همانطور که در قسمت قبلی گفته شد تمامی انسانها در زندگی نقشهایی بر عهده دارند و تمام جهان صحنه ای است که آدمی بر آن قدم گذاشته و نقش خود راپذیرفته و به بهترین نحو ممکن آن نقش را ایفا می کند. اما علاوه بر این گفتیم افرادی وجود دارند که یک گام فراتر رفته و علاوه بر نقش خود ، نقش افراد مختلف  اجتماع را نیز  گاهی بر عهده می گیرند و وارد سطحی دیگر از زندگی شده و به موقعیتی به مفهوم بازی در بازی شده و گفتیم که اینان به ابزار نیاز دارند. بدن، بیان  تربیت حس و میمیک (چهره) ابزار اصلی بازیگر بوده و بدون این ابزار در واقع بازیگر نخواهند بود و توفیق چندانی نخواهند یافت. حال در این قسمت می خواهیم به این مطلب بیشتر پرداخته و ببینیم بازیگران سینما و تلویزیون ما تا چه اندازه دارای این ابزار بوده و چند درصد فاقد آن هستند و دیگر اینکه بدون ابزار چه ترفندهایی را به کار می برند و چگونه در این عرصه گاهی ترکتازی هم می کنند؟

اگر بخواهید واقعا و حقیقتا بدانید چند درصد از بازیگرانی که در حال حاضر در سینما و تلویزیون فعالیت داشته و در عین حال دستمزدهای میلیونی گرفته و در برخی مواقع پرکار هم بوده اند دارای این ابزار یعنی هنر بازیگری هستند باید بگویم درصد بسیار بسیار کمی دارای ابزار بازیگری بوده و درصد بسیار بالایی از این بازیگرها در واقع بازیگرنما بوده و بیشتر به کاسبی و یا عقده گشایی مشغولند نه هنر بازیگری زیرا حکایت هنر بازیگری حکایتی پر فراز و نشیب است.

متاسفانه از آنجا که در ایران هنر را بیشتر مقوله ای ذوقی دانسته و نه مقوله ای علمی و دانش بنیان و حتی با وجود دانشگاههایی که در آنها هنر تدریس می کنند و در واقع هنر نیز مانند فیزیک، شیمی، ریاضی و غیره دارای واحد درسی و تخصصی بوده و افرادی به عنوان هیات علمی در عرصه آموزش این رشته مشغول به فعالیت بوده اما همچنان نگاه به مقوله هنر نگاه سنتی بوده است.

در شیوه سنتی افرادی که تا اندازه ای دارای ذوق هنری بوده، بر اساس غریزه دست به آفرینش اثر هنری زده و گاهی موفق هم بوده اند. این دسته از افراد با چنین نگاهی به هنر، مقوله بازیگری را اعمال و رفتاری غریزی می دانند در حالیکه امروزه در دنیا بصورت بسیار تخصصی به تدریس هنر بازیگری پرداخته و از این رویه نتیجه دلخواه را نیز گرفته اند. اما در ایران همچنان عرصه هنر عرصه مرید و مرادی و مرشد و بچه مرشد بوده و فاقد مکانیزمی روشن و شفاف بوده است. عدم یک مکانیزم و ساختار مشخص باعث شده هر فرد بی استعداد و ناتوانی به دلیل امتیازاتی دیگر که داشته وارد این عرصه شده و به خودنمایی بپردازد.

امروزه بازیگری و هنر بازیگری در دانشگاهها و کنسرواتوارها تدریس شده و در تمام دنیا هر فرد علاقمندی به صرف علاقمند بودن نمی تواند وارد این عرصه پر فراز و نشیب شود، زیرا در آنجا برای هرکاری معیارها و شاخص هایی وجود دارد و همچنین عرصه هنر نیز مانند دیگر رشته ها امری تخصصی بوده و فرد می بایست از استاندارد لازم برخوردار باشد تا بتواند وارد عرصه مورد نظر خود شود.

در دنیا اینگونه نیست که هر نالایقی برای تفنن و سرگرمی و جاه طلبی قدم در زمین بازیگری بگذارد و بدون هیچگونه امتیاز و توانایی در هنر بازیگری به راحتی نقش گرفته و خود را بازیگر قلمداد کند. در دنیا هر موضوعی دارای سطحی استاندارد بوده و همه جا بر مبنای آن عمل می شود؛ اما ما در ایران فاقد سطحی تعریف شده به عنوان سطح استاندارد هستیم و بیشتر بر اساس روابط پیش می رود و لذا امروزه به جایی رسیده ایم که متاسفانه همان افراد نالایق خود را بازیگر پنداشته و در  عرصه حرفه ایی خود را بیش از اندازه باور داشته باشند.

