گوگل مدتهاست با راه اندازی خدمات فیبر به علاقمندان سرویس اینترنت پرسرعت ارائه می دهد، اما از این پس مشتریان جدید گوگل فیبر تنها می توانند از طرح های گران قیمت استفاده کنند.
به نقل از ورج، ارزان ترین سرویس گوگل فیبر خدمات اینترنت با سرعت ۱۰۰ مگابیت در ثانیه بود. اما گوگل این خدمات کم هزینه را به مشتریان جدید خود ارائه نکرده و آنها را مجبور به استفاده از خدمات گران قیمت تر با سرعت یک یا چند گیگابیت در ثانیه می کند.
هزینه استفاده از اینترنت ۱۰۰ مگابیت در ثانیه گوگل در هر ماه ۵۰ دلار بود. اما کاربران جدید دیگر نمی توانند این طرح را سفارش دهند و ارزان ترین طرح در دسترس استفاده از اینترنت با سرعت ۱۰۰۰ مگابیت در ثانیه با هزینه ۷۰ دلار در ماه است.
به نظر می رسد گوگل قصد دارد از این پس از طریق ارائه خدمات گوگل فیبر درآمد بیشتری به جیب بزند. ارائه خدمات گوگل فیبر از سال ۲۰۱۲ آغاز شده و فعلا در شهرهای بزرگ ۱۸ ایالت آمریکا ارائه می شود.
گوگل به مشتریان جدیدش اینترنت ارزان نمی دهد
گوگل مدتهاست با راه اندازی خدمات فیبر به علاقمندان سرویس اینترنت پرسرعت ارائه می دهد، اما از این پس مشتریان جدید گوگل فیبر تنها می توانند از طرح های گران قیمت استفاده کنند.
به نقل از ورج، ارزان ترین سرویس گوگل فیبر خدمات اینترنت با سرعت ۱۰۰ مگابیت در ثانیه بود. اما گوگل این خدمات کم هزینه را به مشتریان جدید خود ارائه نکرده و آنها را مجبور به استفاده از خدمات گران قیمت تر با سرعت یک یا چند گیگابیت در ثانیه می کند.
هزینه استفاده از اینترنت ۱۰۰ مگابیت در ثانیه گوگل در هر ماه ۵۰ دلار بود. اما کاربران جدید دیگر نمی توانند این طرح را سفارش دهند و ارزان ترین طرح در دسترس استفاده از اینترنت با سرعت ۱۰۰۰ مگابیت در ثانیه با هزینه ۷۰ دلار در ماه است.
به نظر می رسد گوگل قصد دارد از این پس از طریق ارائه خدمات گوگل فیبر درآمد بیشتری به جیب بزند. ارائه خدمات گوگل فیبر از سال ۲۰۱۲ آغاز شده و فعلا در شهرهای بزرگ ۱۸ ایالت آمریکا ارائه می شود.
رئیس جمهوری اعلام کرد: تقویت شبکه ملی اطلاعات برای رفع نیاز مردم به خارج
رئیس جمهوری امروز و همزمان با تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ ضمن اعلام گزارشی از وضعیت رشد پهنایباند که از زمان آغاز دولت یازدهم شروع شده گفت که دولت او به دنبال تقویت شبکه ملی اطلاعات است تا مردم برای رفع نیازهای خودشان دیگر به خارج نیاز نداشته باشند.
حسن روحانی با اشاره به ویژگیهای بودجه سال ۱۳۹۹ گفت: « اصول سیاستهای ما در بهداشت و درمان، آب، محیط زیست، کشاورزی، برق، ریل و ارتباطات که پهن باند و شرایط ارتباطی نسبت به آغاز دولت یازدهم قدرت آن ۲۰ برابر شده است. بنابراین ما این روند را ادامه میدهیم و انشالله در زمینه اینکه ما بتوانیم شبکه ملی اطلاعات داخلی را آنچنان تقویت کنیم که مردم بتوانند برای نیازمندیهای خود، نیازی به خارج نداشته باشند.» او همچنین به دستور مستقیم مقام رهبری در این زمینه اشاره و تاکید کرد: «این دستور را انشالله در شورای عالی فضای مجازی پیگیری میکنیم، به امید خدا مردم ما شرایط بهتری را لمس خواهند کرد.»
پیش از این نیز رییس قوه قضاییه در سخنرانی که در اصفهان داشت اعلام کرده بود که به شدت به دنبال اجرای شبکه ملی خواهد بود. ابراهیم رئیسی در این مورد گفته بود: «این نکته درست است، شبکه ملی اگر فعال شود بسیاری از مسائل را حل میکند، شبکه ملی اطلاعات یکی از اهدافی است که به شدت دنبال خواهیم کرد و یکی از ضرورتهای جدی کشور است.»
با این اظهارات حالا این نگرانی از سمت کاربران در شبکههای مجازی مطرح میشود که آیا دولت به صورت جدی به دنبال قطع اینترنت است؟
دسترسی به سرویسهای آنلاین با شبکه ملی اطلاعات؟!
در زمان قطع اینترنت در اواخر آبان ماه و اتصال اینترنت ثابت بعد از ۷ روز و اینترنت همراه بعد از نزدیک ۱۱ روز مقامات وزارت ارتباطات اعلام کردند که به کمک شبکه ملی اطلاعات توانستهاند به بخش قابل توجهای از نیاز کاربران به استفاده از سرویسهای آنلاین پاسخ دهند. در همین زمینه وزیر ارتباطات در گفتوگو با خبرگزاری خانه ملت گفته بود که قطع یک هفتهای اینترنت به دستور شورای امنیت کشور فرصت خوبی بوده تا ادعای این وزارتخانه مبنی بر اجرای ۸۰ درصدی این شبکه در کشور ثابت شود. محمدجواد آذری جهرمی تاکید کرده بود که قطع اینترنت در سراسر کشور فرصتی بود که ادعاهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمینه اجرای سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات دیده شود اعلام کرد: «مشخص شد که با استفاده از شبکه ملی اطلاعات خدمات پایه وجود دارد.»
در همین زمینه هم در زمان قطع اینترنت یکی از مقامات وزارت ارتباطات در گفتوگو با پیوست گفته بود که با راهاندازی شبکه ملی اطلاعات امکان استفاده از سرویس کسبوکارهای آنلاین، خدمات بانکی و تمامی سرویسهایی که در داخل کشور میزبانی میشوند فراهم بوده است.
هرچند که در مقابل این اظهارات گروهی از کسبوکارهای آنلاین در گفتوگو با پیوست اعلام کردند که بعد از ۲۴ ساعت از قطع اینترنت یعنی از ۲۵ آبان ماه توانستند به کمک شبکه ملی اطلاعات به حیات خود و البته نه به گستردگی گذشته بازگردند. به گفته آنها سرویسهایشان در ظاهر مشغول به کار بوده؛ اما به دلیل وابستگی به سرویسهای خارجی که نمونه داخلی هم ندارند از فعالیت خود باز ماندهاند.
