چند سالی است که پدیده ای موسوم به استارتاپ ویکند در سراسر جهان رو به فراگیر شدن گذاشته و این پدیده نوظهور که در بسیار موارد منجر به ارائه کسب و کارهای نوین نیز گشته با اقبال کارآفرینان ایرانی نیز مواجه شده است؛ در ادامه به بررسی ابعاد مختلف استارتاپ ویکند در ایران می پردازیم که به نظر می رسد هنوز در ایران ناشناخته است و تنها قشر خاصی در این وادی وارد شده اند و بسیاری از افراد صاحب ایده های بکر چگونگی ورود به این رویدادها را نمی دانند.

گویا آی تی – استارت آپ ویکند یک همایش و رویداد آموزشی- تجربی در است که همانطور که از اسمش مشخص است معمولا در انتهای هفته برگزار می شود. در این برنامه شرکت کنندگان پر انگیزه ای شامل برنامه نویسان، مدیران تجاری، افراد صاحب ایده بازاریاب های حرفه ای و طراحان گرافیک گرد هم می آیند تا انتهای هفته طی ۵۴ ساعت ایده یا پروژه هایی را که در ذهن دارند را مطرح نمایند.

استارتاپ ویکند می‌تواند نقطه عطفی در زندگی هر آدمی باشد، هر کس که در این رویداد شرکت می‌کند، برنده است و می‌تواند بهترین اتفاق ممکن را برای خود رقم بزند، به جرأت می‌توانم بگویم چیز هایی که در این رویداد تجربه می‌کنید و یاد می‌گیرید در هیچ دانشگاه،کلاس و آموزشگاهی به شما یاد نمی‌دهند.
در استارتاپ ویکند، برد و باخت معنایی ندارد، مهم تر از برنده شدن در این رویداد، تجربه کردن است. قرار است شما در ۳ روز (۵۴ ساعت) با چند افرادی که ممکن است اصلا همدیگر را نشناسید، تیم تشکیل دهید و با تمام قدرت و تمرکز یک کسب و کار را از صفر تا ۱۰۰ خلق کنید. فراموش نکنید کسب و کاری که در سه روز شکل بگیرد کامل نیست اما می‌تواند بعد از این سه روز تکمیل شده و به موفقیت برسد.

هدف استارتاپ
در واقع هدف استارتاپ ویکند آموزش و رواج فرهنگ کارآفرینی در کشورهای مختلف جهان است. اما جدای از هدف آن، شما در این گونه گروه ها یاد می گیرید چگونه درست فکر کنید و ایده خود را در جهتی درست و عملی شدن رشد دهید. لزوما همه افراد شرکت کننده در استارتاپ دارای ایده نیستند و عاشقان یادگیری نیز می توانند در این گونه رویدادها شرکت کرده و با نیاز بازار بیشتر اشنا شوند. لازم به ذکر است بسیاری از افرادی موفق دره سیلیکون معروف آمریکا که اکنون سوار بر موج برتر فناوری جهان هستند از همین استارتاپ ویکند های کوچک پا گرفته اند.

موسس استارتاپ ویکند
ایده اصلی استارتاپ ویکند در سال ۲۰۰۷ توسط فردی به نام اندرو هاید عنوان شد. عده ای از افراد آخر هفته در مورد یک ایده کسب و کار با هم مشورت می کنند تا آن را اجرایی سازند. پس از انتشار موفقیت آن همایش، استارتاپ ویکند دیگری چند ماه بعد از آن، در ونکوور کانادا برگزار شد. سرانجام در سال ۲۰۰۹ این گونه گردهمایی های آخر هفته ای به عنوان یک سازمان غیر انتفاعی ثبت شد.

نحوه برگزاری استارتاپ ویکند
معمولا این رویدادها به این شکل برگزار می شوند که افرد متخصص در حوزه های مختلف ایده های خود را بیان می کنند، سپس ایده های برتر توسط گروه داوران انتخاب می شود، گروه هایی تشکیل داده و روی عملی کردن آن ایده کار می کنند، در نهایت در ساعات پایانی استارتاپ، ایده هایی که روی آن کار شده بیان می شود، اگر یک دمو از آن آماده شده باشد نمایش داده می شود. در اینجا هم داوران حضور دارند و هم بعضی سرمایه گذران، که با توجه به پتانسیلی که ایده شما برای کسب بازار دارد، روی ایده شما سرمایه گذاری می کنند و ایده های برتر انتخاب می شود. در این بخش روال کار بسیار شبیه CrowdFunding که پدیده ای محبوب در کشورهای غربی برای جمع آوری کمک های مالی برای اجرایی کردن پروژه است، می شود.