این مشکل و معضل اساسی سینما و تلویزیون ایران است که روز به روز نیز همچون غده ای سرطانی در حال رشد بوده و خدا می داند که چند صباحی دیگر از هنر پر فراز و نشیب بازیگری چه برجای خواهد ماند. و البته این مشکل چند سویه دارد اولا کارگردانان و تهیه کنندگانی که به دلیل تامین گیشه، بیشتر به دنبال مانکن بوده و نه بازیگر و لذا فقط به فیزیک فرد توجه داشته و قصد دارند تمام نقاط ضعف اثر خود را با تصاویر مانکن های زیبا و دارای گیشه بپوشانند و در این میان هیچ کارگردان، بازیگر و اصولا هنرمندی به این وضعیت نه تنها واکنش نشان نداده بلکه در بعضی موارد استقبال نیز می کنند.

سویه دیگر همانطور که گفتیم نداشتن معیار و شاخص برای این عرصه است. به عنوان مثال مگر می شود که هرکسی سرش را پایین انداخته و وارد سازمان انرژی اتمی بشود و بخواهد بدون هیچ تحصیلات مرتبطی در این زمینه فعالیت کند و یا به جای مهندس عمران مشورت بدهد، نقشه کشی کند و برج بسازد. مگر می شود که برای خودت مطبی راه انداخته و بدون هیچگونه علم و دانش پزشکی، به طبابت مشغول شوی و مگر می توان ادامه داد؟ قطعا مراکزی هستند که صلاحیت ایشان را زیر سوال ببرند و او را یکروزه از آن حوزه اخراج کنند. اما در عرصه هنر متاسفانه گفتیم که ما معیار نداریم، سطح استاندارد تعریف شده ای نداریم و هر بیسوادی در زمینه هنری به خود اجازه دخول می دهد و دستمزدهای کلان نیز طلب می کند.

و اما سویه سوم جامعه است. در جامعه ای که طعم اثر هنری و همچنین  طعم کیفیت اثر هنری را از یاد برده اند  هر دغلکاری با ترفندهای مختلف مخاطب را فریب داده و اثری بسیار آبکی و بی ارزش را به او عرضه کرده و متاسفانه  مخاطب نیز  تصورش بر این است که خب حتما هنر همین است و جز این نیست. تصور می کند بازیگری همین لوده بازیها ست.

با توجه به استقبال این سه سویه که سرنوشت هنر مملکت را رقم میزند کار به جایی می کشد که هر نا توانی خود را توانا جا بزند و برای همین است که هرکسی از هر عرصه ای وارد دنیای بازیگری می شود و بر همین اساس است که افراد ناتوان ما با پا بر روی صحنه گذاشته و خود را بازیگر می پندارد، این افراد در کمال ناتوانی پا به عرصه بازیگری گذاشته و جای هنرمندان توانمند و چیره دست را اشغال کرده و محصولی تهوع آور را به مخاطب عرضه می کند. و بدتر از همه اینکه فلان شخص تصور می کند که بازیگری همین است و چیز دیگری نیست و همچنان به بازی های بسیار بد خود ادامه داده و مخاطبان بسیاری نیز تماشا کرده و هنرمندان نیز بدون هیچگونه واکنشی پذیرفته و هیچکس لب به اعتراض نمی گشاید.

این بازیگرنماها نه ابزار بازیگری را در اختیار داشته و نه درک و فهم و شعور بازیگری را دارند و همچنان به کار ابلهانه خود ادامه داده و نمی دانند که چه خیانتی به هنر را مرتکب شده و از احساسات مردم عام سو استفاده کرده و خود را در نزد آنان بازیگر معرفی کرده و این عمل آیا جز کلاهبرداری است؟ مگر کلاهبرداری چیست؟ مگر خیانت به ملت چیست؟ مگر سواستفاده از احساسات مردم غیر از اینست؟ امروز این جاه طلبی ها و کاسبی ها و منفعت طلبی ها همچون سرطانی هنر را در میان چنگال خود گرفته و هر روز یک گام به مرگ هنر بازیگری نزدیکتر می شویم.

افراد ناتوانی که با اعتماد به نفس برای بازی در نمایش و یا فیلم آمده و نقش گرفته اما این فرد نمی تواند یک جمله را درست وصحیح ادا کند. اصلا نمی فهمد که چه می گوید و بیشتر مانند چوبی است در مقابل دوربین که بسیار ناشیانه و تصنعی جمله ها را بدون فهم بیان کرده و متاسفانه خود را در جرگه بازیگران می داند. و فاجعه بارتر اینکه خود را هنرمند می داند. این دسته از افرادی که به همین نحو وارد عرصه هنر شده مانند افلیجی هستند که فاقد دو پا بوده اما میخواهند در یک تیم فوتبال بازی کرده و انتظار دارند که آنها را مربی به عنوان مهاجم به زمین بفرستد. اگر چنین اتفاقی می تواند روی دهد این دسته افراد نیز می توانند بازی کنند.

متاسفانه رفتار و واکنش جامعه سه سویه با این روند هنر بازیگری را به قعر چاه خواهد برد.