خسارتها از یک قطعی
قطع نزدیک به دوهفتهای اینترنت (ثابت و همراه) براساس گزارش نهادهای مختلف تا کنون ضررهای گوناگونی را به کسبوکارهای وابسته به اینترنت زده است. براساس اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به پیوست این ضرر در بخش تلکام( اینترنت ثابت و همراه) نزدیک به ۱۰۸۰ میلیارد تومان برآورد شده است. از سمت دیگر نیز کمیسیون تجارت الکترونیکی سازمان نظام صنفی رایانهای استان تهران گزارشی از برآورد خسارتهای وارد شده به کسبوکارهای اینترنتی از محل تراکنشهای اینترنتی در زمان قطع اینترنت منتشر کرده که براساس این گزارش کسب وکارهای اینترنتی در زمان قطع اینترنت ۲هزار و ۹۵۰ میلیارد تومان خسارت دیدهاند.
در راستای همین ضررها نیز بعد از برگزاری جلسات مختلف سازمان فناوری اطلاعات با کسبوکارهای اینترنتی در مورد برآوردهای خسارتهای وارد شده به آنها در زمان قطع اینترنت، امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در توییتی اعلام کرد که برای جلوگیری از عادی سازی قطع اینترنت در حال تهیه لایحه ویژه در این زمینه هستند. هرچند که این توئیت ناظمی هم با واکنش منفی کاربران در شبکههای اجتماعی روبهرو شد؛ چرا که به باور آنها تدوین و تصویب این لایحه به معنی ایجاد شرایط قانونی برای قطع اینترنت در کشور خواهد بود.
برنی سندرز از برنامه ۱۵۰ میلیارد دلاری توسعه اینترنت پهن باند رونمایی کرد
برنی سندرز، نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، دیروز از برنامهاش برای توسعه دسترسی اینترنت پهن باند، به عنوان بخشی از سیاستهای تحریک اقتصاد و کاهش قدرت و نفوذ شرکتهای بزرگ روی زندگی آمریکاییها پرده برداشت.
برنی سندرز، سناتور ایالت ورمونت و نامزد انتخابات ریاست جمهوری، در طرحی پیشنهادی با نام «توسعه اینترنت پرسرعت برای همه» که در وبسایتش منتشر شده، خواستار شناسایی اینترنت به عنوان یک خدمت عمومی مانند آب و برق شده است. در کارزار انتخاباتی سندرز تاکید شده که اینترنت نباید برای شرکتهایی مانند کامکست، ورایزون و AT&T به ماشین پولسازی و کسب سود تبدیل شود.
بر اساس برنامه پیشنهادی سندرز، 150 میلیارد دلار کمک مالی در اختیار دولتهای محلی و ایالتی قرار میگیرد تا با کمک آن به ایجاد شبکههای پهنباند با مالکیت عمومی بپردازند. این کمکهای مالی در قالب طرح جدید زیرساختهای سبز پرداخت میشود که به ادعای سندرز، سرمایهگذاری در زمینه توسعه پهنباند را با جهش مواجه میکند. این پیشنهاد همچنین برنامهای را برای کوچکسازی شرکتهای ارایه دهنده خدمات اینترنت و غولهای انحصاری کابل دنبال میکند و قصد دارد به آنچه «ادغامهای ضد رقابتی» خوانده شده، پایان دهد.
برنی سندرز و سایر رقبایش در حزب دموکرات که برای ورود به مرحله نهایی انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال 2020 با هم رقابت میکنند، خواهان افزایش دسترسی به اینترنت پرسرعت در مناطق روستایی و برای آمریکاییهای کمدرآمد شدهاند و اعتقاد دارند که دسترسی به پهنباند برای مدارس و کسبوکارها به یک ضرورت تبدیل شده است.
سندرز که سیاستمداری سوسیال دموکرات است، تا کنون چند برنامه برای حذف نفوذ شرکتهای بزرگ در حوزههای پایه مطرح کرده است.
وی در بیانیهای اعلام کرد: دسترسی به اینترنت برای اقتصاد امروز یک ضرورت است و باید برای همه در دسترس باشد. ما میخواهیم به سراغ شرکتهای حریص در حوزههای اینترنت، مخابرات و کابل برویم و به شیوههای مضحک قیمت گذاری آنان پایان دهیم.
برنامه پیشنهادی سندرز همچنین شرکتهای ارایه خدمات اینترنت را ملزم میکند که یک طرح پایه اینترنت پهن باند با قیمت مناسب ارایه کنند. علاوه بر این، مبلغ 7.5 میلیارد دلار نیز در قالب این برنامه برای ارایه اینترنت پهنباند پرسرعت در میان جوامع بومی آمریکا و اطمینان از دسترسی خانگی آنها به اینترنت پهنباند آمریکا در نظر گرفته میشود.
چند تن دیگر از رقبای اصلی سندرز در حزب دموکرات نیز خواستار سرمایهگذاری بیشتر روی توسعه اینترنت پرسرعت شدهاند. از جمله سناتور الیزابت وارن و پیت باتگیگ نیز برنامههای خود را برای سرمایهگذاری حداقل 80 میلیارد دلاری برای ارایه اینترنت پرسرعت روستایی ارایه کردهاند. جو بایدن، دیگر نامزد حزب دموکرات و معاون اول ریاست جمهوری در دوره باراک اوباما نیز اعلام کرده که 20 میلیارد دلار برای دسترسی به اینترنت در مناطق روستایی هزینه خواهد کرد.
این کاندیداها در ماه فوریه آینده باید در دو ایالت آیوا و نیوهمپشایر با هم رقابت کنند؛ ایالتهایی که جمعیت روستایی بالایی دارند و جلب آرای آنها مهم به حساب میآید.
در ماه اوت گذشته، کمیسیون فدرال ارتباطات آمریکا (FTC) برنامه سرمایهگذاری 4.9 میلیارد دلاری را در ده سال آینده به منظور بهبود و توسعه اینترنت پهنباند ارزان در مناطق روستایی ارایه کرده بود.
بر اساس این گزارش، توسعه اینترنت پرسرعت اخیرا به موضوعی کلیدی در جریان انتخاباتهای مهم سیاسی تبدیل شده و بسیاری از سیاستمداران معتقدند که اینترنت پرسرعت باید به عنوان یک خدمت عمومی در نظر گرفته شود که دسترسی دایمی به آن، حق شهروندان است. از جمله پیتر آلتمایر، وزیر اقتصاد آلمان روز سوم آذرماه در آستانه نشست «مجمع راهبری اینترنت سازمان ملل متحد» در برلین، بر اهمیت دسترسی آزاد به اینترنت در همه کشورهای جهان تأکید کرد و خواستار آن شد که جامعه جهانی دسترسی آزاد همگان به اینترنت را به عنوان یک حق اساسی و انسانی به رسمیت شناسد.
چندی پیش نیز جرمی کوربن، رهبر حزب کارگر انگلیس، رسما از برنامه این حزب برای ارایه اینترنت پهنباند رایگان سرتاسری در بریتانیا پرده برداشت. وی نیز معتقد است که این برنامه که بر طبق آن، اینترنت جزو خدمات پایه مطرح میشود، به تقویت انسجام اجتماعی، رشد اقتصادی و بهبود شرایط زیست محیطی منجر خواهد شد.
