شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان بازار سفرهای اشتراکی درون‌شهری را به شدت تحت تاثیر قرار داد. با این حال اما کارشناسان معتقدند شرکت‌های تاکسی اینترنتی و اشتراکی که بتوانند از این بحران جان سالم به در ببرند، در روند بهبود بازار می‌توانند رشد نسبی داشته باشند. تا پیش از شیوع ویروس کرونا، «خاویر واسمن» عادت داشت برای گشت‌وگذار در مادرید، صبح زود از خواب بیدار شود، گوشی موبایلش را بردارد و در اپلیکیشن‌های به اشتراک‌‌گذاری سفرهای درون‌شهری و تاکسی‌های اینترنتی بگردد تا بتواند خودش را به سر کار برساند. حالا اما او می‌گوید: «حالا دیگر نمی‌خواهم سوار خودرویی شوم که نمی‌دانم کسی که در آن بوده از ماسک استفاده کرده، عطسه یا سرفه کرده یا مبتلا بوده است یا خیر؟»

 

او تنها شهروندی نیست که این دغدغه‌ها را دارد. صنعت تاکسی اینترنتی و سفرهای اشتراکی درون‌شهری ضربه بزرگی از همه‌گیری ویروس کرونا خورده است؛ تا جایی که بر اساس آمار منتشر شده از سوی شرکت تحقیقاتی Frost & Sullivan پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی تاکسی‌های اینترنتی امسال کاهش ۲۵ درصدی را تجربه کند. نگرانی‌های مربوط به شدت گرفتن روند شیوع از طرفی و دورکار شدن شهروندان و خانه‌نشینی آنها برای جلوگیری از سرایت بیماری از طرف دیگر باعث شده است تا سرویس‌های تاکسی اینترنتی و اشتراکی از رمق بیفتند و این آینده این صنعت را به خصوص در شهرهای بزرگ و شلوغ اروپایی به خطر بیندازد. این بخش حتی از پیش از شیوع ویروس کرونا در جهان هم روزهای سختی را می‌گذراند و دلیل آن ظهور بازیگران جدید و پرتعداد برای حضور در این صنعت و جدی‌تر شدن فضای رقابتی میان آنها بوده است. این در حالی است که تعداد کاربران علاقه‌مند به گرفتن تاکسی‌های اینترنتی تغییر چندانی نکرده و با این اوصاف میزان تقاضا ثابت مانده است. آمارهای Frost & Sullivan نشان می‌دهد در دنیا بیش از ۱۵ شرکت فعال در این بازار در سال گذشته میلادی تعطیل شده‌اند.

 

«شوتا سارندر» یکی از مدیران ارشد این شرکت تحقیقاتی معتقد است: «سفر اشتراکی به عنوان یک الگوی تجاری، به سختی به جریان سوددهی می‌رسد. قطعا نمی‌توانیم به سرعت به شرایط قبل از شیوع ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ برگردیم، به همین دلیل ما در انتظار یک روند بهبود کند و آهسته هستیم.»

 

شهرهای اروپایی به خاطر وسعت کم و جمعیت زیاد، بازارهای رقابتی در این صنعت به حساب می‌آیند و از این جهت، تاکسی‌های اینترنتی و سفرهای اشتراکی راه‌حل خوبی برای حمل‌ونقل درون‌شهری به شمار می‌روند. در برلین استارت‌آپ ارائه‌دهنده سفرهای اشتراکی Oply، Ubeeqo ارائه‌دهنده تاکسی‌ها و ون‌های قابل رزرو برای سفرهای ضروری متعلق به گروه Europcar Mobility و Robert Bosch GmbH که ارائه‌دهنده سرویس اسکوترهای اجاره‌ای است، بلافاصله بعد از شیوع کرونا دچار افت شدند. حتی سرویس اقتصادی اشتراک سفر و تاکسی اینترنتی CleverShuttle که طرفداران زیادی در پایتخت آلمان داشت، حالا روزهای سختی را سپری می‌کند.