اگر فردی واقعا هنرمند باشد یقینا در عرصه بازیگری ماندگار خواهد شد و اگر ناتوان و نالایق باشد بعد از چند صباحی خاموش می شود. به عنوان مثال اگر در ذهن خود بازیگران را مرور کنید می بینید که امثال عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، علی نصیریان، پرویز پرستویی، سوسن تسلیمی، اکبر عبدی، امین تارخ و بسیاری دیگر همواره از ابتدا تا به امروز به هنرنمایی مشغولند و همواره برای آنان نقش وجود دارد اما مرور کنید بسیاری از افراد نسل جوان را که تنها ویژگی آنها زیبایی چهره و اندام موزون و متناسب آنان بوده و ببینید تا کجا توانسته اند پیش روند. چقدر ماندگار شده اند؟ می بینید که امروز بسیاری از افراد که حضورشان نه به معنی توانمند بودن بلکه بستگی به عواملی دیگر داشته هیچکدام امروز نیستند و دسته ای که با علم و دانش و مهارت وارد این عرصه شده همواره فعال بوده و با نوسانات پایین به فعالیت هنری خود می پردازند.

بازیگر به عنوان یک متخصص نیازمند ابزاری چون بدن رها و آماده، بیانی شیوا و قدرتمند، چهره ای ورزیده و توانا جهت بروز احساسات و حسی تربیت و تقویت شده دارد تا بتواند به عنوان یک علاقمند به کسب دانش تحلیل و شخصیت پردازی و قدرت تخیل و خلاقیت و شناخت متدهای بازیگری بپردازد و پس از کسب توانایی های لازم بر صحنه قدم بگذارد و آنگاه می تواند بر صحنه بدرخشد و هنرمند قلمداد شود.

.

منبع: تکرا

نوشته حکایت پر فراز و نشیب هنر بازیگری (قسمت دوم) اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

یکی از بسترهایی که همواره مورد علاقه هنرمندان بوده، اما به دلایلی  برای آنان  چالش برانگیز نیز بوده است؛ موضوعات، مفاهیم، رخدادها و رویدادهای دینی و مذهبی است که از طرفی بسیار جذاب و منحصربفرد بوده و از طرفی نیز پرداختن به آنها  بسیار مشکل  و چالشی است؛ زیرا هنرمند در پرداختن به این عرصه و تبدیل این مفاهیم و موضوعات به زبان هنر با خطراتی مواجه می شود که بزرگترین خطر، تبلیغی و شعاری شدن اثر هنری است و هنرمند همواره باید بکوشد که به دور از احساسات گری و نگاه احساسی و ایدئولوژیک بتواند با نگاهی منطقی و عقلانی، درامی خلق کند که هر مخاطبی را تحت تاثیر قرار دهد و دافعه ایجاد نکند.

در اینجا قصد داریم نگاهی گذرا به فیلم روز واقعه بیندازیم، پس با تکرا همراه باشید.

یکی از رویدادهای تاریخی موثر و تاثیر گذار بر انسان در تمام ادوار تاریخ، واقعه کربلا بوده که تا به امروز بازتاب آن را در بسیاری از عرصه ها از جمله ادبیات، شعر، داستان، هنرهای تجسمی و هنرهای نمایشی شاهد بوده ایم و در این میان تعزیه به عنوان یکی از انواع هنرهای نمایشی بسیار شاخص بوده و بطور مستقیم و غیر مستقیم به حوادث و وقایع کربلا و اشقیا و اولیا پرداخته و همواره هنری به شدت تاثیرگذار بر مردم بوده و تا به امروز ارتباط خود را با مخاطب حفظ کرده است.

اما در عرصه سینما کمتر به این موضوع پرداخته شده است. در واقع تعداد آثار تصویری در این زمینه کمتر از انگشتان یک دست بوده و در این میان شاخص ترین اثر هنری را می توان فیلم روز واقعه نوشته بهرام بیضایی و به کارگردانی شهرام اسدی دانست.

مشهورترین اثر دراماتیک در این زمینه که در حافظه هنری مخاطبان نیز حک شده “روز واقعه” اثر بهرام بیضایی است که بر اساس نگاه ویژه این نویسنده در خصوص داستانها و وقایع تاریخی نگاشته شده و به شکل غیر مستقیم و نمادین به قیام عاشورا و حادثه کربلا خود را نزدیک می سازد. در واقع عاشورا به مثابه یک داستان تراژدی و حماسی، جدا از تفاسیر و تاویل هایی که می توان از آن داشت، بستر خوبی برای شکل گیری یک اثر سینمایی ارزشمند است که قهرمان آن با کشته شدن نه تنها از بین نمی رود، بلکه چهره ای اسطوره ای تر می یابد.