در ایران نیز حسن روحانی، در جریان معرفی وزیر ارتباطات قول داده بود که دست او روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت.
چرا جستوجوگرهای وطنی در قطع اینترنت پاسخگوی کاربران نبودند؟
در قطعی اینترنت جهانی یکی از نرمافزارهای پایه که روی بستر شبکه ملی اطلاعات قرار دارد و باید بتواند در چنین شرایطی به مردم سرویس ارائه دهد، موتور جستوجوی ملی است. در مدت 10 روزه قطعی اینترنت جهانی موتور جستوجوهای ملی اعم از پارسی جو و یوز وقتی با افزایش ناگهانی کاربران (200 برابری) مواجه شدند، نتوانستند پاسخگوی این خیل عظیم باشند که پیش از این از موتورجستوجوهای خارجی مانند گوگل، بینگ و... استفاده میکردند. اما چرا جویشگرهای ملی در مدت قطعی اینترنت جهانی موفق نبودند؟ پیش از قطعی اینترنت جهانی حاکمیت باید چه اقدامهای مهمی را پیادهسازی میکرد تا موتورهای جستوجوی ملی بتوانند جوابگوی خیل عظیم کاربران باشند. برای دریافت پاسخ این سؤالات به سراغ علیرضا یاری مجری طرح پروژه جویشگرهای بومی و دو نفر از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات رفتیم.
سه رأس یک مثلث
«جویشگرهای ملی به مدت دو سال از سوی حاکمیت رها شده و حمایتی از آنها نمیشد بهطوری که بهعلت روند نزولی تعداد کاربرانشان پهنای باندی که در اختیار آنها قرار گرفته بود کاهش یافت و از سوی دیگر تعداد سرورهایی که این موتورهای جستوجو در اختیار داشتند پاسخگوی افزایش غیرمنتظره کاربران (100 تا 200 برابری) نبود به همین دلیل سرورها هنگ کرده و نتوانستند پاسخگوی جستوجوی کاربران باشند.»
علیرضا یاری مجری طرح پروژه جویشگرهای بومی با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: تاکنون نه تنها سیاستگذاریهایی که تدوین شده و به تأیید بالاترین مقامات کشور رسیده اجرایی نشده، بلکه در داخل کشور هیچ توافقی مبنی بر داشتن موتور جستوجوی بومی که جایگزین موتور جستوجوهای غیربومی شود وجود ندارد. بنابراین مهمترین کاری که باید برای رسیدن به موتور جستوجوی بومی موفق انجام بگیرد این است که همزمان به سه رأس مثلث (رگولاتوری، محتوایی و استفاده مردم از جویشگر) توجه شود تا پاسخگوی نیاز کاربران باشد.
یاری با بیان اینکه برای دو جویشگر پارسی جو و یوز 5 میلیارد تومان (2میلیارد تومان برای پارسی جو و 3میلیارد تومان برای یوز) هزینه شده، گفت: اگر ما نیز بهدنبال موفق بودن موتورجستوجوهای خود مانند «بایدو» چین هستیم باید حاکمیت و دولت ورود کند و سه رأس مثلث به درستی ترسیم و اجرایی شود.
وی افزود: مشکل عمده جویشگرهای
بومی نه سختافزاری است و نه نرمافزاری. چون امکان خرید سختافزاری از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وجود دارد و از لحاظ نرمافزاری نیز جویشگرهای بومی به رشد قابل قبولی رسیدهاند. مشکل اصلی این است این جویشگرها هنوز از سوی مردم مورد پذیرش قرار نگرفته و مردم ترجیح میدهند به جای جویشگرهایی که دارای محدودیت در ارائه محتوا و دقت پایینتری است از جستجوگرهای خارجی مانند گوگل و بینگ استفاده کنند.
مجری پروژه جویشگرهای بومی
درباره نقاط قوت و ضعف موتور جستوجوگرهای بومی نیز گفت: نقطه قوت آنها در این است که ما به یک فناوری در کشور دست یافتیم که با دقت قابل قبولی کار میکند و توسعهپذیر است و حتی با افزایش سرور امکان خدمات دهی به میلیونها کاربر وجود دارد اما مهمترین نقطه ضعف آن همانطور که گفتم هنوز از سوی مردم مورد پذیرش قرار نگرفته.یعنی مردم آنها را جایگزین جویشگرهای غیربومی نکردهاند و این یعنی ضعف در بازاریابی و برندینگ.
یاری با بیان اینکه از آنجایی که سیاستهای قبلی حاکمیت و دولت در زمینه جویشگرهای بومی نتیجه مثبتی در بر نداشته و آنها باید سیاستهای خود را در زمینه موتورهای جستوجوی ملی تغییر دهند، گفت: به عبارتی دولت نباید تنها حمایت مالی کند چون تنها فراهم کردن یک رأس مثلث جوابگو نخواهد بود و باید به رگولاتوری و محتوایی هم نیز توجه شود. در زمینه محتوایی نیز باید در صندوقچه اطلاعات سازمانها به روی موتور جستوجوی ملی باز شود. اطلاعاتی که حتی گوگل نیز آنها را در اختیار ندارد.
مقایسه پراید با بنز
محمـــدجواد مطهــری شریـــــف کارشناس فناوری اطلاعات معتقد است آنچه در زمینه موتورهای جستوجوی ملی اتفاق افتاده این است که متأسفانه ما تکنولوژی به بلوغ رسیده را وارد کشور کردیم و بعد بهدنبال بومیسازی آن رفتیم و حال محصول بومی خود را با یک محصول خارجی که 20 سال زمان برده و برای آن میلیاردها دلار هزینه شده تا به بلوغ رسیده، مقایسه میکنیم.
مطهری شریف به «ایران» گفت: مقایسه دو محصول به بلوغ رسیده و ابتدای راه شدنی نیست. گویی ما در حال مقایسه محصولی بهنام پراید با بنز هستیم. گوگل که از ابتدا گوگل کنونی نبوده و از یک سوله با هزینهای میلیارد دلاری به اینجا رسیده است. اگر ما موتور جستوجوی ملی را با خودش و با میزان پولی که برای آن هزینه، تبلیغ و استفادهای که از آن شده یا با میزان فناوری که برای آن بهکار رفته، مقایسه کنیم دیگر کلمه ناموفق را برای آن بهکار نمیبریم.
وی افزود: یک فرد دانش بنیانی موتور جستوجویی بهنام پارسیجو را طراحی و راهاندازی کرده این در حالی است که تا پیش از قطعی اینترنت جهانی مردم نام این موتور جستوجوی ایرانی را نشنیده بودند چون برای دیده شدن و معرفی آن هیچ اقدامی مؤثری نشده بود.
