حد بحرانی برای پردازش کلان داده‌ها در کشور

 
رییس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: بر اساس مذاکرات انجام شده نیاز به پردازش کلان داده‌ها به حد بحرانی رسیده است و امیدواریم راه اندازی "سیمرغ" نقطه آِغاز توسعه ابر رایانه‌ها در کشور باشد.
 
 وحید یزدانیان در مراسم افتتاحیه ابر رایانه "سیمرغ" ورود وزارت ارتباطات در این پروژه را بر اساس تاکیدات وزیر ارتباطات دانست و افزود: بر این اساس ما قبل از شیوع کرونا جلساتی با محققان حوزه برق و کامپیوتر داشتیم و مهمترین دغدغه و مطالبه آنها فراهم کردن ابزارهای پردازشی بود.
 
یزدانیان یادآور شد: بعضا محققان برای پردازش داده‌های خود به خارج از کشور مراجعه می‌کردند که این امر موجب شده بود که آنها در صف انتظار  ۶ ماه بمانند.
 
وی با اشاره به چالش محققان برای پردازش کلان داده‌ها گفت: نیاز در این زمینه به حد بحران رسیده است، از این رو در زمینه توسعه ابر رایانه‌ها اقدام شد و در این مسیر شرکت ارتباطات زیر ساخت در زمینه تامین بخشی از سخت افزارها حمایت‌های خوبی داشته است.
 
یزدانیان ابراز امیدواری کرد که راه اندازی این ابر رایانه نقطه آغازی بر افزایش توان ظرفیت پردازشی کشور باشد.
 
علیرضا منادی، رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم با تاکید بر اینکه اگر عربستان دارای ۴ ابررایانه است، فناوری آن وارداتی است، گفت: ابر رایانه‌ها همانند فناوری هسته‌ای در لبه دانش هستند.
 
وی تاکید کرد: ما در خیلی از حوزه‌ها از کشورهای اروپایی عقب هستیم و در برخی از حوزه‌ها جلو افتادیم که لازم است همت شود تا عقب ماندگی‌ها جبران شود.
 

راه اندازی “سیمرغ” با سرمایه گذاری هزارمیلیاردی/کاهش وابستگی به خارج در حوزه پردازش کلان داده

 
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با بیان اینکه ابررایانه "سیمرغ" با سرمایه گذاری هزار میلیارد ریالی در این دانشگاه راه اندازی شده است، گفت: این ابررایانه در سه لایه نرم افزاری، توسعه خدمات و زیرساختهای ابری ارائه خدمات می دهد، ضمن آن که قادر به ذخیره سازی ۱۲۶۰ ترابایت است.
 
 احمد معتمدی امروز در مراسم افتتاح ابررایانه "سیمرغ" با اشاره به روند رو به رشد توسعه ابررایانه ها در دنیا، افزود: در حال حاضر کشور چین ۴۲ درصد ابررایانه دنیا را در اختیار دارد و بعد از آن کشور آمریکا با سهم ۲۲.۶ درصدی در رتبه دوم قرار گرفته است.
 
وی کشورهای ژاپن، فرانسه و آلمان را در رتبه های بعدی دانست و ادامه داد: در زمینه ظرفیت پردازش سریع کشور آمریکا نسبت به چین برتری دارد که این امر نشان از برقراری جنگ میان ابرقدرتهاست و نشان می دهد که اقتصاد چهارم صنعتی براساس اقتصاد دیجیتال تعریف شده است.
 
معتمدی با اشاره به سرمایه گذاری ۳۲۰ میلیون دلاری آمریکا و ۲۰۰ میلیون دلاری ژاپن در حوزه ابررایانه ها، خاطر نشان کرد: در حال حاضر ۲۱ کشور دنیا ابررایانه های با توان ظرفیت بیش از یک پتافلاپس دارند و در منطقه نیز کشور عربستان دارای ۴ ابررایانه است.
 
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به سابقه توسعه فناوری ابررایانه ها در این دانشگاه، توضیح داد: این دانشگاه در سال ۶۶-۶۷ در دانشکده برق اقدام به راه اندازی آزمایشگاه تحقیقات پردازش سریع کرده است که در زمان جنگ موفق به طراحی برخی قطعات و نصب آن بر روی هواپیماها شدیم.
 
وی با اشاره به توسعه فناوری ابررایانه ها برای موازی کردن آنها، یادآور شد: در سال ۷۶ ما اولین کلاسر کشور که هفتادوششمین کلاسر دنیا بود را طراحی کردیم که دارای کاربردهای وسیع بوده است.
 
معتمدی طراحی ابررایانه سازمان هواشناسی را از دیگر دستاوردهای این مرکز تحقیقاتی نام برد و ادامه داد: در سال ۹۰ ابر رایانه سیمرغ با بودجه معاونت علمی ریاست جمهوری و با ظرفیت ۸۰ ترافلاپس راه اندازی شد که تاکنون سرویس های لازم را به مراکز تحقیقاتی ارائه می دهد، ولی بخشی از این ابررایانه از رده خارج شده است.
 
معتمدی خاطر نشان کرد: ابررایانه "سیمرغ" با سرمایه گذاری هزار میلیارد ریال با همکاری وزارت ارتباطات و معاونت علمی راه اندازی شده است.
 
به گفته وی این ابررایانه با سرمایه گذاری وزارت ارتباطات با مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال و معاونت علمی با سرمایه گذاری ۲۰۰ میلیارد ریالی اجرایی شده است.
 