و اما داستان فیلم روز واقعه …

فیلم  روز واقعه را باید عاشورایی ترین فیلم سینمای ایران به حساب آورد. فیلم روز واقعه حکایت جوانی نصرانی است به نام عبدالله که به تازگی مسلمان شده ودلیل اسلام آوردن وی، عشقی است که در دل نسبت به راحله، دختری مسلمان پیدا کرده و از سر دلدادگی به آیین مسلمانی درآمده است تا پدر راحله با ازدواج او و دخترش موافقت نماید. عبدلله پس از ۳۷ بار خواستگاری از راحله در نهایت موافقت پدر راحله را گرفته هرچند که برادران راحله از اینکه او تازه مسلمان است، وصلت با او را مایه سر افکندگی می دانند.

به هر حال در میانه راهی که داماد رهسپار خانه عروس است، پیکی خبر از حسین (ع) می آورد و در ضمن خبر می دهد که کوفیان سر مسلم بن عقیل را زده اند. از آنجا که امام حسین مقتدای راحله بوده، عبدالله نیز از این طریق با امام  آشنایی پیدا می کند. پس از رد و بدل کردن هدایا و برپایی مراسم، عبدالله ندایی غیبی می‌شنود که می گوید؛ ” آیا کسی هست که مرا یاری کند؟”

عبدالله آشفته شده و به پرس و جو می پردازد؛ اما هیچکس آن ندا را نشنیده و تنها عبدالله شنیده است. او با شنیدن این ندا و خبر شهادت مسلم، پریشان شده و مجلس را به شتاب ترک می کند. سوار بر مرکب اهدایی عروسش شده و راه بیابان را در پیش می گیرد.

عبدالله تا شب هنگام می تازد. شب در اتراق گاه چند شترچران، بیتوته می کند. شترچرانان می گویند که کاروان امام حسین چند روزی قبل از این محل گذشته است. عبدالله می گوید مسافر کوفه است. اکنون شب دهم محرم است.

عبدالله راه کوفه را از آنان می پرسد و رهسپار می شود. سحرگاه برادران راحله او را می یابند و قصد جانش می کنند. آنها تصمیم دارند او را به شهر بازگردانند و به واسطه رفتارش او را مجازات کنند. عبدالله از بازگشتن سرباز می زند. آن سه دست به شمشیر می برند؛ اما تهدید عبدالله آنها را پشیمان می کند.

عبدالله نیت خود را بیان می کند. او می گوید نمی خواهد تمام عمر را در شک سپری کند و اکنون به دنبال حقیقت است. راحله پا در میانی می کند و عبدالله با مشکی آب رهسپار ادامه سفر می شود. در میانه راه از خرابه بتخانه ای می گذرد و راه کوفه را می پرسد.

در ادامه راه، بر کاروانی می گذرد که راهزنان اموال کاروانیان را به سرقت می برند. عبدالله در انتخاب دنبال کردن راه خود و کمک به کاروانیان، به کمک آنان می شتابد. او در نبردی تک نفره، حرامیان را ازبین می برد. و به راه خود ادامه می دهد. با آغاز طوفان شن، مدتی در میانه صحرا متوقف می شود.

سپس بر سر راه دو قبیله ای قرار می گیرد که برای جنگ با امام حسین به سوی کربلا می روند. آنها از راه عقب مانده اند و مدتی در صحرا گم شده اند. با اعلام قصد عبدالله در کمک به امام حسین بین دو قبیله که هر دو مسلمان هستند، اختلاف می افتد. قبیله ای از عزم خود در جنگ با امام منصرف می شود و قبیله ای بر رای خود پابرجا می ماند. آن دو قبیله با یکدیگر جنگ می کنند و عبدالله که به اسارت در آمده است، نجات می یابد.

در میان بیابان عبدالله با گروهی مواجه می شود که از یاری امام سرباز زده اند و با اندوه و فلاکت باز می گردند. آنها خبرهایی از امام می دهند که دشمنان او را محاصره کرده و امام از بیعت با دشمنان سرباز زده است.

عبدالله در می یابد که چندان راهی تا رسیدن به امام باقی نمانده است. اسب عبدالله از پای در می آید. او پیاده راهی می شود. به واحه ای می گذرد. بزرگ کاروان به او می گوید که امام هفت روز قبل از این واحه گذشته است. امام خبر آمدن او را به بزرگ قبیله داده و حتی اسبی را برای ادامه سفر او تدارک دیده است.

این واحه اطراق گاه امام و کاروان او بوده است. اهالی واحه به سوگ نشسته اند. بزرگ واحه می گوید؛ بر اساس اعتقادی قدیمی، در ظهر این روز دو خورشید بر فراز آسمان رو به روی هم قرار می گیرند.

عبدالله با اسبی که امام برایش مهیا کرده، راه را ادامه می دهد.