این کارشناس فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه اگر موتورجستوجویی مانند «یاندکس» روسیه موفق بوده به این دلیل است که حاکمیت به تمام معنا از آن حمایت کرده، گفت: پروژههای ملی مانند ایمیل، موتور جستوجو، پیام رسانها و... که جزو نرمافزارهای پایه هستند با 5 میلیارد تومان هزینه بهجایی نمیرسند و باید آنها را به تیمهای دانشگاهی دانش بنیان واقعی سپرد و از آن پشتیبانی کرد و سپس ابتدا بهصورت محدود پشتیبانی و آزمایش کرد.
وی افزود: برای رشد آن هم باید از مدارس شروع کرد. باید 14میلیون دانشآموز خود را مجبور کنیم تا اطلاعات خود را از موتورجستوجویهای داخلی پیدا کنند. باید نسل جدید را با موتورهای جستوجوی ملی آشنا کنیم. یا چون کارمندان ادارهها کار تحقیقاتی انجام نمیدهند میتوان آنها را ملزم کرد تا از موتور جستوجوهای داخلی برای جستوجوی مطالب فارسی استفاده کنند. از سوی دیگر باید برای جویشگرهای بومی کسب و کار تولید شود و یکی از آنها این است که دولت از این موتورهای جستوجو، داده بخرد. مثلاً اگر دانشآموزان در جستوجوگر داخلی سرچ کنند مشخص میشود که دانشآموزان ما بهدنبال چه نوع دادههایی هستند و میتوان آن دادهها را خرید و برای متون درسی، پرورشی و برنامهریزی استفاده کرد.
ورود حاکمیت
«در زمان قطعی اینترنت جهانی بزرگترین مشکلی که کاربران با آن مواجه شدند و کسب و کارها نیز خسارت دیدند، نبود موتور جستوجوی ملی قوی بود.»
مصطفی مؤمنی استاد دانشگاه با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: موتورهای جستوجوی ملی را برای چنین روزهایی آماده نکرده بودند. بههمین دلیل با افزایش ناگهانی کاربران نتوانست به نیاز آنها پاسخ دهد، به طوری که یکی از این موتورهای جستوجوی ملی همان ابتدای کار با هجوم کاربران از کار افتاد و دیگری هم نتوانست به خوبی پاسخگوی خیل عظیم کاربران باشد.
مؤمنی با اشاره به اینکه مردم آدرس هیچ سایتی را یادداشت نمیکنند و همیشه برای پیدا کردن آن به موتور جستوجو مراجعه میکنند، افزود: کاربران در مدت 10 روز قطعی اینترنت نتوانستند از طریق موتورجستوجوهای ملی به آدرسها دست یابند و بههمین دلیل کسب و کارهایی هم که در داخل میزبانی میشدند، مشتری نداشتند.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: اگر کشوری مانند چین با قطعی اینترنت جهانی دچار آسیب نشده و کسب و کارهای آنها دچار ضرر و زیان نمیشوند به این دلیل است که حاکمیت آنها در زمینه موتور جستوجوی ملی بموقع ورود کرده و توانسته موتورهای جستوجوی خود را راهاندازی و به قدری ارتقا دهد که جوابگوی نیاز کاربران خود باشد. موتورهای جستوجوی ملی هنوز نتوانستند پیشرفتی حاصل کرده و در زمینه ارائه خدمات به کاربران موفق عمل کنند.
وی افزود: علت اینکه جویشگرهای ملی نتوانستند پاسخگوی نیاز کاربران در شرایط حساس باشند به این دلیل است که مجموعه بخش خصوصی در حقیقت پتانسیل لازم را برای ارائه موتور جستوجوی ملی با آن گستردگی بالا را ندارد. باید حتماً در این زمینه حاکمیت (شورای عالی فضای مجازی) و دولت (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) ورود کرده و خود یک موتور جستوجوی ملی ایجاد کنند. زیرساخت لازم را سازمان فناوری اطلاعات دارد و میتواند از متخصصان خود استفاده کند و در عرض یک سال موتور جستوجوی خوبی را روانه بازار کرده و آن را به مردم معرفی کند که اگر خدای نکرده دوباره با قطع اینترنت بهدلیل مشکلات داخلی یا از سوی دشمنان خارجی روبهرو شدیم کسب و کارهای داخلی و کاربران دچار مشکل نشوند.
هنگام قطعی اینترنت چه خطرات امنیتی کاربران دستگاههای هوشمند را تهدید میکند؟
قطعی اینترنت خسارات نرمافزاری و سختافزاری و امنیتی برای کاربران بهبار خواهد آورد. باتوجهبه قطعی یکهفتهای اینترنت جهانی در کشورمان، درادامهی مطلب، زوایای مختلف مشکلات امنیتی در نبود دسترسی به اینترنت جهانی را بررسی خواهیم کرد. بهروزرسانینکردن نرمافزارها و سیستمعامل و برنامههای مختلف چه خطرهایی برای کاربران بههمراه میآورد؟ چه مشکلاتی در انتظار زیرساختها و دستگاههای شبکه است؟ در چنین شرایطی، کاربران به چه راههای ناامنی برای دسترسی به اینترنت روی میآورند؟ برای فهمیدن پاسخ هریک از این پرسشها با ما همراه باشید.
مشکلات نرمافزاری
مشکلات نرمافزاری درصورت قطعی اینترنت را میتوان در دریافتنکردن بهروزرسانی جستوجو کرد. نرمافزارها و سیستمعاملها و گوشیهای هوشمند به دریافت بهروزرسانی در فواصل زمانی خاص نیاز جدی دارند. برای مثال، گوگل هر ماه، بهروزرسانی امنیتی برای سیستمهای اندرویدی منتشر میکند که این دستگاهها را درمقابل خطاهای پیداشده در سیستمعامل یا مشکلات امنیتی مربوط به اپلیکیشنها محافظت میکند. شاید کاربر متوجه نشود با بهروزرسانی چه تغییر تازهای در دستگاهش رخ میدهد؛ اما هر سیستمعامل یا برنامهی جدیدی دربردارندهی نقصهای امنیتی ناخواسته است که بهمرور زمان با دریافت بهروزرسانی از شرکت اصلی رفع میشوند.
البته برخی حفرههای امنیتی با نام Zero-day نیز وجود دارند که گوگل از وجودشان مطلع نیست؛ اما افراد یا گروههای دیگری از آنها باخبر شدهاند و نحوهی نفوذ را تشخیص دادهاند. بنابراین، لازم است همواره دربرابر بهروزرسانی امنیتی دستگاههای هوشمند حساس باشیم. باید اشاره کنیم این مشکل تنها به سیستمعامل اندروید محدود نمیشود و کاربران هر سیستمعاملی باید بهروزرسانی امنیتی را دریافت کنند. ممکن است کاربری حتی با استفاده از برنامهی iMessage آیفون برای ارسال پیامک، امنیت خود را بهخطر بیندازد؛ همانگونه که محققان در تحقیقی، حفرهای امنیتی در برنامهی رمزگذاری اپل یافتند.