وی قدرت پردازش این ابررایانه را ۵۰۰ ترافلاپس ذکر کرد که تا دو ماه آینده به یک پتافلاپس خواهد رسید، اظهار کرد: خدمات این ابررایانه در سه لایه نرم افزاری، توسعه خدمات و زیرساختهای ابری تعریف شده است که در حوزه های هوش مصنوعی، مدل سازی و شبیه سازی های علمی، تصویرسازی، بازی سازی، پویانمایی، ذخیره سازی داده ها و تحلیل کلان داده ها و سکوی اینترنت اشیا کاربرد دارد.
 
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با تاکید بر اینکه در حال حاضر شرکتهای دانش بنیان پلتفرم های وسیعی در حوزه اینترنت اشیا و هوش مصنوعی پیاده سازی کرده اند، ولی زیر ساختهای لازم برای پردازش داده ها را ندارند، گفت: این شرکتها برای پردازش داده های خود با سیستم های خارجی همکاری می کنند که ارزبری قابل توجهی دارد.
 

وزیر ارتباطات خبر داد: کاندیداهای ریاست جمهوری برای تبلیغات بسته اینترنت می گیرند

 
وزیر ارتباطات از اختصاص بسته های ارتباطی برای تبلیغات کاندیداهای تایید صلاحیت شده خبر داد و گفت: به زودی جزئیات این‌ بسته ها را به کاندیداها اعلام خواهیم‌ کرد.‌
 
 محمدجواد آذری جهرمی امروز در مراسم رونمایی از ابررایانه سیمرغ در دانشگاه امیرکبیر گفت: وزارت ارتباطات بسته های ارتباطی را برای تبلیغات کاندیداهای تایید صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری در نظر گرفته است.
 
وی افزود: این بسته ها برای استفاده کاندیداها از زیرساخت های فناوری اطلاعات در نظر گرفته شده که از فضای مجازی برای تبلیغات خود استفاده کنند.
 
وزیر ارتباطات گفت: هماهنگی های لازم به منظور توزیع عادلانه این بسته ها از طریق ستاد انتخابات کشور صورت خواهد گرفت.
 
جهرمی افزود: به زودی جزئیات این‌بسته های ارتباطی را به کاندیداها اعلام خواهیم‌کرد.‌

وزیر ارتباطات خبر داد: سوپرکامپیوتر “مریم” در کشور راه اندازی می شود

 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از پیاده سازی سوپر کامپیوتری به نام دانشمند ایرانی؛ مریم میرزاخانی خبر داد.
 
محمدجواد آذری جهرمی در حاشیه بازدید از ابر رایانه سیمرغ دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه دومین سوپر کامپیوتر جمهوری اسلامی ایران راه انداری می شود، گفت: این ابر رایانه با ظرفیت ۱۰۰ پتافلاپس به نام "مریم میرزاخانی،" دانشمند ایرانی راه اندازی می شود.
 
وی گفت: این ابر رایانه به نام "مریم" نامگذاری شده است.
 
جهرمی با اشاره به جزئیات این طرح گفت: برای راه اندازی سوپرکامپیوتر "مریم میرزاخانی" برای مجموعه های توانمند کشور فراخوانی منتشر خواهد شد و توانمندی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی در این زمینه مورد ارزیابی قرار می گیرد.
 
وی خاطر نشان کرد: بر اساس فراخوان منتشر شده، عملیات اجرایی این ابررایانه در یکی از دانشگاه های کشور اجرایی می شود.
 
به گفته وی سرمایه گذاری این طرح از سوی وزارت ارتباطات خواهد بود.
 
وزیر ارتباطات با تاکید بر این که در حوزه آی سی تی مشارکت دختران در بالاترین حد است، یادآور شد: من به احترام تلاشهای زنان در این حوزه و با تصمیم گیری جمعی صورت گرفته دومین ابررایانه ایران را با عنوان "مریم" به یاد "مریم میرزاخانی" دانشمند بنام ایرانی نامگذاری کرده ایم.
 
جهرمی با بیان اینکه سوپر کامپیوتر "مریم" صد برابر بیشتر از ظرفیت ابر رایانه سیمرغ ظرفیت پردازش دارد، گفت: این ابررایانه از امروز از سوی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات پیگیری می شود و ظرف مدت یک سال به نتیجه خواهد رسید.
 
وزیر ارتباطات با اشاره به شرایط کرونا افزود: با وجود ۱۳ میلیون دانش آموز، یک میلیون معلم، ۴ میلیون دانشجو، ۱۴۰ هزار استاد و ۷۰ هزار طلاب علوم دینی آموزشهای خود را از طریق زیرساختهای توسعه داده شده فضای مجازی اجرایی کرده اند.
 
وی با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی قدرت بلامنازع دنیای امروز است و رقابت بر سر آن رقابت بر سر قدرت است، خاطر نشان کرد: بر اساس پرسشنامه ای که در اختیار مراکز تحقیقاتی قرار دادیم، نیاز امروز کشور نیاز پردازشی است که براساس برآوردها کشور به ظرفیت پردازشی ۱۰ پتافلاپس نیاز دارد.
 
به گفته وی در حال حاضر مراکز تحقیقاتی برای پردازش داده های خود از ظرفیتهای بین المللی استفاده می کنند که علاوه بر زمان بر بودن به دلیل تحریم ها نقل و انتقال پردشوار است.
 
جهرمی با اشاره به کاربردهای ابررایانه ها در حوزه های مختلف علمی، خاطر نشان کرد: ابررایانه "سیمرغ" با همت جوانان کشور توسعه داده شده است، ولی این کافی نیست؛ چرا که ظرفیت این ابررایانه یک پتافلاپس است که نیاز کشور تا ۱۰ پتافلاپس برآورد شده است.
 
وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه در چند سال اخیر حوزه فناوری اطلاعات در ایران رشد چشمگیری داشته است، ادامه داد: حاکمیت و دولت از جوانان عقب مانده اند و ما در قانونگذاری عقب ماندیم که نیاز به تلاشهای بیشتری داریم.
 