او صدای جنگ رااز دور می شنود. به کربلا می رسد؛ اما اکنون زمانی است که دشمنان بر امام ظفر یافته اند و مشغول جمع کردن غنایم و انتقال اسیران اند. دشمنان کسانی را که از جنگ با امام رویگردان باشند می کشند. عبدالله سرهای بریده شهدا، خورشید به خون نشسته و آتش زدن خیمه ها و دو خورشید را در آسمان را می بیند… از زیر سنگ های بیابان خون می جوشد.

او در نهایت آهنگری را که همانند او در خواب ندایی غیبی شنیده بود را می یابد که غرق در خون است و به شهادت رسیده است.

عبدالله با خبر آنچه دیده است به شهری که راحله در آن است باز می گردد. می گوید: او به بالاترین جایی رسید که تا کنون بشری رسیده است. همه حجت مسلمانی من حسین بن علی است. حقیقت را در زنجیر و پاره پاره و بر سر نیزه دیدم.

بهرام بیضایی دنیای پیرامونش را زیباتر از آنی که هست می بیند. او انسان را چند پله از واقعیت خود بالاتر برده و نگاهی عمیق تر به توانایی های فکری او دارد. در آثار بیضایی از زور بازو و قلدری خبری نیست، بلکه آنچه بیشتر از هر چیز نمایان است، نیروی تفکر است. در “روز واقعه” آنچه مسلم است، شعور عبدالله است که وی را از حجله دامادی به حجله‌ی عاشقی اش می کشاند و این همان جنگی است که بیضایی بین شعور و شعار به پا می کند.

او به خوبی می داند که چه قافیه ای را برای کدام بیت بیاورد. حماسه عاشورا اگر از حوزه شعار بیرون برود و به شعور برسد- کاری که بیضایی در روز واقعه به خوبی از عهده ی آن بر آمده است – می توان انقلابی در درک آدم ها از واقعه ی عاشورا به وجود آورد. آنچه برای بیضایی در این واقعه بیش از هر چیز مهم بوده آن است که “حقیقت” را برملا کند. بیضایی حقیقت را بر نیزه می بیند، چیزی که خیلی از آدم های شعاری از شنیدن آن لرزه بر اندام شان می افتد.‏

در این اثر شاخص و مطرح سینمای دینی بازیگرانی چون علیرضا شجاع نوری، لادن مستوفی، عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، محمد علی کشاورز، مهدی فتحی، حسین پناهی، نادره خیرآبادی، عنایت بخشی، ژاله علو، سیامک اطلسی و … به ایفای نقش پرداخته اند.

نظرات خود را با ما در میان گذارید.

.

منبع: artbushehr، artkariman ، techera

نوشته نگاهی به فیلم روز واقعه نوشته بهرام بیضایی و کارگردانی شهرام اسدی به بهانه اربعین حسینی اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

پیرامون ستاره و ستاره سازی در سینما همواره مباحث زیادی مطرح بوده و موافق و مخالفنی نیز همیشه بوده اند که در تایید و یا رد آن، دلایل خاص خود را داشته و لذا عده ای با آغوش باز آن را پذیرفته و از فواید تجاری و حضور حداکثری مخاطب در سالن سینما بهره برده و عده ای نیز این جریان را هم راستا با مسیر هنری اثر ندیده و نسبت به وجه هنری اثر نگران بوده و طبیعتا آثاری را تولید کرده و به مخاطب بسیار محدودی ارائه داده است که بیشتر، منتقدان و روشنفکران جامعه مخاطب آن اثر بوده اند .

البته این بدان معنا نیست که منتقدان و روشنفکران، مخاطب دیگر آثار نبوده بلکه بدین معناست که چنین آثاری که از معیارهای تجاری استفاده نکرده است، از حضور مخاطب عام بی بهره مانده و لذا همواره به لحاظ تجاری آثاری ناموفق بوده و اغلب شکست خورده اند.

ستاره و ستاره سازی در سینمای جهان همواره امری رایج بوده و حتی جریانی بسیار قدرتمند بوده است. هیچ دوره ای از سینما در ایران و دیگر کشورهای جهان از میان نرفته و هیچگاه شخصی قدرت آن را نداشته که با آن بتواند مبارزه کند و این جریان را از بین ببرد و یا آن را تضعیف کند. حتی فیلمسازان بزرگ نیز همواره سعی کرده‌اند با توجه به  رعایت تمام شرایط کیفی فیلم، از این جریان نیز بهره مند شوند؛ زیرا ستاره سازی در تاریخ سینمای ایران و جهان با اقتصاد سینما، رابطه ای بسیار قوی و آشکار داشته  است.

 به هر حال ما می دانیم که اگر فیلمی گیشه نداشته باشد شکست خواهد خورد و هیچ تهیه کننده ای با شکست مادی و تجاری فیلم ارتباط خوبی ندارد. اصولا تهیه کنندگان همواره به دنبال فروش بیشتر بوده و در این خصوص سعی می کنند که معیارها و عوامل تاثیرگذار بر گیشه را رعایت کنند و به هر قیمتی که شده، حتی اگر مقداری از کیفیت را نادیده بگیرند، سعی میکنند گیشه را تامین کنند. البته این امری کاملا عقلانی است؛ زیرا اگر فیلم گیشه نداشته باشد به معنای نداشتن مخاطب بوده و عدم مخاطب یعنی پایان کار یک هنرمند و یک فعالیت اقتصادی.