ایده
افراد خلاق و کارآفرینی که طرح های خلاقانه تری نسبت به بقیه در استارتاپ ارائه می دهند که به تجاری شدن نزدیک تر هستند معمولا برندگان اصلی استارتاپ ویکندها هستند چرا که ممکن است با ایده ای خلاقانه فردی ره صد ساله را در یک شب بپیمایند و با جذب سرمایه گذار برای پروژه خود، بتوانند پله های ترقی را خیلی سریع طی نمایند.

چه ایده ای می تواند استارتاپی باشد؟
قبل از اینکه شما یک ایده را در ذهن خود پرورش دهید باید به چند نکته توجه کنید. در ابتدا باید به این نکته دقت کنید که مدل کسب و کار ایده ای که می دهید چگونه است یا بیان دیگر ایده شما در بازار هدف چقدر جذاب است و چگونه می تواند منابع مالی را در بازار جذب کند و در طول چه بازه زمانی به سوددهی می رسد. معمولا افراد متخصص در کارآفرینی با انواع مدل های کسب و کار Business model آشنا هستند که در برنامه های استارتاپی افراد متخصص در این زمینه می توانند مشاوره های خوبی را در مورد ایده شما و مدل های سرمایه گذاری بدهند. اما برای اینکه یک ایده بتواند در محیط وب سرآمد باشد لازم است این سه ویژگی را داشته باشد: ”‌نوآوری، خلاقیت و ایده پردازی “.

استارتاپ ویکند در ایران
در ایران نیز چند صباحی است که دانشگاه های کشور نیز به برگزاری استارتاپ های مختلف در زمینه های مختلف می کنند البته در این بین برخی استارتاپ ها نیز بدون مشارکت دانشگاه ها برگزار می شوند. اما عدم آگاهی بسیاری افراد از چگونگی کارکرد و ثبت نام در استارتاپ ها و حتی ندانستن شرایط حضور در آنها باعث شده بسیاری از ایده های نو و بکر تنها در حد ایده در مغز کارافرینان ناشناس کشور باقی بماند و هرگز اجرایی نشوند؛ عدم اطلاع رسانی مناسب در این زمینه باعث شده بسیاری از افراد تصور کنند شرکت در استارتاپ مختص افراد ویژه و نخبه دانشگاهی است و تصور بر این است، فردی که تخصص خاصی ندارد و شاید تنها یک ایده جذاب دارد نمی تواند در استارتاپ ها شرکت کند. جالب است بدانید حتی فردی که ایده ای هم ندارد ولی به محیط علمی علاقه دارد و علاقه مند به حضور در کارهای گروهی است می تواند در استارتاپ ها شرکت کند.
در ادامه به برخی سوالات افراد می پردازیم که شاید در ابتدای امر برای شرکت در یک استارتاپ به ذهنشان خطور کند:

حتما باید ایده داشته باشیم؟
شما می توانید در صورتی که ایده ای هم ندارید در برنامه شرکت کنید و یکی از نقش های (طراحی، فنی و یا کسب و کار ) را در یکی از تیم ها ایفا نمایید.

رشته من غیر مرتبط با تکنولوژی و مدیریت هست،آیا میتوانم شرکت کنم؟
صد در صد! به عنوان مثال در رویداد های استارتاپ ویکند تهران از همه رشته ها شرکت کننده داشته ایم (پزشکی، صنایع، غیره).اگر شما روحیه کارآفرینی دارید و علاقه مند به تکنولوژی هستید می توانید با شرکت در رویداد استارتاپ ویکند شروع یک کسب و کار را تجربه کنید.

چه چیزی با خودم بیاورم؟
لپ تاپ، سیم شارژ، کارت ویزیت، دوربین، خلاقیت و انرژی!

اگر ایده من انتخاب نشد چه اتفاقی می افتد؟
استارتاپ ویکند غیر از مکانی برای تبادل ایده، مکانی هست برای آشنا شدن بیشتر با افراد متخصص در رشته های مختلف و تجربه کردن مراحل اجرایی ه یک پروژه استارتاپ. اگر ایده شما انتخاب نشد، شما همچنان در پروژه ای جذب میشوید و با مشورت دادن و بکار گرفتن از دانشتان به پیشرفت و پیروزی آن کمک می کنید.

حتما باید دانشجو باشیم؟
خیر،از همه ی اقشار جامعه با هر تخصصی می توانند شرکت کنند.