وی همچنین با تاکید بر ضرورت مشارکت همگانی در انتخابات، تاکید کرد: در این راستا از سوی وزارت ارتباطات بسته های اینترنتی برای کاندیداهای تایید صلاحیت شده در نظر گرفته می شود.
 

ابر رایانه سیمرغ با حضور وزیر ارتباطات افتتاح شد

 
 
با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رییس دانشگاه امیرکبیر، ابر رایانه سیمرغ افتتاح شد.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، صبح امروز با حضور محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و احمد معتمدی رییس دانشگاه امیر کبیر ابر رایانه سیمرغ در دانشگاه امیر‌کبیر افتتاح شد.
توان پردازشی
بر اساس این گزارش، توان پردازشی فعلی ابررایانه سیمرغ بیش از یک پتافلاپس ( یک میلیون میلیارد عملیات ممیز شناور ۶۴بیتی در ثانیه) است که با ۵۰۰ ترافلاپس امروز کار خود را آغاز می کند و پس از دو ماه (پایان فاز نخست) با ظرفیت کامل به کاربران خدمات ارایه می کند.
ظرفیت پردازشی آن تا ۵ پتافلاپس با استفاده از زیرساخت فعلی ( در مرحله دوم) و تا ۱۰ پتافلاپس در فازهای بعدی قابل افزایش است که چند هزار برابر سریعتر و پر قدرت تر از رایانه های رومیزی است.
همچنین توان پردازشی فعلی این ابررایانه در کاربردهای فوق سریعی که نیاز به دقت محاسبات ۶۴ بیتی ندارند( مانند هوش مصنوعی و یادگیری عمیق) تا آخر فاز اول برابر با ۳۰ پتافلاپس (۳۰ میلیون میلیارد عملیات ممیز شناور ۱۶ بیتی تنک در ثانیه) است.
قابل ذکر است که این ابررایانه در فاز اول بهره‌برداری حدود ۱۲ برابراز قویترین ابررایانه کشور که در سال ۱۳۹۰ توسط این تیم افتتاح شد سریع تر عمل می کند.
زیرساختی
زیرساخت ابر رایانه در فضایی به مساحت تقریبی ۲۵۰ مترمربع با قابلیت گسترش به ۴۰۰ مترمربع ساخته شده است. این ابررایانه با ظرفیت ۴۲ رک (قابل گسترش به ظرفیت ۸۴ رک) بر مبنای سطح سوم استاندارد TIA-942  ساخته شده و می تواند از توان پردازشی ۵ پتافلاپس( قابل گسترش به ۱۰ پتافلاپس در فاز بعدی) پشتیبانی کند. همچنین مرکز ارایه خدمات جدید برای استفاده از خدمات ابر رایانه به مساحت تقریبی ۱۸۰ مترمربع در دانشگاه صنعتی امیرکبیر احداث شده است.
ویژگی بارز
بستر محاسباتی ابررایانه سیمرغ بر مبنای فناوری مجازی سازی و رایانش ابری طراحی شده است. مجازی سازی باعث افزایش بهره وری از منابع موجود و انعطاف پذیری در ارایه خدمات متنوع شده و همچنین امنیت داده ها را دو چندان می کند. در بستر پردازشی این ابررایانه از آخرین فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری موجود در دنیا استفاده شده است که باعث شده این ابررایانه تبدیل به، به‌روزترین و قدرتمندترین ابررایانه کشور شود.
استفاده از آخرین نسل از پردازنده های گرافیکی این امکان را می دهد تا بتوان کاربردهای تحلیل کلان داده و هوش مصنوعی را با سرعت بسیار زیاد و در مقیاس زمانی منطقی اجرا کرد.
کاربرد
از ابررایانه سیمرغ می توان در کاربردهای نوین نظیر هوش مصنوعی، تحلیل کلان داده ها، اینترنت اشیا، تصویرسازی، بازسازی و پویا نمایی، شبیه سازی علمی، هواشناسی، تحلیل داده های ژنتیک و دیگر کاربردهای علمی که به توان پردازشی بسیار زیاد نیاز دارند استفاده کرد.

پیوستن ایران به کلوپ دارندگان ابررایانه با رونمایی از ابررایانه سیمرغ

 
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: با رونما یی از ابررایانه سیمرغ در یکشنبه هفته آینده، ایران به کلوپ دارندگان ابررایانه می‌پیوندد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات،  وحید یزدانیان در گفتگو با واحد مرکزی خبر به نقش ابررایانه در تصمیم گیری‌ها و تصمیم سازی‌های کشور‌های مختلف اشاره کرد و افزود: در جهان مرتب داده‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تولید می‌شود و هر تصمیمی که بخواهیم بگیریم باید براساس تحلیل این داده‌ها باشد و به همین دلیل کشور‌های مختلف سالهاست که بحث ابررایانه و موضوع ابررایانش را در دستور کار خود قرار داده اند و سامانه‌هایی را توسعه داده اند که بتواند داده‌های بزرگ را تحلیل کند و براساس آن تصمیمات منطقی اتخاذ شده را در اختیار سیاست گذاران قرار دهند.
 
وی گفت: ابررایانه طیف وسیعی دارد و ما با داده‌های عالمانه و علمی مورد کاربرد در طرح‌های تحقیقاتی دانشگاه‌ها و با داده‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی مواجهیم که همه این داده‌ها باید تحلیل شود و براساس آن راهکار‌هایی در اختیار متخصصان و متبحران قرار گیرد.
 
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: در جهان هزینه‌های هنگفتی در این زمینه انجام می‌شود و ابررایانه‌هایی با پردازش‌های زیاد و سنگین تولید شده است و این موضوع به قدری اهمیت دارد که هر سال ۵۰۰ ابررایانه بزرگ دنیا، رده بندی و اعلام می‌شود.
 
