این محصولات را در تعطیلات سال جاری میلادی خریداری کنند.
نوشته هر آنچه که می‌بایست در رابطه با پلیاستیشن 5 بدانید اولین بار در اخبار تکنولوژی و فناوری پدیدار شد.
