در بارش شهابی ۱۳ و ۱۴ دسامبر، چیزی متفاوت تر از همیشه تجربه کنید
همیشه بارش های شهابی با وجود درخشش ماه تابان، کمی کمرنگ تر و نا محسوس تر به چشم می آیند. اما با وجود درخشش شدید ماه امکان دارد رصد کنندگان همچنان قادر به دیدن پرنور ترین بارش شهابی جوزایی باشند.
بارش شهابی جوزانی که سالیانه اتفاق می افتد در شب ۱۳ دسامبر و صبح ۱۴ ام دسامبر به اوج خود می رسد و عموما یکی از بهترین بارش های سال است. بارش شهابی جوزانی عموما از شهاب های پر نور تشکیل شده است و بر خلاف دیگر بارش های شهابی تا پیش از نیمه شب غنی و پر نور نیست. متاسفانه امسال قرص ماه کامل در اوایل عصر ۱۳ دسامبر اتفاق می افتند و رصد کنندگان می بایست این مسئله را هنگام برنامه ریزی برای رصد کردن شان لحاظ کنند.
جوزان ها به این خاطر به این اسم شناخته می شوند که اگر دنباله شهاب ها را به سمت عقب بنگرید نهایتان همه آن ها در صورت فلکی برج های جوزا دوقلو متمرکز می شوند. این نقطه که “تابناک” نام دارد تقریبا در ۳ درجه شمال غربی ستاره درجه یک کاستور (کرچک) واقع شده است.
شهاب های جوزانی نسبتا کم سرعت هستند و بسیاری از آن ها پشت خود رد های دودی بر جای می گذارند که برای چندین ثانیه باقی می ماند. امسال این بارش از ۴ تا ۱۷ دسامبر فعال خواهد بود. بارش شهابی جوزانی نقطه اوج گسترده ای دارد از این رو انتظار می رود رصد کنندگان برای کل شب منظره ای زیبا داشته باشند.
بر اساس گفته های سردبیر وبسایت Astronomy، “بارش شهابی جوزانی معمولا شهاب های درخشنده ای تولید می کند که ارزش زحمت بیرون رفتن و تماشا را دارند حتی وقتی که هوا سرد است و ماه نیز در درخشش فراوانی دارد.”
با نزدیک شدن نقطه تابناک به نقطه زنیث (اوج یا zenith) کمی پس از نیمه شب، رصد کنندگانی که در زیر آسمانی صاف و بدون ماه به سر می برند می توانند در هر ساعت ۸۰ تا ۱۲۰ بارش شهابی را مشاهده نمایند. با این حال امسال قرص کامل ماه به همراه نقطه تابناک در آسمان حضور خواهد داشت از این رو جوزان های کم نور تر که پیش از این قابل رویت بودند دیگر مشخص نخواهند بود. بر اساس آنچه در بارش شهابی در ماه کامل گذشته دیدیم می توان گفت رصد کنندگان می توانند در هر ساعت ۱۰ الی ۱۵ عدد بارش شهابی رصد کنند. با این وجود، این بارش ها درخشان ترین های جوزان هستند و قطعا یک یا چند عدد از آن ها صحنه ای تماشایی از خود به نمایش خواهند گذاشت.
شهاب ها ذرات کوچکی از سنگ و فلز هستند که زمین حین گردش به دور خورشید به آن ها برخورد می کند. منجمان به این ذرات که در فضا وجود دارند شهاب ثاقب می گویند. وقتی که این ذرات در اتمسفر داغ می شوند تبدیل به شهاب می شوند. اگر شهابی قادر به گذشتن از جو اتمسفری بین فضا و زمین و فشار شدید آن شد تبدیل به شهاب سنگ می شود. هیچ یک از ذرات بارش شهابی به شهاب سنگ تبدیل نشده اند زیرا ذرات آن بسیار کوچک هستند.
اغلب بارش های شهابی از ستاره های دنباله دار سر منشا می گیرند. هنگامی که یک دنباله دار به دور خورشید می گردد پشت سر خود ذراتی معلق(شهاب سنگ های کوچک) بر جای می گذارد. برخی اوقات مدار گردش این ذرات کوچک به زمین می رسد و هنگامی که زمین به این دسته ذرات برخورد می کند ما شاهد پدیده بارش شهابی خواهیم بود.
در سال ۱۹۸۳، پس از بیش از یک قرن جستجو برای ستاره دنباله دار مادر بارش جوزانی (منجمان برای نخستین بار در سال ۱۸۶۲ متوجه جوزان ها شدند)، دانشمندان متوجه شدند که شهاب آسمانی ۳۲۰۰ فایتون مدار گردشی تقریبا برابر با جریان بارش شهاب ثاقب جوزان دارد. مطالعات بیشتر ثابت کرد که این شهاب آسمانی در واقع جد و پدربزرگ بارش شهابی جوزانی می باشد.
برای اینکه شانس دیدن این بارش به حداکثر برسد، مکانی که حداقل ۷۵ کیلومتر با هرگونه منطقه شهری فاصله دارد را انتخاب کنید. نیازی به تلسکوپ نخواهید داشت تنها چشمان تان برایتان کافی خواهند بود و میدان دید تان را نیز کاهش نخواهد داد. البته می تواند از دوربین دو چشمی برای ردگیری هرگونه اثر دودی پشت شهاب ها استفاده کنید.
ابزاری که پیشنهاد می شود یک صندلی، لباس گرم، پتو، خوراکی و کمی نوشیدنی گرم است.
پس از غروب آفتاب، رصد کننده می بایست به شرق و کمی رو به بالا بنگرد. نزدیک به نیمه شب اغلب بالای سرتان را نگاه کنید. پس از نیمه شب نیز می بایست نگاه تان را به بالای غرب قفل کنید. موفق باشید!