وجود باگ و آسیبپذیری در محصولات و برنامههای جدید، امری بسیار بدیهی و درعینحال خطیر و بااهمیت است. باید توجه کرد باگهای مختلف از درجهی اهمیت متفاوتی نیز برخوردار هستند. ممکن است برنامهای با دریافتکردن اطلاعات شخصی اجرا شود و پس از نفوذ و دسترسی هکر به حساب کاربران، امنیت این اطلاعات بهخطر بیفتد. اگر برایتان سؤال پیش آمده که درصورت قطعی کامل اینترنت چگونه ممکن است باگ دردسرساز شود، باید بگوییم هکرها با پیبردن به وجود نقص امنیتی حتی میتوانند ازطریق ارسال پیامکی به کاربر باعث فعالشدن باگ و درنتیجه بهرهگیری از آن شوند. چندان هم جای تعجب نیست که اگر آنها متوجه این نقص شوند، هرچه سریعتر دست به کار نشوند و بدون اطلاع کاربران از اطلاعات آنها استفاده نکنند. اگر به امنیت دستگاه خود اهمیت میدهید، بهصورت منظم باید بهروزرسانیها را دریافت و از آنتیویروس بهروز استفاده کنید؛ بهویژه زمانیکه مدتی از خرید دستگاهتان میگذرد و ممکن است دیگر بهروزرسانی برای آن منتشر نشود یا برنامهها از محلهای نامطمئن دریافت شوند. همچنین، لازم است ازطریق منابع معتبر اطلاعات بهروز از ویروسها و حفرههای امنیتی و دیگر تهدیدهای دیجیتالی پیدا کنید.
باگهای امنیتی در پراستفادهترین و امنترین برنامهها و نرمافزارها و سیستمعاملها نیز یافت میشوند. هشتم اسفند سال گذشته گوگل از وجود باگی در مرورگر گوگلکروم همزمان با باگ دیگری خبر داده بود که سیستمعامل ویندوز مایکروسافت را هدف قرار میداد. مایکروسافت پیشازآن، بارها از لزوم مهاجرت از ویندوز ۷ به ۱۰ گفته بود؛ چراکه پس از گذشت مدتی، از آن پشتیبانی امنیتی نخواهد کرد. باگ مذکور که از نوع صفرروزه بود، بهطور مستقیم کدهای گوگل کروم را هدف قرار داد؛ بهگونهای که امکان ربودن اطلاعات کامپیوترها را از راه دور برای هکرها فراهم کرده بود.
علاوهبر اینها، بهروزنبودن سیستمعامل باعث میشود نتوان سختافزار یا حتی نرمافزارهای جدیدی را با آن بهکار گرفت و ممکن است اطلاعات دستگاه از این طریق یا ناکامی در ذخیرهکردن نسخهی پشتیبان از آنها نیز بهخطر بیفتند (نهتنها اطلاعات، بلکه پایداری دستگاه). حتی اگر در این مدت خرابی در سیستم بهوجود بیاید، بهدلیل قطعی دسترسی به اینترنت نمیتوان مشکل را حل کرد. درنهایت، اگر تصور میکنید عملکردن به تمامی نکات گفتهشده و درنظرگرفتن موارد امنیتی مهم خستهکننده است و ضروری نیست، اینگونه به ماجرا نگاه کنید که شما هرگز غذای فاسدشده را در فریزر نگه نمیدارید؛ چرا که ممکن است غذای تازه نیز خراب شود.
مشکلات سختافزاری
بهروزرسانینشدن قطعات سختافزاری نیز میتواند به خساراتی منجر شود. دستگاههای شبکه، روترها، دیتاسنترها، فرمور و... همگی نیازمند دریافت بهروزرسانیهای امنیتی هستند تا در مواجهه با باگها و نقصهای جدید آماده باشند. بروز آسیبپذیری میتواند ازدسترفتن دسترسی روی شبکه را باعث شود و کنترل سرورها را نیز بدینترتیب از دسترس خارج کند.
تا زمان متصلنبودن به اینترنت، نمیتوان مشکلات و باگها و حفرههای امنیتی را در سختافزارها یافت
باید توجه کرد برخی آسیبپذیریهای سختافزاری درواقع پایهی نرمافزاری دارند و درنتیجه، تا زمان متصلنبودن به اینترنت نمیتوان مشکلات و باگها و حفرههای امنیتی را در آنها یافت و رفع کرد. سختافزار مناسب نمیتواند بدون بهروزبودن و همراهی نرمافزار بهروز عملکرد درستی از خود نشان دهد و کارایی آن با مشکل مواجه میشود. ازجمله مهمترین سختافزارها که همیشه موضوع آسیبپذیریهای امنیتی بودهاند، باید به روترها اشاره کرد. روترها دستگاههایی در قلب شبکهها هستند و درصورت نفوذ به آنها، هر دستگاه موجود در شبکه درمعرض خطر خواهد بود. باگهای امنیتی در سطح روترها خطرهای گستردهای ایجاد میکنند. حتی اخیرا متخصصان امنیت دریافتهاند بسیاری از اطلاعات روترهای میکروتیک شنود میشوند و IPهای ایرانی نیز در میان فهرست شنودشدگان قرار دارند.
سختافزارهایی نظیر مودمها بهدلیل دریافت تنظیمات DNS ارائهدهندگان اینترنت در هر کشور یا افزایش امنیت شبکه، بیشترین بهروزرسانی را از کارخانه سازنده دریافت میکنند. ناگفته نماند قطعی اینترنت احتمال بروز آسیبپذیری دستگاهها را بهشدت افزایش میدهد و متأسفانه همیشه نمیتوان از صحت و سلامت روتر از روی عملکرد ابتدایی آن متوجه وجود مشکل شد و این اطمینان فقط با بهروزبودن سختافزار بهدست میآید.
حسین قاسمی، معمار امنیت ابرآروان، در گفتوگو با زومیت از لزوم برقراری اینترنت جهانی برای شرکتهایی سخن گفت که سرویس امنیتی خارجی را بهکار میگیرند. در مدت قطعی اینترنت، این شرکتها نمیتوانند مکانیزم امنیتی را از منبع خارجی تأمین کنند و بهناچار سرویس را خاموش یا غیرفعال میکنند؛ بنابراین، ممکن است آسیبهای امنیتی به آن وارد شود.
در بخش دیگر، میتوان به اهمیت بهروزبودن فریمور اشاره کرد. فریمور بخشی از برنامه نگهداری سرور و شامل دستورالعملهایی درزمینهی عملکرد سختافزار مرتبط است. ازجمله دلایل بهروزرسانی فریمور عبارتاند از: برطرفکردن مشکلات بحرانی تا ثبات سیستم تضمین شود؛ مانند آپگریدهایی که ممکن است از پاسخگونبودن سرور جلوگیری کنند یا دیگر عواملی که سرور را تهدید میکنند.
تصحیح مشکلات محصول؛ مانند ROM یا عملکرد پردازنده
بهبود کارایی سیستم یا سرویسدهی بیشتر سیستم
بیشتر مشکلاتی که باعث میشوند قطعهی سختافزاری محصولی را تعویض کنید، با بهروزرسانی فریمور پیشگیریکردنی یا اصلاحپذیر است. درواقع وجود سختافزار جدید نمیتواند تضمینکنندهی سلامت و ایمنبودن دربرابر مسائل امنیتی باشد.