یزدانیان گفت: با توجه به این که داده‌ها اندک اندک زیاد می‌شود و نیاز به پردازش است یکی از مؤلفه‌های قدرت نرم، داشتن ابررایانه است چرا که کشوری که ابررایانه دارد مستقل است و خودش می‌تواند با سرعت داده‌های خود را تحلیل کند و تصمیماتی دقیق و منطقی بگیرد که در نهایت منجر به افزایش رفاه مردم شود.
 
وی افزود: متخصصان داخلی ما احتیاج به پردازش سنگین داده‌ها دارند و محققان و متخصصان ما مجبورند از کشور‌های صاحب این فناوری نوبت بگیرند و مدت‌ها در صف بمانند تا داده هایشان را برایشان تحلیل کند و گاهی اوقات این زمان شش ماه به طول می‌انجامد.
 
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: این در شرایطی است که ما نیاز به اخذ سریع یک تصمیم داریم، اما تحلیل داده‌های ما زمان می‌برد.
 
یزدانیان افزود: در آستانه افتتاح ابررایانه سیمرغ هستیم و موضوع توسعه ابررایانه چند سالی است که در کشور ما شروع شد و دانشگاه صنعتی امیرکبیر پیشقدم بود و البته چند مجموعه دانشگاهی دیگر هم اقدامات خوبی انجام دادند.
 
وی گفت: مهم داشتن ابررایانه در ابعاد ترافلاپس و پتافلاپس است که به معنای قدرت پردازش بالا محسوب می‌شود و ما هم اکنون امکان پردازش‌های پایین را داریم، ولی زمانی که به قدرت پردازش بالا نیاز پیدا می‌کنیم آنجاست که این ابررایانه برای ما اهمیت پیدا می‌کند.
 
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به این که طراحی و پیاده سازی ابررایانه سیمرغ از یک سال پیش در دانشگاه امیرکبیر و با بهره گیری از متخصصان داخلی و دانش و توانمندی خودمان انجام شده است، افزود: البته بخشی از تجهیزات سخت افزاری از خارج از کشور تأمین شد، اما طراحی آن بومی بوده است.
 
آقای یزدانیان گفت: این ابررایانه که قرار است یکشنبه هفته آینده افتتاح شود ظرفیت پردازشی اش در ابعاد نیم پتافلاپس است و با توسعه‌هایی که انجام می‌شود به ظرفیت یک پتافلاپس خواهد رسید.
 
 
 
وی افزود: البته یک بتافلاپس پاسخگوی همه نیاز‌های کشور نیست، اما کمتر از ۱۰ کشور صاحب این فناوری هستند و ما وقتی به ۵۰۰ ابررایانه دنیا نگاه می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که بیشتر مختص کشور‌های محدودی از جمله امریکا و چین است.
 
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: با رونمایی از ابررایانه سیمرغ به جمع دارندگان ابررایانه می‌پیوندیم و بخشی از خدمات این ابررایانه در اختیار محققان و دانشگاهیان برای حوزه داده‌های صنعتی و اقتصادی قرار می‌گیرد.
 
یزدانیان به کاربرد این ابررایانه در صنعت پویانمایی و فیلم سازی اشاره کرد و افزود: کیفیت پویانمایی‌هایی که در برخی کشور‌ها ساخته می‌شود متفاوت با پویانمایی‌های داخل کشور ماست و قطعاً صنعت پویانمایی کشور ما باید رشد بیشتری کند و محتوای بومی داشته باشد.
 
وی به کاربرد ابررایانه‌ها در مباحث هواشناسی و موضوعات ترافیکی اشاره کرد و گفت: اکنون به سبب تنگنا‌هایی که به واسطه کرونا ایجاد شد شاهد کاهش قابل توجه سفر‌های بین شهری هستیم، اما به خاطر داریم که در ایام تعطیلات یک دفعه در برخی جاده‌ها ترافیک می‌شد و تحلیل این که از چه مسیری برای تردد استفاده کنیم امر ساده‌ای نیست و مؤلفه‌های متعددی دارد که قطعاً به تعداد روز‌های تعطیل و شرایط آب و هوایی و زمان تعطیلات ارتباط دارد و هر چه این مؤلفه‌ها زیاد شود داده‌های ما پیچیده‌تر خواهد شد و برای همین است با وجود این که شاید به ما سفارش شود که از فلان جاده سفر کنیم، اما می‌بینیم که همان جاده چقدر ترافیک دارد.
 
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: با پردازش این اطلاعات و از طریق ابررایانه‌ها می‌توانیم مدلی طبیعی در اختیار داشته باشیم و بهترین مسیر‌های درون شهری و برون شهری را برای تردد انتخاب کنیم.
 
آقای یزدانیان درباره کاربرد ابررایانه‌ها در مدل‌های اقتصادی نیز افزود: مثلاً ما در حوزه انرژی شاید شاهد وقوع بحران در یکی دو سال آینده باشیم که این مشکل می‌تواند در زمینه داده‌های آب نیز اتفاق بیفتد و پیش بینی این موضوع ساده نیست و ما می‌توانیم داده هایمان را از طریق ابررایانه‌ها تحلیل کنیم.
 
وی گفت: شاید برای ما عجیب باشد که چرا برخی از کشور‌های دنیا دچار کمبود مواد غذایی نمی‌شوند با این که بحران‌های طبیعی در همه کشور‌های دنیا وجود دارد و شاید ما در هر جایی شاهد فصل پرآب و یا کم آب و یا افزایش درجه حرارت باشیم، اما این که در برخی کشور‌ها دچار کمبود مواد غذایی و بحران نمی‌شویم به خاطر تحلیل‌هایی است که براساس این داده‌ها انجام می‌شود و وقتی با هوش مصنوعی تلفیق می‌شود سیاست گذاران می‌توانند پیش بینی کنند که چه کمبود‌هایی در بحث مواد غذایی ایجاد خواهد شد و حتماً تمهیداتی برای رفع آن در نظر می‌گیرند.
 