نحوه ثبت نام در استارتاپ ویکند
ثبت نام در استارتاپ های مورد نظر بسیار ساده است و افراد می توانند با عنوانی که تمایل به شرکت در استارتاپ دارند به سایت استارتاپ رفته(نمونه ای از سایت معرفی استارتاپ) و با پرداخت وجه به صورت آنلاین بلیط حضور خود در استارتاپ را تهیه نمایند.
قیمت بلیط ها برای شرکت در استارتاپ بسته به عنوان(برگزارکننده، کارآفرین، سرمایه گذار) فرد متفاوت است.

همانطور که در قسمت بالا عنوان شد، شرکت در استارتاپ ها بسیار ساده تر از آنچه بسیاری از افرادی که دارای ایده هستند، می باشد و افراد تنها می بایست پیگیر زمان برگزاری استارتاپ های متناسب با تخصص خود باشند که بتوانند در زمان ثبت نام آن، بلیط خود را برای حضور و ارائه ایده های نوی خود، تهیه نمایند.

شما به عنوان یک مدیر  در مجموعه خود بایستی فردی قدرتمند و توانمند جلوه کنید. این قدرت می تواند از منابع بی شماری بدست آید. به عنوان مثال قدرتی که از ریاست شما ایجاد می شود، قدرت حاصل از توانایی تشویق و تنبیه و یا هر منبع دیگری.
چیزی که در این میان اهمیت دارد این است که این قدرت تا چه میزان می تواند تاثیر گذار باشد به عنوان مثال قدرتی که از سر زورگویی ایجاد شده باشد در جامعه فعلی خیلی زود تاثیر خود را از دست می دهد زیرا کارمندان به عنوان یک شخص تصمیم گیرنده و مستقل قادرند به سادگی شغلی را که از آن رضایت ندارند کنار گذاشته و شغل بهتری را برگزینند. از این رو منبع قدرت شما بر تاثیر گذاریتان بر افراد موثر است.

در میان روش های اعمال قدرت می توان به سه روش موثر و کارآمد اشاره نمود که می توان عملکرد و جایگاه شما را به عنوان یک رهبر موفق بهبود بخشد. این سه روش مثبت عبارتند از قدرت کاریزما (وجهه شخصی)، قدرت ناشی از تخصص و قدرت ناشی از منابع؛ که این مبحث به توضیح روش های ایجاد قدرت ناشی از تخصص به عنوان یکی از بهترین شیوه های تاثیرگذاری و اعمال نفوذ می پردازد.

بهره گیری از ابزار

ایجاد قدرت به کمک تخصص یکی از مهمترین روش های اعمال قدرت برای یک مدیر محسوب می شود زیرا تیم نیاز دارد تا تخصص شما را به عنوان یک رهبر درک نموده و در مواقع بحرانی و حساس از آن بهره مند شود. ایجاد باور در اعضای تیم نسبت به تخصص شما باعث می شود تا اعضای تیم بتوانند در مسیر درست پیش رفته و با کمک و راهنمایی های شما به نتیجه درست و مطلوب برسند. اگر تیم بتواند شما را به عنوان یک متخصص درک نماید با دیدی باز نسبت به پلن طرح شده نوسط شما و راهنمایی هایتان گوش می دهند. اگر تیم مهارت شما را به عنوان متخصص ببیند، شما مسیر آسانتری در ایجاد انرژی و انگیزه در اعضای تیم دارید.

• در صورتیکه تیم مهارت و تخصص شما را درک نماید، با توجه به ارزش و احترامی که از تخصص شما نشات می گیرد، می دانند که شما قادر هستید مسیر و روش کاری که درست و موثر را به آنها نشان دهید.
• در صورتیکه اعضای تیم قضاوت شما را قبول کنند، خواهند دانست که هدایت و ترغیب نمودن آنها به تلاش و سختکوشی از سمت شما تنها به منظور رسیدن به نتیجه مطلوب است.
• درک تخصص شما توسط افراد تیم باعث می شود که آنها به خرد و علم شما ایمان آورده و بدانند که با بهره گیری از علم و تخصص شما می توانند به هدف برسند زیرا شما توانایی کافی برای هدایت آنها را دارا هستید.

به طور کلی شما به عنوان یک رهبر باید بدانید که در صورتی که تخصص و علم خود را به تیم نشان دهید بهتر از گذشته می توانید برای ترغیب، تشویق و هدایت آنها به مسیر درست قدم بردارید و کار شما به مراتب ساده تر از گذشته خواهد بود.