جمعبندی
کشور ما در جریان اتفاقات و تحریمهای عظیم، همواره از جنبههای مختلف متضرر شده است و لاجرم بهسوی استفاده از جایگزینها یا روشهایی رفته که متأسفانه پاسخگو نبودهاند و نیازها را مرتفع نکردهاند یا خطرها و دردسرهای فراوانی متوجهاش کردهاند. مشکلات تهیهی دستگاههای هوشمند و مبتنیبر فناوری، بهکارگیری، ارتباط با پشتیبانی و مشکلات موجود در نصب برنامه روی آنها از یک سو و خطرهای ناشی از دریافتنکردن بهروزرسانیها و ناتوانی در استفاده از ویژگیهای دستگاهها از سوی دیگر موجبات ناامیدی و دلسردی گستردهی کاربران ایرانی را فراهم کرده است.
حال باید به این مشکلات احتمال ازکارافتادن دستگاههای سختافزاری و کاهش سرعت و عملکرد آنها، قرارگرفتن دستگاه کاربران درمعرض نرمافزارها و پروکسیهای آلوده و خارجشدن کنترل سیستمها از دست افراد را نیز بهدلیل برقرارنبودن به اینترنت جهانی بیفزاییم.
آغاز اتصال اینترنت خطوط تلفن همراه استان سیستان و بلوچستان
اتصال اینترنت خطوط تلفن همراه استان سیستان و بلوچستان آغاز شد.
پس از ناآرامیها در پی افزایش قیمت بنزین، از ۲۵ آبانماه اتصال خطوط تلفن ثابت و تلفن همراه به اینترنت در سراسر کشور قطع شد. پس از پنج روز از قطع اینترنت، اتصال خطوط تلفن ثابت به این شبکه آغاز شد و اکنون تمامی استانها به اینترنت تلفن ثابت متصل هستند.
در دوم آذرماهجاری پس از آغاز اتصال اینترنت خطوط تلفن ثابت، اتصال خطوط تلفن همراه به اینترنت از ۹ استان کلید خورد تا تعداد استانهای برخوردار از اینترنت تلفن همراه به ٣٠ استان برسد.
تنها استان محروم از اینترنت خطوط تلفن همراه استان سیستان و بلوچستان بود که یک منبع آگاه در گفتوگو با خبرنگار ایلنا از آغاز اتصال خطوط تلفن همراه به شبکه اینترنت خبر داد.
به گفته وی؛ اتصال بیشتر مناطق سیستان و بلوچستان به اینترنت خطوط تلفن همراه آغاز شده است.
رگولاتور: قطع اینترنت به اپراتورها خسارت ۱۰۸۰ میلیارد تومانی زد
رئیس سازمان تنظیم مقررات در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: خسارتی که به دلیل اغتشاشات اخیر و قطعی اینترنت به حوزه اپراتورها و مخابرات وارد شده، حدودا هزار و هشتاد میلیارد تومان است که شامل خسارت ناشی از تخریب فیزیکی نیز میشود.
حسین فلاح جوشقانی با اشاره به این که برآورد و بررسی خسارت به کسب و کارها به عهده سازمان فناوری اطلاعات ایران گذاشته شده گفت، خسارت وارد شده به حوزه اپراتورها چیزی حدود هزار و هشتاد میلیارد تومان است.
فلاح جوشقانی در خصوص خسارت کسب و کارها اظهار داشت: قطعا کسب و کارها بیش از اپراتورها خسارت دیدهاند و جمعبندی آنها به زمان بیشتری نیاز دارد.
وی گفت: بخشی از این برآورد به واسطه خسارتهای فیزیکی و تخریبی بود که متوجه تخریب دکلهای بی تی اس، مراکز مخابرات و تجهیزات اپراتورها شده است. مبلغ این آسیب چیزی حدود ۱۰۶ میلیارد تومان است.
فلاح جوشقانی اشاره کرد: بخش دیگری که عمده خسارات را شامل میشود ۵۰۰-۶۰۰ میلیارد تومان است که به واسطه قطع شبکه موجب از دست رفتن ترافیک اپراتورها شده و کاهش شدید درآمد آنها را رقم زده است. بخش عمدهای از این میزان خسارت به اپراتورهای تلفن همراه مربوط میشود که مدت زمان بیشتری قطع سرویس داشتند و ترافیک دیتایی که در کشور مورد استفاده قرار میگیرد بیشتر روی شبکه موبایل است.
معاون وزیر ارتباطات افزود: بخش دیگری از خسارت هایی که اپراتورها به سازمان تنظیم مقررات و ارتباط رادیویی اعلام کردهاند به مشترکین تجاریشان برمیگردد. اپراتورها اعلام کردهاند که موظف هستند بر اساس قرارداد برای قطعی سرویس به مشترکین تجاری خود مبلغی حدود ۶۰-۷۰ میلیارد تومان خسارت بدهند. شرکتهای طرف قرارداد، مشترکین و بانکها پیگیر قطعی سرویس ها هستند.
جوشقانی اشاره کرد: بخشی از خسارتها نیز به تمدید سرویس و جوایزی برمیگردد که اپراتورها برای جبران قطعی شبکه به کاربران خود اختصاص دادهاند. مبلغ خسارت در این حوزه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان بوده است.
او ضمن اشاره به این که بخش دیگری از این خسارت هزار و هشتاد میلیاردی به پاسخگویی به مشترکین برمیگردد، گفت: در این مدت برای پاسخگویی به کاربران اپراتورها مجبور شدند از پرسنل بیشتری استفاده کنند تا تماسی از دست نرود. بخشی از اپراتورها نیز اعلام میکنند که طی این مدت مشترکین تجاری و عمده خود را از دست داده اند و مشترکین به آنها اعلام کردهاند که عطای این سرویس را به لقایش بخشیدهاند.
رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در خصوص جزئیات خسارت فیزیکی وارده گفت: بیشترین خسارت فیزیکی به شرکت مخابرات ایران وارد شده که چیزی حدود ۷۰ میلیارد تومان است که در شهرهایی مانند اصفهان، شیراز و تهران است که مورد حمله قرار گرفته و آتش زده شدند.
این خسارات صرفا ۷۰ میلیارد تومان نیست، باید به این نکته نیز توجه کرد که با توجه به شرایط فعلی خرید و جایگزینی تجهیزات نیز به سختی ممکن است.
او در خصوص خسارت فیزیکی هر کدام از اپراتورها گفت: از این خسارتها ۲۳ میلیارد تومان سهم همراه اول و ۶-۷ میلیارد تومان سهم ایرانسل است. حدود هفت میلیارد تومان نیز سهم خسارت fcp هاست.
برای برآورد این خسارتها، دو جلسه برگزار کردیم و مدت زمانی نیز صرف جمعبندی کارشناسان شد و بعد اطلاعات از دوستان و جمعبندی هفت هشت ساعت همکاران تحلیل کردند و به جمعبندی رسیدند. البته ممکن است در آینده این میزان خسارت به دلیل وجود لایههای پنهان که الان معلوم نشده است، افزایش پیدا کند.