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: در بحث نوسانات ارز و بازار هم این موضوع کاربرد دارد و هم اکنون که رمز ارز‌ها وارد شده است می‌توان نوسانات لحظه‌ای آن را پیگیری کرد و قطعاً از طریق هوش مصنوعی و پردازش‌های سنگین کنترل این موارد قابل حصول است.
 
قرار است مراسم رونمایی از ابررایانه سیمرغ، یکشنبه ۲۶ اردیبهشت با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، رئیس دانشگاه امیرکبیر و مسئولانی از وزارت علوم، رییس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و در دانشگاه امیر کبیر برگزار شود.

ابررایانه سیمرغ؛ راهبردی برای نیل به توسعه پایدار

امروزه، جوامع بشری با دغدغه‌های جدی و نیازهای نوین مواجه هستند و مواجهه هوشمندانه با چالش‌های نوین، نیازمند پاسخ‌های نوین است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات روزنامه ایران سه شنبه ۲۱ اردیبهشت با درج یادداشتی به قلم دکتر وحید یزدانیان رییس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، نوشت: راهکارهای سنتی نتوانسته و نمی‌توانند برای غلبه بر این چالش‌ها یا برای پاسخگویی به نیازهای جوامع مورد استفاده قرار گیرند ؛ توسعه کاربردهای فناورانه نوین نظیر روباتیک، هوش مصنوعی و رایانش ابری با تمرکز بر همین مهم صورت می‌پذیرد.
 
کاربری گسترده از موارد مذکور، همگی نیازمند قدرت پردازش بالا هستند و به همین دلیل، حرکت فعلی کشورهای جهان به سمت هر چه توانمندتر کردن سامانه ‏های پردازش فوق سریع و ایجاد نسل ‏های رایانشی مبتنی بر فناوری‏ های نوظهور، نظیر نورومورفیک و کوآنتوم و نسل‏ های رایانشی اگزاسکیل است.
 
دسترسی به چنین زیرساخت‌هایی در جوامع امروزی حیاتی بوده و کشورها، نیاز به این فناوری را در جهت توسعه پایدار خود، ضروری می‌دانند؛ در ادامه، توضیحات مختصری از روند سامانه‌های پردازش فوق سریع یا همان ابررایانه‌ها و کاربردهای آنها در جهان ارائه می‌شود و سپس در مورد نیازسنجی کشور و شرایط فعلی بحث کرده و در نهایت نگاهی به طرح ملی «ابررایانه سیمرغ» در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات خواهیم داشت.
 
طرح ابررایانه سیمرغ
بر اساس آنچه گفته شد و برای رفع نیازهای کشور با هدف رسیدن به قطار پرسرعت کشورهای توسعه یافته، باید گام بعدی کشور برای دستیابی به ابررایانه‌های در مقیاس‌های پتافلاپس و اگزافلاپس برداشته می‌شد، به‌همین دلیل ایجاد و راه‌اندازی ابررایانه سیمرغ به‌عنوان یک نمونه ابررایانه پرظرفیت برای ارائه خدمات پردازشی در سطح گسترده، به‌عنوان ابزاری راهبردی در جهت تسهیل پیشرفت‌های علمی، مهندسی و فناورانه کشور در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفت؛ در این طرح، دستیابی به ابررایانه با ظرفیت پردازشی ۱۸۰ ترافلاپس در گام اول طرح پیش‌بینی و آغاز شد و در نهایت پس از چند مرحله توسعه، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با کمک دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق به دستیابی به ابررایانه با قدرت پردازشی در مقیاس پتافلاپس شد.
 
همچنین در این طرح مطالعات تحقیقاتی جهت توسعه ابررایانه به مقیاس اگزافلاپس در گام بعدی طرح پیش‌بینی شده است، لذا در راستای دستیابی به اهداف گام اول طرح، دو پروژه با عناوین «پایش و راهبری طرح ابررایانه سیمرغ و انجام مطالعات تحقیقاتی جهت توسعه آن» و «پژوهش، طراحی و پیاده‌سازی ابررایانه سیمرغ» به ترتیب به مجریگری «پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات» و «دانشگاه صنعتی امیرکبیر» تعریف و اجرایی شد.
 
هدف اصلی اجرای طرح ابررایانه سیمرغ، ارائه خدمات پردازشی فوق سریع به‌عنوان زیرساخت پردازشی شبکه ملی اطلاعات به  این بخش‌ها است:
 
- حوزه علمی (جهت تأمین نیازهای دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و علمی کشور)؛
 
- حوزه استراتژیک (جهت تأمین نیازهای دستگاه‌های حاکمیتی کشور مانند هواشناسی، علوم‌زیستی، زمین‌شناسی و...)؛
 
- حوزه تجاری (جهت تأمین نیاز بخش خصوصی کشور)؛
 
قرار گرفتن در میان معدود کشورهای دارای فناوری طراحی و ساخت ابررایانه در مقیاس پتافلاپس و سپس اگزافلاپس و همچنین قرار گرفتن در بین ۱۰۰ ابررایانه برتر دنیا نیز از جمله اهداف کمی بلندمدت طرح است. در بخش استراتژیک و حاکمیتی، در کاربردهای مختلف در کشور نیاز به ابررایانه وجود دارد. مهم‌ترین این حوزه‌ها عبارتند از: هواشناسی، پردازش اطلاعات ژنتیکی، اقتصاد، امور دارایی و مالیاتی، حوزه پزشکی و سلامت، قوه قضائیه، حوزه‌های امنیتی و نظامی و بانکداری دیجیتال.
 