لذا همواره ستاره سازی امری رایج بوده و البته با نوساناتی نیز روبرو بوده است. گاهی این جریان شدیدتر و گاهی خفیف تر شده؛ اما هیچگاه از بین نرفته است. سینمای ایران نیز از این امر بهره فراوان برده و تاریخ سینما به ما نشان می دهد که ستاره سازی همیشه امر منفی نبوده و در بسیاری موارد سینمای ایران را از بحران نجات داده و یکی از عوامل بسیار موثر بر حیات سینما تا به امروز بوده است.

در تاریخ ستارگان سینمای ایران،  فردی در سال ۱۳۳۸ به عرصه سینما پا گذارده که دارای پتانسیل بسیار بالا بوده و معیارهای بسیاری برای ستاره شدن داشته است. فردی که از دنیای ورزش به عرصه سینما آمد و طبیعتا دارای اندامی ورزشی و بسیار خوش هیکل بود. با توجه به تجربه در بدنسازی، ژیمناستیک و کشتی قطعا به لحاظ فیزیک بسیار متناسب بوده و دارای چهره ای بسیار جذاب نیز برای مخاطب بوده است که در طول تاریخ سینمای ایران هیچگاه رقیب نداشته است.

این ستاره درخشان سینما، محمد علی فردین بود. حبیب الله بلور که از مردان نامدار کشتی بوده و در سینما نیز دستی داشته در ورود فردین به سینما نقشی اساسی ایفا کرده است. فردین نیز از آنجا که در عرصه کشتی بسیار موفق بوده و دارای ویژگیهای فیزیکی و جسمانی مناسب و خاصی بوده با کمک بلور پا به عرصه سینما گذاشت.

محمد علی فردین با توجه به چهره سمپاتیک و جذابیت فوق العاده و ارتباط با مخاطب، به سرعت در عرصه سینما  به پیش رفته و مورد توجه اهالی سینما قرار گرفت و بصورت حرفه ای کار سینما را شروع می کند. فردین کار بازیگری خود را با فیلم ” چشمه آب حیات ” در سینما شروع کرد.

فیلم رنگی ” چشمه آب حیات ” در سال ۱۳۳۸ به کارگردانی سیامک یاسمی بر پرده سینما آمد و محمود کوشان فیلمبرداری آن را بر عهده داشت. بازیگران این فیلم عبارت از محمدعلی فردین، ایرن، ایرج قادری، نریمان و نقشینه بودند.

فردین که عضو تیم ملی کشتی ایران بود با این فیلم پا به سینما گذاشت و پس از مدتی  کوتاه به یک ستاره تبدیل شد.و با توجه به نقشها و شخصیتهایی که تصویر میکرد مورد استقبال انبوه تماشاگران قرار گرفت و مخاطبان آنروز تجسم آرزوهای دور و دراز خود را در فیلمها و شخصیت او یافتند.سیمای جذاب فردین به علاوه تبلیغات دامنه دار در اطراف او و ترانه های ایرج همراه با لب خوانی فردین از وی چهره ای بسیار محبوب ساخت که بر دل تمامی مردم اعم از روشنفکر و غیر روشنفکر و خاص و عام نشست و حتی با توجه به کیفیت پایین آثاری که فردین در آنها به ایفای نقش می پرداخت باز هم مورد علاقه مردم بود و فردین مسیری را در آن سالها پیمود که آرزوی هر هنرمندی است .

ولی تا بحال ستاره ای در سینمای ایران ظهور نکرده که تا این اندازه درخشان در نظر مخاطب باشد و همچنین مورد علاقه مخاطبانی به این گستردگی قرار بگیرد. تا به امروز نیز که حدودا ۴۰ سال از آخرین فعالیتهای فردین می گذرد همچنان مورد علاقه نسلهای گذشته بوده و در ضمن نمی توان سینما را از فردین جدا کرد.

مرور تاریخ سینما بدون پرداختن به فردین و تاثیرات او در سینما امکانپذیر نیست و همواره جایگاه خود را داشته و بر خلاف نظر برخی که هنر او را زیر سوال می برند، جایگاه فردین در قلب مخاطبان نشان از هنر وی بوده و نکته اینست که فردین توانسته قلب های بیشترین مخاطب را تا به امروز در سینمای ایران تسخیر کند. او با هر حضور خود در سینما، جمعیت کثیری را به سینما کشانده و بی شک تاثیری بسیار حیاتی بر اقتصاد سینما داشته است.