او در خصوص این که آیا دولت در خصوص این خسارت به اپراتورها کمکی خواهد کرد؟ گفت: این تابع قوانین کشور است و باید مورد بررسی قرار بگیرد. البته باید به این موضوع نیز توجه کرد که سرویس اپراتورها بنابر ضرورت و با دستور بخشهای ذیصلاح حاکمیتی قطع شده است.
ما تابع قوانین و مقررات کشور هستیم و وزیر ارتباطات نیز در این خصوص دستورات ویژه دادهاند.
گزارش یک استارتآپ از ۱۱ روز قطعی اینترنت
اردیبهشت سال گذشته؛ زمانی که شایعهها به واقعیت پیوستند و تلگرام، فیلتر شد؛ برای استارتآپ جوانی که دو سال از آغاز به کارش میگذشت، کار سخت شد. دسترسی به سرورها از بین رفته بود و کاربران، پشت دیوار آتشین مانده بودند.
تیم فنی «ملکرادار» کارش را آغاز کرد و ۴۸ ساعت بعد، وقتی مشکل برطرف شد؛ یکی از اعضای تیم از شدت خستگی و بیخوابی، تعادلش را از دست داد، به زمین افتاد و سرش ۶ بخیه خورد. گرچه این اتفاق بسیار بدی بود؛ اما گاهی انسان آرزو میکند کاش همه چیز با ۶ بخیه، ختم به خیر شود.
مثلا همین چند روز پیش، 25 آبان 98، وقتی ناگهان اینترنت کل کشور قطع شد، دلمان لرزید که این بار چه خواهد شد؟ تیم «ملکرادار» که به صورت کاملا ریموت کار میکند و اعضای آن در سراسر کشور، پراکنده هستند، باید چه میکرد؟ این بار ۴۰ نفر در صف بخیه خوردن بودند.
«ملکرادار» چگونه کار میکند؟
ملکرادار یک موتور جستوجوی آگهیهای املاک است که آگهیهای خرید و فروش و رهن و اجاره را در دو دسته مسکونی و تجاری- اداری از سایتهای مختلف جمعآوری کرده و در اختیار شهروندان و مشاوران املاک قرار میدهد. بدین ترتیب، برقراری اینترنت ثابت و همراه، به صورت کامل در فعالیت ما موثر است.
قطع اینترنت به صورت مستقیم به تعداد آگهی سایتها تاثیر میگذارد و از سوی دیگر، انجام عملیات فنی ملکرادار را مختل میکند. در ادامه راه، بازدید از آگهیهای منتشر شده نیز مختل میشود. اما ملکرادار به دلیل مدل کاری خود با مشکل دیگری نیز دست به گریبان بود.
تیم ملکرادار به صورت کاملا ریموت کار میکند و اعضای آن در سراسر کشور مستقر هستند. این اعضا با استفاده از پیامرسان با یکدیگر در ارتباط هستند و کارهای مربوطه را انجام میدهند. قطع اینترنت نه تنها سرویسهای ملکرادار را با مشکل مواجه کرد؛ بلکه ارتباط اعضا با یکدیگر را نیز از بین برد.
۱۱ روز تاریکی
آنچه رخ داد در ابتدا خود را به شکل اختلال در دسترسی به اینترنت همراه از صبح شنبه ۲۵ آبان ماه نشان داد. در میانه روز، افت ترافیک شدیدتر شد و روند نزولی تا عصر همان روز که اینترنت همراه به صورت کامل قطع شد ادامه یافت و سرانجام شبهنگام بود که اینترنت به صورت کامل قطع شد. اینترنت ثابت برای بخش بزرگی از مردم کشور به مدت ۱۶۰ ساعت و اینترنت همراه نیز تا عصر روز چهارشنبه ۶ آذر قطع بود. در همین حال، کسبوکارهایی که فعالیت آنها به صورت مستقیم با اینترنت ارتباط دارد نیز بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت بدون اینترنت ماندند.
ملکرادار، سرویسهای خود را بر دو بستر بات تلگرامیو اپ تحت وب عرضه میکند. با قطع شدن اینترنت، دسترسی کاربران به باتهای تلگرامیبه صورت کامل از بین رفت و از سوی دیگر در ۲۴ ساعت اول پس از قطع شدن اینترنت، اپ تحت وب نیز در دسترس نبود.
پس از ۲۴ ساعت قطعی کامل سرویسها، با کمک دوستان «ابر آروان» و با استفاده از CDNهای این شرکت، سایت ملکرادار و اپ تحت وب، در دسترس قرار گرفتند. هرچند به دلیل مشکلات فنی، این دسترسی با کندی همراه بود و ساختار شبکه و نحوه ارتباط پایگاهها با هم، مدام عوض میشد.
اعدادی از فاجعه
گرچه در روزهای قطعی اینترنت، ملکرادار با تلاش تیم فنیاش سرویسهای خود را برقرار نگه داشت (به جز ۲۴ ساعت اول) اما دسترسی نداشتن عموم مردم به اینترنت، عملا سرویسدهی ما را نیز دچار اختلال کرده بود. به بیان دیگر، تا زمانی که همه مردم اینترنت نداشته باشند، انگار هیچکس اینترنت ندارد.
قطعی اینترنت با ملکرادار چه کرد؟
تعداد آگهیها: در این مدت، قطعی اینترنت، کاهش ۵۰ درصدی آگهیهای منتشر شده را به همراه داشت. از آنجا که ملکرادار به صورت مستقیم جذب آگهی نمیکند و تنها آگهیهای سایتهای دیگر را منتشر میکند، کاهش آگهیهای منتشر شده در ملکرادار نشان میدهد آمار استفاده از سایتهایی مانند شیپور، دیوار، آیهوم و... نیز به شکل چشمگیری کاهش داشته است.
بازدید کاربران: در این مدت، میزان بازدید کاربران از سرویسهای ملکرادار به صورت متوسط، ۸۰ درصد کاهش یافت. ملکرادار آگهیهای ملکی استانهای تهران، البرز و خراسان را منتشر میکند و در حالی که اینترنت ثابت استانهای تهران و خراسان وصل شده بود، شهروندان استان البرز همچنان به اینترنت دسترسی نداشتند و این موضوع در آمارهای ما بسیار موثر بود.
پرداختهای مشتریان: استفاده از برخی سرویسهای ملکرادار برای مشاوران املاک با پرداخت هزینه همراه است و در حالی که ملکرادار از اردیبهشت ۹۷ نقطه سربهسر درآمد-هزینه را پشت سر گذاشته بود، در روزهای قطع اینترنت، پرداختهای مشتریان به میزان ۹۰ درصد به نسبت روزهای عادی کاهش یافت.
اینترنت ثابت یا همراه: با توجه به ضریب نفوذ اینترنت همراه و ثابت در کشور، با اتصال محدود اینترنت ثابت در استانهای تهران و خراسان تنها نیمیاز کاربران ملکرادار توانستند به سرویسهای ما دسترسی داشته باشند و میزان کاهش پرداختها نیز به ۵۰ درصد رسید.