همچنین در بخش دانشگاهی، برای پردازش‌های سنگین مورد نیاز جهت شبیه‌سازی و مدل‌سازی در کاربردهای مهم در رشته‌های مختلف نیاز به ابررایانه با قدرت پردازشی در مقیاس پتافلاپس در کشور وجود دارد؛ برخی از رشته‌هایی که در حال حاضر تقاضا برای استفاده از ابررایانه دارند، عبارتند از: مهندسی برق و کامپیوتر، مهندسی مکانیک و هوافضا، مهندسی شیمی و نفت، مهندسی مواد پزشکی و داروسازی و مهندسی پزشکی، محیط‌ زیست و انرژی‌های پاک و نجوم. توسعه ابررایانه منجر به توسعه پژوهش در دانشگاه و در نتیجه بالندگی و رشد مستمر توان علمی و صنعتی کشور را در پی خواهد داشت.
 
یادآوری می شود در بخش خصوصی نیز تقاضا برای استفاده از ابررایانه‌ها وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: هوش مصنوعی و رندرینگ. لازم به توضیح است که فرایند رندرینگ مهم‌ترین قسمت از ساخت دنیای مجازی است و مهم‌ترین عامل تمایز و تفاوت میان آنهاست؛ از آنجایی که بخش عمومی، صنایع و مراکز تحقیقاتی در بسیاری موارد نیازهای مقطعی به سیستم‌های پردازش سریع داشته و بودجه کافی برای تهیه سیستم اختصاصی گرانقیمت در اختیار ندارند، لذا مراکز و صنایع فوق می‌توانند از امکانات و خدمات اختصاصی پردازش سریع برخط ابرایانه سیمرغ استفاده کنند.
 
از این طریق، علاوه بر صرفه‌جویی در تخصیص منابع ملی، امکان بهره‌گیری صنایع و مراکز کوچک از فناوری پیشرفته فراهم می‌شود. پیاده‌سازی و توسعه مرکز پردازش فوق سریع سیمرغ این امکان را فراهم می کند که صنایع بزرگ، بنگاه‌های کوچک و متوسط و شرکت‌های نوپا قبل از به‌کارگیری و پیاده‌سازی علوم و فناوری‌های بسیار پیشرفته، برای حل مشکلات پردازشی خود، امکان‌پذیری آن را به محک آزمایش بگذارند.
 
امید است پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات بتواند با ساخت ابررایانه سیمرغ بخشی از نیازمندی‌های کشور را در حوزه پردازش‌های فوق سریع  برآورده ساخته و در جهت تحقق رسالت خود به‌عنوان پیشران توسعه فناوری در کشور، موفق باشد.
 

“سیمرغ” با رونمایی رییس‌جمهور آغاز به کار می‌کند

 
ابر کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر با عنوان "سیمرغ" که با همکاری پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات پیاده‌سازی شده است، با حضور رییس جمهور افتتاح می‌شود تا بتواند خدمات محاسباتی در حوزه‌های مختلف را به مراکز علمی و تحقیقاتی کشور ارائه دهد.
 
 ابر کامپیوتر(Supercomputer) به رایانه‌هایی گفته می‌شود که ظرفیت بالایی در محاسبات دارند. این واژه برای اولین ‌بار توسط مجله "نیویورک ورلد" برای اشاره به جدول‌ سازهای IBM در دانشگاه کلمبیا به ‌کار رفت.
 
این رایانه‌ها برای پردازش‌‎های سنگین به کار گرفته می‎‌شوند و برای سیستم‌‎هایی به کار می‌روند که قدرت پردازش اطلاعات فراوانی را در کسری از ثانیه داشته باشند. از این رو این ابزارهای هوشمند برای آزمایش مدل‌های ریاضی برای پدیده‌های پیچیده فیزیکی، شبیه‌سازی آب و هوای آینده، شبیه‌سازی پیدایش و تکامل کیهان، شبیه‌سازی و بررسی عملکرد راکتورها، تحقیقات بر روی مواد شیمیایی برای ساخت داروهای جدید، جوش هسته‌ای و در حوزه رمزنگاری استفاده می‌شود.
 
این سیستم‌ها بر خلاف کامیپوترهای معمول، بیش از یک CPU(پردازشگر مرکزی) دارند. این پردازشگرها، مدارهای مخصوصی برای تفسیر اطلاعات و دستورالعمل‌های برنامه و انجام محاسبات عملی و منطقی در توالی مناسب را در خود جای داده‌اند.
 
علاوه بر آن ابررایانه‌ها از ظرفیت ذخیره‌سازی بسیار بزرگی برخوردارند، همچنین این ابزارهای پرقدرت مجهز به حسگر برداری(vector arithmetic)  برای پردازش هستند. این حسگرها باعث می‎شود تا ابرکامپیوترها بتوانند چندین هزار محاسبه را همزمان پردازش کنند.
 
با توجه به کاربردهای وسیع این سیستم‌ها اخیرا اقداماتی در جهت طراحی و تولید ابر رایانه‌ها در مراکز پژوهشی و دانشگاهی کشور صورت گرفت که از آن جمله می‌توان به ابر رایانه پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با توان پردازشی یک ترا فلاپ(۱۰۱۲ پردازش در ثانیه)، ابر رایانه دانشگاه صنعتی شریف، ابر رایانه دانشگاه علم و صنعت، ابر رایانه دانشگاه صنعتی امیرکبیر و ابر رایانه دانشگاه صنعتی اصفهان اشاره کرد.
 