در بسیاری از بحرانها سینمای ایران را از ورشکستگی نجات داده و این کار بزرگ، خود نشان از هنری دارد که هر کسی توانایی آن را نداشته است. هرچند عده بسیار معدودی در مقابل حجم کثیری از جامعه، نمی تواند عدد قابل توجهی باشد.

به هر حال محمد علی فردین تحرک و جنب و جوشی در سینمای آن زمان بوجود آورد و رخوت را از آن دور ساخت. کاری که هرکسی توان آن را نداشته و ندارد. حضور جمعیتی که در روز تشییع او در محل تعیین شده گرد آمده تا به او ادای احترام کنند، نشانه های بسیاری در خود دارد که لازم است مورد توجه و تحلیل قرار گیرد.

یعنی بیست سال پس از فعالیت او چنین حجمی از مخاطب و تعاریف و نظراتی که برخی هنرمندان بنام و مشهور ایران درباره وی بیان نموده بیانگر اینست که حتی با دوری بیست ساله فردین از سینما جایگاه او همچنان حفظ شده و بین او و سینمای ایران نمی توان جدایی انداخت و بدون شک فردین بخشی از تاریخ سینمای ایران شده است.

فردین در آثار بسیاری به ایفای نقش پرداخت بطوری که حدودا در مدت بیست سال بیشتر از شصت فیلم در رزومه بازیگری او به چشم می خورد که برخی از آنها به شرح زیر است:

گنج قارون ، حاتم طایی، جهان پهلوان، فریاد نیمه شب (۱۳۴۰)، چرخ فلک (۱۳۴۶)، سلطان قلبها (۱۳۴۷)، کوچه مردها (۱۳۴۹)، بابا شمل (۱۳۵۰)، جوانمرد (۱۳۵۳)، غزل (۱۳۵۵)، بر فراز آسمانها (۱۳۵۷)، چشمه آب حیات (۱۳۳۸)، قصه شب (۱۳۵۲) و برزخی ها (۱۳۶۱)

همچنین فردین در زمینه تهیه کنندگی نیز تجاربی به شرح زیر را در کارنامه کاری خود دارد :

بر فراز آسمانها (۱۳۵۷)، قرار بزرگ (۱۳۵۴)، قصه شب (۱۳۵۲)، جهنم + من (۱۳۵۱)، سکه شانس (۱۳۴۹)، خوشگل خوشگلا (۱۳۴۴)، گرگهای گرسنه (۱۳۴۱)

محمد علی فردین در کارنامه کاری خود یک تجربه نیز در زمینه تدوین داشته و فیلم قرار بزرگ (۱۳۵۴) تنها تجربه وی در این زمینه بوده است. در زمینه نویسندگی نیز پنج اثر با عناوین قصه شب (۱۳۵۲)، سلطان قلبها (۱۳۴۷)، حاتم طائی (۱۳۴۵)، خوشگل خوشگلا (۱۳۴۴)، عشق و انتقام (۱۳۴۴) را به مخاطب ارائه داده و ۱۱ اثر را نیز کارگردانی کرده که عبارتند از :
بر فراز آسمانها (۱۳۵۷)، قرار بزرگ (۱۳۵۴)، قصه شب (۱۳۵۲)، جهنم + من (۱۳۵۱)، قصر زرین (۱۳۴۸)، سلطان قلبها (۱۳۴۷)، حاتم طائی (۱۳۴۵)، گدایان تهران (۱۳۴۵)، خوشگل خوشگلا (۱۳۴۴)، عشق و انتقام (۱۳۴۴)، گرگهای گرسنه (۱۳۴۱)

در مطالب بعدی به دیگر ستارگان سینمای قبل انقلاب و بعد از انقلاب خواهیم پرداخت. با تکرا همراه باشید.

منبع: تکرا

نوشته ستارگان سینمای قبل از انقلاب (قسمت اول)؛ فردین ستاره تمام نشدنی سینمای ایران! اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.

فیلم جدید مل گیبسون به نام ستیغ اره ای (Hacksaw Ridge) یکی از فیلم هایی است که شانس برنده شدن جایزه اسکار را دارد. در کنار ویژگی های مثبت فیلم چند نقطه ضعف هم وجود دارند که باید به آن ها توجه کرد.

انسان‌های زیادی به دلیل اعتقاداتشان از ارتش دوری می‌کنند و “دزموند داس” یکی از آنها بود. پزشکی که در طول جنگ جهانی دوم حاضر به گرفتن اسلحه نمی‌شود و در طول جنگ اوکیناوا جان ۷۵ نفر از همرزمانش را نجات می‌دهد. داستان تکان‌دهنده‌ای است که در دهه ۵۰ میلادی اتفاق می‌افتد و اینک در قرن ۲۱ همراه با جلوه‌ های تصویری دردناک در فیلم ستیغ اره ای بر روی پرده‌های سینما ظاهر می‌شود.