آیا تمام شد؟
برای آنکه تصور دقیقتری از آنچه رخ داد وجود داشته باشد، لازم است اشاره کنیم که تعداد مشاوران املاکی که بات تلگرامی ملکرادار را نصب کردهاند، شهریور ماه امسال از عدد ۶۰ هزار نفر عبور کرد. همچنین کاربران بات تلگرامیو اپ تحت وب ملکرادار بیش از ۱۰۰ هزار نفر هستند.
حالا و با توجه به این اعداد و ارقام، مشخص میشود چرا وقتی اینترنت کل کشور به صورت ناگهانی قطع شد، دست و دل ما لرزید که قرار است چه اتفاقی رخ دهد و آیا این بحران، تنها با چند بخیه از سر میگذرد یا بلایی بزرگتر را به دنبال خود خواهد آورد؟
دلایل ناکارآمدی موتورهای جستوجوی بومی در زمان قطع اینترنت
طبق نظر کارشناسان فناوری اطلاعات، به نظر میرسد آنچه تاکنون در قالب ساخت موتور جستوجوی بومی در ایران اتفاق افتاده، فقط پوستهای برای گوگل بوده است و به همین دلیل هنگام قطع ارتباط اینترنت، این موتورها قادر به جستوجو نبودند.
به گزارش ایسنا، یکی از خدماتی که در زیرمجموعه شبکه ملی اطلاعات ارائه میشود، موتور جستوجوی بومی است و در ایران هم فعالیتهایی برای این کار انجام شده است؛ اما اگرچه تا پیش از این مطرح شده بود که موتورهای جستوجوی بومی فاصله معناداری با گوگل دارند، اما با قطع شدن اینترنت در روزهای گذشته و عدم دسترسی به گوگل، مشخص شد که همین موتورهای جستوجو هم تنها در قالب پوستهای برای گوگل فعالیت میکردند و در غیاب اینترنت، کاری از دستشان برنمیآید.
در این راستا، آرش محمدی - کارشناس فناوری اطلاعات - در گفتوگو با ایسنا با اشاره به فعالیت موتورهای جستوجوی بومی در زمان قطعی اینترنت بیان کرد: اتفاقات این روزها نشان میدهد ما موتور جستوجوی ملی نداشتیم و این موتورها از API گوگل استفاده میکردند، زیرا با قطع شدن اینترنت و از دسترس خارج شدن گوگل، نتایج عجیبی نشان میدادند، یا شاهد نتایجی مانند صفحههای ویکیپدیا بودیم که در دسترس نبود و یا نتایجی که کاملا بیربط بودند.
وی در پاسخ به اینکه آیا امکان کمتر کردن آسیبهای وارده در شرایط قطعی اینترنت وجود دارد، گفت: در دنیای فنی، نشد نداریم، اما باید هزینه و فایده فعالیتها مشخص شود و دیگر اینکه موضوع مانند اختراع دوباره چرخ است. چند کشور در دنیا بودند که نیاز داشتند گوگل را دوباره بسازند؟ و اینکه آیا ما ظرفیت فنی، علمی و مالی لازم برای اینکه بخواهیم چیزی در قامت گوگل بسازیم را داریم یا نداریم؟
این کارشناس فناوری اطلاعات با اشاره به وجود موتورهای جستوجو در کشورهای دیگر بیان کرد: برای مثال یاندکس در روسیه، یک اکوسیستم کامل را ایجاد کرده با یک مدیریت پروژه قوی و واقعی و نیامده که همان گوگل را در یک پوسته ارائه دهد. یاندکس یک اکوسیستم کامل با یک راهبری واحد است که شامل نقشه، جهتیابی، ترابری، تاکسی اینترنتی و موتور جستوجو میشود. البته این کار هم چندین سال طول کشیده است.
محمدی خاطرنشان کرد: با وجود این، حتی همان یاندکس هم ادعا نمیکند که به یک موتور جستوجوی کامل در مقایسه با گوگل رسیده است. این در حالی است که آنچه تاکنون در ایران اتفاق افتاده، فقط پوستهای برای گوگل بوده است که هنگام قطع ارتباط با گوگل، قادر به جستوجو نبودند؛ مانند نمونههای داخلی تلگرام از هاتگرام و طلاگرام که پوستههای تلگرام بودند؛ به این ابزارها نمیتوان عبارت ملی اطلاق کرد.
وی با بیان اینکه ساخت ابزارهایی مانند موتور جستوجو یکشبه این اتفاقات نمیافتد، افزود: همان یاندکس هم سالهای سال کار کرده و بعد در فازهای مختلف به این مرحله رسیده است، از همه مهمتر اینکه به عنوان یک اکوسیستم به آن نگاه میشود. اپ یاندکس را که نصب کنید برای تاکسی به نقشه، جهتیابی و جستوجو هم لینک میشود، اما ما در ایران هر کدام را یک جزیره مستقل میبینیم و اکوسیستمی دور آن نیست که اینها را با هم لینک و یک چرخه ایجاد کند.
محمدی با بیان اینکه اگر قرار است موتور جستوجو ایجاد کنیم، بازار این موتور جستوجو نباید فقط ایران باشد، افزود: در گام اول باید حداقل کشورهای فارسیزبان هم باشند و از آنجایی که زبان فارسی از نظر حروف به عربی نزدیک است، بازار دوم آن میتواند حتی عربزبانها باشد. ما باید علاوه بر مارکت خومان، حداقل برای کشورهای فارسیزبان و عربیزبان منطقه هم راهحل ببینیم و آنها را به خود وابسته کنیم اما ایجاد چنین اختلالاتی، اعتماد آنها و ایمنی کسبوکار را به خطر میاندازد. خیلی از کسبوکارهای ما بازارشان فقط ایران نیست و ارزآور هستند و چنین قطعیهایی باعث میشود اعتماد این کارفرماها و مشتریان این سرویسها هم به خطر بیفتد.
این کارشناس فناوری اطلاعات با بیان اینکه استفاده از سرویسهای محدود داخلی در برابر زیانی که به کسبوکارها وارد شده، قابل مقایسه نیست، گفت: زیانی که به استارتآپها و شرکتهای فعال در حوزه آنلاین وارد شده، قطعا به مراتب بیشتر است. ما وقتی در حوزه تولید علم و صادرات آن صحبت میکنیم، وقتی درباره تلاش برای این حرف میزنیم که امنیت خودمان را به کشورهای دیگر گره بزنیم که در کسبوکار و تجارت به ما نیازمند باشند، چنین اقداماتی که اینترنت را مختل میکند، در کسبوکارها ریسک عجیب و ماندگاری ایجاد میکند.
محمدی ادامه داد: موضوعی که باید به آن دقت کنیم این است که امنیت ملی به هر چیزی اولویت دارد و متولی سیاستگذاری و تصمیمگیری برای این موضوع هم شورای امنیت کشور است و اینکه آنها تصمیم میگیرند اینترنت را قطع کنند، موضوع بحث ما نیست. اما اینها همه مسکنهای مقطعی هستند و خیلی وقتها ضربهای که این اتفاقات به طور ماندگار ایجاد میکند، غیرقابل محاسبه است.