ابر رایانه دانشگاه شریف
 
سرعت انجام محاسبات ابررایانه دانشگاه صنعتی شریف که در آذر ماه سال ۱۳۹۲ رونمایی شد، با بیش از ۳۵ ترافلاپس است.
 
این ابررایانه که یکی از پیشرفته‌ترین رایانه‌های موجود در کشور بوده، قادر است محاسبات پیچیده را که حل آنها با رایانه‌های معمول هفته‌ها به طول می‌انجامد، در مدتی بسیار کوتاه‌تر انجام دهد.
 
ابررایانه دانشگاه شریف از ۷۰ پردازنده متصل به هم تشکیل شده است که در آن ۳۵ گره وجود دارد. این ابررایانه همچنین از حافظه دسترسی تصادفی (RAM) معادل یک و نیم ترابایت برخوردار است.
 
مرکز محاسبات سریع دانشگاه علم و صنعت
 
مرکز پردازش سریع دانشکده کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت کار خود را از سال ۱۳۹۵ آغاز کرد و در حال حاضر خدماتی چون در اختیار قراردادن حجم بالایی از منابع محاسباتی و ذخیره سازی داده با استفاده از کامپیوترهای COTS و سرورهای خاص منظوره، در اختیار قراردادن GPU به مشتریان بالقوه به صورت فیزیکی و تخصیص داده شده و پشتیبانی مناسب فنی و راهنمایی قدم به قدم برای استفاده مؤثر از مرکز توسط تیم فنی آن از سوی این مرکز ارائه می‌شود.
 
ابر رایانش دانشگاه صنعتی اصفهان
 
ابررایانه ملی شیخ بهایی در دانشگاه صنعتی اصفهان در سال ۱۳۸۹ راه‌اندازی شد. این ابررایانه برای شبیه‌سازی‌های مختلف در شاخه‌های مختلف علوم و صرفاً توسط پژوهشگران و شرکت‌های داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 
ابر رایانه دانشگاه امیرکبیر
 
ابر کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر که از آن با نام "سیمرغ" یاد می‌شود، شامل دو پروژه "پژوهش، طراحی و پیاده‌سازی ابررایانه سیمرغ" با محوریت دانشگاه صنعتی امیرکبیر و "پایش و راهبری طرح ابررایانه سیمرغ و انجام مطالعات تحقیقاتی جهت توسعه آن" با محوریت پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات است.
 
فاز اول پروژه پایش و راهبری طرح ابررایانه سیمرغ، شامل برنامه‌ریزی طرح، راهبری و پایش طراحی ابررایانه سیمرغ، شناخت نیازمندی‌های بستر آزمون و ارزیابی و شناخت مفاهیم علمی و فنی نسل‌های آتی رایانش فوق سریع است که توسط پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات نهایی شده است.
 
در طرح این ابررایانه، دستیابی به مدل مهندسی و پرتوتایپ اَبررایانه با ظرفیت پردازشی حدود ۱۶۰ ترافلاپس در گام اول طرح و توسعه آن به مقیاس پتافلاپس در گام دوم طرح پیش‌بینی شده است.
 
دکتر احمد معتمدی، رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه ابر رایانه سیمرغ یک سیستم پرقدرت است، گفت: این طرح آماده شده و قرار است با حضور رییس‌جمهوری این طرح افتتاح شود.
 
۱۰ کشور برتر در ابر رایانه
 
بر اساس گزارش جهانی منتشر شده در نوامبر ۲۰۲۰ برترین سوپر کامپیوترهای دنیا معرفی شد که رتبه اول به سوپر کامپیوتر Fugaku از کشور ژاپن تعلق گرفت و بعد از آن Summit از امریکا در جایگاه دوم این فهرست قرار گرفت.
 
سیمرغ.PNG
 

به زودی از ابررایانه‌ی «سیمرغ» رونمایی می‌شود

 
 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه ابررایانه‌ «سیمرغ»، توانسته آزمون‌های خود را با موفقیت طی کند، از رونمایی رسمی این ابررایانه در آینده نزدیک خبر داد.
 
هوش‌ مصنوعی یا هوش‌ ماشینی (Artificial Intelligence (AI)) به هوشی که یک ماشین در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهد گفته می‌شود. به عبارت دیگر هوش‌ مصنوعی به سیستم‌هایی گفته می‌شود که می‌توانند واکنش‌های مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله شرایط پیچیده، شبیه‌سازی فرآیندهای تفکری و شیوه‌های استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال‌ برای حل مسائل را داشته باشند.
 
در دنیای امروز کاربردهای هوش مصنوعی چنان گسترده و فراگیر شده‌اند که بسیاری از این کاربردها دیگر با نام هوش مصنوعی شناخته نمی‌شوند و نام متخصص خود را دارند. تاثیر هوش مصنوعی را اکنون می‌توان در همه جهات و نقاط زندگی مردم دید؛ گوشی‌های تلفن همراه به عنوان یک ابزار سخت‌افزاری یا جست‌وجوهای خودکار گوگل که از الگوریتم‌ها و متُدهای پیچیده هوش مصنوعی استفاده می‌کند.
 
به پرقدرت‌ترین رایانه‌ها در هر زمان ابررایانه گفته می‌شود که توان حل مسائل پیچیده علمی و صنعتی را با توجه به قدرت محاسباتی و قدرت بالا دارند. توان محاسباتی ابررایانه‌ها هزاران بار بیشتر از توان محاسباتی رایانه‌های معمول و متعارف است؛ به عنوان مثال پیش‌بینی آب و هوا در کمتر از چند ثانیه توسط ابررایانه ها قابل انجام است و برای سایر کاربردها مانند تحلیل زمین‌شناسی، تهیه خروجی از تصاویر، تحلیل داده‌های ژنتیک، تحلیل داده‌های موشکی و هسته‌ای نیازمند ابررایانه‌های با توان پردازشی بسیار بالا هستیم.
 