 

  پیاده‌روی اجباری

آمارهای شرکت مشاوره‌ای EY-Parthenon نشان می‌دهد تقریبا نیمی از شهروندان اسپانیایی کمتر از گذشته از سرویس‌های سفر اشتراکی استفاده می‌کنند و حتی ۸ درصد از آنها دیگر از این سرویس‌ها استفاده نمی‌کنند. بررسی‌های شرکت بررسی حمل‌ونقل جهانی Moovit که به تازگی توسط شرکت Intel خریده شده است، نشان می‌دهد در ایتالیا تنها ۳/ ۱ درصد از مردم از سرویس‌های سفر اشتراکی استفاده می‌کنند و همین میزان هم به خاطر افزایش نگرانی‌های مربوط به شیوع گسترده ویروس کرونا رو به کاهش است. «یواو میداد» مدیر ارشد بازاریابی شرکت Moovit در این مورد می‌گوید: «ما شاهد این هستیم که مردم بیشتر ترجیح می‌‌دهند پیاده‌روی کنند تا از خودرو یا موتور استفاده کنند. مردم کمتر از سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند و این احتمالا به خاطر رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی اتفاق افتاده است. جالب آنجاست که همزمان، مردم برای سفرهای درون‌شهری‌شان بیشتر به سراغ دوچرخه‌ها و اسکوترها می‌روند.»

 

  جابه‌جایی کمتر

شرکت‌های تاکسی اینترنتی و سفر اشتراکی، اما برای آنکه بتوانند رانندگان‌شان را همچنان حفظ کنند، سعی دارند خدمات بهداشتی و سلامتی بیشتری به آنها ارائه کنند و همچنین با ارائه خدمات رزرو ساعتی و حتی چند روزه، نظر مسافران را هم به خودشان جلب کنند. با این اوصاف کارشناسان انتظار دارند ماه‌های آینده، شرایط سختی را برای این شرکت‌ها به همراه بیاورند.

 

شرکت ارائه‌دهنده خدمات سفر اشتراکی Zity که در سال ۲۰۱۷ توسط شرکت ساختمانی اسپانیایی Ferrovial SA و خودروساز فرانسوی رنو راه‌اندازی شد، اعلام کرده است که به اهداف کوتاه‌مدت تعیین‌شده‌اش برای سال‌جاری میلادی نخواهد رسید و امیدوار است در سال آینده بتواند شرایط بهتری را تجربه کند. «خاویر ماتئوس» مدیرعامل شرکت Zity می‌گوید: «فعالیت ما در کوتاه‌مدت سودآور بوده است، اما امید چندانی به ماه‌های آینده نداریم و سعی داریم هدف‌گذاری‌های خود در روند سودآوری را در سال آینده میلادی دنبال کنیم.» این شرکت مبلغ کرایه‌ها را کاهش داده و به طور موقت سرویس‌دهی خودش را به مناطق بیشتری گسترش داده تا به این ترتیب حدود ۶هزار کاربر جدید به آن اضافه شود، در حالی که تا پیش از شیوع ویروس کرونا ۳۳۰ هزار کاربر از سرویس‌های آن استفاده می‌کردند.

 

شرکت ارائه‌دهنده سرویس سفرهای اشتراکی Free۲Move که متعلق به شرکت خودروسازی پژو است، تا پیش از شیوع ویروس کرونا بازار خوبی در دو شهر پاریس و مادرید داشت اما حالا بیشتر در لیسبون و واشنگتن مورد توجه است. با این حال اما این شرکت برنامه‌ای برای گسترش خدماتش در شهرهای دیگر تا پایان سال‌جاری میلادی ندارد. Free۲Move گسترش خدماتش را به سال آینده و فروکش کردن بحران همه‌گیری کرونا موکول کرده است.

 

کارشناسان و تحلیلگران معتقدند شرکت‌هایی که پشتوانه مالی خوبی دارند و می‌توانند در این شرایط همچنان خودشان را حفظ کنند، احتمالا بهره بیشتری از روند بهبودی خواهند برد و جای پای خودشان را در این بازار محکم خواهند کرد.