اما یک مدیر چگون می تواند تخصص و توانایی های خودر ا به تیم تحت تسلطش ثابت نماید و با بهره گیری از تخصص خود ایجاد قدرت نموده و به نتیجه مناسب برسد؟

در اولین گام همانطور که واضح است شما باید بتوانید با بهره گیر از منابع اطلاعاتی مختلف ، دانش خود را افزایش دهید و اطلاعات مهم و کاربردی را گردآوری نمایید. شما باید بدانید که تخصص به تنهایی کافی نیست و ضرورت دارد که اعضای تیم بتوانند به این درک برسند که شما به عنوان یک مدیر و رهبر قابل اتکا هستید و می توانند از شما به عنوان یک منبع اطلاعاتی بزرگ و قدرتمند استفاده نمایند.

گری یوکل (Gary A. Yukl) در کتاب خودش با عنوان “رهبری در سازمانها ۶ گام مهم برای پرورش قدرت ناشی از تخصص را بیان می کند:

• یک تصویر مناسب از تخصص خود ایجاد نمایید.

از آنجا که در اغلب رشته ها تخصص فرد از تحصیلات وی نشات می گیرد یک مدیر باید اطمینان یابد تا افراد تیم، هم رده ها و سرپرستان از تحصیلات دانشگاهی، تخصص ها و سوابق اجرایی وی مطلع هستند از این رو به عنوان مثال می توان با نصب مدارک تحصیلی و یا لوح های تقدیر خود دیگران را از تجارب و تخصص خود آگاه نمایید. همچنین در برخی مواقع (نه همیشه) می توان به صورت گفتاری برخی از تجارب را بیان نمود به عنوان مثال «وقتی مدیر ارشد اجرایی در شرکت…. بودم، با مشکلی این چنینی برخورد نمودم» توجه نمایید که استفاده بیش از حد از این روش باعث زدگی افراد و همچنین ایجاد احساس فخر فروشی از طرف شما را منجر می شود.

• اعتبار خود را حفظ کنید.

پس از ایجاد تصویر اولیه حفظ و نگهداری این اعتبار اهمیت بسیاری دارد. از این رو باید توجه داشته باشد که از نظر دادن در مواردی که تخصص کمتری در آنها داری اجتناب نمایید.

• در بحران ها و مشکلات قاطع و محکم برخورد کنید.

اعضای تیم اغلب تمایل دارند در مشکلات و بحران های بزرگ به یک فرد با تجربه تکیه نموده و از تخصص و تجارب وی بهره گیرند از این رو مدیران برای حفظ تصویر و همچنین اعتبار خود لازم است محکم و مقتدر به نظر برسند از این رو حتی اگر شما به عنوان یک مدیر نمی دانید که چه عملکردی درست است و شما را به نتیجه اصلی می رساند بهتر است این شک و تردید را به هیچ عنوان به زیر دستان خود منتقل نکنید.

• اطلاعاتتان را به روز نگه دارید.

توجه داشته باشید که تخصص شما زمانی تاثیر گذاری کافی را خواهد داشت که همواره بروز باشد و شما به عنوان یک مدیر اطلاعات کافی را از درون و بیرون سازمان خود داشته باشید تا بتوانید تحولات پیش روی تیم را به سادگی مدیریت نمایید.

• دغدغه ها و مشکلات اعضای تیم را درک کنید.

شما به عنوان یک مدیر باید ارتباطی دو سویه با اعضای تیم خود داشته باشید و اطمینان یابید که کارمندان از دغدغه ها و مشکلاتشان سخن میگویند.

• هرگز عزت نفس همکاران خود را تهدید نکنید.

هرچند ایجاد قدرت بر پایه تخصص از برتری دانش شما نسبت به اعضای تیمتان نشات می گیرد اما باید توجه کنید که چگونه از این قدرت بهره گیرید تا کارایی لازم را به شما بدهد. به عنوان مثال در صورتی که برخورد شما به عنوان یک مدیر و در موضع قدرت متکبرانه باشد باعث ناراحتی اعضای تیم خواهد شد. بنابراین باید توجه کنید که در ارائه بحث و نظرات خود به اعضای تیم نگاهی از بالا به پایین نداشته و جوری وانمود نکنین که افراد زیر دستتان نادان هستن، بلکه با بهره گیری از نظرات و ایده های آنها و اضافه نمودن نظرات کارشناسانه خود به افراد تیم فرصت دهید تا شما را به عوان یک مدیر لایق و متخصص درک نمایند و از این پس با روی باز نظرات و دیدگاه های شما را پذیرا باشند.

نکته پایانی

به عنوان آخرین نکته باید بیان نماییم که ایجاد قدرت به واسطه تخصص و بهره گیری درست از آن می تواند منبعی پایدار و ارزشمند باشد که تاثیر گذاری به مراتب بیشتری از روش های اعمال زور و دیکتاتوری دارد.