حوزه‌های کاربردی از قبیل هوش مصنوعی، کلان داده‌ها، اینترنت اشیا و زنجیره بلوکی تاثیر به‌سزایی برای سرعت بخشی به نیاز به ابررایانه در سال‌های پیش رو خواهد گذاشت. در حال حاضر تعدادی از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی دارای ابررایانه با قدرت پردازشی محدود هستند که توسعه ظرفیت‌های موجود آنها با در نظر گرفتن روند افزایشی حجم داده‌ها و نیازهای پردازشی و تحلیلی کشور اجتناب‌ناپذیر است.
 
ابررایانه سیمرغ در حوزه‌های هوش مصنوعی، کلان‌داده‌ها و اینترنت اشیا کاربرد دارد و زمینه پیش‌بینی هوا، تحلیل زمین‌شناسی، زلزله‌شناسی و تحلیل داده‌های ژنتیکی را بر بستر داده‌ها فراهم می‌کند. با راه‌اندازی ابررایانه سیمرغ، سرعت تحلیل داده‌ها بسیار سریع‌تر خواهد شد و این ابررایانه نیز در خدمت هوش مصنوعی قرار خواهد گرفت.
 
در این راستا محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- به‌تازگی در توییتر و با اشاره به رونمایی رسمی از ابررایانه سیمرغ بیان کرد: هوش مصنوعی‬⁩، پیشران آینده‌ی اقتصاد ایران و جهان است. جوانان ایرانی موفق شدند برای تامین ظرفیت پردازشی موردنیاز خود، اَبَررایانه‌ی ایرانی «سیمرغ»، با ظرفیت پردازش پتافلاپسی را به بهره‌برداری برسانند که توانست آزمون‌های خود را با موفقیت طی کند. 
 

ابررایانه سیمرغ تا پایان اردیبهشت ۱۴۰۰ رونمایی می شود

 
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با بیان اینکه ابررایانه سیمرغ از زمان بندی در نظر گرفته شده عقب نیست، گفت: این پروژه در فاز آزمایشی تا پایان اردیبهشت ۱۴۰۰ رونمایی می شود.
 
احمد معتمدی  درباره اینکه قرار بود ابررایانه «سیمرغ» مطابق با گفته وزیر ارتباطات تا قبل از پایان سال ۹۹ به بهره برداری برسد و دلیل این تأخیر چیست، اظهار داشت: زمان بندی دقیقی برای رونمایی از این پروژه در سال ۹۹ در نظر گرفته نشده بود و با توجه به اهمیت این پروژه، ساخت ابررایانه نیازمند زمان است.
 
وی با تاکید بر اینکه کارهای مرتبط با ساخت ابررایانه «سیمرغ» در حال انجام است و این پروژه از برنامه زمان بندی عقب نیست، خاطرنشان کرد: پیش بینی ما این است که فاز آزمایشی ابررایانه «سیمرغ» تا پایان اردیبهشت ماه امسال و حداکثر در ابتدای خرداد رونمایی شود.
 
رئیس دانشگاه امیرکبیر گفت: ابررایانه «سیمرغ»، زیرساخت‌های لازم برای پردازش در حوزه هوش مصنوعی را ایجاد می‌کند و به دلیل ویژگی‌های خاص پردازشی در مسائلی مانند کلان‌داده‌ها و اینترنت اشیا کاربرد خواهد داشت.
 
وی با بیان اینکه با وجود شرایط کرونا، این پروژه به خوبی در حال پیشرفت است و محققان و پژوهشگران دانشگاه امیرکبیر به صورت شبانه روزی روی آن کار می‌کنند، ادامه داد: سرمایه گذاری اصلی این پروژه با وزارت ارتباطات و پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات است و اولویت بندی برای کاربردهای این ابررایانه و نیز زمان رونمایی از آن، باید از سوی این وزارتخانه اعلام شود.
 
دکتر معتمدی، ابررایانه «سیمرغ» را یکی از پروژه‌های کلان و استراتژیک کشور در توسعه هوش مصنوعی عنوان کرد که محققان، شرکت‌های خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند از این زیرساخت پردازشی برای ارائه سرویس استفاده کنند.
 
وی با بیان اینکه با تکمیل این پروژه به عنوان یکی از اجزای زیرساخت‌های مهم اطلاعاتی، ایران در زمره کشورهای صاحب این تکنولوژی قرار می‌گیرد، افزود: از این زیرساخت می‌توان برای ارائه خدمات مبتنی بر سیستم‌های سریع و فوق سریع با پردازش بسیار بالا استفاده کرد.
 
 دی ماه سال ۹۹ وزارت ارتباطات اعلام کرد که ابررایانه ایرانی سیمرغ با ظرفیت ۱۶۰ تریلیون عملیات پردازش در یک ثانیه، بهمن ماه به بهره برداری می‌رسد.
 
پس از آنکه این پروژه بهمن ماه رونمایی نشد، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت که ابررایانه سیمرغ با ظرفیت ۱۶۰ ترافلاپس برای ارائه خدمات پردازشی به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی تا پایان سال بهره برداری می‌شود.
 
ابررایانه سیمرغ در صورت بهره برداری، با ظرفیت پردازشی حدود ۱۶۰ ترافلاپس (۱۶۰ تریلیون عملیات پردازش در یک ثانیه) و عملیات توسعه تا مقیاس پتافلاپس یا ۱۰ به توان ۱۵ (یک میلیون میلیارد محاسبه در یک ثانیه) در رده ۵۰۰ سوپرکامپیوتر برتر دنیا قرار می‌گیرد.