یک کاتولیک مومن که به شدت با خشونت مخالف است، انتخاب مناسبی است که کارگردان، مل گیبسون، برای نقش گروهبان یورکی در نظر گرفته، که به زیبایی تمام با بازی اندرو گارفیلد (Andrew Garfield) کامل گشته است. او که پیشینه‌ای مملو از خشونت و خونریزی دارد و بدلیل بی‌مهری‌ های پدرش، همواره تا سر حد مرگ با برادرش دعوا می‌ کرده و از اختلاف آن دو مرد بزرگ خودش را مصون نگه می‌ داشته است.

سکانس‌ های موجود، بی‌ تردید فیلم گیبسون را در رقابت با فیلم هایی مثل تک تیرانداز آمریکایی (American Sniper) قرار می‌ دهد؛ اما گیبسون به خاطر فیلم‌ هایی که کارگردانی کرده است همواره در صدر مدعیان دستیابی به جایزه اسکار در لیست هالیوود قرار دارد و به احتمال زیاد فیلم او برای چند جایزه اسکار هم نامزد خواهد شد.

اما فیلم ستیغ اره ای نتوانسته کاملا بی‌ نقص ظاهر شود و در سکانس ‎هایی این نقص کاملا به چشم می‌‌خورد مثلا در سکانس اردوگاه بیگاری در قسمت پنبه‌ ریسی وینس وانگ با بازی گروهبان سرسخت، خیلی خنده دار است؛ چون سم ورثینگتون (Sam Worthington) استرالیایی با لهجه آمریکایی به عنوان رییس ظاهر می‌ گردد.

همه‌ی همرزمان داس در طول هفت روزی که خارج از اردوگاه بدنبال مفقودین بودند می‌‌خواستند او را قانع کنند که لااقل اسلحه را لمس کند؛ درحالی که از روایت داستان می‌‌دانیم که او با اسلحه‌ گرم به پدرش شلیک کرده است و این یعنی تناقض! داس هوای خانه را در سر دارد تا با معشوقه اش ازدواج کند؛ اما به دلیل ترس از بازداشت شدن ترجیح می‌‌دهد از دستورات پیروی کند.

در اواسط فیلم ستیغ اره ای که کمی هم به درازا می‌ کشد، پرده‌ های جدیدی از واقعیات اوکیناوا فاش می‌گردد. وقتی که داس و همکارش در میان تپه‌ها سردرگم بودند، ژاپنی ها با چنگ و دندان در حال مقاومت کردن بودند و این در حالی بود که در سنگرهای بتنی پناه گرفته بودند و از کانال های زیر زمینی عبور می‌کردند، حتی بمباران‌های نیروی دریایی هم نمی‌ توانست آن‌ها را به عقب براند.

گیبسون بعضی از سکانس‌ها را به طرز زیبایی کارگردانی کرده ولی به نظر این میزان از حجم خون در این سکانس باور نکردنی باشد و به احتمال زیاد برای چند سال به عنوان یک تصویر سینمایی ماندگار باقی خواهد ماند. همچنین گیبسون نتوانسته به اندازه کافی در داستان فیلم هیجان بوجود آورد. یک لذت خاصی از دیدن این همه خشونت و هیاهو بایستی به آدم دست بدهد؛ ولی عجیب است که گیبسون از ساخت چنین صحنه‌هایی عاجز مانده است!

 شخصیت خود گیبسون فردی است که از خشونت و جنگ اجتناب می‌کند (پدر گیبسون او را از نیویورک به استرالیا فرستاد تا پسرش تحت عنوان خدمه جنگ ویتنام شناخته شود). دو وجه متمایز از آسودگی و پشیمانی درون گیبسون وجود دارد. آنطور که گارفیلد در مورد گیبسون می‌گوید یک حس بی گناهی و خلوص نیت درون او وجود دارد؛ اما اصلا مهم نیست هرچند که آشفتگی او از جنگ به عنوان یک عنصر خارجی در فیلم مشهود است. این نقیصه ها را نباید دست کم گرفت چونکه جایزه اسکار یک جایزه معمولی نیست و به هر فیلمی داده نمی‌شود.

« اگر این تپه‌ها ما را به کشتن ندهند، مطمئنا قلب های ما را خواهند شکست» دیالوگی از مارین بود که قبل از شروع نبرد در فیلم کلینت ایستوود (Clint Eastwood) ساخته شده در سال ۱۹۸۶، در فیلم گفته می‌شود. ظرافت خاصی در ابتدای فیلم ما را شیفته خود می‌ کند زمانی که همه بازیگران به یکصدا می‌ گویند؛ “بیایید نبرد را شروع کنیم و شجاعانه به پیروزی برسیم.”

همان گونه که چرچیل گفته جنگ بی‌رحم و باشکوه هست و همچنان ادامه خواهد داشت.

.

منبع: Nypost

نوشته فیلم ستیغ اره ای به کارگردانی مل گیبسون شانس اصلی دستیابی به جایزه اسکار اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.